FİZİKSEL ETKENLER 1 GÜRÜLTÜ 2 TİTREŞİM 3 TERMAL KONFOR FAKTÖRLERİ 4 İYONİZAN ve NONİYONİZAN RADYASYON 5 BASINÇ
G Ü R Ü L T Ü
GÜRÜLTÜ, GENEL OLARAK İSTENMEYEN VE RAHATSIZ EDEN SES OLARAK TANIMLANIR.
ENDÜSTRİDEKİ GÜRÜLTÜ İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN ÜZERİNDE, FİZYOLOJİK ETKİLER BIRAKAN VE İŞ VERİMİNİ OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN SESLER OLARAK TANIMLANABİLİR.
Gürültünün sebep olduğu hastalık VAR mıdır?
Gürültüden ileri gelen işitme kayıpları hangi şartlarda meslek hastalığı sayılabilir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 14
MESLEK HASTALIĞI İşçinin, çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçiçi veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü
Meslek Hastalıkları Grupları A - Kimyasal maddelerle ortaya çıkan meslek hastalıkları B - Mesleki cilt hastalıkları C - Pnömokonyozlar ve diğer solunum sistemi hastalıkları D - Mesleki bulaşıcı hastalıklar E - Fiziksel etkenlerle olan meslek hastalıkları
GÜRÜLTÜ ZARARLARININ MESLEK HASTALIĞI SAYILABİLMESİ İÇİN; GÜRÜLTÜLÜ İŞ TE EN AZ İKİ YIL, GÜRÜLTÜ ŞİDDETİ SÜREKLİ OLARAK 85 db in ÜSTÜNDE OLAN İŞLERDE EN AZ 30 GÜN, ÇALIŞILMIŞ OLMAKSI GEREKİR. Yükümlülük süresi 6 ay...
Ses; Hava basıncındaki dalgalanmaların kulaktaki etkisinden ileri gelen fiziksel bir duygu olarak ta tanımlanabilir.
1 Dalga Boyu ( ) Ses dalgası Dalganın yayılma hızı 0 0 2 4 6 8 10-1 Genlik f = Frekans T = Peryod V = f x f x T = 1
GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 Hz. İLE 20000 Hz. FREKANSLAR ARASINDAKİ SESLERE UYUM SAĞLAR YANİ BU ARALIKTAKİ SESLERİ DUYABİLİR. YİNE, GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 μpa ŞİDDETİNDEKİ SES İLE 200 Pa ŞİDDETİNDEKİ SESLERİ SAĞLIKLI OLARAK DUYABİLİR.
GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU İŞİTME KAYBI TİPLERİ 1 - İLETİM TİPİ İŞİTME KAYBI İletim tipi işitme kaybı, kulak zarında ve orta kulak kemiklerinde meydana gelen kayıplardır. 2 - ALGI TİPİ İŞİTME KAYBI Algı tipi işitme kaybı iç kulakta duyma hücrelerinde meydana gelen kayıplardır.
KALICI İŞİTME KAYBININ HİÇ BİR ŞEKİLDE TEDAVİSİ MÜMKÜN DEĞİLDİR. Noise damage occurs HERE
Konuşma aralığı: 175 Hz. - 7500 Hz. 25 db - 65 db
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER SŞ - Şiddetine, SF - Frekans dağılımına, ES - Etkilenme süresine, KY - Kişinin yaşına, KD - Kişisel duyarlılığına, KC - Kişinin cinsiyetine.
YER VE KONUMLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ GÜRÜLTÜ DÜZEYİ YER VE KONUM 0 db İşitme eşiği 20 db Sessiz bir orman 30 db Fısıltı ile konuşma 40 db Sessiz bir oda 50 db Şehir içinde bir büro 60 db Karşılıklı konuşma 70 db Dikey matkap 80 db Yüksek sesle konuşma 90 db Kuvvetlice bağırma 100 db Dokuma salonları 110 db Havalı çekiç, Ağaç işleri 120 db Bilyeli değirmen 130 db Uçakların yanı 140 db Ağrı Eşiği
Gürültü şiddeti desibel olarak ölçülür. Basınç olarak işitme aralığı çok geniş bir aralıktır. Her 3 db lik artışta, ses iki kat artar. Her 10 db lik artışta ise; ses on kat artar.
100 db + 100 db =? db
1 db + 1 db = 4 db 2 db + 2 db = 5 db 3 db + 3 db = 6 db 4 db + 4 db = 7 db
100 db + 100 db = 103 db
BİRDEN FAZLA GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ BULUNDUĞU ORTAMLARDA SES DÜZEYLERİ ARASINDAKİ FARK (db) YÜKSEK DÜZEYDEKİ SESE EKLENECEK MİKTAR (db) 0 3.0 2 2.6 3 1.8 4 1.5 5 1.2 6 1.0 7 0.9 8 0.8 10 0.4 12 0.3 14 0.2 16 0.1
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 1 ) GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARDA KALAN VEYA YAŞAYAN İNSANLARDA Konsantrasyon, dikkat ve reaksiyon kapasitesi zayıflayabilir. Yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç uyuma halleri görülebilir. Merkezi sinir sistemi bozuklukları, baş ağrıları ve stresler görülebilir. Metobolik ve hormonel bozukluklar görülebilir.
