HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ /8 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür +90 (212) izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. +90 (212) figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı +90 (212) ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ilker.sahin@isbank.com.tr Özge Çataklı - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ozge.catakli@isbank.com.tr Neden Önemli ABD Konut İnşaatları Verisi Yeni konut inşaatları ve inşaat izinlerini içeren veri, inşaat sektöründe konut talebi beklentisini yansıtıyor. Verinin gerilemesi ise, konut talebindeki daralmanın önemli bir göstergesi. Diğer taraftan konut üretim sektörü talepteki daralmaya gecikmeli olarak tepki verebiliyor. Yeni konut üretiminin talep ölçüsünde gerilememesi arz fazlası yaratıyor ve konut fiyatlarını aşağı çekiyor. Ödeme sıkıntısına düşen borçlular ile ödenmemiş krediler nedeniyle bankaların edindikleri evleri satışa çıkartması arz fazlasını besleyen diğer unsurlar. Konut fiyatlarının düşmesi ABD- de kişisel tüketimin seyri ile çok yakından ilgili olduğundan gerek yeni ev başlangıçları, gerekse konut piyasasına ilişkin diğer veriler ekonominin durumuna ve geleceğine dair anlamlı ipuçları veriyor. Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta ABD de, ekonominin kırılgan yanını temsil eden konut ve işgücü piyasalarına yönelik önemli veriler açıklandı. Yeni konut inşaatları Ocak ayında 591 bin adet ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşirken; sanayi üretimi de Ocak ta bir önceki aya göre %0,9 artış kaydetti. Aynı dönemde üretici fiyat endeksi (PPI), enerji maliyetlerindeki yükselişin de etkisiyle aylık bazda %1,4 ile beklentilerden daha hızlı artarken; tüketici fiyat endeksi (CPI) %0,2 yükseldi. Diğer taraftan, 440 bin kişilik beklentilerin çok üzerinde olmak üzere, 473 bin kişi artan haftalık işsizlik maaşı başvuruları verisi, işgücü piyasasında sorunların devam ettiğini gösterir nitelikteydi. Öte yandan, ABD Merkez Bankası (FED), bankalara uyguladığı reeskont faizini 25 baz puan artırarak %0,75 e yükseltti. Reeskont faizlerindeki artırım piyasalarda politika faizlerinin de artırılmaya başlanabileceği yönünde değerlendirmelere sebep olurken; FED yetkilileri söz konusu faiz artırımının kredi piyasalarında normale dönüşün sağlanmasına yönelik bir adım olduğunu; bunun parasal sıkılaştırma ve politika faizlerinin artırımı sürecine geçildiği yönünde algılanmaması gerektiğini ifade etti. Euro alanında cari işlemler dengesi, Aralık ayında açık beklentilerinin aksine mal ve hizmet ihracatındaki göreli artışın etkisiyle 1,9 milyar fazla verdi. Öte yandan, tüketim harcamalarının hala zayıf seyrettiği İngiltere de perakende satışlar Ocak ta bir önceki aya göre %1,8 ile beklentilerden çok daha hızlı düşerken, tüketici fiyat endeksi de %0,2 geriledi. Euro Bölgesi Maliye Bakanları yaptıkları toplantı sonrasında, bütçe açığını düşürmeye yönelik geniş kapsamlı önlemler içeren bir planın hazırlanması ve uygulamaya geçirilmesi için Yunanistan a 15 Mayıs a kadar süre tanınacağını açıkladı. Mevcut önlemlerin yeterli olmaması halinde, ülkenin, harcama kısıcı ve gelirleri artırıcı yönde daha sıkı önlemlere başvurmasının gerekebileceği vurgulandı. Almanya tarafından, Euro bölgesi ekonomilerinin Yunanistan a 20 ila 25 milyar değerinde yardım yapmasını öngören bir plan hazırlandığı yönündeki haberler piyasada olumlu karşılanırken, son haftalarda Dolar karşısında hızla değer kaybeden Euro daki aşağı yönlü seyir geçen hafta durakladı. TÜİK verilerine göre sanayi ciro endeksi Aralık 2009 da bir önceki aya göre %15,9, bir önceki yılın aynı ayına göre %27,4, arttı. Bu dönemde, imalat sanayinde ciroları yıllık bazda en hızlı artan sektörler motorlu kara taşıtları ile radyo-tv ve haberleşme cihazları oldu. Aynı dönemde sipariş endeksi bir önceki aya göre %19,8, bir önceki yıla göre %32,3 yükselirken, yıllık bazda en hızlı sipariş artışı tıbbi hassas ve optik aletler ile motorlu kara taşıtları imalatında gerçekleşti. Öte yandan, Türkiye de tarım dışı istihdam Ekim-Aralık 2009 döneminde 329 bin kişi arttı. Bu dönemde işsizlik oranı %13,1 e yükselirken, tarım dışı işsizlik de %16,2 seviyesinde gerçekleşti. Bunun yanında, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranının da yılın ikinci yarısından itibaren devamlı olarak artış kaydettiği dikkat çekti. TCMB, para politikası kurulu toplantısında beklendiği gibi faizleri değiştirmeden bıraktı. Toplantının ardından yayımlanan raporda, iç talepte kademeli bir artış eğilimi olduğu, dış talebe ilişkin belirsizliklerin sürdüğü ve kapasite kullanımının kriz öncesi seviyelere ulaşmasının zaman alacağı belirtildi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türkiye'nin yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu BB- den BB ye yükseltirken, kredi notu görünümünü de "pozitif" olarak belirledi. İstikrarlı bir şekilde azalan borç yükü ile finans sektörünün güçlü yapısının Türkiye'nin kredi notunu olumlu etkilediği; gelecek ay içinde kredi notunun yeniden yükseltilebileceği ifade edildi. Öte yandan, ülkenin büyük dış finansman ihtiyacının, gelecek dönemde kredi notu üzerinde risk oluşturabileceği belirtildi.

