HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 6 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat - İktisat Uzm. Yrd. goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli ABD İstihdam Verileri ABD istihdam verileri, tarım dışı istihdamdaki artış-azalışların yanı sıra ortalama çalışma saatleri ve ücretlerin de sektörel düzeyde seyrini içermesi nedeniyle emek piyasasının nabzının tutulmasını, reel ekonomiye ve enflasyona ilişkin beklentilerin oluşmasını sağlıyor. Örneğin; istihdamdaki ve buna bağlı olarak ücretlerdeki artış eğiliminin enflasyonist baskı oluşturduğunun anlaşılması, faizlerin artacağına; istihdamın gerilemesi ise durgunluğa ve faizlerin düşüp tahvil fiyatlarının artacağına işaret edebiliyor. Haftaya Bakış TÜİK verilerine göre Ocak ayında TÜFE bir önceki aya göre %0,41 oranında artarken, ÜFE %2,36 ile beklentilerin üzerinde yükseldi. Tüketici enflasyon sepetinde ana harcama grupları itibarıyla en yüksek ağırlığa sahip olan gıda ve alkolsüz içkiler grubunda fiyatlar, Ocak ta beklentilerin üzerinde %1,61 oranında artış kaydederken, bunu %1,44'lük yükselişle ulaştırma grubu izledi. ÜFE de ise sanayinin alt sektörleri bazında en yüksek aylık artış %9,48 ile ham petrol ve doğalgaz çıkarımında gerçekleşirken, onu ana metal sanayi ile kokkömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri izledi. Yıllık enflasyon ise TÜFE'de %4,9; ÜFE'de %10,8 oldu. Yıllık enflasyonun TÜFE de %6,4 seviyesinden %4,9'a gerilemesi TCMB hedefleriyle de uyumluluk gösterdi. Önceki hafta TCMB nin politikalarında para politikası aracı çeşitliliğine vurgu yapmasının ve zorunlu karşılık oranlarını artırmasının ardından durum değerlendirmesi yapan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhuriyet tarihinde ilk kez seçim döneminde ekonomiyi yavaşlatma çabasına girdiklerini, bunun kısa vadeli yabancı sermayeyi biraz ürküttüğünü, sıcak para çıkışlarının $8 milyarın bir miktar üzerinde gerçekleştiğini, ancak atılan adımların 6-9 aylık gecikmeli sonuçları olacağını kaydetti. Geçtiğimiz hafta ABD de yoğun bir veri trafiği vardı. ISM imalat sanayi endeksi Ocak ayında 60,8 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, Mayıs 2004'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. ISM hizmetler endeksi de Ocak ayında 59,4 ile öngörülerin üzerinde açıklandı. Endekslerin 50 nin üzerinde gelmesi imalat ve hizmetler sektöründe iş hacminin büyüdüğünü gösteriyor. ABD de kişisel tüketim harcamaları (PCE) Aralık'ta %0,7 ile beklentilerin üzerinde artarken, kişisel gelirler %0,4 yükseldi. Harcamaları otomotiv satışları ve yüksek benzin fiyatları tetikledi. Öte yandan, Aralık ayında fabrika siparişleri, gerileme beklentilerine karşın %0,2 arttı. ABD de açıklanan bir diğer önemli veri açıklaması ise istihdama yönelikti. ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre Ocak ayında tarım dışı istihdam 36 bin kişi ile öngörülerin çok altında artarken, özel sektör istihdamı da yine tahminlerin altında kaldı. Olumsuz gelen istihdam verilerine karşın, ülkedeki işsizlik oranı %9 ile beklentilerden olumlu açıklandı. Küresel piyasalarda iyileşme sürecinde emtia ve gıda fiyatlarının yüksek oranda artması dikkat çekiyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatları endeksinin 230,7 ile Ocak ayında 1990'dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldiğini açıkladı. FAO, küresel gıda fiyatlarındaki artışın sürmesini bekliyor. Avrupa Birliği İstatistik Bürosu, Euro Bölgesi Ocak ayı enflasyonunun ilk tahminlere göre, yıllık bazda %2,4 ile beklentiler düzeyinde gerçekleştiğini açıkladı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) gösterge faizini, artan enflasyon endişelerine rağmen %1'de tuttu. ECB Başkanı Jean-Claude Trichet konuşmasında, mevcut faizlerin uygun seviyelerde olduğunu belirtirken, enflasyonun üzerinde enerji fiyatları ağırlıklı olarak, kısa vadede yukarı yönlü bir baskı olduğunu açıkladı. Orta vadede ise fiyat istikrarının yakalanmasını beklediklerini ifade eden Trichet, 2011 genelinde büyük olasılıkla enflasyonun %2'nin üzerinde gerçekleşeceği tahmininde bulundu. Euro Bölgesine ilişkin olarak açıklanan bir diğer veri de işsizlik verisiydi. Bölgede işsizlik oranı Aralık'ta %10 ile beklentilerin biraz altında gerçekleşti. Tunus'ta devlet başkanının geçen ay ülkeyi terk etmesine yol açan siyasi olayların ardından Mısır da yaygın fakirlik, usulsüzlük ve işsizliğe karşı başlatılan gösteriler geçtiğimiz hafta da devam etti. Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in 30 yıldır süren iktidarının sona ermesinin istenmesiyle ülke içinde artan gerilim, ülkenin kredi notuna da yansıdı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Mısır'ın kredi notunu 'Ba1'den 'Ba2'ye indirirken, görünümünü 'durağan'dan 'negatif'e çevirdi. Standard & Poor's da, Mısır'ın uzun vadeli döviz cinsi kredi notunu 'BB+'dan 'BB'ye indirerek, kredi görünümünü negatif izlemeye aldı da sırasıyla $715 milyon ve $2,3 milyar civarında ihracat yaptığımız Tunus ve Mısır da yaşananların, bu ülkelerle iş hacmini olumsuz etkilemesinden endişe duyuluyor. Rusya Merkez Bankası, gösterge faizi %7,75'te tutarken, bankaların yerel para cinsinden zorunlu karşılık oranlarını %2,5'ten %3'e yükseltti. Kararın enflasyon beklentilerinin yükseldiği bir noktada alındığını belirten banka, gelecekteki politikalarının artan enflasyon baskısı ve yavaşlayan ekonomik büyüme arasındaki dengeye bağlı olacağını belirtti.

