YATIRIM DESTEK OFİSİ MARDİN DE YATIRIM ORTAMI -2010-

YATIRIM DESTEK OFİSİ MARDİN DE YATIRIM ORTAMI -2010-

İçindekiler GİRİŞ...2 1. TEŞVİK SİSTEMİ VE MARDİNDE YATIRIMA GETİRİLERİ... 3 2. YATIRIM AÇISINDAN MARDİN SERBEST BÖLGESİ... 10 3. MARDİNDE ULAŞIM VE PAZARA YAKINLIK... 15 4. DİCLE KALKINMA AJANSI VE DESTEKLERİ... 17 5. KALİFİYE ELEMAN SIKINTISI VE SOSYAL DESTEK PROGRAMI (SODES)... 19 www.dika.org.tr 1

Giriş Globalleşen yeni dünya düzeninde; gelişim ve ilerlemenin artık ülkenin sadece bir bölgesinde yığın üretim yaparak sağlanamayacağı anlaşılmıştır. Üretim açısından düşük profil sergileyen bölgelerin ülkenin geri kalanına yük olmak gibi olumsuzlukların ortaya çıkmasına mahal vermemek ve kalkınmanın artık merkezden yürütülemeyeceği gibi dinamik yapıların da hantallaşmasına ve sistemde çöküntüler meydana getirmesine sebebiyet vermemek için kalkınmanın yerelden sağlanması gerektiği aşikardır. Bu bağlamda kalkınmayı yerelden sağlamak ve toptan bir kalkınma için bölge kaynaklarının harekete geçirilip verimli ve etkin bir şekilde kullanılmalarını; üretime dayalı, istihdam sağlayıcı ve bölgede sermaye birikimini gerçekleştirmeye yönelik faaliyetler ile birleştirerek gerçekleştirecek yatırımlar için bölge genelinde birçok destek ve teşvik mevcuttur. Raporun detaylarında da görüleceği üzere bu destek ve teşvikler ile yapılacak yatırımlar hem bölgeye büyük avantajlar sağlarken hem de yatırımcıya büyük kazançlar sağlayacaktır. 1. TEŞVİK SİSTEMİ VE MARDİN DE YATIRIMA GETİRİLERİ 1.1. Teşvik Belgesi Yatırım Teşvik Belgesi, yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkanı sağlayan, teşvik kararı amaçları doğrultusunda gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen belgedir. 1.2. Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için; Gerçek kişiler, Adi ortaklıklar, Sermaye şirketleri, Kooperatifler, İş ortaklıkları, Kamu kurum ve kuruluşları (genel ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların sermaye bileşimindeki hisse oranları %50 yi geçen kurum ve kuruluşlar) ve Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, Dernekler ve vakıflar ile Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye deki şubeleri müracaat edebilir. 1.3. Teşvik Belgesi Nereden Alınır Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin talepler Hazine Müsteşarlığı na yapılır. Sabit yatırım tutarı 8 Milyon Türk Lirasını aşmayan imalat sanayi yatırımları için yatırımcının tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki TOBB a bağlı sanayi odalarına da müracaat edilebilir. www.dika.org.tr 2

Müsteşarlığa yapılacak müracaatların; Yabancı sermayeli şirket ve şubelerce gerçekleştirilecek yatırımlar için Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne, Diğer bütün yatırımlar için Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne yapılması gerekmektedir. 1.4. Teşvik belgesi düzenlenmesi için müracaatta aranacak belgeler Yatırımcı adına yetkili kişilere ait imza sirküleri, Şirketin nihaî durumunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi, Yatırım Bilgi Formu ile eki bilgi ve belgeler, Muhasebe birimi hesabına yatırılan meblağa ait makbuzun aslı, Türkiye genelinde prim ve idarî para cezası bulunmadığına dair Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden alınacak yazının aslı, Çevre Kanununa istinaden yayımlanan ÇED Yönetmeliğinin eki listelerde yer alan yatırım konuları için ÇED olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararı, 1.5. IV. Bölge Yatırım Alanları (Mardin, Batman, Siirt,Şırnak) Bölgesel teşviklerden yararlanacak sektörler Tekstil ürünleri imalatı Giyim eşyası imalatı Derinin tabaklanması ve işlenmesi Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil Asgari yatırım tutarları Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 15 Milyon TL Diğer yatırım konularında 500.000 TL 500.000 TL 500.000 TL 500.000 TL 1.6. Teşvik Araçları 1.6.1 Kurumlar/Gelir Vergisi İndirimi İndirilen kurumlar vergisi veya gelir vergisi tutarı yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli vergi uygulamasına devam edilir Arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tâbi olmayan diğer harcamalar indirimli vergi uygulamasından yararlanamaz. www.dika.org.tr 3

