ı,-;. ~ ith.alatta.. BELGE UYGULAMALARI ZAFERAYDIN lmer Gümrük Müşavirliği Ltd. Şti. Gümrük Müşaviri İPJf)fL.ftrı' V'YÇVL.ft9d.U.ftCJU P.Çirıi9A. SP.9A.İ1iP.CR.İ (26-27 Haziran 2007)
-- - --"'- DIŞTİCARETTE KULLANl.lfoAN BELGELER _..;_, -- TİCARİ FATURALAR Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim s~fış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönd~len bir he~ap?elgesidir. Ge~ellikle bi~ ingilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak ~~enlenen Tıcan Faturalann nusha adedı taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir. Ticari Faturalarda Bulunması Gerekli Bilgiler - Tanzim tarihi, - Alıcı ve satıcının adı ve adresi, - Sipariş veya anlaşma sayısı, - Malın tanımı, miktan, - Malın birim ve toplam fiyatı, - Malın ağırlığı ambalaj numaralan, -Teslim ve ödeme şartlan, -Yükleme ile ilgili detaylar, -Malın menşei Ticari faturalar, üzerinde maliye kaşesi veya noter tasdiki ile ihracatçı tarafından düzenlenir. Bu şekilde düzenlenen fatura İthalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, Ticaret Odası'nca onaylanır. Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Orta Doğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturamn tasdiki istenebilmektedir. PROFORMA FATURA Anlaşma satbasında ihracatçı tarafından malın birim fiyatının, özelliklerinin ve satış şartlarının yer aldığı, bilgi verme amacını güden bir teklifname niteliğindeki faturadır. ORJiNAL FATURA Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır. Orj ina! fatura, satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğuna dair kesin karine oluşturan bir belgedir İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin hesaplanması için urjinal fatura gerekmektedir. Orj inal fatura genellikle ihracatçı taratindan banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilmektedir.
KONSOLOSLUK FATURASI Bu belge, yabancı bir ülkeye sevk edilen malların menşeinin belirlenmesi için İthalatçının talebi doğrultusunda malın gönderileceği ülke konsolosluğu tarafından onaylanmaktadır.arap ülkeleri genellikle konsolosluk tastikini talep etmektedirler. ÇEKİ LİSTESİ Malın, fatura ve konişmentoda yazılı miktarlannın detaylı bir şekilde belirtilmesini teminen düzenlenen bir belgedir. KOLi LİSTESİ ihraç edilecek maliann miktarlan, fiyatları ve konteynerlerin ihtiva ettiği ambalajlann adetlerini belirten listedir. NAVLUN FATURASI Navlun, CF veya CIF satışta, satıcı tarafından ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutan mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu faturaya Navlun Faturası denmektedir. Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde "Navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir. EŞY ANlN ORDİNOSU Konşimentolarda yazılı malların kısım kısım veya tamamen çekilebilmesi için hazırlanan emir ve talimattır. Şu anda, üzerine özet beyan bilgilerinin yer aldığı bir etiket yapıştınlmış olan konşimento sureti ordino yerine k ullanılmaktadır. SEVK BELGESi: KONŞİMENTO (Bill of Lading) Yükün, taşıma amacıyla gemi tarafından teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu nedenle Konşimentoya "Teslim Alma Belgesi" de denir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma hizmetlerinden doğanedim ve sorumluluklar taşıyana geçer Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullamlan ve malın taşımak üzere teslim ahndığını ve vanş noktasında konşimento sahibine teslim edileceğini gösteren kıymetli evrak niteliğinde bir helgedir. Konsimento'da bulunması gereken zorunlu unsurlar şunlardır: Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi) Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret ünvanı Taşınan malın cinsi, ölçüsü (sayı, uzunluk vs.) markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler Tanzim tarihi ve yeri Kaç nüsha olarak düzenlendiği Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise sunlardır Kaptanın adı ' ' Yükletenin adı Gönderilenin adı Geminin adı ve uyruğu
Yükleme limanı Boşaltma limanı Navlun Diğer kayıtlar Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı anlamda ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmaktadır. Kara taşımacılığında ise "Yük Senedi" kul I anı lmaktadır. Deniz Konşimentosu (Marine/Oce~n Bill of Lading) Bu belge birgemi şirketinin veya onun yetkili acentesinin veya yükleme limanında acentesi yoksa gemi kaptanının malı yükletene verdiği, ernre ve nama düzenlenebilen ve belge konusu ınalların taşınmak üzere kabul edildiğini gösteren bir makbuz ve aynı zamanda yükleme kaydı konduğunda bir taşıma sözleşmesi dir. Belirtilen malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesiyle mal el değiştirir. Malların teslimi ve yüklenmesi aşamasında konşirnento: Yukanda konşirnentonun makbuz veya taşıma sözleşmesi olarak iki görevinden bahsetmiştik. Yani rnal gemi şirketince önce teslim alınmakta ve daha sonra gemiye yüklenmektedir. Teslim alma ve yükleme eylemleri aynı anda yapılabildiği gibi farklı zamanlarda da yapılabilir. Teslim alına keyfiyetim belgeleyen konşirnentoya tesellüm konşirnentosu, (received for shiprnent Bill of Lading) doğrudari yükleme eylemini belgeleyen konşirnentoya yükleme konşimentosu (on board Bill of Lading) denir. İlk aşamada malların teslim alındığını belgelemek amacıyla düzenlenen teseliüro konşirnentosu, ınalların yüklendiğini göstermediğinden alıcı için kabul edilir bir konşimento değildir. Zira alıcı, sipariş ettiği malı teslim eden konşimentonun satıcı tarafından bankaya ibraz anında malın yüklenip yola çıktığından emin olmak ister. Bu nedenle alıcıların talep ettiği konşimentolar malın gemiye yüklendiğinin belirtilmiş olduğu türde konşimentolardır. Yükleme keyfiyeti iki yolla. belgelenir. Birincisi, üzerinde matbu olarak sadece malların teslim alındığı yazılı olan tesellüm konşimentosuna mallann yüklendiğine dair bir kayıt "Shipped ÜR Board, Clean On Board" yeya benzeri ibareler konulm~sı ve bu ibarelerin altına gemi şirketi veya acentesinin kasesi, parafı ve yükleme tarihinin eklenmesi ile sağlanır. ikincisi ise doğrudan bir yükleme konşimentosunun düzenlenmesi veya eldeki tesellürn konşirnentosunun yükleme konşimentosu ile değiştirmesi yolu ile sağlanır. Yükleme konşimentosunda yükleme keyfiyeti matbu olarak yer aldığından ayn bir yükleme kaydına gerek yoktur. Yükleme tarihi, teseliüro konşimentosundaki yükleme kaydının altındaki, yükleme konşimentosunda ise, belgenin düzenlenme tarihidir. Bu tarih, akreditiflerde belirtilen yükleme vadesine uyulması, sigortanın başlangıç tarihinin kontrolü ve konşirnentonun bayat olup olmadığının tayını acısından çok önemlidir. Temiz Konşimento (Clean Bill oflading) Ibaresı: Mallar dış görünüş itibarı ile iyi durumda teslim alınır veya yüklenirse terniz bir konşimento söz konusudur. Gemiye yüklemeyi müteakip konşirnentoya "Clean On Board" kaydı konulur. Fakat konşimentonun temiz olması için mutlaka "Ciean On Board" kaydının bulunması gerekmez. Konşimentoda mailann veva ambalajlannın kusurlu olduğuna dair (Örneğin 50 balya birkaçı patlak;loo çuval15 tanesi delik;t~nek~lerin bir kısmı akar vazıyette, karton kutular ıslak vs.. ) gibi bir kayıt yoksa bu temiz bir konşimento savılır. Başka bir deyişle akreditifte "Clean On Board" konşirnento istendiği halde sadece "On Board" kaydını taşıyan fakat ınalların veya ambalajlannın kusurlu olduğuna dair bir kayıt taşımayan konşimento temiz k:ıbul edilir. İhbar Adresi (Notify Address): Vans limanında mailann gelişinin haber verileceği sahsın ismi ve adresidir. Bu şahıs alıcınm temsiicisi, [zümriikçüsü veya bizzat alıcının kendisi olabilir. Notify adresinin kim olacağı akreditifte belirtilir.