2 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 28.Oca 04.Şub Değişim İMKB %3,32 İMKB %3,95 Sınai %0,10 Hizmetler %0,21 Mali %5,28 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Oca 31.Oca 01.Şub 02.Şub 03.Şub 04.Şub İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Hisse senedi piyasası geçtiğimiz haftaya küresel piyasalarda gözlenen olumlu seyre ve bulunulan düşük seviyelerden gelen tepki alımlarına bağlı olarak bankacılık hisseleri öncülüğünde yükselerek başladı. Ocak ayında küresel hisse senedi piyasalarının genelinde kaydedilen hızlı yükselişlere rağmen, Türkiye de tam tersi bir durum söz konusuydu. Bu göreli kaybın telafi edileceği beklentisine bağlı olarak hafta ortasına kadar İMKB de yukarı yönlü bir seyir izlendi. Diğer taraftan, Mısır da devam eden siyasi gerilimin risk iştahını azaltması ve ÜFE nin Ocak ayında beklentilerin üstünde gelmesinin ardından üretim tarafındaki enflasyonun tüketim tarafına da yansıyabileceği endişeleri, yabancı yatırımcıların Perşembe günü TL pozisyonlardan çıkıp satışa geçmelerine neden oldu. Buna karşın, İMKB-100 endeksinin bulunduğu düşük seviyelerin alımları desteklemesiyle haftalık bazda %3,32 yükselen endeks değerini aldı. İMKB de bu hafta yurtdışındaki gelişmelerin ve veri akışının yakından izleneceğini, bununla birlikte yabancı çıkışlarının sürebileceğini düşünüyoruz. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 28.Oca 04.Şub (Puan) TRT071112T14 8,00 8,41 0,41 TRT250112T14 7,34 7,63 0,29 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 Beklenen Reel Faiz (%) %1,01 TRT290415T14 2,42 2,13-0,29 %0,50 TRT130411T16 6,71 6,63-0,08 TRT250412T11 7,90 8,19 0,29 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 138,50 137,87-0,63 %0,00 -%0,50 -%1,00 Kaynak: İMKB Hafta başında Hazine ihaleleri öncesinde alıcılı bir seyrin izlendiği tahvil ve bono piyasasında, ihalelere gelen talebin az olmasına bağlı olarak satış baskısı yaşandığı görüldü. Faiz oranlarında, Perşembe günü açıklanan enflasyon verisine kadar dalgalı seyrin devam ettiği gözlendi. Veri öncesinde düşük enflasyon beklentisiyle alıcılı bir hareket söz konusuyken, beklentilerin üzerinde açıklanan ÜFE verisiyle beraber piyasa satış baskısı altında kaldı. Üretici fiyatlarındaki öngörülerden hızlı artışın yarattığı endişeyle satışların yaşandığı tahvil bono piyasasında, önümüzdeki hafta yapılacak olan PPK toplantısından çıkacak karar konusundaki belirsizliğin de satışları desteklediği görüldü. Bu gelişmeler sonucunda 7 Kasım 2012 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi haftalık bazda 41 baz puan yükselişle Cuma gününü %8,41 den kapattı. 2

3 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Şub 10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 28.Oca 04.Şub Değişim Dolar (¹) 1,5833 1,5927 %0,59 Euro (¹) 2,1716 2,1716 %0,00 Sepet (²) 3,2554 3,2648 %0,29 /$ Paritesi (³) 1,3613 1,3585 -%0,21 $/Yen Paritesi (³) 82,10 82,17 %0,09 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. / $ $ / 1, , , , , ,15 75 / $ $ / Geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği toplantısında faizlerde herhangi bir değişime gitmeyen Avrupa Merkez Bankası (ECB) adına toplantı ertesinde konuşan ECB Başkanı Trichet, Euro Alanı için orta ve uzun vadede bir enflasyon riski öngörmediklerini açıkladı. Hafta başında yükselen Euro nun, ECB nin kısa vadede faiz artırımına gitmeyeceği şeklinde yorumlanan bu açıklamanın ardından, yönünü tersine çevirdiği görüldü. Öte yandan, beklentilerin oldukça altında kalan ABD Ocak ayı istihdam verisine rağmen, genel itibarıyla olumlu gelen ABD makroekonomik verilerinin desteğiyle Dolar hafta boyunca güçlü seyrini sürdürdü. Hafta içinde 1,3861 seviyesini gören /$ paritesi haftayı %0,2 lik düşüşle 1,3585 ten kapattı. Diğer taraftan Dolar ın güçlü seyrini sürdürmesi paralelinde $/ paritesi de haftalık bazda %0,1 artarak 82,17 ye yükseldi. Yurtdışı parite gelişmelerine bağlı olarak Dolar karşısında değer kaybeden TL, Euro karşısında hafta başında yaşadığı düşüşü Trichet nin açıklamalarıyla telafi etti. $/TL kuru haftalık bazda %0,6 yükselirken, /TL kurunda bir değişim yaşanmadı. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 28.Oca 04.Şub (Puan) EMBI+ Endeks 546,50 549,26 2,76 Spread Türkiye Endeks 370,18 375,22 5,04 Spread Kaynak: JP Morgan VIX Endeksi 15,93 Haftaya, Kuzey Afrika ve Orta Doğu da yaşanan olayların yarattığı belirsizlikle artarak başlayan gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primleri, haftanın ilerleyen günlerinde açıklanan makroekonomik verilerin bazılarının olumlu, bazılarının olumsuz gelmesiyle yönünü belirlemekte zorlandı. Cuma günü açıklanan ABD Ocak ayı istihdam verisinin beklentilerin altında kalmasına rağmen işsizlik oranının %9 a düşmesi risk iştahının artmasını sağladı. Avrupa da ise S&P nin İspanya nın AA olan kredi notunu teyit etmesi ve Yunanistan ın ECB nin desteğiyle piyasadan tahvil alımı yapacağı yönündeki söylentiler nedeniyle oluşan olumlu hava, S&P nin İrlanda nın kredi notunu düşürmesiyle kısmen de olsa dağıldı. Küresel olarak risk algısının azalmasına paralel olarak gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi 18 baz puan azalarak 245 e gerilerken, Türk eurotahvillerinin risk primi 49 baz puan birden düştü ve 184 oldu. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi de geçtiğimiz hafta bulunduğu 20,04 seviyesinden 15,93 e geriledi. 3

4 Şub 10 Şub 10 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons $/varil 1.500, , , , , ,00 900, ,75 105,00 100,00 95,00 90,00 85,00 80,00 75,00 70,00 65,00 60,00 99,04 Altın fiyatları geçtiğimiz hafta boyunca dalgalı seyretti. Kuzey Afrika ve Orta Doğu da yaşanan siyasi gerilimin emtia fiyatlarını yukarı yönlü etkilemesi altın fiyatlarını da destekledi. Ancak, Dolar ın hafta boyunca güçlü seyretmesi fiyatlardaki yükselişi sınırladı. Risk iştahında görülen dalgalanmanın da etkisinde kalan altın fiyatları haftalık bazda %1 yükselerek $/ons 1.348,75 düzeyine çıktı. Geçtiğimiz hafta başında yukarı yönlü seyreden petrol fiyatları, hafta ortasından itibaren düşüşe geçti. Kuzey Afrika ve Orta Doğu da yaşanan siyasi gerilimin petrol arzında, özellikle de Süveyş Kanalı ndan geçişlerde sıkıntı yaratabileceğine yönelik kaygılarla $/varil 100 ün üzerine çıkan fiyatlar, OPEC in petrol arzında bir sıkıntı olması durumunda petrol üretimini artıracağı yönündeki haberlerle geriledi. Öte yandan, Ocak ayı istihdam verisi başta olmak üzere hafta sonuna doğru açıklanan ABD makroekonomik verilerinin beklentileri karşılamaktan uzak kalması, petrol talebinin seyrine ilişkin soru işaretleri yaratarak fiyatlardaki yükselişi sınırladı. Haftalık bazda %0,96 artan Brent türü petrolün spot fiyatı $/varil 99,04 seviyesine çıktı. Bu Haftanın Gündemi 8 Şubat TÜİK Aralık Ayı Sanayi Üretim Endeksi (Piyasa Beklentisi: Yıllık %12,1 Artış) Hazine Ocak Ayı Nakit Dengesi Gerçekleşmesi TCMB Şubat Ayı I. Dönem Beklenti Anketi 9 Şubat Hazine İç Borç Ödemesi (TL432 Milyon) 10 Şubat İngiltere Merkez Bankası (BOE) Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) 11 Şubat TÜİK Aralık Ayı Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri TCMB Aralık Ayı Ödemeler Dengesi Verisi (Piyasa Beklentisi: $6,9 Milyar Cari Açık) ABD Aralık Ayı Dış Ticaret Dengesi (Piyasa Beklentisi: $40,5 Milyar Açık) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5