Bölgeler Yatırıma katkı Kurumlar vergisi Uygulanacak KDV Oranı oranı (%) veya gelir vergisi (%) indirim oranı (%) I Bölge 20 50 10 II Bölge 30 60 8 III Bölge 40 80 4 IV Bölge 60 90 2 1.6.2 SSK Primi İşveren Hissesinin Hazine Tarafından Karşılanması Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan; a. Komple yeni yatırımlarda, işletmeye geçiş tarihinden itibaren sağlanan, b. Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik il Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgarî ücrete tekabül eden kısmı Hazinece karşılanır. Bölgeler 31/12/2010 tarihine kadar 31/12/2010 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar başlanılan yatırımlar I Bölge 2 - II Bölge 3 - III Bölge 5 3 IV Bölge 7 5 1.6.3 Faiz Desteği I. Bölge IV. Bölge TL Kredisi Döviz Kredisi TL Kredisi Döviz Kredisi - - 5 puan 2 puan Bölgesel destek unsurudur. Sadece III. ve IV. Bölgelerde uygulanır. www.dika.org.tr 4

Kredi kullandıracak Banka Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü ile protokol imzalamış olmalıdır. Bir Yatırım Teşvik Belgesi (YTB) kapsamında sadece bir bankadan yatırım kredisi kullanılabilir. Yatırımcı sözleşmesinde yazılı faiz tutarını bankaya öder, banka destek tutarını Hazine'den geri aldıktan sonra yatırımcıya ödeme yapar. Kredi ana para ve faiz ödemeleri aksatılırsa faiz desteği durdurulur Devir durumunda devralan yatırımcı bakiye faiz desteğinden yararlanabilir. Sabit yatırım tutarının azami %70 oranındaki kısmına faiz desteği verilecektir. 1.6.3.1. Yatırım Teşvik Belgesine Bağlı Verilen Yatırım Kredileri 1.6.3.1.1. Gereklilikler 1.6.3.1.2. Yatırım Yapılacak Arazinin Tapusu Yatırım kredisi için başvuracak kişi veya kurum yatırım yapacağı alanın tapusunu kendi adına düzenleyip bankaya rehin vermelidir. Alınan makine teçhizat da kredibiliteyi artırmak amaçlı bankaya teminat gösterilebilir. 1.6.3.1.3 Proje Projenin gerçekliği, yapılabilirliği üzerine hazırlanacak bir değerlendirme raporu kredinin onaylanabilmesi için merkezin görüşüne sunulur. Ayrıca kredi başvurusunun onay aşamasında projenin en az 20% gerçekleşmiş olması gerekir. Kredi başvurusu yapıldıktan sonra onay verilene kadar yaklaşık 2-3 ay zaman geçmektedir, bu yatırımcı için bir dezavantaj oluşturabilir. 1.6.3.2. KREDİLER 1.6.3.2.1. İşletme Kredileri İşletme kredileri modernizasyon, entegre faaliyetlere yönelme, makine teçhizat alımı, kalite sertifikasyonu amaçlı yapılan yatırımlar için geri ödemesi 4(1+3) yıla yayılacak, 2 000 000 Euro ya varan toplamda 250 milyon$ bulan krediler dünya bankası tarafından sağlanmaktadır. 1.6.3.2.2. Yatırım Kredileri Sıfırdan yeni yatırımlar için geçerli olan bu kredi aracı 7(2+5) yılda geri ödemesi yapılarak sağlanan kredilerdir. www.dika.org.tr 5

