ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIM: Yazmaya Hazırlık Yapma Yazmaya başlamadan önce aşağıda belirtilen kuralları sırasıyla uygulayınız. Bu, saydığımız kurallar ele aldığınız konunun çok daha başarılı bir biçimde yazıya aktarılmasını sağlayacaktır. Amacınızı ve konunuzu belirleyin. onunuzla ilgili birikimlerinizi gözden geçirin. onuyla ilgili araştırma yapın, bilgi toplayın. opladığınız bilgileri not edin. onuyu amacınıza uygun biçimde sınırlayın. layları duygu ve düşüncelerinizi sıraya koyun. Yazacaklarınızla ilgili sorular hazırlayın. Yazacaklarınızı taslak haline getirin. Yararlanacağınız malzemeleri hazırlayın. Yazma süresini belirleyin. - Şimdi bu bilgiler doğrultusunda siz de bir konu belirleyin; yazı oluşturup sınıfta, arkadaşlarınıza okuyunuz. Örneğin: eğitim, sağlık, aile, haberleşme. konularını seçebilirsiniz ÇÖZÜMÜ R: 1. Aşağıdakilerin hangisi iyi bir yazıda bulunması gereken bir özellik olamaz? Çözüm: A) eçilen konu; araştırma sonuçlarıyla, o konuda uzman kişilerin görüşleriyle desteklenebilir. B) Yazının bütününde ürkçe söz dizimine ve dilbilgisi kurallarına uygunluk olmalıdır. C) Yazı oluşturulmadan önce konuyla ilgisi olan, olmayan herkesle görüşülmeli, bu kişilerin fikri alınmalıdır. D) Anlatılanlar seçilen konu ve amaca uygun biçimde ele alınmalıdır. yi bir yazıda pek çok özellik olmalıdır. Yazının anlaşılırlığını, okunma zevkini, tutarlılığını sağlayan etkenler şu şekilde sıralanabilir: Dilbilgisi ve söz dizimine uygunluk Araştırma, inceleme sonuçlarına yer vermek onuda uzman kişilerin görüşlerine yer vermek Belirlenen konuya ve amaca uygun bir anlatım oluşturmak urulan cümleler arasında anlamsal bütünlük sağlamak Yazım kurallarına uymak ve noktalama işaretlerini uygun yerde kullanmak Gerekli yerlerde açıklamalar yapmak özü boş yere uzatmamak Bu bilgiler doğrultusunda soruyu inceldiğimizde A, B, D seçeneklerindeki özelliklerin iyi bir yazıda olması gerekmektedir. Buna rağmen C seçeneğindeki bilgi iyi bir yazıda aranan bir özellik değildir. Bir yazı oluştururken herkesin fikrini almak, yazının özelliğine katkıda bulunmaz. onuda uzman kişiler varsa ve bu kişilerin görüşlerine yer verilirse yazının değeri artar. ÖĞREM 6 117 ÜRÇE
ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIMAR: Yazma urallarını ygulama Yazma işinin kalitesini arttırmak amacıyla yapılan hazırlıkların ardından yazma sırasında uyulacak birtakım kurallar vardır. Bu kurallara uygunluk yazının kalitesini, anlaşılırlığını arttırır. Bu kuralları şu şekilde özetleyebiliriz: kunaklı, düzgün ve işlek bir yazıyla yazılır. Düz yazı ve şiir farklılıkları göz önüne alınmalıdır. âğıt ve sayfa düzenine dikkat edilir. Yazının içeriğine ve özelliğine uygun ise tarih ve adres uygun yere yazılmalıdır. ıralamaların kolay anlaşılması için gerekli sayı ve semboller kullanılmalıdır. Herkesin anlayacağı; açık anlaşılır ifadelerle ve şive farklılığı olmaksızın standart ürkçe ile yazılmalıdır. elimeler gereksiz yere tekrarlanmamalı, yerinde ve doğru kullanılmalıdır. Yazıya, konu ile bağlantılı bir başlık konmalıdır. Anlatılanlar uygun cümlelerle sonlandırılmalıdır. Yazma planına (giriş gelişme sonuç) uygun yazılmalıdır. ÖĞREM 6 118 ÜRÇE
ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIMAR: endini Yazılı larak fade Etme kuduğunu, dinlediğini anlamak kadar kişinin kendini ifade edebilmesi de önemlidir. Günlük yaşamda sözlü biçimde kendimizi ifade ediyor; duygularımızı, düşüncelerimizi anlatıyor, iletişim kuruyoruz. Bunları yazıya dökmek ise çoğu insan için güç bir iştir. Yazma; bu anlamda konuşmadan daha güçtür. endimizi yazılı biçimde ifade ederken sözcükleri daha bir dikkatli seçer, dilbilgisi kurallarına, imla kurallarına, noktalama işaretlerine daha özen gösteririz. fade açısından ise kendimizi ifade etmede şu kurallara uymak, ifademizde çektiğimiz güçlüğü kolaylaştıracaktır. fademizde atasözlerine, deyimlere uygun biçimde yer verebiliriz. Anlamını bilmediğimiz, dağarcığımıza eklediğimiz sözcüklerin anlamlarını iyi öğrenerek uygun biçimde kullanmalıyız. Duygu, düşünce ve hayallerimize yer vermeliyiz. Deneyimlerimiz ve günlük yaşamdaki olaylara yer vermeliyiz. amimi olmalı, içten bir ifade kullanmalıyız. ÖĞREM 6 119 ÜRÇE
ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIMAR: Düşünce Yazıları Yazma Düz yazılar; işledikleri konulara, anlatılmak istenenlere göre adlar alır ve biçimsel özellikleri, ifade tarzları bu konuya göre şekillenir. Bilimsel konular işlenebilir; duygu ve düşünceler iddiasız biçimde işlenebilir; anılar, deneyimler paylaşılabilir Anlatılan her ne ise teknik bu konuya göre biçimlenir. Yazının içeriği bir düşünceye dayalıysa bu yazıda aşağıda belirtilen özellikler bulunmalıdır: Giriş etkileyici olmalıdır. onu bütünlük ve tutarlılık içinde verilmelidir. Bir yazıda tek bir konu olmak farklı konulara geçiş yapılmamalıdır. Duygu, düşünce ve hayaller anlatılırken yazar, özgün ifadeler kullanmalıdır. ÖĞREM 6 120 ÜRÇE
1. Başarıyı yakalamak mutluluğu arttırır. cümlesi ile en yakın anlamlı cümle A) Mutluluğun başarıyla ilgisi yoktur. B) Başarısız insanlar yaşamda zorlanır. C) Mutluluk çok zor elde edilir. D) Mutluluğu arttırmak başarıyı yakalamakla mümkündür. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi paragrafın giriş cümlesi olmaya uygundur? A) anırım bu konuyu ilgili kimselerle konuşmak gerekiyor. B) evginin iletilmesinde dokunmanın önemi büyüktür. C) Benim gibi düşünen insanlar da var, biliyorum. D) Mutluluğu elde etmenin de bu tarz yolları var. 2. 1. imseyi üzmeden kırmadan yaşamamızı devam ettirmeliyiz. 2. Hayatı boyunca mutlu olmak herkesin hakkıdır. 3. Başkalarının hayatına imrenerek yaşanılmamalıdır. 4. nsanlar kimsenin yaşamına özenmeden yaşamalı. Yukarıdaki hangi iki cümle yakın anlamlıdır? A) 1-2 B) 2-3 C) 3-4 D) 2-4 3. Ailesinin üzülmemesi için her şeyi yapar. Aşağıdakilerden hangisi bu cümle ile farklı anlamdadır? A) Hayatta tek isteği kimsenin ailesini üzmemesidir. B) Elinden geleni ailesi üzülmesin diye yapar. C) Ailesinin üzülmemesi için gayret gösterir. D) Her şeyi yapar; çünkü ailesini üzmek istemez. 4. Bir okul açılırsa, bir hapishane kapanır. Emerson özdeyişi ile anlatılmak istenen A) Hapishanelerin kapanması şarttır. B) kulların yeniden yapılması gerekir. C) Hapishaneler kapatılmalı,okullar açılmalıdır. D) uçlar ancak eğitimle engellenir. 6..Bunları anlatmak, dile getirmek ne kadar zor olursa olsun onu anlatacak,ortaya serecek cümleler mutlaka vardır. Bu sözleri sanatsal bir ifade içinde iletenlere sanatçı denir. ysa daha düz, güncel bir anlatımı seçenlerse halktan kimselerdir. Paragrafın başına aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygundur? A) nsanın bazen kolayca anlatamayacağı şeyler vardır. B) anatçı olmak güç bir iştir. C) steyen herkes sanatçı olabilir. D) öylenmek istenenleri herkes anlamalı. 7. (I) Evler hep ahşap ve iki katlı. öhne çatılar, karşıdan karşıya birbirinin üstüne abanır gibi uzanmış eski zaman saçakları (II) rtada baştan başa uzanan bir aralık kalmış olmasa, sokak üstü kemerli karanlık geçit olacak. (III) Eski yapıların devlet tarafından koruma altına alınması gerekir. (IV) Ama yine de sağdan soldan ışık alan bir sokak oluşu insanı ferahlatıyor. Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV ÜRÇE 121 ÖĞREM 6