Bayat Konşimento Konşimentonun yükleme tarihin takip eden en kısa surede bankaya ibraz edilmesi gerekir. Aksı takdirde konşiınento, mailann vanşından yeterli bir süre önce alıcının eline geçmez. Mallann vanş limanına gelmiş olmasına rağmen konşimentonun henüz alıcının eline geçmemesi gecikme masraftanna (demurrage) neden olur. Akreditifte yükleme tarihinden itibaren 21 gün içinde bankaya ibraz edilmeyen konşimentolar hayat (Stale) konşimento olarak nitelendirilir ve rezerv konusu olur. Bayat konşimentonun bankacakabul edilmesi için yabu rezervin alıcı tarafından kaldmiması ya da hayat konşimentonun kabul edileceğinin akreditifte peşinen kabul edilmiş olması gereklidir. Navlun (Freight) Taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücrete navlun denir. Teslim şekline göre navlun satıcıya veya alıcıya ait olabilir. Duruma göre navlunun peşin ödendiği "Freight Prepaid" vanş limamnda ödeneceği "Freight Payable At Destination/Freight Collect" şeklinde ibareler ile konşimento üzerinde gösterilir. Konşimento Nüshalan 1 Tam Takım ibaresi (Full Set OfB/L) Konşimentolar birden fazla oıjinal nüshalı olarak düzenlenebilir. Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullamlması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre düzenlenen oıjinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım (Full Set) denir. Örnek; ön yüzünde 2 orijinal2 suret yazan bir konşimento toplam 4 adet konşimentodan oluşur. Bu konşimento için full set 4 adettir. 2 oıjinal 1 suret veya ı oıjinal2 suret tam takım (Full Set) değildir. Akreditif şartı tam takım konşimentonun ibrazını gerektiriyorsa, mutlaka 2 oıjinal 2 suret konşimentonun ibraz edilmesi gerekir. Oıjinal nüshalardan herhangi birinin ilk ibrazında mallar gemi şirketinin son cırantaşına teslim edilir ve şirket bütün sorumluluklarından kurtulur. Malın asıl sahibi daha sonra ikinci bir orijinal nüsha ile gelip malı talep etse bile taşıma şirketinin sorumluluğu :yoktur dolayısıyla malın ta~amen kendi kontrolü altında olmasını isteyen bir ahcı fim1a, bütün orijinal nüshalan elinde bulundurmak zorundadır., Ciro (Endorseınent) Ciro, konşimentonun devir şekillerinden biridir. konşimentolar devir açısından üç kısma aynlır. 1) Nlima Yazılı Konşimento (To The Name Oj): Bu tür konşimentolara uygulamada pek rastlanmaz bu tür konşimentolar temlik ve teslim ile devreder hak sahibinin kim olduğunun ispatı hususu nama yazılı senetlerde olduğu gibidir. 2) Emre Yazılı Konşimento (To The Order Oj): Bu tür konşiınentolar uygulamada en çok rastlananlardır emre yazılı konşimentonun devri, senedin cirosu ve teslimi i le yapılır (Türk ticaret kanunu madde ı 00 I) temlik cirosunun, teminat fonksiyonu konşimentoda yoktur. Hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı senetlerde olduğu gibidir 3) Hamiline Yazılı Konşimentolar (To Order): Bu tür konşimentolara da, uygulamada az rastlanır. Bu tür konşimentolar, sadece senedin teslimi ile devreder hak sahibinin ispatı, hamiline yazılı sentlerde olduğu gibidir. Konşimentonun çeşidi ne olursa olsun, senedin teslimi, malın teslimi hükmündedir. Bu yüzden, deniz yolu ile nakledilen eşyanın mülkiyeti, konşimentonun devri ile bir başka sahsa intikal eder veya senedin terhini suretiyle eşya üzerinde rehin hakkı doğar.
Konşimento Türlen 1) Short Form Bill's Of Lading Yukanda belirtildiği üzerekonşimento aynı zamanda bir taşıma sözleşmesidir doğal olarak taşıma şirketinin şartlannı içeren bu sözleşlllenin taıii. metni konşimentol~ arka ~de küçük puntol:u harflerle matbu_ ol~ak yer alır. Bu sözleşmeler muhtelifuluslararası antlaşmalarla belırlenmıştır. Short form konşımentonun en behrgın özelliği sözleşme metninin belgenin arka yüzünde yerelmasıdır. Arka yüzde yer alması gereken sözleşme metninin kaynağına on yüzde değinilmelde yet iniimiştir bu özelliğinden dolayı bu tür konşimentoya "Blank Back" (arkası bos) konşimento denir. Akreditifte aksine bir şart yoksa bankalar bu tür konşimentolan kabul eder. 2) Co otainer Bills Of Lading Konteynır, içine malkonularak kapatılan ve gümrükçe mühürlenen hafifmetalden yapılma, dünya standartlarında belirlenmiş olcu ve tipleri olan büyük bir kutudur. Taşıma konteynırlarla yapılıyorsa buna uygun matbu formu bulunan konteynır ~onşimentosu düzenlenir malların gemi şirketince kontrol edilmesi söz konusu olmadığından konşimentodan mala ait aynntılar yükletenin beyanına göre yazılır. Bu hususu belirten ibare "Shıpper's Load AndCount" şeklindedir. Dolayısıyla konteynırlar ile sevkiyatı alıcı sadece güvendiği satıcılardan kabul etmelidir. 3) Liner Bill of Lading Tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan taşımacılıkta kullanılır. Tarifeli sefer yapan gemilerde kalkış/vanş saatleri, uğrayacakları limanlar, yanaşacakları limanlara kadar her aynntı belirli ve düzenlidir. Aynca genellikle bir antlaşmaya taraf olduklanndan bu antlaşmanın ortak hüküm ve kolaylıklarından yararlanırlar. Güvenli taşıma için tercih edilirler. 4) Through Bill of Lading İki liman arasındaki denizden taşımanın uzantısında kara yolu ile taşıma da varsa (önce karayolu sonra denizyolu) ve tanzim edilen konşimento malın bu tür aktarmalt taşımasını kapsıyorsa buna.through Bill oflading (tek'konşimento) denir. Benzer amaçlar için düzenlenen birleşik taşıma (Combıned Transport) konşimentoları da vardır. Fakat bunlar navlun komisyonculan tarafından tanzim olunur ve taşıma süresince demir yolu olmayabilir oysa Through Bill of Lading'de mutlaka denizyolu parkuru bulunur ve belge gemi şirketi veya yetkili acentesi tarafından tanzim edilir. 5)Charter Party Bill of Lading Yükleten; geminin tümünü veya bir bölümünü bir sefer için kiraladığında gemi şirketi ile Charter Party sözleşmesi yapar. Taşımanın aynntılan ve şarta bağlanan bazı riskler bu özel sözleşmeye tabıdır. Bu durumda düzenlenen konşimentoya "Subject To Charter Party'' kaydı konulur. Sözleşme belirli bir sure için yapılırsa buna "Time Charter", belirli bir sefer için yapılıyorsa da buna "Trip Charter" sözleşmeleri denir. Bu tür konşimentolann bankalarca kabul edilmesi ancak akreditifte bwıa izin verilmesi şartıyla mümkündür. Hukuki nedenlerden dolayı bankalar bu tür konşimentoyu içeren vesaiki terninata almakta çekimser davramrlar, zira charter party navlun sözleşmeleri iki taraf arasında yapılan özel bir sözleşmedir. Bu nedenle genel esasların üzerinde olup, anlaşmazlık halinde öncelik taşırlar. Alıcı sözleşme ayrıntılanndan haberi olmadığı için herhangi bir sorunda sözleşmenin bir maddesi alıcının aleyhine çalışabilir. Navlun ödenmediğinde gemi sahibinin mallara el koyma hakkı vardır. 6)Non-Negotiable Bill oflading (Ciro Edilemez Konşimento) Bazı durumlarda konşimentolar birkaç el değiştirebilir sonuçta konşimento geminin vanşında alıcın eline gelmeyebilir varış limanında malın teslim işleminin gecikmeli olmamamsı için bazı denizcilik isietmelerince geliştirilen non-negotıable k'ullanılır. Bu belge doğrudan malın alıcısı adına düzenlenir. Ciro edilemez. Belge temsil ettiği malların alıcıya teslimi sorun yaratmaz.