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 2 ) BİRDEN BİRE ŞİDDETLİ BİR GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNDE KALINDIĞINDA Kan basıncı (tansiyon) yükselmesi görülebilir. Kan dolaşımı bozukluğu görülebilir. Solunum hızı değişmesi ve Terlemenin artması gibi hususlar görülebilir.
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ (3) GÜRÜLTÜ AYRICA Konuşurken bağırma, Sinirli olma hali, Karşılıklı anlaşma zorluğu, Kişiler arasındaki ilişkilerde olumsuzluklar ve İş kazalarının artmasında etkin rol oynar.
db 60 50 40 97 db(a) 92 db(a) 30 20 83 db(a) 10 0 0 1 2 3 4 5 10 20 50 83, 92 ve 97 db(a) lık gürültü düzeylerinde, gürültüye maruz kalan kişilerin 4000 Hz sabit frekanslı gürültüdeki işitme kayıplarının yıllara göre dağılımı YIL
Desibel Skalaları A scale İnsan kulağının işitmelerinde, B scale Telefon şirketlerince, C scale Tüm seslerde, kullanılır.
HİÇ BİR ÖNLEM ALINMAKSIZIN GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİNE GÖRE GÜNDE EN FAZLA ÇALIŞILABİLECEK SÜRELER GÜRÜLTÜ DÜZEYİ GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ 90 db(a) dan az Süresiz 90 db(a) 8 Saat 92 db(a) 6 95 db(a) 4 97 db(a) 3 100 db(a) 2 102 db(a) 1,5 105 db(a) 1 110 db(a) 0.5 115 db(a) 0.25 115 db(a) dan çok Çalışılamaz
İŞİTME KAYBININ KESİN TANISI İÇİN 1 - Odyometrik test yapılmalı ve yaş dikkate alınmalı 2 - Gürültü düzeyi ölçülmeli 3 - Odyogramlardan da yararlanılmalı 4 - İşitme zorluğuna sebep olan diğer etkenler giderilmeli 5 - Geçici işitme kayıpları bertaraf edilmeli
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 1 ) A TEKNİK KORUNMA a) GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA Gürültü düzeyi düşük makineler seçilmeli ve değiştirilmeli Gürültü düzeyi daha az olan işlem seçilmeli Gürültü kaynağı izole edilmeli.
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 2 ) b) GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER: Makinelerin yerleştirildiği zeminde, Gürültü kaynağı ile maruz kalan kişi arasında, Engel konularak ve Uzaklık artırılarak Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerler ses emici malzeme ile kaplamak.
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 3 ) c) GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER: 1 Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması, 2 Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması, 3 Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak.
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 3 ) B TIBBİ KORUNMA 1 Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde odyogramları alınmalı ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalıdır. İş kazalarının önlenmesinde, kesin denilebilecek, yeterli önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılması da düşünülebilir. 2 Gürültülü işlerde çalışanların, her altı ayda bir odyogramları alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde, gerekli tedbirler alınmalıdır.
KULAK KORUYUCULARININ GÜRÜLTÜ ENGELLEME DEĞERLERİ CİNSİ AZALTMA DERECESİ PAMUK 5-16 db PARAFİNLİ PAMUK 20-35 db CAM PAMUĞU 7,5-32 db KULAK TIKACI 20-45 db KULAKLIK 12-48 db
KULAKLIKLARININ ALIŞTIRMA PROGRAMLARI SABAH ÖĞLEDEN SONRA 1. GÜN ½ Saat ½ Saat 2. GÜN 1 Saat 1 Saat 3. GÜN 2 Saat 2 Saat 4. GÜN 3 Saat 3 Saat 5. GÜN Tüm vardiya süresince
En yüksek ses basıncı (Ppeak) C - frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının maksimum değeri
Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX,8h)[dB(A) ve 20 µpa] Sekiz saatlik iş günü için, anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü maruziyet düzeylerinin zaman ağırlıklı ortalaması.
Haftalık gürültü maruziyet düzeyi; Günlük gürültü maruziyet düzeylerinin sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı ortalaması.
Yönetmeliğin uygulanması bakımından, günlük gürültü maruziyet düzeyleri; En yüksek ses basıncı yönünden tanımlanmıştır. Maruziyet sınır değerleri ve Maruziyet etkin değerleri
Maruziyet sınır değerleri (LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pa i ) (i) : 140 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa En yüksek maruziyet etkin değerleri (LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Pa ii ) (ii) : 137 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa En düşük maruziyet etkin değerleri (LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Pa iii ) (iii) : 135 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa
Yönetmelik Dip Not (i) (ii) (iii) : 140 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa : 137 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa : 135 db (C) ile ilgili olarak 20 µpa
HEARING CONSERVATION Quite Room: 30 dba Bulldozer: 85dBA Normal City Noises: 65 dba Normal Conversation: 50 dba Artillery/Good Rock Band: 120 dba