8. Bir toplumda ahlâkın ilerlemesini, düzelmesini istiyor musunuz? toplumda edebiyat, sanat merakını uyandırmaya çalışın. Çocuklara, gençlere şiirler, hikâyeler romanlar okutturun; onları sinemalara, tiyatrolara yollayın. hikâyelerin, romanların, oyunların insanlarıyla tanışsınlar, onların hayatlarını, hayallerini yaşasınlar. Böylece gerçekteki insanları da daha iyi anlarlar. Çocuğunuz Paragrafın aşağıdaki cümlelerin hangisiyle tamamlanması uygundur? A) gerçekleri göremeyebilir ve yanlış yapabilir. B) büyüyünce ne olacaksa olsun, küçükten siz ona sanatı sevdirmeye bakın. C) kimi zaman yanlış kararlar verebilirler. D) roman okumaya çalışmış, edebiyatı sevmiş olmayabilir. 9. anatçı ölümünden iki yıl önce, gözleri yazacak kadar iyi görmediği için yüreğinin belleği ile kurguladığı romanlarını yazamayınca, o bellekten çıkan anılarını anlatmaya başlar. iz söyleyin, birisi yazsın. denildiğinde ise Efendim ben söz adamı değilim,yazı adamıyım. der. Yukarıdaki paragrafta altı çizili sözle anlatılmak istenen nedir? A) anatçının yüreğindekileri ancak kendisi yazıya geçirebilir. B) Anlatımı iyi değildir. C) Yazı yazmayı beceremez. D) onuşmalarını daha kolay yapar. 10. Yiyeceklerimizi çıkarıp yedik.( I ) Yemek sonrasında çocuklar yeniden yukarı çıktılar. ( II ) Yukarılara çıktıkça yeşillik ve çiçek azalıyordu.( III ) Getirdikleri poşet, çanta, bidon ve kovaları basa basa karla doldurdular.( IV ) öklü ya da köksüz kar çiçeği topladılar. Yukarıdaki paragrafta parçanın akışını bozan cümle hangisidir? A) I B) II C) III D)IV 11. (I) Yalnız yaşadığım için bütün yazdıklarım yalnızlığım sayesinde oluşmuştur. (II) okağı, yaşamı, insanı, gözlem altına almayı yalnızlığımın gücüyle başarmışımdır. (III) Üzüntüler, kötü olaylar ailemi yaprak gibi savurdu. (IV) Yalnız kalmanın bana daha çok güzel eserler yazdıracağını biliyorum. Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D)IV 12. (I) Modernleşme süreci içinde bulunan ürk toplumunda eski ve yeni, geleneksel ve çağdaş yan yana, iç içe bulunur. (II) Bu gözlem, giysilerimizden mimarimize kadar her şey için ne kadar geçerliyse, iç dünyamızın temelini oluşturan,düşünce ve davranışlarımıza yön veren kültür değerlerimiz için de aynı ölçüde geçerlidir. (III) smanlı Devleti yıllarca pek çok kültüre ev sahipliği yaptı. (IV) Bundan sonraki modernleşme sürecinde de yine eski yeni, geleneksel ve çağdaş olan aynı anda varlığını gösterecektir. Parçada numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? A) l B) ll C) lll D) IV 13. çinden geldiği zaman herkes yazar. Mesele, daha doğrusu işin meslek tarafı hiç canın yazı yazmak istemediği gün oturup zorla yazabilmektir. Zorla güzellik olmaz. sözüne hiçbir zaman aklım yatmadı. Güzeli, zorlamadan ortaya koymak, tabiat anaya mahsus bir özelliktir. Paragrafın başına aşağıdaki cümlelerin hangisi getirilmelidir? A) anat yapma yeteneği yoksa kendini zorlamak işe yaramaz. B) Herkesin söylediğine inanmamak gerekir. C) Bazı kimseler: nsan içinden geldiği zaman yazmalı. der. D) anatçılar eskisi gibi zorlanmadan rahatça yazıyorlar. ÖĞREM 6 122 ÜRÇE