Yatırım teşvik belgesi ile yapılacak yatırımın %70'ine kadarki krediler hazine tarafından 5puana(%5) kadar desteklenmektedir. 1.6.3.2.3 Faizler-Örnek Senaryo 1.000.000 TL olarak yapılması düşünülen bir yatırım için 700.000 TL ye kadar kredi, faizin 5 puanı(%5 i) hazine tarafından karşılanmak üzere, kullanılabilmektedir. düşmektedir. 700.000 TL lik bir kredi için yıllık yaklaşık olarak 50.000 faiz ödemesi bulunmakta 2 yılı ödemesiz 7 yılda geri ödemesi gerçekleşecek olan bir kredi için toplam 350.000 TL faiz öngörülmekte bunun 135.000i hazine tarafından karşılanacak olup yatırımcı tarafından ödenmesi öngörülen faiz miktar 215.000 olarak öngörülmektedir. Ayrıca teşvik belgesi ile alınan krediler BSMV(Bankacılık muamele vergisi) den muaftır. 1.6.4. Yatırım Yeri Tahsisi 29.6.2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi hükmü çerçevesinde Müsteşarlıkça teşvik belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir. Bunun için talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçede organize sanayi veya endüstri bölgelerinde bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması gerekmektedir Teşvik kapsamındaki taşınmazlara Mülkiyeti; Hazineye Özel bütçeli idarelere İl özel idarelerine Belediyelere ait taşınmazlar Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler dâhildir 1.6.5. KDV İstisnası Yatırım nedeniyle yurt içinden veya yurt dışından satın alınan, Teşvik Belgesi kapsamında uygun görülen makine ve ekipman için KDV ödenmeyerek istisna edilmesidir. 1.6.7. Gümrük Vergisi Muafiyeti www.dika.org.tr 6

Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malları ile otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında yatırım dönemi içinde kalmak kaydıyla, CKD aksam ve parçalarının ithali gümrük vergisinden muaftır. Makine ve teçhizat bedelinin yüzde beşini geçmemek kaydıyla yedek parçaların, otobüs, çekici, treyler, mobilya, motorbot, kamyon, transmikser, beton santrali, forklift ve beton pompası ithal edilmesi hâlinde yürürlükteki ithalat Rejimi Kararında öngörülen oranlarda gümrük vergisi tahsil edilir. Eski, Kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilebilecek maddelere ilişkin tebliğ hükümleri uyarınca ithali mümkün olan makine ve teçhizatın teşvik belgesi kapsamına alınması uygun görülebilir. Kullanılmış komple tesisin Müsteşarlıkça proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülmesi hâlinde ithali, uygun görülebilir. 1.6.8. Tekstil Tesislerinde Taşınma Desteği Tekstil, Konfeksiyon ve Hazır Giyim, Deri ve Deri Mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunan Asgari 50 kişilik istihdam sağlayan Üretim tesislerini I. ve II. Bölgelerden III. ve IV. Bölgelere 31.12.2010 tarihine kadar nakleden mükelleflere yatırım teşvik belgesi sağlanacaktır. Bu tesislere sağlanacak teşvikler şunlardır: Nakil tarihinden itibaren 5 yıl süreyle Kurumlar Vergisi oranı %75 i geçmemek üzere indirimli oran uygulanacaktır(%20 yerine % 5 oranında kurumlar vergisi uygulanacak) 5 yıl süreyle, yerleşikleri bölgede (III. ve IV. Bölge) uygulanan SSK işveren primi desteği sağlanacak, Nakliye giderleri Hazine tarafından karşılanacaktır. Teşvik Kapsamına İlişkin Uygulama Örneklerinin Karşılaştırılması Örnek Tekstil Yatırım Verileri: Tahmini yatırım tutarı Yaklaşık istihdam Yurtiçinden alınacak makine teçhizat bedeli: Tahmini kredi tutarı: (2 yıl vadeli) 4.000.000 TL 200 kişi 1.000.000 TL 2.000.000 TL www.dika.org.tr 7

