HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 7 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli TÜİK Aylık Sanayi Üretim Endeksi TÜİK tarafından 2005=100 bazlı olarak yayımlanan Aylık Sanayi Üretim Endeksi, NACE Rev 2 de belirtilen enerji, imalat sanayi ve madencilik ve taşocakçılığı sektörlerini kapsamaktadır. Her ay TÜİK bölge müdürlükleri tarafından 4851 iş yerinden toplanan anketlerle 1438 ürünün üretimine ilişkin veriler derlenmektedir. Üretim ve satış miktarları ile parasal değerleri, alt sektörlere ait endekslere dönüştürülmekte, bunun ardından baz yılı katma değerlerine göre ağırlıklandırılmak suretiyle toplam sanayi üretim endeksine ulaşılmaktadır. Sanayi kesiminde 20 den fazla çalışanla faaliyet gösteren şirketlerin toplam katma değerinin % 80 ini kapsayan bir örnekleme sahip olan endeks, geniş kapsamı ve içerdiği alt sektörlere ilişkin detaylar dolayısıyla Türk reel sektörüne ilişkin en önemli bilgi kaynaklarından biridir. İmalat sanayi alt sektörlerine ait endekslere, NACE Rev 2 sınıflandırmasına göre çok geniş bir detay seviyesinde TÜİK veritabanlarından ulaşılabilmektedir. Haftaya Bakış TÜİK tarafından açıklanan Aralık ayı Sanayi Üretim Endeksi verilerine göre, 2011 in son ayında sanayi üretimi, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,7 artış kaydetti. Sanayi alt sektörleri incelendiğinde, endekslerin bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığında %6,7, imalat sanayiinde %2,7, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımında %10,3 oranında arttığı görüldü. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi serisinde ise bir önceki aya göre %2,7 artış yaşandı. TCMB tarafından açıklanan Şubat ayı I. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre piyasaların 2012 yılı sonuna ilişkin enflasyon beklentisi %7,17 olurken, cari açık beklentisi $62 milyar, ekonomik büyüme beklentisi ise 0,1 puan artışla %3,4 olarak belirlendi. Piyasadaki yıl sonu Dolar kuru beklentisi ise $/TL1,8035 düzeyinde bulunuyor. Makroekonomik veri trafiğinin çok yoğun olmadığı haftada, piyasaların gündeminde daha çok Yunanistan ile ilgili gelişmeler vardı. Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası toplantılarında, beklentiler paralelinde faizler değiştirilmeden sırasıyla %1 ve %0,5 seviyesinde bırakıldı. Avrupa Merkez Bankası başkanı Mario Draghi nin açıklamasında faiz oranlarını bu seviyelerde tutmayı düşündüklerini belirtmesine rağmen Bölge ekonomisine ilişkin aşağı yönlü riskleri vurgulaması, Avrupa Merkez Bankası ndan takip eden dönemlerde faiz indirimi gelebileceğine yönelik beklentilerin sürmesini sağladı. Euro Bölgesi bankalarından teminat olarak kabul edilen varlıklarla ilgili düzenlemelerin gevşetileceği açıklaması ise, Bölgede bankacılık sektörüyle ilgili risklerin önemini koruduğunu gösterir nitelikteydi. İngiltere Merkez Bankası ise, toparlanmayı desteklemek ve Euro Bölgesi ndeki çözülemeyen krizin olumsuz etkilerinden korunmak amacıyla varlık satın alım programını 50 milyardan 325 milyara yükseltti. Almanya da Aralık ayında sanayi üretiminin bir önceki aya göre %2,9 gerilediği açıklandı. ABD- de ise Aralık ayı dış ticaret açığı $47,1 milyardan $48,8 milyara yükseldi. Açıktaki yükselişte ihracatın ithalata göre daha yavaş artması etkili olurken, ithalattaki hızlı artışın daha çok otomobil hariç yatırım malları ve tüketim mallarından kaynaklanması, önümüzdeki döneme ilişkin talep beklentilerinin iyimser olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan Şubat ayına ait Reuters/ Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi, 74,3 seviyesindeki beklentilerin altında kalarak 75 ten, 72,5 a geriledi. Endeksteki gerileme, işgücü piyasasındaki toparlanmanın yavaşlıyor olabileceği ihtimaline işaret ediyor. Çin de ise Ocak ayı tüketici enflasyonu yıllık %4,5 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Enflasyon artışında, geçen yıl Şubat başına denk gelen yeni yıl tatilinin 2012 de Ocak ayı içinde yer almasının yarattığı baz etkisinin de rolü olduğu düşünülüyor. Hafta boyunca yakından takip edilen konu, Yunanistan ın 130 milyarlık kurtarma paketini alabilmesi için hayata geçirmesi gereken düzenlemelerdi. Bütçede çok ciddi kesintiler öngören düzenlemeler hafta sonu Yunan parlamentosunda onaylanırken, bakan istifaları ve milletvekillerinin partilerinden ihraçlarıyla devam eden süreçte Yunanistan da aynı zamanda seçim yılı olması nedeniyle 2012 de siyasi istikrarsızlığın artacağı düşünülüyor. AB ve IMF cephesi ile özellikle Almanya ise kurtarma fonlarının serbest bırakılması için PASOK ve Yeni Demokrasi liderleri tarafından seçimi kim kazanırsa kazansın programın uygulanacağı yönündeki taahhüdün imzalanmasını şart koşuyor. KAPANIŞ VERİLERİ (10 Şubat) İMKB-100 : 59.332 / $ : 1,3173 USD : 1,7541 $ / : 77,65 EURO : 2,3216 Petrol ($/varil) : 118,12 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %9,38 Altın ($/ons) : 1.719,39
Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 03.Şub 10.Şub Değişim İMKB-100 60.148 59.332 -%1,36 İMKB-30 73.117 72.020 -%1,50 Sınai 54.265 54.978 %1,31 Hizmetler 38.625 38.372 -%0,65 Mali 85.278 83.128 -%2,52 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 03.Şub 06.Şub 07.Şub 08.Şub 09.Şub 10.Şub İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB-100 62.000 60.000 58.000 56.000 54.000 Geçtiğimiz haftanın ilk yarısında nispeten yukarı yönlü seyir izleyen hisse senedi piyasası, takip eden günlerde düşüş sergiledi. Hafta başında Yunanistan da siyasi partiler arasında ikinci kurtarma paketi için tasarruf tedbirleri üzerinde uzlaşı sağlanamaması yurtdışı piyasaları olumsuz yönde etkilerken, yurtiçinde Ekonomi Bakanı nın Türkiye ekonomisinin 2011 de %8,3 oranında büyüdüğünü ifade etmesi iyimser bir hava yarattı. Yunanistan kaynaklı temkinli bir seyrin ardından, gelişmekte olan ülkelere yönelik ilginin devam etmesinin ve bilanço dönemi nedeniyle hisse bazlı yükselişlerin etkisiyle İMKB-100 endeksi Çarşamba gününü %1 lik artışla tamamladı. Yunanistan da koalisyonda yer alan bir siyasi partinin tedbirlere destek olmayacağını açıklamasının ardından, son dönemde yurtdışı piyasalardan pozitif yönde ayrışan İMKB de kâr satışlarının da etkili olması sonucu haftanın son iki işlem gününde düşüş yaşandı. Bu gelişmelerin etkisiyle İMKB-100 endeksi, haftalık bazda %1,36 oranında gerileyerek Cuma gününü 59.332 puandan tamamladı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%) Değişim Vade 03.Şub 10.Şub (Puan) 25.04.2012 9,75 9,37-0,38 08.08.2012 9,42 9,53 0,11 07.11.2012 9,34 9,41 0,07 20.02.2013 9,28 9,44 0,16 20.03.2013 9,26 9,51 0,25 04.12.2013 9,28 9,38 0,10 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 135,86 135,31-0,55 Kaynak: İMKB %6,00 %5,00 %4,00 %3,00 %2,00 %1,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %2,40 Piyasaların Yunanistan daki gelişmelere odaklandığı geçen hafta başında, bu ülkede anlaşmaya varılamaması küresel risk algılamasını artırarak tahvil-bono piyasasında faiz oranları