Cemil Ünal EMO İst. Şubesi Enerji Komisyonu Üyesi
Elektrik Motorları AC Motorlar DC Motorlar Universal Motorlar Asenkron Motorlar Senkron Motorlar Bilezikli Motorlar Sincap Kafesli Motorlar Sanayide en çok kullanılan genel amaçlı motorlar ; -Bakım gerektirmeyen basit yapı -Uzun ömür -Yüksek verim değerleri -Otomasyon için gelişmiş kontrol yöntemleri 2
30.0.200 3
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı istatistik verileri
Aydınlatma; % Elektrik Motorları; 0% Ev gereçleri; % Isıtma; % Diğer; 3% Elektronik Aletler; 8% - EEMODS 2007 Endüstrideki elektrik motorlarının enerji tüketim oranı %60-70 seviyesindedir.
Motorlarda harcanan toplam enerjinin %0 ı asenkron sincap kafesli motorlar tarafından tüketilmektedir. Aydınlatma; % Diğer Elektrik Motorları % Asenkron Motorlar; 36% 2007 YILI, ASENKRON MOTOR ENERJİ TÜKETİMİ ; 2.8 GWh x 0,36 =.076 GWh Enerji Maliyeti Ev gereçleri; % Isıtma; % Elektronik Aletler; 8% Diğer; 3%.076.000.000 kwh x 0,2 TL ; 6,6 Milyar TL 6
Verim (%) = P 2 / P x 00 P = Giriş Gücü P 2 = Çıkış Gücü Kayıpların Toplanması Yöntemi ile verim hesabı P P 2 = Kayıplar 7
CEMEP (Avrupa Elektrik Makinaları ve Güç Elektroniği İmalatçıları Komitesi) Yüksek Verimli Motorlar, 0 kw, 2 (3000 devir/dak) ve (00 devir/dak) kutuplu 3-Fazlı Asenkron Sincap Kafesli Motorlar için belirlenmiş 3 farklı verim sınıfı ; EFF yüksek verimli > EFF2 verimi arttırılmış > EFF3 düşük verimli Elektrik motorlarında harcanan toplam enerjinin %80 i,-0 kw 2 ve kutuplu motorlar tarafından tüketilmektedir. (Toplam enerjinin %32 si, yıllık 8.6 GWh)
Çıkış Gücü (kw) 2 Kutuplu Motorlar (%) Kutuplu Motorlar (%) EFF EFF2 EFF3 EFF EFF2 EFF3, >= 82,8 >= 76,2 < 76,2 >= 83,8 >= 76,2 < 76,2, >= 8, >= 78, < 78, >= 8,0 >= 78, < 78, 2,2 >= 8,6 >= 8,0 < 8,0 >= 86, >= 8,0 < 8,0 3 >= 86,7 >= 82,6 < 82,6 >= 87, >= 82,6 < 82,6 >= 87,6 >= 8,2 < 8,2 >= 88,3 >= 8,2 < 8,2, >= 88,6 >= 8,7 < 8,7 >= 8,2 >= 8,7 < 8,7 7, >= 8, >= 87,0 < 87,0 >= 0, >= 87,0 < 87,0 >= 0, >= 88, < 88, >=,0 >= 88, < 88, >=,3 >= 8, < 8, >=,8 >= 8, < 8, 8, >=,8 >= 0,0 < 0,0 >= 2,2 >= 0,0 < 0,0 22 >= 2,2 >= 0, < 0, >= 2,6 >= 0, < 0, 30 >= 2, >=, <, >= 3,2 >=, <, 37 >= 3,3 >= 2,0 < 2,0 >= 3,6 >= 2,0 < 2,0 >= 3,7 >= 2, < 2, >= 3, >= 2, < 2, >=,0 >= 3,0 < 3,0 >=,2 >= 3,0 < 3,0 7 >=,6 >= 3,6 < 3,6 >=,7 >= 3,6 < 3,6 0 >=,0 >= 3, < 3, >=,0 >= 3, < 3, 0
Asenkron Motorların Toplam Enerji Maliyeti Standart 37 kw 00 devir/dak asenkron motor İlk Maliyet =.38,00 TL Verimi = %2 (EFF2) ise ; Çıkış Gücü %0 yüklenme ile 37 x 0, = 33,3 kw Giriş Gücü = 33,3 / 0,2 = 36,2 kw Yıllık.000 saat çalışma ile 36,2kW x 000h =.800 kwh Harcanan Enerji Maliyeti ;.800 kwh x 0,2 TL/kWh = 7.376,00 TL yıllık çalışmada = 260.60,00 TL İlk maliyet fiyatı, toplam enerji maliyetinin ~% 0, i Motorun tüm yaşamı içerisinde maliyetinin %2-2, u satın alma, %, u bakım, %6 sı tükettiği elektrik
