Budama Teknikleri Hazırlayan Peyzaj Mimarı Tijen BAHAR
Budama Nedir? Yaşlı, kuru, zayıf, hasta ya da bitkinin gelişimini engelleyecek biçimde oluşan bölümlerinin kesilerek ayıklanmasına,bitkiden ayrılmasına budama denir. Bitkiler çok çeşitli nedenlerle budanabilir. Örneğin meyve ağaçları meyve verimini artırmak ve bitkinin sağlıklı bir biçimde yetişmesini sağlamak için düzenli olarak budanır. Dış mekanda kullanılan süs bitkileri de budanarak çok dallanmaları ya da gereğinden fazla büyümeleri engellenir. Bu tür bitkilere budama yoluyla çeşitli biçimler verilebilir.
Budama Nedir? Çiçekli bitkilerde budama bitkinin formunu istenilen biçimde oluşturmamızın dışında çiçek verimini de artırır. Ayrıca bütün bitkilerin yaşlılık, hastalık gibi nedenlerle çürümeye başlayan dalları bitki ya da çevresi için tehlikeli olmalarını önlemek amacıyla kesilebilir. Kavak, söğüt gibi yüksek ağaçların trafiğe, elektrik tellerine ve gün ışığına engel olan dalları da budanır.
Budama Nedir? Budama işleminde yalnızca dallar, yapraklar ve meyveler ayıklanmaz, kökler de budanabilir. Köklerin budanması pek çok ağaçta, özellikle meyve ağaçlarında görülen hızlı büyümeyi önler, meyve verimini artırır. Ağaçların gelişmesi yavaşlar, daha derli toplu ve düzenli görünürler; gövdeleri de toprağa daha sağlam tutunur.
Budama Nedir? Ama manolya gibi bazı bitkiler budamadan zarar görür. Bu bitkilerde budamadan ileri gelen yaralar kolay kolay kapanmaz. Bu yüzden, çapı 2,5 santimetreyi geçen budama yüzeyi su geçirmez bir boyayla ya da aşı macunuyla kapatılır.
Budamanın Amaçları Süs bitkileri yetiştiriciliğinde her şeyden önce bitki fizyolojisi ve ekolojisine uygun olarak yapılması gereken budamanın amaçlarını genel olarak şöyle sıralayabiliriz: -Süs bitkilerinde fizyolojik dengeyi kısa zamanda oluşturmak ve korumak, -Ağaçtan düşerek yaralanmaya veya maddi zarara yol açabilecek dalları ağaçtan uzaklaştırmak, -Yolların görüş alanını engelleyen dalları ağaçtan uzaklaştırmak,
Budamanın Amaçları -Kurumuş, hastalıklı, kırılmış, birbirini zedeleyip gölgeleyebilecek çapraz şekilde birbirinin üzerine binmiş, aşağıdan çıkmış, baş aşağı sarkmış, simetrisi bozuk, ağacın dengesini bozan, zayıf olan dar açılı dalları kesmek, -Değişik şekiller verilerek bitkilerin güzel bir görünüm kazanmasını sağlamak, -Bitkilerde karbon asimilasyonunu (özümleme) artırmak amacıyla ışığın ağaçların iç kısımlarına daha iyi girmesini sağlamak ve yaprak yüzeylerini artırmak,
Budamanın Amaçları -Gövde üzerinde ana dalların sayılarını ve dağılışlarını düzenleyerek ağaçların sağlam, düzenli ve dengeli taç oluşturmalarını sağlamak, -Değişik şekiller verilerek bitkilerin güzel bir görünüm kazanmasını sağlamak,
Kısaca budamada temel amaç, bitki kalitesi ile çiçek kalite ve verimlerini artırmaktır. Uygun açıya dikkat ederek budama ile bitkinin habitusu oluşturulur. Uygun açı pratikte, 10 u 10 geçe şeklinde tanımlanabilir.
