Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları

Transkript

1 Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları

2 Oturumun Amacı İşçilerin sağlık gözetimi konusunda iş güvenliği uzmanının yapması gerekenleri öğrenmek ve meslek hastalıkları hakkında bilgi sahibi olmak.

3 Öğrenim Hedefleri Sağlık gözetimi ve meslek hastalıkları konusunda temel kavramlar, Meslek hastalıklarının çeşitleri ve tanı yöntemleri, Korunma yöntemleri, Meslek hastalığı istatistikleri, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak.

4 Alt başlıklar Sağlık gözetimi kavramı ve uygulanması Meslek hastalığı kavramı Meslek hastalığı çeşitleri ve nedenleri Meslek hastalığı tanı yöntemleri Meslek hastalıklarından korunma Meslek hastalığı istatistikleri İlgili mevzuat

5 Dünya Sağlık Örgütü Kuruluş Yasası Sağlık; sadece hastalık ve sakatlık halinin olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik halidir.

6 İş Sağlığı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) İşsağlığı Ortak Komitesinin 1950 yılında gerçekleştirdiği toplantısında yapılan iş sağlığı tanımına göre: "Her türlü işte çalışan işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik durumlarının korunması ve geliştirilmesi, çalışma şartlarından ötürü işçilerin sağlıklarının yitirilmesinin önlenmesi, çalışma sırasında sağlıklarını olumsuz yönde etkileyecek faktörlerden korunmaları, onların fizyolojik ve psikolojik yapılarına uygun bir işe yerleştirilmesi ve bunun sürdürülmesini, özetle işin işçiye, uygunluğunun sağlanmasını amaçlar.

7 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 2. Herkesin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır. 3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gereğinde başka toplumsal koruma yollarıyla desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır. 4. Herkesin çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.

8 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 24 Herkesin iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller dahil, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır.

9 Meslek Hastalığı Tanımı Sigortalının çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.

10 Meslek Hastalıkları

11 Meslek Hastalıkları

12 Meslek Hastalıkları

13 Kimyasal Madde Maruziyeti

14 Boya-Tiner

15 Meslek Hastalıkları

16 Kumlama Tezgahı-Kapalı Sistemde Parça Temizliği

17 Akciğer Toz Hastalıkları

18 Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar D-1 Helminthiasis: Ankilostomiasis, nekatoriasis D-2 Tropik hastalıklar: Malarya, amöbiasis, sarı humma, veba, rekürrent ateş, dank, leishmanyoz, frambosie, lepra, lekeli humma, riketsiyöz D-3 Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar: Bruselloz, tetanoz, şarbon, salmonella enfeksiyonları, Weil hastalığı, kuduz, ornithozlar, psittakoz, rekürent ateş, şap hastalığı, çiçek, Q Humması, lekeli humma, ekinokok humması, ruam, bovin tipi tüberküloz D-4 Viral Hepatit, tüberküloz

19 Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları

20 Ağır Yük Kaldırma ve Duruş Bozukluğu

21 Zımpara, daire testere, beton kırma makineleri vb. titreşim nedeniyle kas iskelet sistemi hastalıklarına yol açar Titreşim

22 Titreşim Titreşimi emen eldivenler riski azaltır.

23 Gürültü

24 Meslek Hastalıkları ve Periyodik Muayeneler Meslek Hastalıklarının tanınmasında, periyodik muayenelerin usulüne uygun olarak yapılmasının yani gerekli çeşitli laboratuar tetkikleri ile birlikte yapılmasının önemi büyüktür.

25 Meslek Hastalıkları ve Periyodik Muayeneler Periyodik muayenelerin amacı, meslek hastalıkları tanılarının olabildiğince erken konulması ve hastalığın maluliyetinin durdurulmasıdır.

26 Dünyada ve Türkiye de Meslek Hastalıkları-İş Kazaları %1 MESLEK HASTALIKLARI İŞ KAZALARI %44 %56 %99 DÜNYADA TÜRKİYE DE

27 Eksik Olanı Bulun

28 İşyeri sayıları

29 İşçi Sayıları Kadın Erkek

30 İş Kazası Sayıları

31 Meslek Hastalıkları

32 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Ölümleri

33 Türkiye de 2010 Yılı İş Kazaları 9.9 milyon sigortalı, kayıtlı iş kazası (% 83 ü KOBİ lerde) 2009 da 1161 ölümlü iş kazası (Dünya ortalamasının üzerinde) Ölümlü kazalar maden, inşaat ve metal iş kolunda TC de beklenen 40 bin meslek hastalığı varken, saptanan 429 vaka var.

34 İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Ölümleri

35 Mesleki Dermatoz

36 Meslek Hastalıklarının Tesbiti (Türkiye de Durum)

37 Kaynak Dumanı

38 İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Sorunlar 1. Kayıtlar yetersiz (Ölüm, sakatlık ya da yaralanma varsa kayıt tutuluyor), 2. Meslek Hastalıkları (Tazminat nedeniyle sadece Meslek Hastalıkları Hastanesi tanı da yetkili) tanısı koymada güçlükler, 3. Sendikalar duyarsız, işçi sınıfı bilinçsiz, 4. Mesleki eğitim yetersiz, 5. 6.