7) Combined-Transport Bill of Lading(Birlesik Taşıma Konşimentosu) Bu belge, birden fazla (Multimodal) taşıma aracı ile gerçekleştirilen ve taşıma sürecinde denizyolu bulunmasında şart olmayan bir taşımaya ait konşimentodur. Navlun komisyonculan veya adına cto "Combined Trasport Operator" denen işletmecilerce düzenlenir. Normal deniz konşimentolannda görülen yükleme ve boşaltma limanlara ait boşluklar yerine, bu belgede teslim alma yeri (place ofreceipt) teslim etme yeri (place of delivery) haneleri görülür. Çünkü taşımanın özelliği itibariyle bu yerlerin liman olması gerekmez. Bu belgenin çift amaçlı kullanımı için "Combined Transport Or Port To Port Shıpment Bill oflading" (Birleşik Taşıma Ve Limandan Limana Taşıma Konşimentosu) formu da mevcuttur. Formda her iki taşıma türü için kullamlmak üzere yükleme limanı, boşaltma limanı, teslim alma yeri ve teslim etme yeri haneleri bulunur. Belge limandan limana taşımayı kapsıyorsa deniz konşimentosu niteliğinde olacağından gemi şirketince düzenieceği tabiidir. 8) Tanker Bill of Lading (Tanker Konşimentosu) Ham petrol, sıvı yakıt ve kimyevi maddelerin taşımasında kullanılan tankerler için düzenlenen konşimentolardır. Dökme/sıvı yükün taşıması nedeniyle, işin gereğine göre özel ibareler ve şartlar taşır. 9)2. Kaptan Makbuzu (Mate's Receipt) Gemiye yüklenen mallara ait bir makbuzdan ibarettir. Mallan temsil etmediği için mallar üzerinde tasarruf yetkisi vermez. Konşimento tanzimine kadar geçici bir belgedir. Yükleten bu belgeyi gemi acente sına ibraz ederek konşimento ile değiştirir. Aktamıasız taşımalarda aynı gruba dahil şirketler arasındaki alım-satım işlerinde konşimento yerine kullanılabilir. Taşıma Senetleri (W ay Bills/Consignment Notes) ı) Havayolu Taşıma Senedi 1 Hava Konşimentosu (Airwaybiii/A WB). Havayolu şirketlerince düz~enen ve mallan taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuzdur. Mallar üzerinde tasanuf etme Yetkisi, vem1ez. V anş havalimanında gümrük işleminin tamamlanmasından sonra mallar belgede ismi yazılı alıcıya teslim edilir. Alıcı yerine alıcımn bankası adına da düzenlenebilir. Bu durumda banka varış yerindeki havayolu şi~ketine vereceği yazılı talimatla mallan alıcıya teslim ettirir. A WB biri alıcıya, biri yükletene, biri de havayolu şirketine ait olmak üzere 3 orjınal ve 9 kopya olarak düzenlenir. Bankalara ibraz edilen nüsha 3 no'lu yükleten nüshasıdır. (orginal no. 3 for shipper)belgede yer alan bilgiler:uçuş sefer sayısı ve tarihi, malın cins ve miktarı, alıcının adı, yükletenin adı, navluna ait kayıt ve havayolu şirketininkaseve iınzasıdır. 2)Fiata Belgeleri Fiata FCR, FCT Uluslararası nakliye acenteleri birliği federasyonu (FIATA) tarafından standart şekle sokularak kullanılan ve taşınmak üzere teslim alınan mallar karşılığında verilen makbuzlardır. Dolayısıyla içeriklerinde bir taşıma sözleşmesi yer almaz. Vanş mahallinde bu belgelerin ibrazı üzerine mallar belgede adı geçen alıcıya teslim edilir. Teslim eden tarac belgeyi düzenleyen nakliye acentesinin (Freight Forwarder) vanş mahallindeki şubesi veya muhabiridir. Nakliye acenteleri aynı yöne gidecek mallan bir araya toplayıp guruplandırarak kendi seçtikle~i taşıma ~irketlcrine teslim eder, onlann araçlanna yüklerler. Taşımalar için kendi "Container"lerini kullanabilirler. yukarıda beliı1ilen özelliklere sahip FIAT A belgelerinden ikisi FIA TA FCR (Forwarder's Certifıcate of Receipt) ve FIATA FCT (Forwarder's Certifıcate OfTransport)dır. FIAT A FCR, seçilen duruma göre; *Ahcının emrine arnade tutulmak, *Alıcıya sevk edilmek üzere malların forwardertarafından dış görünüş itibariyle iyi durumda teslim ve kontrol altına alındığını belgeler. Nama düzenlenir, ciro edilemez. oıjinal nüshanın vanştaki taşıma acentesine ibrazı üzerine mallar belgede adı yazılı alıcıya teslim edılır.
FIATAFCT ise emre yazılıdır. (To The Ord~ Of Consignee) takım halinde düzenlenir. Ciro edilebilir. Varış yerinde mallarbelgen,iıı_çııj~al nüshasınıibrazedenalıcıya veya onun ciro ettiğişahsa teslim edilir. ~=:E:: -~-,;~~~m:;~=~ ~Z!=;:ı-.nna Deniz kortşiınentps~wi~9~~()11ll$]l~l,~dı$ilıalqe)?ideşiktl\şıll1ak~mşimentosu veya belgesi: :~~:~:::.d~= 1 1~f~~~lt~~~~~~:~ı:~;*t:~~#~~:=~i~~~:~~~~~~=~ür. *Malların ismi belifti~ei}''oiı"\geifliyç~endiği h]lslisu)ıerlne;,mallarınteslim alindı~,,yerden tesliın edileceği yere kadar birden. fazfa ejapji<'~!f'ljiç~~e t~~u,ıı:ı~ğınljeyit eder,bunun-sonucu; bir taşıma bi çinlinden bir başkasına aktarnıayaptı?1j11if'. c<.. <i ' ' ~ -.._.. <....... _................_. *Gemi esahibi:bir~fi~il~-şirl(~i. yariıncalrier -sıfatınahaizbir tüzel :kişi. yerine belge,_ gemi sahibi plmayaiı bir navlun koniisyonc~s~ -.Yce,y~~iı:-ie,Ş*t~Şw1a y\i.künilüsü.(combinedtransport Qperator)tarafmdan düzenlenir. ~3 -- ırı~~:=.~=~~~~ komisyoncusu ve~<ı.taşıp;l3~ilı~ şirketi tatafiri<lııti Ahcıniıi_aôina düzeruemr. Mallarınbelirtilen şartlarlat<ı.şinmak üzere, iyi duruın<iatt~sli!i1"~11il<ll:ğını ve taşııruı, sözlt:şmesinirt yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetinit~siletnı,#igitı~~h ciro eml~ez............ Üç oıjinal nüsha.()~ak dttielrl~hir, Biriiı.Gisiyükletene verilir, ikincisi. mallara eşlik eder, üçüncüsü de taşımacı da kalır. Yükleten, n@l~ar Y<;)l~ J#en taşıllu1cıya tidimat vererektaşımayı durdunna; teslinı yerini değiştirme veya mallann belgede isıni ya~ılialıcıdaiıbaşka bir salısa teslimini isteme hakkına sahiptir; Bu hakbel~enin ikinci oıjinal inin belgede adı ya~ih alıcıya verilmesi üzerine hükümden düşer. Anılan, hakkım kullanmak istediğinde yükleten belgenin birinci oıjinal initaşımacıya ibraz etmelidir. Bu durumda yeni talimat belgeye kaydedilir. yükleten aynı zamanda ta.şımacıya garanti vermelidir:' ' 4)House Bill of Lading Bu taşıma belgesi taşımayı kendi yapmayan nakliyeci (Forwarder) tarafından düzenlenen ciro edilemez nitelikte bir taşıma senedidir. Malı teslim alarak bu belgeyi yükletene veren nakliyeci kendi seçeceği bir taşıma aracı ile malı sevkeder. S)Hamule Senedi (CIM Rail Consigment Note) Trenle taşımacılıktakullanılan taşıma belgesi olup "malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin uluslararası anlaşma" (Convention lnternationale Concernantle Transports Des Marchandİses Par Chemins De Fer)- kısa adı CIManlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Malların mülkiyetini temsil etmez, dolayısıyla ciro edilemez. Demfryolu idaresince belgenin gönderene verilişi sadece malın bir vagonu doldurması (Full Load) durumu ile kısıtlıdır. Aksı halde, yanı bir gönderene ait malın vagon doldurmaması (Less Than Full Load)durumunda demiryolu idaresi hamule senedi vermez. Bu gibi hallerde malın bir taşıma komisyoncusuna teslim edilerek ondan nakliyeci makbuzu al ınınası gerekir. Komisyoncular aynı yöne mal gönderen satıcılardan teslim aldıklan mallan gruplandırarak vagonlan doldururlar ve demiryolu idarecilerinden kendi adianna hamule senedi alırlar. Dolu vagon karşılığında demiryolu idaresinin verdiği belge hamule senedinin ikinci nüshasıdır. Birinci nüsha(asıl) ınallarla birlikte gönderilir. Mallar, alıcısına, müracaatında ve hüviyet ibrazı karşılığında hamule senedi aranmaksızın teslim edilebilir. Bu nedenle kredili işlemlerde hamule senedinde alıcı olarak bankanın kavıtlı olmasının önemi vardır. 6)Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt) i!jıcıs~na pos~a ile _gönderi!ecek mala ait kolinin doğrudan alıcı veya alıcının bankasına sevk edilmek üzere posta ıdaresme venlınesı karşılıgında alınan posta makbuzudur. Posta ile sevkiyatı daha ziyade posta ile gönderilebilecek
nonnal boyutlarda olan ve bedeli peşin gelmiş veya akreditifte bu tür sevkiyata izin verilmiş mallar için yapılabilir. Bir akreditife dayalı olmadığı halde bankalar adına yapılması düşünülen sevkiyatlarda ilgili bankanın izninin alınması gerektiği hatırlamnalıdır. HELAL BELGESi İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir. Helal Belgesi, İslami müftülüklerce düzenlenmektedir. RADYASYON BELGESi Radyasyon belgesi, tanm ürünlerinin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğini veya radyasyonsuz olduğunu kanıtlayan belgedir. İthalatçı belirli bir ağırlıktaki tanm ürününde belirli bir radyasyon derecesinden fazlasım kabul etmeyeceğini ihracatçıya bildirerek, Radyasyon Belgesi talep edebilir. Radyasyon Belgesi'ni düzenlemekle yetkili kuruluş Atom Eneıjisi Koınisyonu'dur. A TR DOLAŞlM BELGESi Türkiye veya toplulukta serbest dolaşımcia bulunan eşyanın Türkiye Avrupa Topluluğu gümrük birliği çerçevesinde tercilıli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere,ihracatçı ülke yetkili kuruluşlannca düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen belgedir.ab ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen belgedir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından vize edilmektedir ve ithalatçıya brümrük indirirninden yararlanmahakkım vermektedir. Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir. A TR belgesi düzenlenecek ülkeler; -ALMANYA -FRANSA. -İTALYA -BELÇiKA -LÜKSEMBURG -HOLLANDA -DANİMARKA -İRLANDA -BÜYÜK BRİTANY A YE KUZEY İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIGI -YUNANİSTAN -PORTEKİZ -İSPANYA -..\ \'I.JSTURYA
-FİNLANDİY A -İSVEÇ -ÇEK CUMHURİYETİ -ESTONYA -LiTVANYA -LETONYA -MACARiSTAN -MALTA -POLONYA -SLOVENYA -SLOV AK CUMHURiYETi - BULGARİST AN, EUR.I. BELGESi Türkiye ile EFT A Ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lehtenştayn) ve Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler (Bosna-Hersek,Hırvatistan,Fas,Tunus,Suriye,Mısır) ile ticarette aranan belgedir. Ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AK.ÇT ürünleri) parafe ettiği Serbest Ticaret Anlaşması kapsamı ürünlerin ihracatında EUR-1 Belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belge, TOBB- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne bağlı tasdiklenmektedir. ihracatçının üyesi olduğu Oda'larca Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu Oda'dır. Önce EUR.I. fonnu temin edilerek doldurulur ve buna dilekçe, gerçek fatura (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura) ve talepname eklenerek Oda'ya müracaat edilir..\.t.a KARNELERi Geçici olarak kabul edilen eşya için milli gümrük belgesi yerine kullanılmak üzere düzenlenen bir gümrük belgesidir. A... T.A. kamelerinin temini için, üzerinde eşyanın adı, miktan ve değeri, eşyanın ne amaçla ve hangi ülkelere götürüleceği ve kame hamilinin adı bulunan bir dilekçe ile birlikte ilgili Ticaret Odasına başvunılması gerekmektedir. Dilekçe yanında yetki belgesi, imza sirk-üleri fotokopisi, taahhütname.