Dar açı yapılmamalıdır. ile de geniş açı ile de budama Dar açılı budamalarda ise ağacın iki gövdesi varmış gibi görünürken özellikle gövdesi gevrek olan ağaçlarda geniş açı ile budama yapılırsa, şiddetli bir rüzgarda dalları kırılacaktır.
Budamaya başlamadan önce bitkinin doğal habitusunun nasıl olduğu bilinmeli, bitkiye nasıl bir form kazandırmak istenildiği belirlenmelidir. Ağacın boyu üçe bölünür. Bitki boyunun 1/3 ü gövdeye, 2/3 ü taç kısmına ayrılarak budama yapılmalıdır. Ancak bu bölümlendirme ibrelilerde ve pul yapraklılarda uygulanmamalıdır.
Süs bitkilerinin budama zamanı türlere göre değişiklik gösterebilir. Budama için genellikle bitkilerin uyku halinde olduğu ve belli şartlar oluşunca gelişme yeteneğinde olma durumları dikkate alınarak budama zamanı belirlenmelidir. Erken budama yapılmamalıdır. Özellikle iklimin ılık geçtiği bölgelerde yapılan erken budama sonrası sürgün veren ama pişkinleşmeyen filizler, olabilecek donlardan etkilenir. Bitkide geriye doğru ölüm başlayabilir.
Yaprağını döken türlerde ana mevsimi kış sonudur. Ancak büyüme döneminde çiçek açan türlerde (süs kirazı türleri, süs elması türleri, yalancı akasya, erguvan vb.) çiçeklenmenin geçtiği dönemlerde yani geç İlkbaharda budama yapılmalı, kanama özelliği olan türde ise (akçaağaç,ceviz, huş,karaağaç türleri vb.) özsu basıncının düşük olduğu Sonbahar aylarının tercih edilmesi gerekir.
Gövde üzerinde yapılacak işlemlerin amacı, dalsız gövdenin oluşturulması ve tepe tacının yükseltilmesidir. Fidanlar, dikimden itibaren genellikle aşağıdan itibaren yoğun dallanmalı bir gelişim gösterir. Ancak bu dalların hiçbiri gelecekte tepe tacını oluşturacak dallar değildir. Bu nedenle gövde üzerindeki bir dal katının en alttan itibaren budanması gerekir.
Budama Nasıl Yapılmalı?
Iğne yapraklı ağaçlarda kuru budama (kuru dalların kesilmesi) yılın her mevsiminde yapılabilir. Ancak yeşil budama (yaş dalların budanması) vejetasyon mevsimi dışında yani sonbahar veya kış mevsiminde yapılmalıdır. Bu durumda vejetasyon mevsiminin başlaması ile yara yerinin kapanması daha kolay olur, yara yüzeyinden özsuyu ve reçine akışı en az düzeyde gerçekleşir. Ayrıca mantar enfeksiyonlarının ve kabuk böceği üremesinin önüne geçilir
Ardıç, şimşir, servi ve yalancı serviler bütün mevsim boyunca büyümeye devam ettiğinden budama zamanı yıl boyunca olabilir. Bununla beraber bunlar haziran, temmuz aylarında (hatta ağustosa kadar) budanabilir. Bütün çiçek veren çalı türleri ve bodur ağaçlar çiçeklenme dönemi sonrası budanır. erken ilkbaharda yapılan budama bu türlerin o yıl çiçek vermesini engeller.
Yazın veya sonbaharda çiçek açan oya ağacı gibi türlerde ise budama, ağaçlar sürmeden kışın veya erken ilkbaharda yapılmalıdır. Aksi hâlde o yıl açacak çiçeklerin tomurcukları da budamada alınmış olur ve ağaç o yıl çiçek açmaz. Çit bitkilerinde biçimli bir çit elde etmek için mayısın ikinci yarısı, temmuz sonu ve eylül sonu olmak üzere senede üç defa budama yapılabilir. Bazı hassas türlerin örneğin devamlı çiçek açan güllerin budamasının ilkbaharda yapılması uygun olur.