Örnek Tekstil Yatırımın Mardin de 2011 den önce başlaması durumunda yararlanabileceği destekler: Vergi indirimi Sigorta işveren hissesi desteği Faiz desteği KDV istisnası Mardin İçin Ortalama Kazanç Tablosu Kazanç Kaynağı Kazanç Tutarı Kazanım Tablosu Kurumlar vergisi indirimi Sigorta primi işveren hissesi desteği 4.000.000*%60 = 2.400.000 TL İndirilen vergi (Matrahın %18 i) 2.400.000 TL ye ulaşıncaya kadar 200 kişi*160 TL*12 ay*7 yıl = 7 yıllık periyot süreci 2.688.000 TL Faiz desteği 2.000.000*%5*2 = 200.000 TL 2 yıllık periyot süresince KDV istisnası 1.000.000*%16 = 160.000 TL - Toplam Kazanç 5.448.000 TL Örnek Tekstil Yatırımın I. Bölge de (İstanbul hariç; çünkü tekstil imalatı İstanbul da teşvik kapsamına girmemektedir!) 2011 den önce başlaması durumunda yararlanabileceği destekler: Vergi indirimi Sigorta işveren hissesi desteği KDV indirimi www.dika.org.tr 8

I. Bölge İçin Ortalama Kazanç Tablosu Kazanç Kaynağı Kazanç Tutarı Kazanım Tablosu Kurumlar vergisi indirimi 4.000.000*%20 = 800.000 TL İndirilen vergi (Matrahın %10 i) 800.000 TL ye ulaşıncaya kadar Sigorta primi 200 kişi*160 TL*12 ay*2 yıl = 2 yıllık periyot süresince işveren hissesi desteği 768.000 TL Faiz desteği - - KDV istisnası 1.000.000*%8 = 180.000 TL - Toplam Kazanç 1.748.000 TL Örnek Tekstil Yatırımın Mardin de 2011 den sonra başlaması durumunda yararlanabileceği destekler: Vergi indirimi Sigorta işveren hissesi desteği Faiz desteği KDV istisnası Mardin İçin Ortalama Kazanç Tablosu Kazanç Kaynağı Kazanç Tutarı Kazanım Tablosu Kurumlar vergisi indirimi Sigorta primi işveren hissesi desteği 4.000.000*%25 = 1.000.000 TL İndirilen vergi (Matrahın %16 sı) 1.000.000 TL ye ulaşıncaya kadar 200 kişi*160 TL*12 ay*5 yıl = 5 yıllık periyot süreci 1.920.000 TL Faiz desteği 2.000.000*%5*2 = 200.000 TL 2 yıllık periyot süresince KDV istisnası 1.000.000*%16 = 160.000 TL - Toplam Kazanç 3.280.000 TL Örnek Tekstil Yatırımın I. Bölge de (İstanbul hariç; çünkü tekstil imalatı İstanbul da teşvik kapsamına girmemektedir!) 2011 den sonra başlaması durumunda yararlanabileceği destekler: Vergi indirimi Sigorta işveren hissesi desteği KDV indirimi www.dika.org.tr 9