14.. Çevremizde olumlu ya da olumsuz gerçekleşen her şey bizi etkiler. Örneğin, oturduğumuz evin çevresi, sokağımız kirli ve düzensiz ise; çöplerimiz alınmamış, kaldırım taşları sökülmüş, yollar kazılmış ve üstü kapatılmış ise bunlar bizi rahatsız eder. Paragrafın başına aşağıdaki cümlelerin hangisinin getirilmesi uygundur? A) imsenin kimseye selam vermediği bir toplum olduk. B) çinde yaşadığımız topluma ilgisiz kalamayız. C) nsanlarla iletişim kurmak toplumsallığın gereğidir. D) Bazen çevremize karşı duyarsız kalırız. 15. (I) işinin yaşadığı toplumdaki insanlardan düşünce, davranış ve yaşayış tarzı olarak farklılıkları vardır. (II) nsanların bazı yetenekleri doğuştan gelmektedir. (III) Bu farklılıklar, diğer insanların tanımlamalarıyla ve bilinçle bütünleşerek kimlik kavramını ortaya çıkartır. (IV) Böylece, kendi kişiliği ile kişi, kendine özgü düşünce, davranış, mesleki nitelik ve fiziki özellikleriyle diğer insanlardan ayrılır. Paragrafta numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV 17. I. Bütün bunları ben mi söylemişim? II. Ben bütün bunları mı söylemişim? III. Ben mi söylemişim bütün bunları? IV. öylemiş miyim ben bütün bunları? Numaralı cümlelerin hangi ikisi aynı anlamdadır? A) I - III B) III - IV C) I - IV D) II - III 18. nsan durup dururken yasaları çiğnemez. cümlesi ile anlatılmak istenen A) imse yasaları dikkate almıyor. B) Yasaları çiğnemek toplumsal yapıyı bozar. C) nsanlar yasalara uymalıdır. D) Yasalara uymamak konusunda insanların mutlaka sebepleri vardır. 19. Öğrenmenin en iyisi geleceğe ışık tutanıdır. cümlesi ile ilgili anlatılmak isteneni en iyi anlatan cümle aşağıdakilerin hangisidir? A) Öğrenmeden en etkili öğrenim yöntemi bilinçliliktir. B) Geleceğe güvenle bakmak bilgi sayesinde olur. C) Geleceği aydınlatan bilgi edindiğimizde öğrenmiş sayılırız. D) Öğrenmeyi başarmak için öğrenmeyi istemeliyiz. 16. Hiçbir suçlu, kendi yargıçlığından kurtulamaz. cümlesiyle anlatılmak istenen seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Yasalar suçluları yeteri kadar cezalandırmaz. B) uçluları cezalandırmak yargıçların görevidir. C) uçlu kimselerin vicdanları en büyük yargıçlarıdır. D) uçlu insanlar kimsenin baskısı olmadan kendilerini cezalandırırlar. 20. Mutluluk olmayınca birtakım insanca duygular da yok olur. cümlesinden aşağıdaki anlamlardan hangisi çıkarılamaz? A) Birtakım duyguları yaşamayanlar mutlu olmamıştır. B) Mutlu olmak istiyorsak mantıklı yaşamalıyız. C) Duygularını yitirenler mutlu olmayanlardır. D) Mutluluğun yokluğu duyguları yok eder. ÜRÇE 123 ÖĞREM 6
ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIMAR: lay Yazıları Yazma Bir önceki konumuzda düşünce yazılarının özelliklerini işlemiştik. Bu bölümde olay yazılarının özelliklerine değinelim. lay yazıları; hikaye ve romandır. Paragraflarda da olay ele alınabilir. ÖYÜ: Gerçek ya da gerçeğe uygun olan olayların bir plan dahilinde anlatıldığı kısa düz yazı biçimidir. Öyküler serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur. erim bölümünde olay geliştirilir ve karıştırılır. Çözüm bölümünde düğüm karıştırılan olay sonuçlandırılarak çözümlenir. Öykülerde dört temel öge vardır: a lay : Öykünün temel ögesidir. Öyküler kısa düz yazılar olduğu için genellikle tek bir olay anlatılır. b işiler : Öykülerde kişi sayısı azdır. işilerin yaşamları ve görünüşleri uzun uzun anlatılmaz. c Yer : layın geçtiği çevredir. Öykülerde uzun çevre betimlemelerine yer verilmez. d Zaman : layın geçtiği zaman dilimidir. Öyküde zaman açıkça belirtildiği gibi günlerin geçişi, mevsimler veya zamanı tahmin ettirebilecek belirgin sosyal olaylardan bahsedilerek de belirtilebilir. ki çeşit öykü vardır: 1 lay öyküsü : Bu öykülerde ağır basan öğe olaydır. 