BUDAMA KURALLARI Budanacak olan bitki, toplu incelenmeli ve her dal ayrı ayrı ele alınmalıdır. Genel olarak söylemek gerekirse budanacak dalın çapı ne kadar küçük olursa oluşan yaranın iyileşmesi o kadar çabuk olur. Dolayısıyla ağaçlarda yapılan budamalarda büyük çaplı dalların budanmasından kaçınmak için budamalar mümkün olduğunca dallar küçükken yapılmalıdır. Budama kesimleri sadece dal dokusunu uzaklaştıracak şekilde yapılmalı, gövde dokusu zedelenmemelidir.
Küçük dallar el aletleriyle budandığında, kesit yüzeyinin temiz ve düz olmasına dikkat edilmelidir. Dalların testere ile kesilmesinde dal diğer elle desteklenmelidir. Eğer dal desteklenemeyecek kadar büyükse kabuk yırtılmalarını önlemek için dalın esas kısmı bir kesimle uzaklaştırılır ve kalan kısım uygun şekilde kesilir.
Gövde üzerinde tacı oluşturan ana dallar aynı yükseklikte ve eşit kuvvette olmalıdır. Ayrıca merkezî eksen etrafında eşit açılarla dağıtılmalıdır. Doğru taç oluşumunda, gelişme kuvvetleri aynı ve lider etrafında eşit açılarla dağılmış beş adet dal seçilmelidir. Böylece çok ideal bir taç oluşturulmuş olur. Yan dallar çok sık bırakıldığında ideal bir taç oluşturulamaz. Çünkü böyle bir budamada dallar birbirini gölgeler ve kültürel işlemler özellikle de ilaçlama zorlaşır.
Nakledilen ağaçların budanması: Ağaçların bir yerden başka bir yere nakledilmesi yaralanma, kırılma ve organ kayıpları gibi hasarlara yol açmaktadır. Bu hasarlar, taşınan ağaçların büyüklüğüne göre daha çok ortaya çıkar. Hasarları en az düzeye indirmek için nakil öncesinde söküm, taşıma ve dikim işlemlerine engel oluşturan dallar budanmalıdır. Nakil sonrasında ise kırılan, yaralanan dal ve sürgünler budanır. Nakledilen ağaçlarda nakil öncesi ve sonrası budamaların haricinde budama yapılmaması daha doğru olur.
Palmiyelerin budanması: Palmiyelerde budama temiz ve güzel görünümlü bir şekil vermek amacıyla yapılır. Dikimden sonra uç kısımdan gelişen yapraklarla birlikte büyüme başlar. Yeni yapraklar oluştukça en alttan itibaren eski ve yaşlı yapraklar zayıflayıp ölür ve büyüme bu şekilde devam eder. Yaşlanan yapraklar bazı palmiye türlerinde kendiliğinden dökülür. Bazı türlerde ise gövde üzerinde aşağı sarkık vaziyette kalır ve ancak kuvvetli rüzgârların etkisi ile ağaçtan ayrılır.
Palmiyelerin budanması: Gerek gövde üzerinde asılı kalan gerekse yere düşen yapraklar ve meyveler kötü görünüm, kirlenme ve yangın gibi olumsuzluklar oluşturur. Bu yaprakların budama ile uzaklaştırılması gerekir. Ancak budama sırasında terminal tomurcuk ve sürgün zarar görmemelidir. Zira zarar gören terminal tomurcuk ve sürgün doğrudan ölüme sebebiyet verebilir. Ayrıca budamalarda sağlıklı yapraklara da dokunulmamalıdır. Aksi durumda yaprakların besin üretme kapasiteleri azalır ve budanan ağaçların donlara karşı direnci azalır.