IV. Bölge İçin Ortalama Kazanç Tablosu Kazanç Kaynağı Kazanç Tutarı Kazanım Tablosu Kurumlar vergisi indirimi 4.000.000*%10 = 400.000 TL İndirilen vergi (Matrahın %5 i) 400.000 TL ye ulaşıncaya kadar Sigorta primi - - işveren hissesi desteği KDV istisnası 1.000.000*%8 = 180.000 TL - Toplam Kazanç 580.000 TL 2. Yatırım Açısından Mardin Serbest Bölgesi Mardin Serbest Bölgesi 21.11.1995 tarihinde kurulmuş olup kısa adı MASBAŞ olan Mardin Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş. tarafından kurulup işletilmektedir. MASBAŞ ın % 51 i Özel İdareye ve kalan % 49 u 29 yerli girişimciye aittir. Bölgenin toplam brüt alanı 515.000 m2 olup net parsel alanı 328.253 m2 dir. Satılan ve kiraya verilen 103.978 m2 dir.yaklaşık 224.275 m2 si kullanıma uygun durumdadır. Açık alan kiralanabilmekte veya satılabilmekte; m2 satış fiyatı 10 ABD doları olup bir yılda 4 eşit taksitte tahsil edilmektedir. Yatırım büyüklüğüne göre m2 satış fiyatı 5 ABD dolarına kadar indirilebilmektedir. Açık alan kira bedeli ise m2 si 2 ABD dolarıdır. Serbest Bölge Müdürü ile yapılan görüşme sonucu istihdamı arttırıcı yatırım yapılması halinde Serbest Bölge 15 dönümlük araziyi 1$/m 2 gibi sembolik bir rakamla tahsis edebilir. Serbest Bölgenin altyapısı bu sene yapılan çalışmalarla iyileştirilmiş durumda ve yatırımlara hazırdır. Kurucu İşletici şirket olan MASBAŞ Mardin Serbest Bölgesine yatırım yapmak isteyen firmalara gerekli tüm kolaylıkları sağlamaktadır. Organize Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde bulunan Mardin Serbest Bölgesi, Organize Sanayi Bölgesinin mevcut altyapısını kullanmaktadır. 2.1. Teşkilatlanma: Mardin Serbest Bölgesinde Mardin Serbest Bölge Müdürlüğü, Gümrük Müdürlüğü, Gümrük Muhafaza Kısım Amirliği, Polis Noktası ve Bölge Kurucu-İşletici Şirketi-MASBAŞ aynı binada hizmet vermektedir. Dış Ticaret ve Serbest Bölge ile ilgili hizmet veren tüm birimlerin tek merkezde toplanmasıyla, bölgede faaliyet gösteren firmalar, işlemlerini kısa sürede yerine getirmektedir. 2.2. Kullanıcılar: Yerli ve yabancı gerçek ve tüzel kişiler Bölgede iki şekilde faaliyet gösterebilmektedir. a. İş yerlerini kendileri inşa eden yatırımcı firmalar 20 yıl süreyle, b. Özel sektöre ait hazır işyerlerini kiralamak suretiyle ruhsat alan firmalar ise, 10 yıl süreyle bölgede faaliyet gösterebilmek üzere; faaliyet ruhsatı alabilirler. www.dika.org.tr 10

Bu süreler üretim faaliyetleri için yatırımcılarda 30, kiracılarda 15 yıldır. Ayrıca özel projeler için 99 yıla kadar süre verilebilmektedir. 2.3. Ticari Faaliyetler: Türkiye ile Mardin Serbest Bölgesi arasındaki ticari işlemler (Dış Ticaret rejimine) tabi tutulmaktadır. Bölgede ilk ticari faaliyet 1996 tarihinde başlamış olup, bu tarihte faaliyette bulunan firma sayısı 6 iken bugün bu sayı 26' ya ulaşmıştır. Özet Tablo MARDİN SERBEST BÖLGESİ SERBEST BÖLGENİN KURULUŞ YILI 1995 SERBEST BÖLGE ALANI 515.000 TOPLAM PARSEL SAYISI 178 TAHSİS EDİLEN PARSEL SAYISI 60 TAHSİS ORANI(%) 33 FAALİYET RUHSATI SAYISI 28 (3 ÜRETİM+20 ALIM SATIM, 3 KİRALAMA, 1 DEPOLAMA, 1 İŞLETİCİ) TİCARETİ YAPILAN BAŞLICA ÜLKELER IRAK, TÜRK CUMHURİYETLERİ, HONKONG, İTALYA, ALMANYA, HOLLANDA, İSPANYA www.dika.org.tr 11