2 Durum öyküsü : Yaşamın bir kesitinin ya da bir insanlık durumunun belli bir ortam içinde verildiği öykü çeşididir. erim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunmaz. 3 Roman : Gerçek ya da gerçeğe uygun olayların bir plan dahilinde anlatıldığı uzun düz yazı biçimidir. Romanın başlıca özelliği uzun olmasıdır. zun bir düz yazı biçimi olduğu için kişi sayısı fazla, zaman uzun süreçli ve olaylar iç içe geçmiş zincirler biçimindedir. ÖĞREM 6 124 ÜRÇE
ÖĞRENME AANI: YAZMA AZANIMAR: Şiir Yazma Şiir: Duygu ve düşüncelerin, dizelerle ahenkli bir biçimde dile getirildiği yazı türüdür. Şiirde anlam yoğunluğu vardır. Anlam kapalıdır. Duygu ve düşünceler çoğunlukla okuyucuya sezdirilir. Düz yazı: Duygu ve düşüncelerin cümlelerle anlatıldığı yazı türüdür. ema: Şiirde hakim olan duygudur. Ana düşünce: Düz yazıda yazarın iletmek istediği mesajdır. ÖRNE RAR VE ÇÖZÜMER 1. Bu sabah mutluluğa aç pencereni, Bir güzel arın dünkü kederinden Bahar geldi, bahar geldi güneşin doğduğu yerden Çocuğum uzat ellerini Çözüm: Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Çocukların mutlu olmasını öğütlemektedir. B) Doğaya hayrandır. C) Baharın gelişiyle mutludur, mutlu olmayı öğütlemektedir. D) Çocuklara olan sevgisini dile getirmektedir. Şair dörtlükte baharın gelmesinden mutludur. Baharın gelmesi onda güzel duygular uyandırmaktadır. Bu nedenle de çocukların da mutlu olmasını öğütler. 2. enelerce sana hasret taşıyan Bir gönülle kollarına atılsam Ben de bir gün kucağında yaşayan Bahtiyarlar arasına katılsam Çözüm: Dörtlüğün teması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) mutsuz ve karamsar duygularından bir an önce kurtulmak istemektedir. B) Şair sevgilisine hasret kalmış ve ona kavuştuğunda ise mutlu olacağını anlatmak istemiştir. C) evgilisine hayrandır ve hep onunla kalmak istemektedir. D) Bahtiyar insanları kıskanmaktadır. Şair sevgilisinden ayrı kalmış ve ona kavuşacağı zamanı beklemektedir. evgilisine kavuştuğun anda mutlu olacaktır. Bu düşünceyi en iyi B seçeneği vermektedir. ÖĞREM 6 125 ÜRÇE
3. Ecel tuzağını açamaz mısın Açıp da içinden kaçamaz mısın Azad eyleseler uçamaz mısın ırık mı kanadın kolların hani Çözüm: Dörtlüğe hakim olan duygu A) Ölüm korkusu B) Ölümden duyulan üzüntü C) Yaşama sevinci D) Gelecek endişesi Şair burada ölen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirmektedir. Şair ölüm karşısında çaresiz kalmıştır. Bu nedenle yanıt, B dir. 4. Yıllardır ki bir kıvılcım kapalı kında imsesizlik dört yanımda bir duvar gibi Mustaribim, Bu duvarın dış tarafında Şefkatine inandığım biri var gibi Çözüm: Dörtlükte şair hangi duyguyu işlemiştir? A) Etrafı saran sessizlikten hissettiklerini B) Yaşlanınca yalnız kalma korkusunu C) Etrafındaki insanların duygusuzluğunu D) Yalnızlık ve kimsesizlikten duyduğu hisleri Şair yalnız ve kimsesiz kalmanın kendisinde uyandırdığı duyguları işlemiştir. Doğru yanıt D dir. 5. Ela gözlerini sevdiğim dilber Şu gelip geçtiğin yollar övünsün. adir Mevlâ m seni övmüş yaratmış ısmeti olduğun kullar övünsün. Çözüm: Şair dörtlükte ne anlatmaktadır? A) evgilisinin güzelliğini övmektedir. B) Doğa güzelliğine hayrandır. C) evgilisinden ayrıldığı için üzgündür. D) evgilisine kavuşamadığı için üzgündür. Dörtlükte şair sevgilisine seslenmektedir. nun güzelliğini övmektedir. ÖĞREM 6 126 ÜRÇE