Çıkış Gücü (P 2 ) %0 yüklenme ile 3 x 0, = 2,7 kw Verim EFF3 η = %80,0 Verim EFF2 η = %82,6 Harcanan enerji (Giriş Gücü P ) ; EFF3 2,7 / 0,80 = 3,38 kw EFF2 2,7 / 0,826 = 3,27 kw EFF motor fiyatı = 20,00 TL EFF2 motor fiyatı = 2,00 TL EFF3 motor fiyatı 3,00 TL Geri Ödeme Süreleri ; Tasarruf 3,38 3,27 = 0, kw Yıllık 000 saat çalışmada 0,kW x 000h =0 kwh Yıllık tasarruf miktarı 0 kw x 0,2 TL = 2,8 TL EFF3 EFF2 EFF3 EFF2 = ay EFF = 7 ay EFF = 6 ay 3 kw Kutuplu EFF2 motor yerine EFF motor kullanımı EFF2 η = %82,6 EFF η = %87, Tasarruf 3,27 3,0 = 0,8 kw 0.8 x 000h = 720 kwh x 0,2 TL = 86, TL 3 kw Kutuplu EFF3 motor yerine EFF motor kullanımı Tasarruf 3,38 3,0 = 0,2 kw 0,2 x 000h =.60 kwh x 0,2 TL = 3,2 TL 2
Güç (kw) 00 d/dak EFF-EFF2 Fiyat Farkı (TL) *Yıllık 000h çalışmada elde edilen tasarruf (kw) Yıllık Tasarruf (TL) Fiyat Farkını Geri Ödeme Süresi, 2,2 7,2 6, ay, 73,0 06, 08,77 8 ay 6,0.7,2 8,0 ay 37 388,0 2.7,8 26,8 6 ay,0 2.72,0 32, 20 ay 0 8,0 3.,8 7,38 2 ay * Yüklenme oranı %0 olarak hesaplanmıştır. 3
Güç (kw) 00 d/dak EFF motor Fiyatı (TL) *Yıllık 000h çalışmada elde edilen ~ tasarruf (kw) Yıllık Tasarruf (TL) EFF Motor Fiyatını Geri Ödeme Süresi,,00 6,2 83, 6 ay, 328,00.20,,8 2 ay 778,00 2.23,8 268,8 3 ay 37.772,00.87,8 8,8 36 ay 2.27,00.026,0 603,2 0 ay 0.363,00 7.70,2 2,0 6 ay 2000 saatin üzerindeki kullanımda EFF motorlar daha ekonomiktir. * Yüklenme oranı %0 olarak hesaplanmıştır.
Yüksek Verimli Motorların Avantajları Sürekli enerji tasarrufu Daha kaliteli malzeme kullanımı ile daha uzun ömür Düşük ısı artışları ile daha az CO 2 yayılımı kw başına ~ 0,6 kg CO 2 Yıllık tasarruf 232.60.000 kwh x 0,6 kg ; 3.776 ton sera gazının atmosfere girmesi önlenecektir. Mevcut motorların tamamının EFF olması durumunda ;.8.20.000 kwh x 0,6 kg =.7. ton CO 2 Türkiye yıllık sera gazı emisyonu ~ 300 M ton.
Avrupa da 2007 yılında 7.000 GWh tasarruf EFF3 motor satışı 2000 yılında %3 iken bugün ~%2 Verim Sınıfları Zorunluluk Gönüllülük esası Super premium Teklif aşamasında Premium EFF EFF2 EFF3 ABD 200 teklif aşamasında Avustralya-Yeni Zelanda Brezilya-200 Çin-200 İsrail-2008 Kore-2008 Brezilya Çin Hindistan-2008 Avrupa 200 Avustralya, Kanada ABD AB Brezilya Hindistan Japonya AB Hindistan Japonya Halen kullanılan ülkeler var 6
EFF2 - EFF dönüşümü %2-8 Uygun motor seçimi %-3 Değişken hızlı motorlar %0-0 Sistemlerde değişiklik %2-0 Kaliteli enerji besleme %0,-3 8
Ana Üreticiler Gamak- EFF, EFF2 WAT-Arçelik - EFF, EFF2 Elsan EFF2 Volt - EFF2 Abana EFF, EFF2
EFF3 Motorların Piyasadan Kaldırılması, Satışının Engellenmesi Üreticilerin EFF üretmesinin zorunlu tutulması Yeni yatırımlarda EFF zorunluluğunun getirilmesi İthal edilen çıplak ve akuple motorlarda EFF mecburiyetinin getirilmesi Sektör oyuncularının eğitilmesi Mevcutta kullanılmakta olan motorların EFF Yüksek Verimli motorlar ile değiştirilmesi için teşvik 20
Yüksek ilk yatırım maliyeti Motor satın alıcılarının (OEM) ile kullanıcılarının farklı olması ve farklı çıkarları olması Mevcut sistemin değişitirlmesi ile meydana gelebilecek aksaklıklar Standartlardaki harmonizasyon eksiklikleri 2
Dünyada trend IEC ve EFF Rekabetçi üretim için verimlilik ve düşük maliyet çok önemli EFF Motor satışı ve üretimi arttıkça maliyet de düşecektir Dünyada zorunlu tutulmadıkça EFF kullanımı % seviyesi üzerine çıkamamıştır. 22
23