2010 yılı serbest bölgeler kira tarifeleri incelendiğinde en düşük kirayı Mardin serbest bölgesi istemektedir. Bunun yanı sıra doluluk oranları ve tahsis edilecek parsellerin fiyatlarına bakıldığında Mardin Serbest Bölgesi diğer Serbest Bölgelere kıyasla daha avantajlı durumdadır. 2.4. Serbest Bölgenin Sunduğu Avantajlar 2.4.1. Üretici Kullanıcılar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkânı Üretim konulu Faaliyet Ruhsatı kapsamında faaliyet gösteren serbest bölge kullanıcılarının imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar Vergisinden istisnadır. Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85'ini yurtdışına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından yüzde 50"ye kadar indirilebilir. Üretim faaliyetinde bulunan serbest bölge kullanıcılarının, serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemleri ve düzenlenen kağıtları damga vergisi ve harçlardan müstesnadır. Üretim faaliyeti dışındaki konularda 06/02/2004 tarihinden önce Ruhsat almış olan kullanıcıların Gelir veya Kurumlar Vergisi muafiyeti, Faaliyet Ruhsatı süresi sonuna kadar devam edecektir. 06/02/2004 tarihinden itibaren diğer konularda düzenlenen Faaliyet Ruhsatları kapsamında vergi muafiyeti bulunmamaktadır. 2.4.2. Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkânı Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalar için 15 yıl, Hazır işyeri kiralayan üretici-kiracı-kullanıcı firmalar için 20 yıl, Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı firmalar için 30 yıl, Kendi işyerini inşa eden üretici-yatırımcı-kullanıcı firmalar için 45 yıl, süreli faaliyet ruhsatı düzenlenmektedir. Diğer taraftan, yatırımcı kullanıcılara Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilir. 2.4.3. Kâr Transferi İmkânı Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiç bir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye'ye serbestçe transfer edilebilmektedir. 2.4.4. Ticaret Kolaylığı İmkânı Serbest bölgeler ile Türkiye nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest www.dika.org.tr 12

bölge kullanıcıları Türkiye den ihraç fiyatına (KDV siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz. Ayrıca, bölgelerde sarf malzemelerinin en kısa sürede teminini sağlayabilmek amacıyla bedeli 5000 ABD Doları veya karşılığı Yeni Türk Lirasını geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir. 2.4.5. Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkânı Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez. Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak serbest bölgeden Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir. 2.4.6. AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı Serbest bölgeler, Türkiye-AB Gümrük Birliği nin parçası sayıldığından, bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi nde belirtilen oran üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilebilir. 2.4.7. Eşitlik Prensibi Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır. İşleticiler ve kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu nca belirlenecek vergi dışı teşviklerden de yararlandırılabilir. 2.4.8. Zaman Kısıtlaması Bulunmaması Mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir. 2.4.9. Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı Gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri ile üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz. 2.4.10. Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkânı Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödeme dövizle yapılır. www.dika.org.tr 13