karne ücreti, eşyanın değerinin %150'si oranında nakdi teminat veya banka teminat mektubu ve mal listesinin de verilmesi gerekmektedir. Mal listeleri, malın gideceği ülke için altı, müteakip ülkeler için ikişer nüsha olarak düzenlenmektedir. Karayolu ile yapılacak taşınıacılıkta transit geçilecek her ülke için aynca ikişer nüsha mallistesinin de verilmesi gerekmektedir. Geçerlilik süresi bir yıl olan A.T.A. karnelerinin her ülkeye girişte ve çıkışta ilgili gümrük merciierine onayıatılması gerekmektedir. İbraz işlemlerinin tamamlanmamış olması halinde, teminatın iadesi mümkün olmamaktadır. Dİ GER BELGELER Yukanda belirtilen belgelerden başka ülke mevzuatına, malın özelliğine ve satış sözleşmesine göre başka belgeler de zorunlu olabilmektedir. Bunlar; MENŞE ŞEHADETNAMESİ İhracatçınınbağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilen ve ihraç konusu malın menşeini, yani imal edildiği veya üretildiği ülkeyi gösteren belgedir. Genelleştirilmiş Preferanslar Sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlanndan yararlanılması için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta özel bir menşe şehadetnamesi ( Form-A) düzenlemnesi gerekmektedir. SACLIK SERTİFİKASI İhraç konusu malın sağlık koşuhanna uygun olup olmadığını gösteren belge niteliğindedir. Orman ve Köyişleri Bakanlığı ya da Üniversitelerin ilgili bölümlerinden alımnaktadır. Tanm, ANALİZ RAPORU Tahlili gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddelerde gerekli bir rapordur. Genelde üniversitelerin ilgili bölümlerince hazırlarunaktadır Meslek Kuruluşlannca Tasdik Edilen Belgeler (İhracatçı Birlikleri, Ticaret ve Sana)i Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları) Şunlardır; A-ATR B- Menşe Şehadetnamesi C- GSP'ye Göre Menşe Şehadetnamesi (Form A) D- EUR-1 Belgesi
İhracat İşlemlerinde Gümrükte Aranan Belgeler ı-eşyanın Faturası 2-Gerektiği Hallerde Çeki Listesi 3-0rman/Tekel Nakliye Tezkeresi: (Orman ürünlerinin ihracı için istihsal yerinden, tekele tabi eşyada ise bu idarece tanzim olunarak verilen belgelerdir.) (6831 sayılı Orman Kanunu'na göre) 4-Bitki ve Parçaları İçin Sağlık Belgesi: (6968 sayılı Zirai Mücadele ve Karantina Kanunu'na göre). S-Kontrole Tabi Eşyada Kontrol Belgesi: (1705 sayılı Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Koruması Hakkında Kanun'a göre) 6-Tekele Tabi Eşyada, Bu İdarece Verilen Nakliye Tezkeresi: (1177 sayılı Tütün ve Tütün Tekeli Kanunu' na göre) 7-İhracı İlgili İdarelerin iznine Tabi Eşya İçin Yetkili Makamlannca Verilen İzin Kağıtlan S-Gerektiğinde Eşyanın Yükleneceği Nakil Aracının Geleceğini Bildirir Acenta Veya Kumpanya Belgesi 9-Dış Ticaret Rejimi Ve Türk Parası Kıymetini Koruma Karar Ve Tebliğlerinin Gerektirdiği Diğer Belgeler: (Lisans, acenta mektubu, tescil beyannamesi, banka mektubu, taahhüt beyannamesi gibi) <,1lduğ\.ı 10-Kumanya Listesi: (Çıkış yapan deniz, kara ve hava nakil araçlarına verilecek kurnanyaların kayıtlı belgedir. Bu belge_ beyanname.addolunarak, ~k işlemleri bunlar üzerinde ~rütülür.) 11-Standardizasyon Kontrol Belgesi: (Çıkışı standardizasyon kontrolüne tabi tutulmuş maddelerin (Antepfİstığı, pamuk, yemeklik zeytinyağı, palamut v.b.) ihracatında aranılan belgedir. Bu belgeye sahip olmayan ınezkur maddelerin çıkışına gümrüklerce hiçbir surette izin verilmez.) 12-Yabancı Ülkelere Seyahat Edenlere Ait Geçici Çıkış Beyannamesi ve Taahhütnamesi: (ikametgahı Türkiye' de bulunan Türk ve yabancı gerçek ve tüzel kişilerin, yabancı mernleketlere geçici olarak çıkaracaklan ve en geç iki yıl içerisinde geri getirecekleri, kendilerine ait taşıtlar için düzenlenen belgedir.) (Triptik veya Gümrük Geçiş Karnesi ibraz edilmediği takdirde.) Yukanda belirtildiği gibi gerekli bilgi ve belgeleri ihtiva edecek şekilde usulüne uygun olarak düzenlenmiş, ihracatçı ve varsa komisyoncusu tarafından da imzalanmış olan gümrük beyannamesi Gümrük İdaresinin çıkış manifesto servisince, çıkış tescil defterine (her mali yıl başından itibaren 1 'den başlayan numara verilen, sayfaları resmi mühür ile mühürlü ve kaç sayfadan ibaret olduğu sonunda yazılı bulunan deftere) sıra numarasıyla kaydedilmek, tarih vurulmak, tescil memurunca beyannamenin ilgili sütununa isim yazılmak, imzalanmak ve resmi mühürle mühürtenrnek suretiyle tamam olur. Tescilin amacı ilgili evrağa resmiyet kazandırmaktır. Çıkış beyannamesinin belirtilen şekilde tescil edilmesiyle birlikte gümrük idaresinde ihracat için işlem başlamış olur.