39 İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Çözüm Önerileri 1. Ramak Kaldı Kazalar da dahil tüm kazalar kayıt edilmeli. 2. İşyeri ortam ölçümleri yapılmalı. 3. İşe giriş, aralıklı kontrol (periyodik) muayeneler düzenli yapılmalı, özel laboratuvar yöntemleri ile desteklenmeli. 4. İşyerlerinde kullanılan tüm kimyasalların malzeme güvenlik bilgi formları olmalı. 5

40 Risk Analizi Meslek hastalıklarının önlenmesinde en önemli veri kaynağı

41 Çalışanlarda Görülen Sağlık Sorunları 1. Toplumda görülen genel hastalıklar çalışanlarda da görülür (Kış aylarında üsye, yaz aylarında ishal vb.) 2. Çalışma ortamına bağlı olarak bazı hastalıklara yakalanma ve hastalığın seyrinin daha kötü olmasına neden olan işle ilgili hastalıklar (kr. bronşit, cilt hastalıkları, koroner arter hastalığı vb.) 3. Meslek hastalıkları ve iş kazaları (kurşun zehirlenmesi, pnömokonyoz vb. gibi çalışanların doğrudan o işi yaptıkları için başlarına gelen rahatsızlıklardır).

42 İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen fiziksel faktörler: Gürültü, Titreşim, Aydınlatma, Isı ve nem, Işınlar, Basınç değişimleri,

43 Gürültü

44 Odiometri

45 Mesleki İşitme Kaybı Hertz de 0-26 db kayıp Normal db Çok hafif işitme kaybı db Hafif işitme kaybı db Orta düzey işitme kaybı db İleri düzeyde işitme kaybı 91 ve üzeri Çok ileri işitme kaybı

46 İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen mekanik faktörler: Ağır yük kaldırma ve taşıma, Duruş bozuklukları, Ergonomik sorunlar, Kazalar,

47 İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen kimyasal faktörler: Madenler, Solventler, Zehirli gazlar, Asitler, alkaliler, Boyalar, Pestisitler, Herbisitler,

48 İşyerinde Sağlık Riskleri İş Sağlığını etkileyen tozlar: (Pnömokonyozlar) Silikozis, Bisinozis, Asbestozis,

49 Solunum Fonksiyon Testi

50 İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen biyolojik faktörler: Şarbon, Bruselloz, Tetanos Parazitler, Kuduz, Tbc,

51 İşyerinde Sağlık Riskleri İş Sağlığını etkileyen psiko-sosyal riskler: Stres, Vardiyalı çalışma, Tek düze iş Aşırı yorgunluk, Tükenmişlik,

52 Asbestoz Akciğer-kalp hastalığı olanlar, Kontrol edilemeyen hipertansiyon, Göğüs deformitesi, Bağışıklık sistemini zayıflatan kronik hastalıklar, Tbc, Kronik gırtlak hastalıkları, Ses telleri hastalıkları, Aşırı şişmanlık vb. işe giriş muayenesinde elenmeli

53 İşe Giriş Muayenesi Anamnez, Tüm fizik muayene, Rutin laboratuar tetkikleri, İşin özelliğine göre özel tetkikler, Gerekiyorsa koruyucu aşılar

54 Aralıklı Muayeneler (Periyodik Muayene) Yapılan işin ve işyerinin niteliğine göre belli aralıklarla yapılan muayenelerdir (3, 6 ay, yılda 1 veya 2,3 yılda bir yapılması gereken tetkik ve muayeneleri içerir.)

55 Özel Tarama Muayeneleri Kronik hastalığı olanlara, Yaşlı işçi, çocuk işçi, gebe işçi, 2 yaşından küçük çocuğu olan çalışanlar, özürlü işçiler, kadın işçiler gibi özel risk gruplarına yönelik taramalar, Belli hastalıklara yönelik taramalar, (HT, KOAH, Metabolik Sendrom vb)

56 Hastalık Sonu İşe Dönüş Muayenesi Meslek hastalığı veya diğer hastalıklardan sonra veya herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle 21 gün işten ayrı kalmak zorunda olan işçilere, geçirilen hastalığın veya kazanın vücutta yaptığı olumsuz durum değerlendirilerek, işe devamının tartışıldığı, alınması gereken önlemler ve eğitimlerin yapıldığı muayenedir.

57 İşyeri Ortam Analizleri İşyerindeki zararlıların ölçümü, MAC: Maximum allowable concentration Kısa sürede etkisi ortaya çıkan zararlılar için kullanılır. TLV: Threshold limit value, Günlük ortalama değer ya da eşik değeri gösterir. Etkisi uzun sürede ortaya çıkan zararlıların ortam ölçümünde tercih edilir.

58 Çevre Etkileri Atıkların tespiti, Ölçümü,

59 Sigara

60 Sigara