2.4.11. Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkânı Serbest bölgelerden Türkiye ye yönelik mal satışına ve serbest bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak ticarete kısıtlama getirilmemiştir. Serbest bölgelerden yurt içine mal satışına, tüketim malları ve riskli mallar dışında, herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. 2.4.12. Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi Başvuru ve faaliyet süresince her türlü bürokrasi en aza indirilmiştir. Serbest bölgeler özel sektör şirketlerince işletilmektedir. 2.4.13. Stratejik Avantaj Serbest bölgelerimiz, AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur. 2.4.14. Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı Serbest bölgelerin altyapısı gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standarttadır. 2.5.15. Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı Serbest bölgeler özellikle ihracata dönük üretim yapan firmalara, ara malı ve hammadde temininde, dünya fiyatları ve şartları ile kesintisiz tedarik imkânları sunmaktadır 3. Mardin den Ulaşım Ve Pazara Yakınlık 3.1. Karayolu Mardin ilinin 368 Km.si devlet yolu, 362 Km.si il yolu olup toplam şebeke uzunluğu 730 Km.dir. Mardin karayolları yönünden özellikle uluslar arası ulaşım bağlantıları üzerinde oluşu nedeniyle bölgenin diğer illerinden daha iyi durumdadır. İlde iki ana ulaşım ekseni vardır. Birincisi: Mardin i Şanlıurfa ve Gaziantep üzerinden Adana ya bağlayan E-90 karayolu, aynı zamanda Avrupa ile Ortadoğu ülkeleri arasındaki TIR taşımacılığının yapıldığı ana eksendir. İkincisi ise: Mardin i Suriye ve Irak a bağlamaktadır. Yollar her mevsim geçit vermektedir. İl Merkezine bağlı tüm ilçelerle Karayolu irtibatı mevcuttur yollar asfalttır. Yollar dört mevsim iklim koşullarından etkilenmeksizin trafiğe açıktır. Mardin-Diyarbakır Mardin-Batman Mardin-Şanlıurfa Mardin-Suriye(Kamışlı) Mardin-Ankara Mardin-İstanbul Mardin-İzmir 90 Km. 160 Km. 200 Km. 60 Km. 995 Km. 1448 Km. 1429 Km. www.dika.org.tr 14

Mardin-Adana Mardin-Adıyaman Mardin-Gaziantep Mardin Kilis Mardin Şırnak Mardin Siirt 533 Km. 296 Km. 324 Km. 392 Km. 203 Km. 225 Km. 3.2. Demiryolu İl içinde 142 km. Demiryolu mevcuttur. İl topraklarına Şanlıurfa-Ceylanpınar dan giren demiryolu, sınırı izleyerek Suriye ve Irak a ulaşır. Ayrıca Şenyurt kasabasından geçen bu yola Mardin 30 km. hatla bağlıdır. Nusaybin-Musul demiryolu hattı kullanıma açılmıştır. Bu demiryolu hattı batıya Gaziantep e uğrayıp Halep e ulaşmaktadır. Böylelikle demiryolu ile doğuya Musul a, batıya Halep e Kolaylıkla mal yollayabilirsiniz. Mardin den İskenderun a olan demiryolu 680 km uzunluğunda olup Mersin limanına olan uzaklık 700 km.dir. Mardin-Gaziantep Gaziantep-İskenderun Gaziantep-Mersin 380Km. 200Km 362Km Ayrıca; Kapıkule sınır kapısı bağlantılı olarak, Bulgaristan ve diğer Avrupa ülkelerine Uzunköprü sınır kapısı bağlantılı olarak Yunanistan ve ardı ülkelere, Kapıköy sınır kapısından İran ve Orta Asya ülkelerine İslahiye sınır kapısından Suriye ye Nusaybin sınır kapısından Suriye ve Irak a Ulaşım sağlanmaktadır. 3.3. Havayolu www.dika.org.tr 15