İthalat Beyannamesine Eklenmesi Gereken Belgeler ı. Orijinal Fatura: Kesin satışlarda eşyanın satıcısı, diğer hallerde ise göndereni tarafından mahallinde düzenlenmiş ve Gümrük Yönetmeliğinin 187 nci maddesinde belirtilen esaslara uygun orijinal faturanın tescilden önce beyannameye eklenmesi zorunludur. Ancak ithal konusu eşyanın, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olması halinde ve orijinal faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde; her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve orijinal faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte i dareye verilmesi gerekir. 2. İtlıal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına J?air Anlaşma hükümleri çerçevesinde belirlenen, ithal eşyasına ait gümrük kıymetinin unsurlarını içeren ve Gümrük Yönetmeliğinin 21 no.lu ekinde yer alan kıyınet bildirim formunun usulüne uygun olarak daldurularak beyannameye eklenmesi zorunludur. 3. Menşe Şahadetnamesi/EUR.l ve A.TR Dolaşım Belgeleri: İthalatta menşe şahadetnamesi ibrazı ihtiyaridir. Yürürlükte bulunan ve tercilıli tarife uygulamasına imkan sağlayan anlaşmalardan, Türkiye-AB arasında bir gümrük birliği kuran anlaşma (Gümrük Birliği Anlaşması) kapsamı eşya (sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünleri) için A.TR Dolaşım Belgesi, Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamı eşya ile AKÇT ürünleri, AB menşeli tarım ürünleri için EUR.l Dolaşım Sertifikası beyannameye eklenmelidir. Ancak bu belgelerin ibrazı, İthalatçının tercilıli tarife uygulamasından faydalanmak istemesi halinde zorunludur. 4. Çeki L~stesi: ithal konusu eşyanın, bir fatura kapsamında, çeşitli cins ve nev'ide ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması haiinde, her kapia ne miktar eşya bulunduğunu göstermek amacıyla, orijinal fatura ile birlikte satıcısı/gönderini veya beyan sahibi tarafından da hazırlanan belgenin (çeki listesi) beyanname ekinde ibraz edilmesi gereklidir. 5. Konşimento veya Yük Senedi: Deniz yoluyla gelen eşya için geminin kaptanı veya donatanı veya mümessili tarafından düzenlenerek yükletene verilen konşimentonun, karayolu ve demiryoluyla gelen eşya için yine taşıyanı tarafından düzenlenen yük senedinin (CMR, CIM gibi) ve havayoluyla gelen eşya için havayolu konşimentosunun tescilden önce beyannameye eklenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede idareye ibraz edilecek konşimento ve yük senetlerinin hangi bilgileri içermesi gerektiği Gümrük Yönetmeliğinin 190 ıncı maddesinde gösterilmiştir. 6. Navlun Faturası ve/veya Sigorta Poliçesi: Eşyanın teslim şekline bağlı olarak, teslim şekli bu iki unsurdan birini veya her ikisini birden ihtiva etmemesi durumunda; FOR-FOT-FAS-FOB satış şekillerinde navlun makbuzu ile sigorta po]içesinin, C.Et.F satış şeklinde ise sigorta paliçesinin eşvanın gümrük kıymetinin doğru olarak tespit edilebilmesi için beyannameye eklenmesi gerekmektedir. - 7. işlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu: ithal konusu eşyanın işlenmiş tarım ürünü olması halinde, bu üründeki tarım paylannı belirten, kimyager tarafından onaylanmış Ye Gümıük Yönetmeliğinin 20 no.lu ekinde yer alan işlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir.
8. Uygunluk Yazısı/Uygunluk. ~elgesi; O~~y Belgesi: Bakım, Ona~ım. ve Ser~is Garantisi Yeterlilik Belgesi; Proforina Fatura; Izın Yazısıllzın Belgesı: Bu belgelenn ıbrazı, ıthalat konusu eşyanın yürürlükteki İthalat ı:ebliğleri kapsamında bulunup bulunmadığına ba~lıdır. Tü~kiye'ye ithali tasarlan~ eşyanın yürürlükteki Ithalat Tebliğleri kapsamında bulunup bulunmadıgı, b_elgenın nereden ve nasıl ternın edilebileceği gibi konularda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Ithalat Şube Müdürlüğü - iüıalattl:vgumruk.gov.tr) daha fazla bilgi temin edilebilir. 9. FtJn Alındı Makbuzu: Vadeli akreditif, mal mukabili ve kabul kredili ödeme şekillerine göre ithal edilen eşya için, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu kesintisini yapan banka veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş fon alındı makbuzunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir. Beyannamenin Tescilinden Sonra; Eşyanın Tesliminden Önce İ b razı Gerekli Belgeler; 1. ithal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi: İlgili İthalat Tebliği (2001 yılı için 200117 sayılı İthalat Tebliği) kapsamı eşya için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenmiş "İthal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi "nin gümrüğüne ibrazı gerekmektedir. 2. Uygunluk Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/1 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği). kapsamında yer alan eşya için, Türk Standartları Enstitüsünce yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip alınacak uygunluk belgesinin, ilgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/2 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği) kapsamına giren eşya için, Dış Tiearette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkahlıklarınca yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip düzenlenecek uygunluk belgesinin eşyanın serbest dolaşıma girişinde gümrüğüne ibrazı zorunludur. 3. KtJntrol Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri (2001 yılı için 2001/3, 2001/4 ve 20011'? sayılı Dış Ti~arette Standardizasyon Tebliğleri) kapsamında yer al~ eşya için, duruma göre Çevre Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Tanm ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen kontrol belgesinin, eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ilgilisine tesliminden önce gümrüğülle ibrazı zorunludur. 4. ithal Lisansı: Kota uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansının, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte, (bir anlamda beyannamenin tescilinde) beyannameye eklenmesi zorunludur. Tarife kontenjanı uygulaması kapsamında yer alan eşya için, İthalatçının tercilıli tarifeden faydalanmak istemesi halinde Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansını yine gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklemesi gerekmektedir. 5. Gözetim Belgesi: Gözetim uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş gözetim belgesinin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklenmesi zorunludur... Y~~ümlüsü veya ~eı:ısil~isi ~.ar~finda~ tescil _elekt:onik ortamda tescil edilerek bilgisayar çıktısı alınan gumruk beyannamesının gumruk ıdaresme venlmesınden önce eşyanın orijinal faturası ve ithal eşyasına ait kıyınet bildirim formunun eklenmesi zonınludur. Bu belgeler yanında ihtiyari veya duruma
bağlı olarak; ödeme şekline göre navlun faturası ve/veya sigorta poliçesi, konşimento veya yük senedi, çeki listesi, serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerinin uygulanmasının ön izne tabi olması veya tercilıli tarifeden yararlanılmak istenilın.esi hruinde, kontrol belgesi, menşe şahadetnamesi gibi belgeler ve işlenmiş tarım ürünleri beyan f{)mıu gibi özel hükümlere göre ibrazı gereken diğer belgelerin de beyanname ile birlikte gümrük idaresine verilmesi gerekriıektedir. Beyannameye eklenmesi ve/veya eşyanın teslimi veya bazı hallerde gümrük yüküriılülüğünün doğduğu tarihten önce ibrazı gerekli belgeler, eşyanın cins, nev'i ve niteliğine, ticaretin yapıldığı ülke veya ülke grubuna, ikili ve çoktaraflı anlaşmruara, eşyanın teslim şekline, ithalat bedelinin ödeme şekline, ınenşeine ve genel olarak eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belidenmiş önlemlere, yani, bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemelere tabi olup olmadığına bağlıdır.
2.BÖLÜM DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ A- PEŞİN ÖDEME (CASH IN ADV ANCE/CASH BEFORE DELIVERY 1 ADV ANCE PA YMENT /PREPAYMENT) Tanım: ihracatçı tarafından ihraç edilen mallann bedellerinin, ithalatçı tarafından malın teslim alınmasından önce, gerek bankalar yolu ile ve gerekse alıcının kendisi veya vekili ya da onun adına hareket eden üçüncü bir kişi tarafından satıcıya peşin olarak ödenmesidir. Peşin Ödemenin Özellikleri Peşin ödeme genellikle birbirlerini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında yapılmaktadır. Tam anlamıyla güvene dayanan bu ödeme şekli, ihracatçı açısından en elverişli ödeme yöntemi olmasına rağmen, uygulamada en az nistlanılanıd'ır. Burada bütün risk alıcı üzerindedir. Çünkü mallar gönderilmeden parasını ödemektedir. Maliann sevki, satıcı, firmadan yahut ülkenin şartlarından kaynaklanan nedenlerle aksayabilir ve gecikebilir. Bu durumda alıcı firma en azından paranın kendisinde beklernesi ile kazanabiieceği faiz gelirinden mahrum olur. Diğer taraftan peşinödeme şekli, ihracatçı açısından bir ön fınansman niteliğini taşımakta, bunun kaynağı ise ahcı (İthalatçı) olmaktadır. Uluslararası piyasalarda genellikle satıcı tekeli olan mallarda ve bazen de alıcı bakımından peşin ödeme iskontalannın yüksekliği nedeniyle bu tür ödemeler cazip olabilmektedir. Peşin bedelierin üçüncü kişilere devri mümkün değildir. Uluslararası piyasalarda yoğun rekabet ortamı ve kısıtlı pazar olanaklan dolayısıyla pek sık kullanılan bir ödeme şekli olmanıakla birlikte nadirende olsa kullanılan bir ödeme şeklidir. Uygulamada daha çok mal bedellerine ilişkin avans olarak kullanılabilmektedir. Bu ödeme şekli, piyasada fazla talep gören malların satışında kullanılmaktadır. İhracatçı, malianna yoğun talep olduğu için müşteri bulamamak gibi bir riski yoktur. Bu durum, kendini en fazla güvence altına alacağı ödeme şeklini alıcıya kabul ettirmesi bakımından üstün bir pazarlık gücü sağlamaktadır. Alıcı firma prefinansmanı ihracata konu olan ürünün üretiminin finansmanında kullanılmak üzere i thalatçıdan bedelin kısmon veya tamamen sağlanmasıqrr. Alıcı firma prefinansmanında.peşin ödemede olduğu gibi mal gönderilmeden önce para gelmektedir. Peşin ÖdemedeKambiyo Yükümlülüğü İhracat bedeli belirli bir süre içinde yurda getirilmelidir. Getirilmemesi durumunda ihracatçının sorumluluğu doğmaktadır. Banka aracılığı ile yurda getirilen ihracat bedelinin ispatı sorun yaratmazken, İthalatçı veya onun yetkilisi tarafından nakit olarak getirilen mal bedelinin ispatı önem taşımaktadır. Peşin ödeme yönteminde, mal bedeli banka havalesi ile gönderilebileceği gibi ilgili veya temsilcisi tarafından nakit olarak yanlannda getirilebilir. İlıracat bedelleri gerek döviz, gerek Türk Lirası olarak efektif şeklinde de yurda getirilebilir. Bu ::;ekilde yurda getirilen efektifterin ihracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için bankalarca gümrük idarelerince düzenlenen döviz beyan tutanağı (DBT) aranır. Bankalarca efektifterin ilıracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için efektifterin DBT'nin düzenlenme tarihinden itibaren 15 gün içinde bankalara tevdi edilmesi gerekmekte olup hu süre içinde bankalara tevdi edilen efektifterin ilgilinin talebine istinaden alışının yapılarak döviz alım belgesine bağlanması veya adianna açılan DTH'lere alınarak bu hesaptan bilahare döviz alışı yapılması mümkündür. DBT ibraz edilmek suretiyle kendisine efektif tevdi edilen bankalarca, DBT ekinde ilgilinin İthalatçı veya ihracatçı firma tarafından yetkilendirildiğine dair noter veya konsolosluklarca düzenlenmiş belge ile efektif getiren kişinin pasaportunun aranması aynca pasaportun hüviyeti belirleyen sayfası ile yurda girişi gösteren sayfanın birer fotokopisinin DBT'ye eklenmesi gerekmektedir. Bir de Merkez Bankası'nca peşin bedel karşılığı ihracatın 18 ay içinde yapılması gerekmektedir. Aynca peşin bedelin vadesinin başlangıç tarihi Döviz Alım Belgesi'nin (DAB) düzenlendiği tarihtir. Ülkemizde Merkez Bankası açısından prefinansmanlı ödemenin de peşin döviz hükmünde değerlendirildiğini belirtmek gerekmektedir.