üzerinde yukarı yönlü baskı yarattı. Öte yandan, geçtiğimiz hafta yabancı bankaların yurtiçi piyasalara yönelik alım yönlü tavsiyeleri de devam etti. Nitekim Çarşamba günü gösterge tahvilin bileşik faizi %9,30 seviyesinin altına indi. İzleyen günlerde ise, Yunanistan kaynaklı endişeler etkisini sürdürürken bu haftaki yoğun ihale takvimi öncesinde tahvil-bono piyasasında faiz oranları dar bantta yukarı yönde hareket etti. 4 Aralık 2013 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi haftayı 10 baz puan artışla %9,38 düzeyinden kapattı. Hazine bu hafta biri gösterge tahvil olmak üzere beş tahvil ihalesi gerçekleştirecek. İhalelere dair gelişmeler piyasa tarafından yakından takip edilecek. 2
Şub.11 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 03.Şub 10.Şub Değişim Dolar (¹) 1,7457 1,7541 %0,48 Euro (¹) 2,2989 2,3216 %0,99 Sepet (²) 3,5159 3,5417 %0,74 /$ Paritesi (³) 1,3143 1,3173 %0,23 $/Yen Paritesi (³) 76,56 77,65 %1,42 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / 89 87 85 83 81 79 77 75 Geçtiğimiz hafta Yunanistan ın IMF ve AB tarafından istenen tedbirleri uygulayıp uygulamayacağı konusundaki belirsizliğin sürmesi, /$ paritesinin dalgalı bir seyir izlemesine neden oldu. Hafta başında, Yunanistan da siyasi parti liderleri arasında gerçekleşen görüşmelerin piyasalar tarafından olumlu algılanması ile parite sert biçimde yükselirken, ilerleyen günlerde gelen haberlerin çelişkili olması ve ABD de açıklanan makroekonomik verilerin görece olumlu algılanması Doların Euro karşısındaki kayıplarını telafi etmesini sağladı. /$ paritesi haftayı %0,2 yükselişle 1,3173 ten kapattı. Hafta boyunca yükselen $/ paritesi Cuma gününü 77,65 ten kapattı. Küresel piyasalarda gözlenen belirsizlikle TL cinsi varlıklara gelen satış, TL nin Dolar ve Euro karşısında haftalık bazda gerilemesine neden oldu. Yunanistan ın AB ve IMF tarafından istenilen ekonomik reformları onaylamasıyla Euro nun haftaya yükselişle başlayacağını düşünüyoruz. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 55 VIX Endeksi 03.Şub 10.Şub (Puan) 45 EMBI+ Endeks 616,14 615,76-0,38 Spread 343 344 1 Türkiye 35 25 15 20,79 Endeks 395,53 393,45-2,08 5 Spread 358 366 8 Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta boyunca eurotahvil piyasasında Euro Alanı nın sorunlu ekonomilerinin başında gelen Yunanistan ın IMF ve AB tarafından sağlanacak 130 milyarlık ikinci kurtarma paketi çerçevesinde yapması istenen yasal düzenlemeleri yapıp yapmayacağı yönündeki belirsizliğe bağlı olarak dalgalı ancak aşağı yönlü bir seyir izlendi. Yunanistan a ilişkin belirsizlikler İtalya, İspanya ve Portekiz başta olmak üzere Euro Alanı nın diğer sorunlu ekonomilerine ait kıymetlere de satışa getirdi. Öte yandan, güvenli liman olarak algılanan Alman ve ABD tahvil faizleri, haftalık bazda yaşanan risk iştahındaki düşüş paralelinde geriledi. Risk iştahındaki bu dalgalı seyir gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ilişkin risk priminin 1 baz puanlık artışla 344 e yükselmesine, Türkiye eurotahvillerine ait risk priminin ise 8 puan artışla 366 ya çıkmasına neden oldu. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi geçtiğimiz hafta yaşanan gelişmelere bağlı olarak yeniden 20 seviyesinin üzerine çıktı ve haftayı 20,79 düzeyinden kapattı. AB ve IMF nin kurtarma paketi karşılığında Yunanistan tarafından kabul edilen kesintilerden, özelleştirmelere kadar bir dizi ekonomik kararın ardından risk iştahının bir miktar toparlanabileceğini düşünüyoruz. 3