1. Başım sessizliği öğüten, çsuz, bucaksız değirmen, çim muradına ermiş, Abasız, postsuz bir derviş. Yukarıdaki şiirde bahsedilen kişi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Hayatla barışık B) Eğlenmeyi seven C) Herkesten uzaklaşmış D) nsanlara kırgın 5. Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda, Gördüğüm bu tümsek, Anadolu mda, stiklâl uğrunda, namus yolunda Can veren Mehmet in yattığı yerdir. Yukarıdaki şiirde ne anlatılmaktadır? A) Anadolu nun çok güzel olduğu B) Anadolu nun ağaçlık olduğu C) Anadolu nun şehitlerin mezarı olduğu D) Anadolu nun dağlık olduğu 2. Bu ne acayip bilmece? Ne gündüz biter ne gece. ime söyleriz derdimizi? Ne hekim anlar ne hoca? Yukarıdaki şiirde yakınılan durum A) Hayatın kısa olduğu B) Zamanın çabuk geçtiği C) imsenin birbirini dinlemediği D) Gündüzlerin kısa sürdüğü 6. Merhametin çoktur benden uzaklaşma, Beni görüp gül yüzünü bürüme. Çıkıp eller gibi gezip yürüme. eni seven yoktur benden ziyade. Anlam bütünlüğüne göre yukarıdaki şiirde şair, kime seslenmektedir? A) Annesine B) Arkadaşına C) evdiği birine D) Çocuğuna 3. Dost dediğin acı söyler sözünü, ara günde belli eder yüzünü. Beslersin kargayı, oyar gözünü, Namerdin bağında yatma demişler. Yukarıdaki şiirde vurgulanan düşünce A) nsan dostlarını iyi seçmelidir. B) işi gerçek yüzünü kötü zamanlarda gösterir. C) Herkes gerçek dostunu arar. D) ötü insanlardan hayır gelmez. 7. nun gözüyle gör dünyayı eversin tüm insanları ki yarattı tüm evreni evgisiyle, eşitliğiyle, doğruluğuyla Yukarıdaki şiirde bahsedilen kimdir? A) Allah B) nsan C) Dünya D) abiat 4. oşan elbet varır, düşen kalkar. ara taştan su damla damla akar. Birikir, sonra bir gümüş göl olur. Arayan hakkı en sonunda bulur. Yukarıdaki şiirde savunulan düşünce A) Doğrudan ayrılmayan doğruyu bulur. B) Azmeden mutlaka başarır. C) Yalan söyleyen cezasını bulur. D) Birikim yapan kazançlı çıkar. 8. enden boşalan bağrıma gözyaşları dolmuş Gördüm ki yazın bastığımız otları solmuş on demde bu mevsim gibi benzim de solmuş Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden Yukarıdaki şiirde altı çizili bölümde aşağıdaki duygulardan hangisi yoktur? A) Acı B) Üzüntü C) Ayrılık D) Mutluluk ÜRÇE 127 ÖĞREM 6
9. en benim küçük fidanım. Şimdi ufacıksın, mutlusun. Babanın biriciğisin. Yarın büyüyeceksin yavrum, Büyüyeceksin ve göreceksin dünyayı. Göreceksin ve hep güçlü olacaksın. Yukarıdaki şiirde şair, kime seslenmektedir? A) Çocuğuna B) evgilisine C) Babasına D) Gençlere 12. en bana sen demesen de olur. Ama ben sana sen diyeceğim Düşün dur. Yukarıdaki şiirde sen demekle kastedilen, aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Yakın olmak B) Dost olmak C) Düşman olmak D) evgiyi paylaşmak 10. Havada şeftali kokusu Yapraklar rüzgârda salınmakta Gökyüzü pırıl pırıl ular gürül gürül akmakta h be hayat bu işte, tabiat anayla baş başa! Yukarıdaki şiirde vurgulanan nedir? A) Doğa sevgisi B) nsan sevgisi C) Hayvan sevgisi D) Yaşama sevinci 13. Gün gelecek gideceğiz hepimiz, onu olmayan bir hayatı yaşamaya. Gün gelecek bırakacak bu dünya