B- AKREDiTiF (LETTER OKCREDIT - L/C) Tanım: ihraç edilen malın bedelinin ödenmesikonusunda belirli koşullann yerine getirilmesinden sonra ödemenin vapılacağına ilişkin bir çeşit teniinattır; Şartlı bir Ödeme taahhüdü olaraktanmilanabilir. İhracatçı (amir) bankasından (amirbanka-issuing bank) ihracatçı (lehdar-beneficiary)lehinebir.akreditif açmasın_ı ve ihracatçının ülkesindeki bir muhabir banka (negotiating bank) aracılığıyla haberder edilmesini ister. Ihracatçı gerekli belgeleri doğru, eksiksiz, kurallara uygun ve kr~diningeçerliliksüresi içerisindeharikasına sunarsa, o takdirde ödeme yapılır. Akreditif İşleminin özellikleri o Uluslararası ticarette en sık kullanilaıiôtıeme şeklidir. o Akreditifhem ihracatçıyı, hem de ithalatçıyı koruyan bir işlemdir... o Akreditif, i thalatçının verdiği talimatdoğıultuınında, i thalatçının çalıştığı bankanın belirli bir meblağa kadar ve belirli bir vade için istenilen koşunannyerine getirilmesi ve ihracat~ı tarafından ihraç edilen mallarm ihracına ilişkin belgelerin ibrazı karşıhğıni;la ibrııpatçıya ödeme yapılacağını taahhüt etmesidir. o İthalatçı firma; keı;r<libankasına verdiğieınirleithaledeceği mal1d karşılığını ihracatçı firmanın bankasına, mal ihraç edildiği 41l{dir:de :ödemeyi taahhüt etqğilli h:irkredi mektubu ile bildirir, Bu kredi mektubu akreditiftir..... ' <. o Bu sistem, diğer ö4eıhe yöni:eınl~qne göre~~pa,fu,ı.lj.plmasına rağmen, en güvenilir olamdır. Hem satıcıya hem de ahcıya çeşiqi;faydalarıvardır. Mitfbedeliııiı"lbıınka taahhüdünde olması, transfer riskinin büyük ölçüde ortadan kalkıji~si, satıcı ve. alıcının kr~ imkanı, elde. etmesi, gerekli koşulların yerine getirimesinin (belgelerin incelenıri~si) bankaca sağladd1isı bu faydalar arasındadır. o Akreditife bankalabve belgeler üzerinden işlem yaparlar. Çünkü akreditifişleriıleri mallada ilgili olmayıp yapılacak hizmet VeJiŞlerieilgilidir. o Akreditifler dayandıhldikları satış sözleşmelerinden veya diğer sözleşmelerden ayrı işlemlerdir. Akreditif İşle~jn Taraflan Amir: Malların it:hai~~çısı, alıcısıdır. Amir Banka (Açan' Bankallssuing/Opening Bank): İthalatçının bankası olup, akreditifi açan bankadır. İhracatçı akreditifvadesi içinde istenilen koşullan yerine getirirse ödeme yapmakla yükümlüdür. Muhabir Banka (İhbar Bankası/Advising Bank): İthalat konusu malların bedelini ödeyen bankadır. Bir başka ifade il~. akreditif açıldığının ithalatçıya ihbar edildiği, teyid edildiği ye ihracatçıya ödemenin yapıldığı bankadır. Söz konusu banka, sadece akreditifin açıldığına ilişkin olarak satıcıya bildirimde bulunursa "ihbar-bankisı" adını alır. İlıbar bankasının ihracatçıya karşı ödeme konusunda herhangi bir yükümlülüğü yoktur. Ayrıca gerekli belgelerin ibrazı halinde örlernede bulunacağına ilişkin kendi taahhüdünü de ekleyerek satıcıya bildirimde bulunursa '"teyid bankası-confırnıing bank" olarak adlandırılır. Lehdar: İhracatçı, satıcıdır. Akreditif İşleminin Aşamalan ı. Aşama: Alıcı ile satıcı (İthalatçı ile ihracatçı) belirli bir malın alım-satımı için bir satış sözleşmesi yaparlar. Bu sözleşmedemalın cinsi, vasıfları, miktarı, fiyatı, döviz cinsi, malların sevki, satış şekli ve ödeme şekli (burada akreditiftir) yer alır. 2. Aşama: İthalatçı ile ihracatçı anlaşarak bu malın ithali için akreditif açtırmayı kararlaştınrlar. İthalatçı, bankasmdan ihracatçı lehine bir akreditif açmasını ister. İthalatçının bankaya yaptığı başvuru ya, akreditif teklifi, akreditif emri. akreditif talimatı adları verilmektedir. Akreditif metninde, ihracatçıya, ancak mallan sevk ettiğini tevsik eden belgeleri muhabir bankaya sunmasından sonra ödemenin yapılabileceği hükmü bulunur. 3. Aşama: İthalatçının bankası akredititi ihracatçının ülkesindeki muhabir bankaya iletir (İ thalatçının bankası yürürlükteki mevzuat ve uluslararası kurallar açısından inceleyerek i thalatçının akreditif talimatını muhabir bankaya iletmektedir). İthalatçının bankasının hazırladığı akreditifmetnine "küşat mektubu" denilmek-tedir. Muhabir bankadan. ihracatçıya akreditifin açıldığını ve ödeme için hangi belgelerin gerekli olduğunu bildirmesi istenir. 4. Aşama: Muhabir banka akreditifin koşullarını inceler ve akreditif metninin bir suretini ihracatçıya bildirir. 5. Aşama: Akreditif ihbarını alan ihracatçı, koşulları ince ler; yerine getiremeyeceği bir şart varsa bunun değiştirilmesini muhabir banka vasıtasıyla İthalatçıdan ister. İhracatçı akreditifkosullan verine getirebilece~ine inandığı takdirde artık mallan yükleme ve gönderme durumuna g~lmişti~. 6. Aşama: Ihraç konusu mallara ilişkin olarak, taı:;ıyıçı tarafından yükleıneye ait vesaik ihracatçıya verilir.