GENÇLEŞTİRME BUDAMASI Bu budama, ağaçlarda yeniden kuvvetli sürgünler oluşturmak, yeni bir taç oluşumunu sağlamak için yapılır. ihtiyarlamış ve sürgün verme gücü zayıflamış ağaçlarda, gençleştirme budaması yapılarak kuvvetli sürgün oluşumu teşvik edilir. Böylece ağacın tacı tekrar eski hâline getirilir. Bu şekilde ağacın tekrar verim çağına dönmesi sağlanmış olur.
Gençleştirme budaması sırasında edilmesi gereken hususlar: dikkat Ağacın mevcut durumu: İhtiyarlamış ve kurumaya yüz tutmuş ağaçlarda gençleştirme budamasına başvurulmaz. Çünkü bunlar yapılan bu ağır budamayı kaldıramaz ve kurur. Ağaç türünün tepkisi: Gençleştirme budamasına ağaç türlerinin vereceği tepki de önemlidir. Bazı ağaç türleri yapılan ağır budamalara karşı dayanıklıdır,yapılan kesimlere karşı olumlu tepkiler verir. Bazıları ise gençleştirme budamasına karşı olumlu tepki vermez. Bölgenin iklim ve toprak koşulları: Sıcak ve kurak iklimlerde bulunan meyve ağaçlarının (nemli iklimlerde olanlar ile karşılaştırıldığında) gençleştirme budamasına daha az dayandığı gözlemlenecektir.
BUDAMA SONRASI İŞLEMLER Budama sonrası bakım önlemleri budamanın başarılı olması için çok önemlidir. Budama sonrası bakım önlemlerinin başında budama yüzeylerinin koruyucu macunla kapatılması gelir. Ancak bakım önlemleri koruyucu macun işlemiyle sona ermez. Budama sonrasında ağaçlar strese girerler ve yaşamını sürdürmek için kök sistemindeki besin elementlerini harcamak amacıyla bol sürgün verirler.
BUDAMA SONRASI İŞLEMLER Oluşan sürgünlerin ağacın formunun istediğimiz şekilde olması için doğru yönlendirilmesi gerekmektedir. Amacımıza hizmet etmeyen sürgünler alınmalıdır. Budama sonunda çıkan budama artıkları ve bahçe kenarlarındaki çalılıklar, kuru bitki parçaları hastalık ve zararlıların en iyi barınak yeridir. Bitkilerin kalitesine ve süs görüntüsüne zarar veren hastalık ve zararlıların çoğalmaması için bu artıklar yakılmalı veya alandan uzaklaştırılmalıdır.
Topiary (Bitki budama sanatı) Boyları budama işlemi ile kısaltılmış ya da doğal yapıları bodur olan çalılardan heykel oluşturma sanatına verilen addır. Topiary sözcüğü, Latincedeki süsleme amaçlı çevreyi düzenleyen bahçıvan' anlamındaki Topiarius'dan gelir.
Topiary (Bitki budama sanatı) Romalılar ilk dönemlerinde, belki de Musevilerin ya da Yunanlıların etkisi altında kalarak çalılardan oluşan çitlerini, süslü şekiller vererek budamışlardır. 1000' li yılların başında, İtalya, Roma İmparatorluğu'ndan ayrı durum da iken de, İtalya' daki keşişler bitki budama sanatını sürdürmüşlerdir. Bu sanat buradan İngiltere'ye, Fransa'ya ve tüm Avrupa'ya yayılmış, Rönesans döneminde doruk noktasına ulaşmıştır.
Topiary (Bitki budama sanatı) Bitki budama sanatında kullanılan çalılar ve diğer bodur bitkiler, daima yeşil kalan küçük yapraklı ya da iğne yapraklı bitkilerdir. Dal ve yaprak aralıkları sıktır ve bitişik tarzda ve/veya kolonlar halinde (örneğin yukarı doğru sivrilerek) büyümeye eğilimlilerdir.