Şub.11 Emtia Piyasaları $/ons 1.900 1.800 1.700 1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 Altın 1.719,39 130 125 120 115 110 105 100 95 90 85 80 $/varil Petrol 118,12 Geçtiğimiz hafta altın fiyatları dalgalı bir seyir izledi. Euro Alanı borç sorununa ilişkin gelişmelerin altın fiyatlarının seyrini etkilediği gözlendi. Haftaya sakin ve yatay bir seyirle başlayan altın piyasasında Salı günü görülen yükseliş, Çarşamba günü kâr satışları paralelinde tersine döndü. Geldiği $1.725 seviyelerinde Perşembe günü yatay seyreden altın fiyatları, haftanın son işlem günü ABD ve Euro Alanı borsalarında yaşanan satış dalgasından ve Dolar ın değer kazanmasından etkilenerek geriledi. Altın fiyatları haftalık bazda %0,3 gerileyerek $/ons 1.719 seviyesinden kapandı. Geçtiğimiz haftaya Avrupa da devam eden soğuk hava ve Orta Doğu kaynaklı arz endişelerinin etkisiyle hızlı yükselişle başlayan petrol fiyatları, haftanın son gününe kadar artışını sürdürdü. Yunanistan ın borç sorununa ilişkin görüşmelerin olumlu sonuçlanacağı beklentisi bu dönemde petrol fiyatlarını yukarı yönlü destekledi. Haftanın son işlem gününde ise değer kazanan Dolar, petrol fiyatlarının gerilemesine neden oldu. Brent türü petrolün spot fiyatı, %3,4 artışla haftayı $/varil 118 seviyesinden kapattı. Bu Haftanın Gündemi 13 Şubat TCMB Aralık Ayı Ödemeler Dengesi İstatistikleri (Piyasa Beklentisi: $6,6 Milyar Cari Açık) 13 Ay Vadeli, 20.03.2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi Kuponsuz Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı 4 Yıl Vadeli, 27.01.2016 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu, 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı 14 Şubat TÜİK Aralık Ayı Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri 2 Yıl Vadeli, 04.12.2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu, 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı 9 Yıl Vadeli, 21.07.2012 İtfa Tarihli, TL Cinsi TÜFE ye Endeksli, 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı 10 Yıl Vadeli, 12.01.2022 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu, 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı ABD Ocak Ayı Perakende Satışlar Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,7 Artış, Otomotiv Hariç: %0,6 Artış) Euro Alanı Aralık Ayı Sanayi Üretimi Verisi Japonya Merkez Bankası (BoJ) Faiz Kararı (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) 15 Şubat Hazine İç Borç Ödemesi (TL 12.450 Milyon) TÜİK Kasım Ayı Hanehalkı İşgücü İstatistikleri ABD Şubat Ayı Empire State İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 14,75) ABD Ocak Ayı Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Piyasa Beklentisi: Aylık: %0,7 Artış, KKO %78,6) Fed 25 Ocak 2012 Tarihli Açık Piyasa Komite (FOMC) Toplantısı Tutanakları Euro Alanı 4. Çeyrek GSYH Büyüme Verisi 16 Şubat TÜİK Ocak Ayı Tüketici Güven Endeksi ABD Ocak Ayı Yeni Konut İnşaatları (Piyasa Beklentisi: 675 Bin Adet) ABD Ocak Ayı Üretici Fiyat Enflasyonu (PPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,4 Artış, Çekirdek Aylık: %0,2 Artış) ABD Şubat Ayı Philadelphia Fed Endeksi (Piyasa Beklentisi: 9,5) 17 Şubat TCMB Aralık Ayı Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kredi Borcu TOBB Ocak Ayı Kurulan ve Kapanan Şirketler ABD Ocak Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (CPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,3 Artış, Çekirdek Aylık: %0,2 Artış) 4
Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5