Mardin den yurtiçi uçuşlar için günlük tarifeli uçuşlar çeşitli havayolu seyahat firmaları tarafından sağlanmaktadır 4. DİCLE KALKINMA AJANSI VE DESTEKLERİ 4.1. Kalkınma Ajansı Mali Destekleri Bünyesinde yıllık 250 kişiden az çalışan barındıran ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon Türk Lira'sını aşmayan işletmeleri kapsar. Proje başına en fazla proje uygun maliyetinin %50 oranında ve Ajansın belirlemiş olduğu üst limiti geçmemek kaydıyla karşılıksız hibe desteği vardır. Proje uygulama süresi en fazla 1 yıldır Başvuru koşulları, öncelik ve amaçları, proje destek miktarlarının alt ve üst sınırları proje çağrı süreciyle yayınlanan Başvuru Rehberinde belirtilir. 4.2. Yatırım Destek Ofisleri Başlıca görevleri şunlardır; Bölge illerinde, özel kesimdeki yatırımcıların kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerini ilgili mevzuatta belirtilen süre içerisinde, ilgili mevzuatta bir süre belirtilmemişse öncelikle ve ivedilikle sonuçlandırmak üzere yönetim kurulu adına tek elden takip ve koordine etmek, yatırımları izlemek. İlgili mevzuattaki başvuru koşulları ve istenen belgeler doğrultusunda yatırımcıya bilgi vermek ve yol göstermek. Yatırım Destek Ofislerine, söz konusu yatırım için gerekli olan işlemlerin tamamı için başvurulabileceği gibi, sadece bir veya birden fazla işlem için de başvurulabilir. Yatırımcı tarafından önceden ilgili yerlere başvurulan ancak henüz sonuçlanmamış işlemler, yatırımcının bu yöndeki talebini içeren dilekçesi üzerine, Yatırım Destek Ofisleri tarafından takip edilerek sonuçlandırılır. Yatırım Destek Ofislerinin takip ve koordine edeceği işlemler; gayri sıhhi müessese niteliğindeki kuruluşların imalat, madencilik, ulaştırma, taşımacılık, turizm, eğitim, sağlık ve enerji sektörlerindeki çevre, insan sağlığı, iş güvenliği ve gıda konularındaki izinlerle maden arama ruhsatı hariç olmak üzere yatırım yeri konularındaki izinlerle sınırlıdır. 5. KALİFİYE ELEMAN SIKINTISI VE SOSYAL DESTEK PROGRAMI (SODES) Mardin il ve ilçeleri gerek zorunlu göç sebebi ile olsun gerekse de işsizlikten kaynaklı dışarıya sürekli göç veren bir bölgedir. Bu bağlamda bölge dışına çıkıp ara eleman olarak-taşeron, usta, çırak; çalışıp sektörel açıdan gerekli niteliklerle donanmış büyük bir potansiyel çeşitli metropollerde çalışmakta ve bu kesimin büyük bir çoğunluğu bölgede istihdam olanaklarının bulunmamasından kaynaklı geri dönüş yapamamaktadırlar. Bu bağlamda bölgede yapılacak yatırımlar ile birlikte bu kesim ile yapılacak görüşmeler sonucunda yeterli niteliklere haiz ve yeterli sayıda çalışana ulaşılabilecektir. Bu bağlamda özellikle tekstil sektöründe yetişmiş eleman sıkıntısı yaşanmayacaktır. Bunun yanı sıra personelin geliştirilmesi ve istenen niteliklere erişmeleri için SODES, KOSGEB gibi çeşitli eğitim projeleri ile desteklenebilecektir. www.dika.org.tr 16

SODES in amacı; GAP kapsamındaki illerde sosyal kalkınmanın gerçekleştirilmesi ve sosyal refahın artırılması için yoksulluk, göç ve kentleşme gibi sosyal sorunların giderilmesine yönelik yerel dinamiklerin harekete geçirilerek, istihdam edilebilirliğin artırılması, meslek edindirme, gelir getirici faaliyetlerin geliştirilmesi, sosyal içermenin sağlanması ile kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerin desteklenmesidir. Program kapsamına; 1- İstihdam, 2- Sosyal içerme ve 3- Kültür, sanat ve spor olmak üzere üç başlık altında hazırlanacak sosyal projeler girmektedir. İstihdam başlığı altında hazırlanacak projeler ile ilgili ilde istihdam edilebilirliğin artırılması, ildeki ve bölgedeki ihtiyaçlara uygun alanlarda nitelikli işgücünün geliştirilmesi, mesleki bilgi ve birikimin geliştirilmesi beklenmektedir. Geliştirilecek projelerle kalifiye eleman sorununa çözüm sağlanabilir. www.dika.org.tr 17