2 Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 12.Şub 19.Şub Değişim İMKB %4,42 İMKB %4,48 Sınai %5,11 Hizmetler %1,92 Mali %5,29 Hacim (milyon TL) İMKB Şub 15.Şub 16.Şub 17.Şub 18.Şub 19.Şub Kaynak: İMKB İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi Hisse senedi piyasaları geçen haftaya, beklenenden iyi açıklanan makroekonomik veriler ve şirket karlarının etkisiyle yukarı yönlü bir seyirle başladı. AB nin Yunanistan a destek vereceği algısının yaygınlaşması da piyasalardaki yükselişi destekledi. Diğer taraftan FED in Perşembe günü, bankalara uyguladığı kısa vadeli reeskont faizini 25 baz puan artırarak %0,75 e çekmesi, piyasalarda FED in para politikasını beklenenden erken sıkılaştıracağı şeklinde algılandı ve satış getirdi. Ancak, FED in kararının yeni bir faiz artırım süreci değil, sistemdeki normalleşmenin işareti olarak yorumlanması, satış dalgasının kısa ömürlü olmasına neden oldu ve borsalar haftayı yükselerek kapattı. S&P nin Türkiye nin kredi notunu artırması, görünümü de pozitif olarak belirlemesi, Cuma günü İMKB nin gelişmekte olan diğer piyasalardan daha hızlı yükselmesini sağladı. Haftalık bazda %4,42 yükselen İMKB- 100 endeksi, puandan kapandı. İMKB nin bu hafta yurtdışı piyasalar paralelinde, ağırlıklı olarak yatay bir seyir izlemesini bekliyoruz. Yükselişlerde kâr satışları yaşanabileceğini düşünüyoruz. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 12.Şub 19.Şub (Puan) TRT161111T14 8,83 8,96 0,13 TRB140710T13 7,20 7,17-0,03 TRT031110T10 7,49 7,53 0,04 TRT110511T17 7,95 8,08 0,13 TRT020211T11 7,66 7,66 0,00 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 133,25 135,89 %8,00 %7,00 %6,00 %5,00 %4,00 %3,00 %2,00 %1,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %0,70 Kaynak: İMKB Geçtiğimiz hafta, yurtiçindeki politik gelişmelerin etkisiyle tahvil bono piyasasında satış ağırlıklı bir seyir izlendi. FED in bankalara uyguladığı reeskont faizlerinde artırıma gitmesinin gelişmekte olan piyasalardan fon çıkışına neden olması satışları hızlandırırken, kredi derecelendirme kuruluşu S&P nin beklentiler dahilinde Türkiye nin kredi notu görünümünü artırması değer kayıplarını sınırlandırdı. Hazine geçen hafta gerçekleştirdiği ihalelerle TL milyon tutarında borçlandı itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi haftalık olarak 13 baz puan yükselerek Cuma gününü %8,96 seviyesinden kapattı. Bu hafta tahvil-bono piyasasında, yurt dışında yaşanacak gelişmelerin yakından takip edileceğini ve faizlerin %8,70-9,00 bandında hareket edeceğini düşünüyoruz. 2

3 Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 12.Şub 19.Şub Değişim Dolar (¹) 1,5099 1,5174 %0,50 Euro (¹) 2,0511 2,0483 -%0,14 Sepet (²) 3,0892 3,0946 %0,17 /$ Paritesi (³) 1,3615 1,3615 %0,00 $/Yen Paritesi (³) 90,02 91,59 %1,74 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasalardaki kapanış verileridir. 1,65 1,60 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / Hafta başında Yunanistan a AB desteği ile ilgili çıkan olumlu haberlerle yukarı yönde hareketlenen Euro, destek planının detaylarının ortaya konulmaması ve belirsizliğin giderilememesi nedeniyle yükselişini sürdüremedi. Yunanistan la ilgili kaygıların yanı sıra ABD de olumlu gelen makroekonomik veriler nedeniyle AB nin krizden çıkışta ABD nin gerisinde kaldığı izleniminin oluşması, Euro üzerindeki baskının geçen hafta da sürmesine neden oldu. FED in kısa vadeli reeskont faiz oranlarını 25 baz puan arttırması da, ilk etapta Banka nın yakın gelecekte para politikasını sıkılaştıracağı şeklinde algılandı ve Dolar hızla değer kazandı. Fakat bu gelişmelerin ardından FED den gelen yatıştırıcı açıklamalar ve Dolar a gelen kar satışları, paritedeki hareketi sınırladı. Bu gelişmeler sonunda, haftalık bazda /$ paritesi değişmezken, $/ paritesi %1,74 yükseldi ve 91,59 değerini aldı. FED in verdiği iskonto faizlerini yükseltme kararıyla yurtiçinde $/TL kotasyonları yükselirken, /TL paritesi görece sakin bir seyir izledi. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 12.Şub 19.Şub (Puan) EMBI+ Endeks 493,07 493,98 0,91 Spread Türkiye Endeks 344,01 343,63-0,38 Spread VIX Endeksi 20,02 Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta ABD Merkez Bankası FED in bankalara uyguladığı reeskont faizini artırması finans sistemindeki normalleşmenin göstergesi olarak yorumlanırken, makroekonomik verilerin ve şirket karlarının da beklentileri karşılar doğrultuda olmasına bağlı olarak uluslararası piyasalarda olumlu bir hava hakimdi. Ancak, gelişmekte olan ülke eurotahvilleri piyasasında Yunanistan ve Dubai ile ilgili endişeler nedeniyle yatay bir seyir izlendi. AB Maliye Bakanları toplantısında Yunanistan a destek verilmesi konusunda fikir birliği sağlansa da, herhangi bir destek planının ortaya konulmaması ve ağırlıklı olarak Yunanistan ın uygulayacağı mali disiplin üzerinde durulması, bu konudaki endişelerin sürmesine neden oldu. Gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primleri bir önceki haftaya göre 10 baz puan gerileyerek 293, Türk eurotahvillerinin risk primi de 7 baz puan gerileyerek 222 oldu. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi de geçtiğimiz hafta 22,73 seviyesinden 20,02 seviyesine geriledi. 3

4 Oca 09 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons $/varil 1.300,00 90, , ,45 80,00 77, ,00 70, ,00 60,00 900,00 50,00 800,00 40,00 700,00 30,00 Geçtiğimiz hafta küresel piyasalarda gözlenen istikrarsız seyre bağlı olarak değerli metallere gelen alımlar paralelinde, güvenli liman özelliğini koruyan altında da yukarı yönlü bir seyir gözlendi. Diğer taraftan, IMF in elindeki varlıkları çeşitlendirmek üzere stoklarındaki altının bir kısmını satacağını açıklaması ve FED in faiz artırımı kararının ardından Dolar ın yükselmesi altın fiyatlarındaki yükselişi sınırladı. Altın fiyatları haftalık bazda %2,4 yükseldi ve 1.118,45 değerini aldı. Geçtiğimiz hafta petrol fiyatlarında hareketli ve yukarı yönlü bir seyir izlendi. Hafta başında Dolar ın bir miktar değer kaybetmesi, dünya borsalarında yaşanan yükselişler ve metal fiyatlarındaki hareketlenme petrol fiyatlarının da yükselmesini sağladı. FED in kararı sonrasında Dolar ın değer kazanması ve piyasalarda yaşanan satış dalgası petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü seyri olumsuz etkilemedi. Brent türü petrolün spot fiyatı haftayı %8 yükselişle $/varil 77,60 dan kapattı. Bu Haftanın Gündemi 22 Şubat TCMB İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi TCMB Şubat Ayı İmalat Sanayiinde Eğilimler Hazine Ocak Ayı Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku Hazine Ocak Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Finansmanı TCMB Şubat Ayı II. Dönem Beklenti Anketi 23 Şubat Kültür ve Turizm Bakanlığı Ocak Ayı Giriş Çıkış Yapan Ziyaretçiler ABD Şubat Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 55) 24 Şubat Hazine İç Borç Ödemesi (TL325 Milyon) ABD Ocak Ayı Yeni Ev Satışları (Piyasa Beklentisi: 360 Bin Adet) 25 Şubat ABD Ocak Ayı Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Piyasa Beklentisi: %1,5 Artış) 26 Şubat TÜİK Ocak Ayı Dış Ticaret Verileri (Tahminimiz İhracat: $8,2 Milyar, İthalat: $13,5 Milyar) ABD IV. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %5,6) ABD Ocak Ayı İkinci El Konut Satışları (Piyasa Beklentisi: 5,5 Milyon Adet) Euro Alanı Ocak Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5