bizi, Gideceğiz başka bir diyara. Yukarıdaki şiirin ikinci dizesinde geçen sonu olmayan bir hayatı yaşamak sözüyle anlatılmak istenen A) Evlilik B) Yaşlılık C) Yaşlılık D) Ölüm 11. olay bulunmuyor sevgi olay değil bulmak gerçek dostu, olay değil ayrılık, olay değil hayat. Yukarıdaki şiirde aşağıdaki kavramlardan hangisine değinilmemiştir? A) evgi B) Dostluk C) Ayrılık D) Acı 14. Bir abaküsün renkli sıralarından geçmektesin. Beyaz bocuklarla doğdun, herkes güldü seninle. Mavi boncuklarla oynadın, çocuktun Doyasıya şimdi kırmızı boncuklarla ynamaktasın Çocuk da değilsin artık; ama yaşlanmaya da daha var. Yukarıdaki şiirde geçen kırmızı boncuklar aşağıdaki kavramlardan hangisi için kullanılmıştır? A) Çocukluk B) Gençlik C) Yaşlılık D) Bebeklik ÖĞREM 6 128 ÜRÇE
15. Havada huzur kokusu var çim içime sığmıyor Gülmek geliyor içimden Yarınlardan ümitliyim. aygım yok hayattan yana. Yukarıdaki şiirde duyguları anlatılan kişi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Mutlu B) mutlu C) aygılı D) Huzurlu 18. izler, umutsunuz Yarınlara açılan pencere Geleceğe uzanan ellersiniz Bu bayrağı dalgalandıracak Bu marşı hep söyleyeceksiniz Dizelerde şair sizler diye kime hitap etmektedir? A) gençlere B) halka C) şehitlere D) ulusa 16. üçük bir çocuğun gülüşünde, Belki de bir ağacın yaprağında, Bir annenin bebeğini sarışında, Hayatın her anında gizlidir gülüşler. Yukarıdaki şiirde anlatılan duygu A) evgi B) Mutluluk C) Üzüntü D) Yalnızlık 19. ırmayın kalpleri bükmeyin bilekleri. Gün gündür, gelir geçer. Acısı kalır üzüntülerin, ızlayan yüreklerin. Dizelerde şair neyi öğütlemektedir? A) kaba kuvvet kullanmamayı B) insanları üzmemeyi C) insanların acısına ortak olmayı D) hayatı sevmeyi 17. Bilmem neden, bilemem neden Dönmek isteyişim çocukluğuma Canımı acıtıyor bu kent Yoruyor, ihtiyarlatıyor yavaş yavaş ara bulutlar ufkumu daraltıyor Mavi gökyüzümü kapatıyor hüzünler Dizelerde aşağıdaki duygulardan hangisi yoktur? A) Üzüntü B) aramsarlık C) Çaresizlik D) Özlem 20. Ne kavgalar gördü bu toprak Ne bitmez tükenmez acılar yaşadı Asla eğmedi başını düşmana Direndi; topla, tüfekle Yukarıdaki dizelerde anlatılan aşağıdakilerin hangisidir? A) tabiat sevgisi B) bağımsızlık mücadelesi C) devletin çaresizliği D) yaşam kavgası ÜRÇE 129 ÖĞREM 6
1. Hayran oluyordu koca gökyüzü Göğüslerimizde büyüyen bahta Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kullanılmıştır? A) konuşturma B) benzetme C) kişileştirme D) abartma 4. Bakışların demiri eritir, içimi yakar geçer. cümlesindeki söz sanatı aşağıdakilerin hangisidir? A) benzetme B) konuşturma C) kişileştirme D) abartma 2. Dinleyin ağalar mehdin eyleyim Elma yanaklımın kara kaşlım gül yüzüne kurban olayım Dal gerdanlımın da sırma saçlım Dizelerde bahsedilen sevgilinin özellikleri aşağıdakilerin hangisine benzetilmemiştir? A) Yanakları elmaya B) açları sırmaya C) Yüzü güle D) Boyu dala 5. ıblem sensiz, der güneş Her sabah odama doğarken Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangi ikisi kullanılmıştır? A) konuşturma - benzetme B) kişileştirme - konuşturma C) abartma - benzetme D) kişileştirme - benzetme 6. Ay suda bestelerken en güzel şarkıyı üreklerim de suya en derin şiiri yazdı. Dizelerde görülen söz sanatı seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) benzetme B) abartma C) kişileştirme D) konuşturma 3. Çukurova bayramlığın giyerken Çıplaklığın üzerinden soyarken Şubat ayı kış yelini kovarken Cennet demek sana yaraşır dağlar. Dizelerde görülen söz sanatları seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) kişileştirme - benzetme B) konuşturma - abartma C) benzetme - konuşturma D) abartma - kişileştirme 7. Benim gönlüm bir kelebek Dolaşıyor çiçek çiçek Dizelerde görülen benzetme sanatında benzeyen ve benzetilen seçeneklerin hangisinde doğru sıralanmıştır? A) gönül - çiçek B) çiçek - üzüntü C) kelebek - çiçek D) gönül - kelebek ÜRÇE 130 ÖĞREM 6