7. Aşama: İhracatçı akreditif koşullarına uygun olarak malları sevk eder ve ge~ekli be~gel~ri muhabir bankaya verir. Bu banka akreditifkurallarınca belirtilen teyid eden banka veya ödemeyı ve polıçeyı kabul eden muhabir banka olabilir. 8. Aşama: Muhabir banka ibraz edilen belgeleri akreditif koşullarını dikkate alarak inceler. Belgeler uygun bulunursa akreditifbedeli (mal bedeli) ihracatçıya ödenir veya gerekiyorsa ihracatçının tanzim edeceği poliçeyi kabul eder veya ciro eder. Akreditif ciroyu içermekte ise banka rucü etmeden (dönüş hakkı olmadan) ödemeyi yapar. Eğer akreditifteyid edilmemişse ıiicu (dönüş) sözkonusu olur. Uygun bulunmadığı takdirde ihracatçıdan gerekli düzeltmeyi/düzeltmeleri yapmasını ister. 9. Aşama: Muhabir banka belgeleri ve varsa ciro edilmiş poliçeyi ithalatçının bankasına iletir ve ödemeyi talısi I eder.. 10. Aşama: Vesaiki alan amir banka, akreditifkoşullarına uygun olu'{' olmadığını inceler, Ithalatçının bankası belgeleri elinde bulundurduğu için, malların mülkiyetine de sahiptir. I thalatçının komisyon dahil akreditif bedelinin tamamım bankasına ödemesinden sonra banka malların mülkiyetini ithalatçıya devreder. 11. Aşama: Mallar taşıyıcı tarafılidan gümıiiğe ya da gümıiik denetimindeki bir antrepoya/sundurmaya gümrük işlemleri yapılmak üzere teslim edilir. 12. Aşama: İthalat konusu işlemlere ilişkin vesaiki alan ithalatçı gümıiik idaresine müracaat ederek işlemleri ikmal eder ve mailarım teslim alır. Akreditif Türleri a- Kabilirücu (Cayılabilir-Revocable) ve Gayri Kabilirücu (Cayılaınaz-Irrevocable) Akreditifler I. Kabilirücu Akreditif: Amir bankamn ihracatçımn nam ve hesabına açtığı krediyi her an kendi isteğiyle iptal edebildiği akreditif çeşididir. Mal bedelinin ödeneceğine dair bir garanti olmasına rağmen alıcı için kesin olmayan, heran vazgeçilebilir bir durum söz konusudur. Ancak iptal mektubunun satıcının eline geçmesinden önce satıcı akreditifkoşullarına uygun o larak yüklemeyi yapar ve vesaiki bankaya ibraz ederse, o taktirde banka akreditif bedelini ödemek zorundadır. Sankalann garantisi bulunmadığından, bu durum ihracatçı için bir risk taşımaktadır. Bu tip akreditif güvenli olmadığı için, uygulamada nadiren kullanılmaktadır. Il: Gayri Kabilirücu Akreditif: Amir banka ve akreditif amirinin onayı olmadan süresinden önce geriye alınması, bozulması ve iptali mümkün olmayan akreditiflerdir. Gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde, akreditifbedelinin amir bankaca ödeneceği taahhüt edilmiştir. Dolayısıyla birincisine nazaran daha güvenlidir. Tiipı taraflarcakabul edilmedikçe ipta:l edilemez ve değiştirilemez. Bu.tür akreditifler daima belirli bir meblağ kadar ve belirli bir vade ile açılırlar. Gayri kabilirücu akreditifte amir bankanın ödemesi güvence altında olmakla beraber, ihracatçının ülkesindeki ınuhabir bankanın ödemeyi yapması garanti değildir. Bu nedenle, akreditifler "teyitli" hale getirilerek daha güvenli bir yol oluşturulmuştur. Gayri kabilirücu ya da kabilirücu olduğuna dair herhangi bir kayıt taşımayan akreditifler. gayri kabilirücu akreditif olarak kabul edilirler. b- Teyitli (Confirmed) ve Teyitsiz (Unconfirmed) Akreditifler: 1. Teyitli Akreditifler: Akreditifi açan amir bankamu muhabir bankaya akreditifi teyit etmesi talimatını verdiği ve böylece muhabir bankanın da açılan akreditifi teyit ettiği akreditif türüdür. T eyitli akreditifte muhabir banka da akreditifi "teyit" ederek bedellerin ödeneceği hususunda ilave teminat vermektedir. O halde herhangi bir ödenmeme durumunda, muhabir banka amir bankanın yükümlülüğünü üstlenmiş olur. Uygulamada sadece gayri kabilirücu akreditifler teyitli olarak açılırlar (teyitli gayri kabilirucu akreditit1er). Bu akreditifler ilgili üç tarafın (amir banka, teyit bankası ve lehdar) muvafakatı olmadan iptal edilemez. ll. Teyitsiz Akreditif: Muhabir bankanın rolü sadece akreditifin açıldığını bildirmekten ibarettir. Muhabir banka yalnızca ihbar eder, ancak ödeme konusunda herhangi bir taahhüt üstlenmez. Tcyitli akreditiflerde teyit bankası üstleneceği riske karşılık bir komisyon aldığı için. tabiatıyla akreditif masrat1an yükselmektedir. O nedenle ithalatçılar genellikle teyitsiz akreditifleri tercih ederler. c- Rotatif-Döner Akreditif (Revolving Credit): Rotatif akreditif genellikle belirli bir müşteriden sürekli veya yüksek tutarlı alımlarda kullanılır. Böylece hem işlemlerin tekrarlanması külfetinden kurtulma, heın de yüksek miktarda siparişin fiyat avantajından yararlanma imkanı söz konusudur. Rotatif akredititler kullanıldıkça aynca bir talimata ya da bildirime gerek kalmaksızın otomatik olarak yenilenerek a)'nı şartlarla yeniden kullanılabilen akreditiftir. Rotaıif akrediti~1erde dönerlik.ş~:tı genellikle iki şekilde olmaktadır. Miktara göre ve süreye göre. Miktara göre devreden akredıtıtlerde. akredıtıt tutarı, kaç kere dönebileceği ve böylece ödemeler toplamının sınırı belirlenmektedir. Süreye göre devteden akreditit1erde ise. her sevkiyatın yapılacağı dönem de belirlenir. Bu tip
akreditifler "biriken" ( curnulative) veya "birikıneyen" (non-cumulative) olmak üzere iki şekilde açılabilir. Biriken rotatif akreditifte, ilk dönemde kısmen veya tamamen k.ııllanılmamış miktar, müteakip dönemdeki tutara eklenerek kullanılabilir. Birikmeyen akreditifte ise k.ııllanılmayan kısımdan onu izleyen dönemde faydalanılamaz. d- Red-Ciause (Kırmızı Şartlı/Peşin Ödemeli)ve Green-Clause(Yeşil Şartlı) Akreditifler: ı. Red Ciause Akreditif: Akreditif tutannın tamamımn ya da bir kısmının, muhabir bankaya sevk belgeleri ibraz edilmeden ihracatçıya avans veya peşin olarak ödemnesi şeklinde yapılan bir akreditif şeklidir. Peşin Ödemeli Akreditif ithalatçımn ihracatçıya tanıdığı bir ön finansman niteliğindedir. Bu akreditiflere red cıause olarak adlandırılmasının nedeni, akreditife konulan avans şartının önceleri kırmızı şartla yazılmış olmasıdır. n. Green Ciause (Y eşit Şartlı) Akreditifler: Red clause 'a çok benzemektedir. Burada mallar önce bir üçüncü şahsa (depo firması) banka adına teslim edilmekte ve ambar teslim makbuzu bankaya verilmek suretiyle karşılığında avans alınabilmektedir. Böylece banka İthalatçının riskini bir ölçüde azaltmaktadır. Fakat yine de risk tamamen ortadan kalkmaz ve nihai sorumluluk alıcı üzerinde kalır. Görüldüğü gibi, red ciause ve green ciause akreditifler temelde ihracatı finanse etmek işlevi görmektedirler. Böylece ihracatçı ülkedeki kredi faizlerinin İthalatçı ülkedekinden yüksek olduğu zamanlarda, ihracatçılar için düşük maliyetli finansman olanağı sağlamaktadır. e- Karşılıklı (Back-To-Back) Akreditif: "Karşılıklı" akreditifler, transit ticarette, aracı vasıtasıyla yapılan satışlarda kullanılırlar. Transit ticarete aracı tirma, hem i thalatçı hem de ihracatçı durumundadır. Aracı firma satış yapacağı ülkede lehine açılmış bulunan akredititi teminat göstererek, kendisinin ithalat yapacağı ülke (firma) lehine bir akreditif açabilir. İşte bu ikincisine, karşılık gösterilmek suretiyle açıldığı için, karşılıklı akreditif adı verilir. Burada, ihracat akreditifı ile karşılıklı akreditife konu olan belgelerin çok az farklılıklarla (ki bu farklar, aracı!irma komisyonu, belge hazırlanıada geçen süre farkı vs. nedenlerden kaynaklanır) aynı olması gereklı. Bunu, aracı firmanın bankası, hem amir hem de muhabir banka olması sebebiyle sağlama olanağına sahiptir. Söz konusu banka genellikle aynı zamanda teyit bankası da olacağından, büyüksorumluluk üstlenmektedir. O nedenle, karşılıklı akreditif, bankalar tarafından riski yüksek olduğu için komisyonu da yüksek olmasına rağmen, sınırlı uygulanmaktadır. f.. Devredilebilir (Transferable) Akreditif: Devredilebilir