Topiary de kullanılması yaygın bitkiler; -Buxus sempervirens (Şimşir), -Laurus nobilis (Defne), -Ilex spp. ( Çoban püskülü), -Myrtus spp. (Mersin), -Taxus spp. (Porsuk), -Ligustrum spp. (Kurtbağrı)
Topiary de Kullanılan Çerçeveler Modern bitki budama sanatında bazen budama işlemlerini kontrol edebilmek için şekil verilmiş telden kafesler kullanılabilir. Ancak, geleneksel budama sanatı sabırlı olmaya ve elle yapılacak olan sürekli düzeltmelere dayanır. Kafesi örtmek üzere küçük yapraklı sarmaşıklar kullanılabilir ve birkaç ayda istenen şekil sağlanabilir.
Topiary de Kullanılan Çerçeveler Çerçeve iki şekilde kullanılabilir; -İskelet, istenen şekli ve bitki büyüme ortamını sağlamak üzere yosun ve çömlek malzemesi ile doldurulur. -Çerçeve boş bir kafes şeklindedir ve yanıbaşında bulunan saksıya sarılıcı bir bitki dikilerek kafesi düzgün şekilde sarması sağlanır.
BAZI AĞAÇ VE ÇALILARIN BUDAMASINA İLİŞKİN HUSUSLAR
Berberis (Kadın Tuzluğu) : Budama çok gerekli değildir. Yerden dip dallanan çalılardır. Yaşlandıklarında içlerinden gençleştirme budaması yapılır. Genç bitkiler boy ve form kontrolü için temizlenir. Buddleia (Kelebek Çalısı) : Kışın derin budanır,arasından yaşlı dallar alınır.
Buxus (Şimşir) İstenilen zamanda budanabilir. Euonymus (Taflan) İstenilen zamanda budanabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus, alacalı Ya da abraşlı olanlarda görülen yeşile dönmüş sürgünler mutlaka alınmalıdır. Bitki yeşile dönmeye çalışıyordur.
Calluna (Süpürge Çalısı) Mart ayında uçlarından hafifçe kesilerek form verilir. Uçlarından alınca daha gür bir çalı formu kazandırmış olunur. Camelia Budama gerekli değildir. İhtiyaç olursa hastalıklı, bozuk dalları çıkarmak, formunu düzeltmek için budanabilir. Keskin budama ya da gençleştirme önerilmez.
Chaenomeles (Bahar Dalı,Japon Ayvası) Kış aylarında dipten istenmeyen dalları alınır. Eğer yeni bir form verilmek istenirse çiçeklenme sonrası budanır. Odunsu ve kuru dalları temizleme adına yapılacak bir budama, baharı karşılayacak çiçekleri de heba eder. Cotoneaster (Dağ Muşmulası) Budama gerekli değildir. İhtiyaç olursa hastalıklı, bozuk dalları alınır. Yayılıcı olduklarından birbiri üzerine gelip yaralanmalara yol açacaksa dallar kesip çıkarılır.
Deutzia (Havlu püskülü) çiçeklenmeden sonra budanır. Forsythia (Altın Çanak) Derin budanmamalıdır. Aksi takdirde bir sonraki mevsimde çok az çiçek açar. Bahar sonunda çiçeklenme sonrası budanır.yalnızca dalların solmuş çiçekleri taşıyan kısımları budanır.
Hibiscus rosa-chinensis (Japon gülü) Yerden dik dallanan çalılardır. Dondan çabuk etkilenir. Don vurduktan sonra uyanmasını bekleyip, zarar görmüş dallar alınır. Hıbıscus syrıacus (Çit hatmi) Ilıman bölgelerde rahatlıkla yetişir. Japon gülünden daha dayanıklı olsa da sert kışlarda zarar görür. Uzun bir süre çiçeklenme gösterir. Budama gerektirmez. Gelişme döneminde form vermek amacıyla şekillendirir bırakılır.
Ilex (Çoban püskülü) Özel bir budama gerekmez. Ama istenilen formu vermek için çok sıcak dönemler hariç korkusuzca budama yapılabilir. Jasminum (Sarı çiçekli yasemin) Kışın ve erken ilkbaharda çiçek açarlar. Amacımız form vermek değilse çiçekleri geçtikten sonra budama yapılır.sadece sarılıcı değil aynı zamanda hoş bir çalı olarak da kullanılabilir.
Jasminum (Beyaz çiçekli yasemin) Sarılıcı olarak kullanılacak yaseminlerin obur dalları temizlenir. Gerekiyorsa kışın budama yapılır. Gövde açılır, boylandırılır. Askıya alarak yönlendirilir.. Bougainvillea (Begonvil,Konsolos Çiçeği, Gelin Duvağı)Tırmanıcı olan bitkinin mor renklisi hariç dondan etkilenir. Bitkinin uyanması beklenip istenilen form verilebilir..
Lavandula (Lavanta) Formu kaybolmuşsa derin budanır. Çiçeklenmesi geçtikten sonra yapılan budamada çiçekler alınmazsa yine formu bozulur... Laurus (Defne) Bitkiye dokunulmazsa yerden dip dallanan bir çalı olur.ancak istenilen form da verilebilir.amaca uygun budanır..
Ligustrum (Kurtbağrı) Amaca uygun olarak istenilen form verilebilir. Küçük yapraklıları çit, büyük yapraklı olanları ağaçcık gibi formlandırılabilir. Büyük yapraklı olanların kışın budanması uygundur. Magnolia (Manolya) Budamaya gereksinimi yoktur. Hastalıklı, zarar görmüş, kırılmış dalları alınır.
Syringa (Leylak) Çalı şeklinde ise çiçeklenme geçtikten sonra içinden kuru, kırık, zarar görmüş dallar alınır. Formlandırmak gibi bir amacımız yoksa ağaç şeklinde olan kendi haline bırakılabilir. Philadelphus (Filbahri) Çiçekleri geçmeden budama önerilmez. Arada bir gençleştirmek için kabaklama yapılabilir.
Pyracantha (Ateşdikeni) Çiçeklenme dönemi bitip, meyveler körleninceye kadar beklenmeli, meyve vermeyen dallar alınmalıdır. Rosmarinus (Biberiye) Yaşlanmışsa derin budanır. Ancak sadece kök bırakacak biçimde budanmamalıdır.biberiyeler yer değiştirmeyi sevmezler.
Santolina (Lavantin) Çiçeklenme dönemi bitince budanır. Üzerinde kuru çiçek kalması kötü bir görüntü sunar. Spirea (Keçi sakalı) Çiçeklenmesi geçince budanır. Formu bozulmuşsa şekil budaması da yapılır.
Vibirnum (Kartopu) Çiçeklenme dönemi geçince budanır. Budamaya elverişlidir. Budamada yapılan hatayı kolay kapatır. Yucca (Avize çiçeği) Çiçekler geçince çiçekleri alınır, alınmazsa meyve bağlar. Üretim yapılması düşünülmüyorsa çiçekler mutlaka alınmalıdır.
Euryops Çiçeklenme dönemi geçince budanır. Budamaya elverişlidir. İstenilen form verilebilir. Calistemon (Fırça çalısı) Çiçekler geçince budanır. Bitki yaşlanmışsa yerden 30-40 cm den derin budanır. Derin budamaya cevap veren nadir çalılardan biridir.
Pittosporum (Pitos) Bodur ve boylu olanları vardır. Budamaya elverişlidir. Ancak budamanın, çiçekler geçince yapılması önerilir. Nerium (Zakkum) Çalı olarak kullanılacaksa Arada bir kabaklayıp gençleştirmek gerekir. Ağaçcık olarak kullanılmak isteniyorsa dibindeki diğer sürgünler temizlenip tek dal bırakılır.
Lantana (Çalı mine) İstilacı bir bitkidir. Kışın sert budayıp küçülterek kontrol altında tutmak gerekir. olan olanları vardır. Budamaya elverişlidir. Ancak budamanın çiçekler geçince yapılması önerilir. Durantha Özellikle tuza dayanımı yüksek olan bitki, arada budanarak formu korunur.
Solanum Yaprak döktüğü zaman budanıp formlandırılır. Arada dipten gençleştirme yapılabilir. Cortaderia (Pampas) Çiçeği geçtikten sonra Kışın toprak seviyesinden 15-20 cm yükseklikten budanır. İçi boşalmış dallar temizlenir.
Lagerstromea (Oya,dantel) Budama gerektirmez. Budanacak ise de kışın yapraksızken budama yapılır. Polygala Çok büyüyen bitkiyi çiçeklenmesi geçince sürekli kontrol altında tutmak gerekir.
Myrtus (Mersin) Budama gerektirmez. Budanacak ise de meyvesi geçtikten sonra yaşlı, zarar görmüş dallar temizlenmelidir.
Picea (Ladin) Juniperus(Ardıç) Abies (Göknar) Tüm bitkilerde olduğu gibi ibrelilerin budamasında da önemli olan bulunulan bölge koşullarını göz önünde bulundurarak budama yapmaktır. Bölgeye göre değişmekle beraber, yaş budamada doğru olan, yeni sürgünlerini vermeden önce budama yapmak,form vermektir.
Güllerde Budama Nasıl Olmalı? Güller her yıl ne kadar iyi bakılırsa bakılsın, zamanla kartlaştığı, dalların kısalıp gelişmediği, kurumuş bir görünüm aldığı görülür. Dikimden sonra birinci yıldan itibaren budanmaya gereksinim duyarlar. Bu durumda, güllerin keskin aletle aşı noktasının üstünden kesilmesi hem gençleştirmeye hem de verimli ve kaliteli çiçek elde edilmesine yardımcı olur. Eğer budama yapılmaz ise bitki boyu yükselir, çalı şeklini kaybeder, önce çiçek sayısı artar daha sonra hızla azalır, kalitesiz küçük çiçekler oluşur.
Güllerde Budama; Kış sonu veya ilkbahar başı budanır. Yılda bir defa açan güllerin budanması, çiçekleri geçtikten sonra yapılmalıdır. Yediveren güllerde, her zaman çiçek açtıktan sonra verimsiz, cılız, küt kalmış dalları kesilerek uzaklaştırılır. Budama bazı durumlarda güllerin derli toplu olması, rasgele sağa sola uzamamaları için de yapılabilir.
Güller, güzel çiçek açan ve yan dallanma karakterine sahip bitkilerdir. Güllerin birçok türü vardır. Genel olarak güller çiçek ve gövde şekillerine göre sınıflandırılırlar. Çalı formunda büyük çiçekli, demetler halinde açan küçük çiçekli; çiçekleri bakımından; yalınkat, yarım katmerli, katmerli; boylarına göre minyatür güller, yüksek gövdeli(tijli), sanlıcı formda olanlar gibi Sert budama İlkbahar budaması
Karışık Budama Kökten fazlaca dallanmış güller için yapılır: Bazı dallar dipten, bazı dalları daha uzun bırakılarak budanır. Kuvvetini yitirmiş, verim alınamayacak dallar dipten budanırlar. Bu budama; şekli güldeki dalların kuvvet, kalınlık, uzunluk, yaş, verim gibi faktörler göz önünde bulundurulması suretiyle yerine göre uzun, yerine göre kısa budanması biçiminde özetlenebilir. Pratikte gülleri şu şekilde budanması önerilir. 1. yıl 2 göz üzerinden 2. yıl 3-4 göz üzerinden 3. yıl 5-6 göz üzerinden 4. yıl 2-3 göz üzerinden
Bu şekilde yapılan budamayla güllerin hem şekillerini korunmuş, hem de ömürleri uzatılmış olur. Budanan bitkiler derhal sulanmalı, sulamayla birlikte sulandırılmış gübre verilmelidir. Budamanın sabah veya akşam üzeri serinliğinde sonbahar-ilkbahar arasında yapılması uygundur.
Güllerde kesim nasıl olmalı?
Teşekkür ederiz