8. yandım kar aydınlığında küçük kasaba uykuda ykusuz bir sıra kavak ykusuz bir su akar Dizelerde kişileştirilen varlıklar seçeneklerin hangisinde doğru sıralanmıştır? A) kasaba kavak su B) su kar aydınlık C) kasaba su kavak D) su kavak kar 11. I. Ana gibi yâr olmaz, II. Bağdat gibi diyar. III. enin gibi dost bulunmaz. IV. üm dünyayı gezsem de. Yukarıdaki şiirde numaralandırılmış dizelerin hangisinde benzetme yapılmamıştır? A) IV B) III C) II D) I 9. evdalı, kimsesiz sarhoşlar gibi ağaçlar Bir o yana bir bu yana sallanmakta Dizelerde görülen söz sanatları aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır? A) benzetme - konuşturma B) abartma - kişileştirme C) kişileştirme - benzetme D) konuşturma - kişileştirme 12. uşlar mutlu, uçuyor göklerde Gökyüzü sevinçle karşılıyor onları Hoş geldiniz! derken, ışıldıyor yüzü Gökyüzünün Bulutlar huzurla çekiliyor kenara Güneş daha bir sevinçle parlıyor şimdi. Yukarıdaki şiirde konuşturulan varlık A) uşlar B) Gökyüzü C) Bulutlar D) Güneş 10. Anadolu âlim değil; fakat ariftir. cümlesinde görülen söz sanatı aşağıdakilerin hangisidir? A) benzetme B) kişileştirme C) konuşturma D) abartma 13. Gül ağlasa; bülbül ağlasa, Bulutlar ağlasa, Yağmurlar yağsa, Bu şehir ağlasa ardımdan Yine de dönmem, dönemem geriye Yukarıdaki şiirde kişileştirilmeyen varlık A) Gül B) Bülbül C) Bulut D) Yağmur ÜRÇE 131 ÖĞREM 6
14. Mehtaplı gecelerde hep seni andım. Bu şarkıyla ağladım ardından Denizlere karıştı gözyaşlarım Geceler sırdaşım olup dinledi beni. Yukarıdaki şiirde kişileştirilen varlık A) Geceler B) Şarkı C) Deniz D) Gözyaşı 18. Benim adım dertli dolap, uyum akar yalap yalap Böyle emreylemiş çalap nun için inlerim. Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangileri vardır? A) Benzetme - abartma B) işileştirme - konuşturma C) Benzetme - kişileştirme D) Abartma - konuşturma 15. Yolların türküsünü dinleyin. Her birinde ayrı bir masal vardır. Bu masallar ki hayat gibidir. Her birinde ayrı bir yaşam vardır. Yukarıdaki şiirde yapılan benzetmede, benzeyen A) Yol B) Masal C) Hayat D) ürkü 16. ular konuşur burada bizimle zayan yolların kenarlarında Çiçekler bu sohbete katılır Güneş bir başka gülümser yüzünüze Yukarıdaki şiirde hangi varlıkta kişileştirme yapılmamıştır? A) u B) Çiçek C) Yol D) Güneş 19. Ağladım, ağladım hiç durmadan. el oldu yaşlar gözümde, enin için ey güzel, Dünya eridi bitti ellerimde. Yukarıdaki şiirde aşağıdaki sanatlardan hangisi yapılmıştır? A) Abartma B) işileştirme C) Benzetme D) onuşturma 17. Gözleri mahmur, açları altın, Dudakları kiraz, Yanakları elma, Öyle bir güzeldir benim sevdiğim. Yukarıdaki şiirde hangi sözcükte benzetme yapılmamıştır? 20. arlı dağların başında, alkım salkım olan bulut; açın çözüp benim için Yaşın yaşın ağlar mısın? Yukarıdaki şiirde aşağıdaki sanatlardan hangisi vardır? A) aç B) Dudak C) Yanak D) Göz A) Benzetme B) işileştirme C) onuşturma D) Abartma ÜRÇE 132 ÖĞREM 6