Sayı: YMM.03.2010-39 Konu: Yatırım indirim İZMİR. 7.5.2010 Muhasebe Müdürlüğüne, 1.) Anayasa Mahkemesi 2006/95 esas ve 15.10.2009 gün ve 2009/144 sayılı Kararıyla (Resmî Gazete: 8 Ocak 2010-27456) GVK na eklenen Geçici 69. Maddenin bazı bölümlerini iptal etmiş olup, konuyla ilgili kapsamlı açıklamalar 15.1.2010 tarih ve 2010/8 nolu yazımızda yer almaktadır. 2.) Özetlersek, Böylece, 2.1.) 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnası tutarları ile ilgili olarak: a.) 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 09.04.2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı maddeleri çerçevesinde yapılmış ve 31.12.2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları, b.) 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 09.04.2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için belge kapsamında 01.01.2006 tarihinden sonra yapacakları yatırımları üzerinden yatırım indirimi istisnası tutarları ilgili yıl yeniden değerleme oranı ile artırılarak yıl sınırlaması olmaksızın sonraki yıllarına ait kazançlarından indirebilecektir. Bu bölümde 1.1.1998 tarihinden önce alınmış yatırım teşvik belgeleri kapsamında harcama var ise yeniden değerleme oranı ile artırılma işlemi 3 yıl yapılacak; bu tarihten sonra alınmış yatırım teşvik belgeleri kapsamında harcama var ise yeniden değerleme oranı ile artırılma işlemi yıl sınırlaması olmaksızın yapılacaktır. Diğer taraftan bilgi mahiyetinde ilgili yıl sonu itibaiyle tatbik edilecek yeniden değerleme oranları aşağıda verilmiştir. 1
Tarih YDO 31.12.2005 % 9,8 31.12.2006 % 7,8 31.12.2007 % 7,2 31.12.2008 % 12 31.12.2009 % 2,2 2010 / I geçici vergi %2,33 2.2.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında yapılan harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnası tutarları ile ilgili olarak a.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında yapılmış olunan yatırım harcamalarından hak kazanılan yatırım indiriminden 31.12.2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları, ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) artış oranı tatbik edilerek artırım sonucu yıl sınırlaması olmaksızın sonraki yıllarına ait kazançlarından indirebilir. b.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında 01.01.2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımları, üzerinden yatırım indirimi istisnası tutarları ilgili yılda indirilebilir, kazanç yetersizliği nedeniyle indirilemeyen yatırım indirimi istisnası tutarları, ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) artış oranı tatbik edilerek artırım sonucu yıl sınırlaması olmaksızın sonraki yıllarına ait kazançlarından indirebilir. c.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında 1.1.2006 ile 8.4.2006 tarihleri arasında başlanan ve bitirilen harcamalar ( veya başlanıp bitmese dahi 1.2006 ile 8.4.2006 tarihleri arası yapılan harcamalar dahil ) nedeniyle yatırım indirimi istisnasından sadece 2006 yılında yararlanılabilecektir; bu ise 2006 yılına ilişkin olarak düzeltme beyannamesi verilerek yapılabilir; kazanç yetersizliği nedeniyle 2006 da yararlanılamayıp sonraki döneme devreden yatırım indiriminden yararlanma imkanı yoktur. d.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında 1.1.2006 ile 8.4.2006 tarihleri arasında başlanan ancak bitirilemeyip, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımlar nedeniyle ne 2006 yılında ne de sonraki dönemlerde yatırım indirimi istisnasından yararlanılamaz. e.) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında 8.4.2006 tarihinden sonra başlanan yatırımlarla ilgili olarak, hiçbir zaman yatırım indirimi istisnasından yararlanılamaz. f.) Not: Yukarıdaki (c), işaretli bölümlerdeki kazanç yetersizliği nedeniyle 2006 da yararlanılamayıp sonraki döneme devreden yatırım indiriminden yararlanma imkanı yoktur yargısı (d), işaretli bölümlerdeki ne 2006 yılında ne de sonraki dönemlerde yatırım indirimi istisnasından yararlanılamaz. yargısı, kişisel kanaatimize dayanmakta olup İdarenin bu konudaki açıklanmaları beklenmelidir. Zira beklide İdare amaçsal bir yorum yaparak bu hususlarda da yatırım indiriminden yararlanılabileceğini kabul edilebilecektir. g.) Diğer taraftan bilgi mahiyetinde ilgili yıl sonu itibariyle tatbik edilecek ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) artış oranı yıllarına oranları aşağıda verilmiştir. Tarih ÜFE Endeksi ÜFE Artış Oranı 2
31.12.2004 1119,13 31.12.2005 122,30 % 2,66 31.12.2006 136,46 % 11,57 31.12.2007 144,57 %5,94 31.12.2008 156,29 % 8,11 31.12.2009 165,56 % 5,93 2010 / I geçici vergi 172,58 % 4,24 Hesap dönemi takvim yılı olanlarda yukarıdaki gibi işlem yapmakla beraber, özel hesap dönemine tabi olanlarda ise, kendi dönemlerine uygun olan ÜFE endeksleri ve yeniden değerleme oranlarının kullanılması suretiyle işlem yapılması gerekir 2.3.) Anayasa Mahkemesinin Kararı sonrasında GVK Geçici 69. Madde kapsamında kazanç yetersizliği nedeniyle kullanılamayıp 2009 yılına devreden yatırım indirimi hakkı bulunanların, bu haklarını 2009 yılının son geçici vergi beyannamesinde ve 2009 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde kullanabileceklerini düşünmekte olduğumuz yukarıda zikredilen yazımızda anlatılmıştı. Mezkur yazımızda, konuyla ilgili İdarenin bir açıklama yapmamakla beraber; elektronik beyanname ortamında vergi beyannamesinin hazırlanması sırasında Gelir İdaresi Başkanlığı nın yazılı uyarısı, İdarenin bizle hemfikir olmadığını gösterdiğini, yine yazımızda, Resmi Gazete de yayımlanan Karar ile Anayasa ya aykırı olduğu açık olan bir hükmün hala uygulanmasında israr etmenin hatalı olduğunu ifade etmenin ötesinde; Gelir İdaresinin bu hatalı görüşünü mutat olduğu üzere Tebliğ yahut Sirkülerle ifade etmek yerine elektronik beyanname ortamında vergi beyannamesinin hazırlanması sırasında bir mesaj olarak vermesini de mükellefler nezdinde belirsizliğe neden olduğu açıklanmıştı. Bu nedenle; 2009 yılının son geçici vergi beyannamesinde yatırım indirimi haklarını kullanmayı tercih edecekler için, 1.) Ya beyanname verilmeden önce vergi dairesine; yatırım indirimini 2009 yılınında kullanma haklarının bulunduğunu ve söz konusu indirim tutarının dikkate alınmasını, aksi taktirde tarhiyata dava açma yoluna gidileceği yönünde bir dilekçe verilir ( ihtiraz-i kayıt dilekçesi) ; daha sonra beyannamede ihtiraz-i kayıt seçeneği işaretlenerek beyanname Gelir İdaresinin görüşüne göre doldurulur. Tarhiyata 30 gün içinde dava açılır. Bu yöntem seçildiğinde vergi önce ödenmekte ancak dava kazanılırsa geri alınmaktadır. 2.) Ya da Gelir İdaresinin uyarısına rağmen yatırım indirimi tutarı, beyannamenin diğer indirimler satırına yazılarak indirim konusu yapılabilir ve vergi dairesince cezalı tarhiyat yapılması beklenir. Tarhiyat Davaya konu edilir, ancak kaybedilirse vergi ceza ve faiziyle birlikte ödenir. Şeklinde tavsiyede bulunulmuştur. 2.4.a) Yatırım indiriminden 2010 yılında yararlanmak isteyenlerin tercihlerini 2010 I. Geçici vergi dönemi itibariyle bildirmeleri gerekir. Gelir İdaresi Başkanlığı nca yayımlanan 07.08.2006 tarihli 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri/3 te yatırım indirimini kullanmayı tercih edecekler için şu açıklama ve uyarı yapılmıştır: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa 5479 sayılı Kanunla eklenen Geçici 69 uncu madde kapsamında yatırım indirimi istisnasından yararlanılıp yararlanılmaması mükelleflerin isteklerine bırakılmıştır. Mükellefler bu tercihlerini 2006, 2007 ve 2008 yıllarının tamamı için kullanabilecekleri gibi bu yılların herhangi biri için 3
de kullanabileceklerdir. Ancak mükelleflerin kendi istekleriyle yararlanmadıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarının yatırım indirimi uygulamasının tercih edildiği yıllarda indirim konusu yapılması mümkün değildir. Kazanç yetersizliği nedeniyle indirimi fiilen mümkün olmayan kısmın ise müteakip dönemlerde indirilebileceği tabiidir. Diğer taraftan, 2006 yılı kazançlarının vergilendirilmesinde, yatırım indirimi istisnasından yararlanmak isteyen mükelleflerin 2006 yılının ikinci geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verileceği tarihe (14/8/2006) kadar tercihlerini belirlemeleri gerekmektedir. 2006 yılı birinci geçici vergilendirme dönemi itibariyle yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükelleflerin, ikinci geçici vergilendirme döneminde bu istisnadan yararlanmamayı tercih etmeleri halinde, birinci geçici vergilendirme dönemine ilişkin olarak herhangi bir işlem yapmalarına gerek bulunmamaktadır. 2007 ve 2008 yıllarında ise mükelleflerin tercihlerini ilk geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verileceği tarihe kadar belirlemeleri gerekmektedir. Mükelleflerin, yapmış oldukları bu tercihlerden yıllık beyanname döneminde vazgeçmelerine imkan bulunmamaktadır. Her ne kadar, söz konusu Başkanlık sirkülerinde 2006, 2007 ve 2008 yıllarından bahsedilse de, Anayasa Mahkemesi Kararı sonucu artık sonraki yıllarda da devreden yatırım indiriminden yararlanmak imkan dahiline girdiğinden bu sirkülerdeki anlayışın (aksine bir açıklama yapılmadığı sürece) 2010 yılı için de geçerli olabileceğini düşünüyoruz. Buna göre, 2010 yılı içinde yatırım indiriminden yararlanmak isteyenler, 1. geçici vergi dönemine ait beyannamenin verileceği tarihe kadar bu tercihlerini belirleyeceklerdir. Başkanlık sirkülerinde bu tercihin ne şekilde yapılacağı açıkça belirtilmemiştir. Geçici vergi beyannamesinde yatırım indiriminin gösterilmesi tercihin yararlanma yönünde yapıldığını göstereceğini düşünüyoruz. Ancak, ilk geçici vergi beyannamesinin verilmesinden önce bu yönde bir dilekçenin vergi dairesine verilmesi de faydalı olacaktır. Özellikle, zarar beyan edecek olan firmaların da sonraki dönemleri düşünerek bu tercihi yapmak istemeleri halinde yine aynı sürede dilekçeyi vermeleri isabetli olacaktır. 2.4.b) 2009 yılının son geçici vergi beyannamesinde ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde yatırım indirimi haklarını kullanmayı tercih edenlerin, 2009 yılında yararlanım nedeniyle 2010 yılına devreden yatırım indirimi tutarları kalmamış ve/veya 2010 yılında elde edilecek kurum kazancından (yatırım indirimi uygulanabilecek matrah) az kalmış olanlar, ileride 2009 yılı ile ilgili davayı kaybetmeleri halinde, hak kaybına neden olmamak için, şayet davanın kaybı sonucu kullanılmayan yatırım indirimi tutarının 2010 yılında kullanılacağına içeren bir dilekçenin, 1. geçici vergi dönemine ait beyannamenin verileceği tarihe kadar Vergi dairesine verilmesinde yarar görmekteyiz. 2.5.) Yatırım indiriminden 2010 yılında yararlanmak isteyenler, öncelikle 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnasın mı yoksa 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamındaki yatırım indirimi istisnasın mı kullanılacağına yönelik olarak önceki yıllarda yapmış olduğu tercihine sadık kalmaları gerekir. 2.6.) Kazançlarından yatırım indirimini indirmeyi tercih eden mükellefler; -Şayet yatırım indirimi sonrasında vergiye tabi kazançları kalıyor ise, kalan bu mali kara kurumlar vergisi oranı olarak % 30 oranın tatbik edileceğini, -Buna mukabil cari kurumlar vergisi oranının % 20 olduğunu, 4
-24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnası tutarları ile ilgili olarak dağıtılsın dağıtılmasın % 19,8 oranında gelir vergisi tevkifatına tabi olduğunu; ve ancak bu kar dağıtılırsa bir daha tevkifata tabi olmadığını; -Mülga G.V.K. 19 uncu madde kapsamındaki harcamalardan doğan yatırım indirimine isabet eden kazanç ise dağıtılmadığı sürece tevkifata tabi tutulmadığını, bu kazancın dağıtımı anında diğer kurum kazançlarının dağıtımı halinde de geçerli olan kar dağıtımına bağlı tevkifatla ilgili genel hükümler uygulanacağını Hatırdan çıkarmamalıdırlar Saygılarımızla T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı Oktay ALTINTAŞ Sun Bağımsız Dış Denetim Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri/16 Konusu Tarihi :14/04/2010 :Geçici Vergi Dönemlerinde Yeniden Değerleme Oranı Sayısı :KVK-16/2010-1 / Yatırım İndirimi - 10 İlgili olduğu maddeler :Vergi Usul Kanunu Mükerrer Madde 298 Gelir Vergisi Kanunu Geçici Madde 69 İlgili olduğu kazanç türleri :Ticari Kazanç, Zirai Kazanç 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (B) fıkrasına istinaden yıllık olarak hesaplanan ve Bakanlığımızca ilan edilen yeniden değerleme oranına, vergi kanunlarından kaynaklanan nedenlerden dolayı geçici vergi dönemlerinde de ihtiyaç duyulmaktadır. 2010 yılı birinci geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı % 2,33 (yüzde iki virgül otuz üç ) olarak tespit edilmiştir. Duyurulur. Mehmet KİLCİ Gelir İdaresi Başkanı 5