akreditif, lehtan tarafından üçüncü bir şahsa devredilebilen akreditiftir. Aslında, karşılıklı akredititle aynı amaca hizmet eder. Devir işleminin, ilk akreditiftalimatındaki esas ve koşullan taşınıası gerekir. Yalnız, ikinci akreditifte akreditiftutannın ve malların birim fiyatının azaltılması, akreditifvadesi belgeleri ibraz süresi ve en son sevk tarihinin kısaltılması ve sigorta yüzdesinin ise arttınlması mümkündür. Bu akreditifler, taşıdıklan devir ~oşullarına göre tamamen veya kısmen devredildikleri gibi, kısımlar halinde birden fazla kişilere devredilebilmesi de mümkündür. Söz konusu akreditifler sadece bir kez devredilebhir, ikinci bir devir söz konusu olamaz. Bir başka ifade ile ilk lehdar bu akreditifi bir veya birden fazla lehdara devredebilir. ancak kendisine devir yapılan lehdar bunu ikinci bir devirle brr başka lehdara devredemezler. Burada. devredilebilir akredititle kanştınlabilen fakat ondan tamamen farklı bir uygulama olan "akreditif alacağının devri" konusuna da değinmek gerekir. Uygulamada, bu çeşit akreditifler, daha çok ilk lehdarın koınisyoncu olması ve malı kendisi sevk etmeyip malı sevk edecek ikinci bir lehdara devretmesi gibi durunılarda söz konusu olmaktadır. Devredilebilir akreditifte, akreditifle ilgili bütün haklar, fakat "akreditif alacağımn devri"nde ise sadece alacak devri söz konusudur. g- Garanti Akreditifi (Teminat Akreditifi/Stand-by Credits) İthalatçı ile ihracatçı arasında yapılan sözleşmeden doğan borçların ödenmemesi halinde ödemeyi garanti altına alan. İthalatçının bankasının İthalatçının üstlendiği yükürnlülüğün yerine getirilmesini ihracatçıya garanti etmesi suretiyle yapılan akreditiftir. Garanti akreditifleri şekil yönünden diğerlerine benzemekle birlikte, mahiyeti itibariyle akreditiften ziyade bir teminat (garanti) niteliğindedir. Stand-by akreditifler ile belirli bir taahhhüdün yerine getirilmesi garanti altına alınmış olur. Taahhüdün yerine getirilmemesi halinde, bu durum bankaya tevsik edildiğinde, akreditifbedeli tahsil edilir. Stand-by akreditifler, uluslararası kredi işlerinde kredilerin teminatı, açık hesap gibi belirli bir garantiden yoksun ihracat satışlannın garantisi ve bazı tip teminat mek-tuplannın kontrol garantisi olarak kullanılabilmektedirler. Bu akredititin diğer ticari (mal) akreditiflerinden farkı, İthalatçının talimatıyla ihracatçı lehine değil, ihracatçının talimatıyla ithalatçı lehine açılması ve akreditifvesaikinin ibraz edilmemesi halinde ödeme yapılmasını garanti dmesidir. - h- Yetki Mektuplan?den~e :v etkisi ve iştira yetkisi olmak üzere iki şekilde uygulanan yetki mektuplarının akreditifkapsamı ıç.~rısmde sayılmasının sebebı, bunların da aynı fonksiyonu görmesidir. 'Odeme yetkisi" (authority to pay)nin en önemli özelliği cayılabilir bir akreditif olmasıdır. Burada. ithalatemın bankasınm (amir banka) ihracatçının ülkesindeki muhabirine, ihracatçının mal bedeli karşılığı gerekli belg~ler\e
birlikte keşide ettiği potiçeleri öciemesi hususunda yetki vennesi söz konusudur. Ödeme yetkisi her ne kadar bir transfer riskinin olmadiğitıi gôst~riyor ve ihracatçılar açısından bir finansman aracı niteliğini taşıyorsa da, ca yılabilir niteliği. dol~}'l~~~la,pek.~ay,g1j1..kiıl1~\~aj(tadır. "İştira yetkisi".~autn(j'ri;!y tq~~ch~~p~tvl>()li9eierin;ger~lcli~e:lgeler ilişiğinde. alınıp iskonto edilmesi için amir banka~a muhabir ~~yıl}~~rilen[bjr,:y~tkilijt: ~~urı ~~~me.y~tkisindeııjaı-klan, poliçelerinalıcı.üzerine ~~~!~~=::c:~~:t~z~~~~,:~f~~i-t~yitsfivekab~c~;gayri. kabiiirücu (witlı.recourse-without recourse) i- Vadeli Akr~ditif~i?JcienpiesiErteletpdi Akreditif:/ P~ffered Pa.yment) İthalatçı ve ihracatçı;aj'~~4~ıq ~atış ~özleş~esin~ g()ı;e ~~aitif'cbedelininibrazında değil de,. bu belgelerin ibrazından belirli bir:şiif~~çıi;~ ihtaı::ıı~mı.o~~~sirii şağ\~yalıal{feditiftiiiiidür. ilıraç konusu.ırnıım ~~de'~;buıla ilişkin vesıiilcin iiı~lıabü- banka,ya ibrazı esnasında değil,?.deme vadesinde ödenir. Ödeme vadesi herhııilji. bir ~~:ı;eyl~. ~ııırrlı ol~sızın:8efbt:stçe.tıj,yin ve tespit edilebiliı:. Odenmesi.ertelemeli akreditif vadeli pciliçe;l!ygnl!!t,ll!ils~ b(mzepıeklej;irlikte, on<lılri!arklı $ı";»,uradailıracatçı baııkaya kabul edilmek üzere biq:~?l19~ I(~ş~~~oetiııekyerine, ~elirljbir süre ~onra' görül~ügü anda :Öden~cek bit, poliçe keşide eder. Böyle bituy~1!llllı[içirf; ÖkJ-~ditif;bıinİauu~ün söz.gelimi vesaikiıiibrazındıın 90 gün sonrıuıkreditif tutanın ödeyeceği.. şeklindeki.>p~ so)!litbq~~vıııu,lt;gereklidli.>ödt:nniesierteleıneliakreditiftevadeg~nellikle taşıma süresi kadardır. iqı~fli~çlibl:l y9l1a #Jasra:l1aiiF1tnı!!Yl~!lçlar. Hıkatbuyöntem., heıı.ıuygulaniadıı çeşitli ~18\Y:~:=:::- sağlamak,..işdünyru;ı'_l.:çmoj"tid(birp&lifikat~spit etıııekamacı.ylakurıiian.ve merkezi Paris~te bulunan Milletlenirasi Ticaı;et''C)dası.(MTO-ICC)'ncaalınm81Cta~; MTOtamamen özelnitelikli bir ku:n.iıuş.olup, resmi bir niteliği yoktur.lliı:b3şka deyişle, MTO 'nun altlığı kararlar tavsiye niteligindedir. MTO akreditifler hakkinda uygı.ılanmaküzereyekııesakkuriınar tespit etmiştir. Bu kurallar, ilk defa MTO'nun 1933 yılında Viyan~'i:latpplanıın7.Kongre'sindelgibul edilmiş ve daha sonra 1951, 1962, 1974, ve l983'de gözden geçiriimi ştir~ ty{to'nun J993 'de gözden geçirereksoo sayılı broşür ile uygtilama ya koyduğu kurallar bugün de geçerlidir... 500 sayılı broşürde yer alan kuramır "enıredici" nitelikte olmayıp, taraflar arasında başka türlü anlaşma olmayan hallerde uygulanır. Dig-er birifadeyle 500 sayılı kurallann uygulanmasında, "sözleşme serbestisi" ilkesi hakimdir. Akreditif işieritinde birbirinden farklı üç sözleşme vardır. Bunlar; İ thalatçı ile ihracatçı arasmda yapılan bir satış sözleşmesi, Akreditifin açılması için ithalatçı ile amir banka arasmda akreditif açtırma teklif mektubu kullamlarak düzenlenen bir sözleşme, İthalatçı ile ihracatçı arasında alıın-satımı kararlaştınlan malla ilgili ödemenin yapılmasına ilişkin sözleşme Akreditif İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar İthalatçı ile ihracatçı arasında sözleşme yapıldığı zaman, ihracatçının tam olarak İthalatçı tarafından ne tür belgeler istendiğini bilmesi gerekmektedir. Daha sonra ihracatçı akreditifkoşullarını yerine getirebilmek için akreditif vadesinin yeterli olduğundan emin olmalıdır. İlıracatçı. İthalatçı ile olan tüm işlemlerinde adının ve adresinin doğru bir şekilde yazıldığından emin olmalıdır. Akreditif ihracatçıya ihbar edilmediğinde ihracatçı akreditifte ve sunacağı belgelerde isminin doğru olup olmadığını kontrol etmelidir. Alıcının kısmi sevkiyatı kabul edip etmediği konusu ihracatçı tarafından anlaşılır olmalıdır. H:er kısmi sevkiyat kabul ediliyor ise teslim tarihinde bir problem çıksa bile bu durum akreditifın geçerliiiiini etkilemeyecektir. İhracatçının sözleşme tamamlanmadan önce. mallan nasıl yükleyeceğini bilmesi gerekmektedir. Genellikle yüklemelerde aktanna iı:ılemi yapılabilmektedir. Bazen önceden geminin aktıırma yapıp yapmayacağım bilmek mümkün olmayabilmektedir. Bu gibi durumlar için akreditifin aktarma işlemine izin vermesi faydalı görülmektedir. Akreditifte malların gönderildiği nokta ve gönderme tarihi, ihracatçı ile İthalatçının akreditifkoşullan üzerinde anlaştıklan gibi olmalıdır., İhracatçı. i thalatçının hangi belgeleri istediği konusunda emin olmalıdır. istenilen belgelere göre, mallan yüklerneye hazırlarken. ekstra maliyetler ve gecikmeler olabilmektedir. İhracatçı akreditifkendisine ihbar edildigi zaman tüm detayları kontrol etmelidir. Avnı zamanda istenilen belgelerin hazırlanabilmesi için yeterli zamanın olup olmadığının ihracatçı tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir.