ÜNİTE:1 Osmanlı Devleti nde Yenileşme Çabaları ÜNİTE:2 Türkiye de Reform Arayışları (1839-1908) ÜNİTE:3 Türkiye de Meşrutiyet Dönemleri ÜNİTE:4 Avrupa ve Türkiye (1838-1918) ÜNİTE:5 1 Mondros tan Lozan a Türkiye ÜNİTE:6 Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Siyasi Yapılanma (1920-1923) ÜNİTE:7 Osmanlı dan Cumhuriyet e Ekonomik Gelişmeler ÜNİTE:8 Yeni Türk Devleti nin İlanı: Lozan dan Cumhuriyet e 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
Dersin Adı : Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi I Dersin Kodu : TAR201U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :3 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 2
ÜNİTE:1 Aerodinamik yasalarına göre tombul ve tüylü arının uçamaması gerekiyordu. Herhalde bunu ona kimse söylemedi ki uçuyor! Bir Anne Osmanlı Devleti nde Yenileşme Çabaları ÖRNEK SORU: Osmanlı Devleti nin ilk resmi gazetesi aşağıdakilerden hangisidir? A - Tercüme-i Şark B - Tercüman-ı Ahval C - Tercüman-ı Hakikat D - Basiret E - Takvim-i Vekayi Doğru Cevap:E Osmanlı Devletinin klasik dönemi genel anlamda Kanuni dönemi ile bitirilse de yüzyılın sonuna kadar fetihler devam edebilmiştir. 1571 de Kıbrıs ın fethi tamamlanmış, 1574 te Tunus alınmıştır. Doğuda İran ile sınırlar 1639 da Kasrı Şirin anlaşmasıyla netleştirilmiştir. 1656 da Limni ve Bozcaada alınmış, 1669 da Girit fethedilerek deniz sahasında da başarıların devam ettiği görülmüştür. DURAKLAMA DÖNEMİ (Buhran Dönemi) 16yy'ın sonlarından 18. yy'ın başlarına kadar geçen döneme Buhran Dönemi denilir. Buhran Döneminin Sebeplerini Eserleri ve Risalesinde Sunan Devlet Adamları ve Alimleri: Halep Defterdarı Gelibolulu Mustafa Ali Efendi Bosnalı Bilgin Hasan Kafi Manisalı Defter Emini Ayni Ali Göriceli Koçi Bey = Risalesini IV. Murat'a sunmuş, buhranın sebebini rüşvetçilik olarak bildirmiştir. Katip Çelebi Eserinde buhranın sebebini medreselerin bozulmasına bağlamıştır. Buhranın Sebepleri: 3 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
Avrupanın kuvvetli merkezi hükümetler kurarak bilim-teknik alanında ilerlemeler kaydetmesi ve bu doğrultuda sömürgecilik hareketine girilmesi. Coğrafi keşiflerde Osmanlıdaki ticaret yollarının (ipekbaharat) önemini kaybetmesi. Hanedan ve devlet adamlarının iyi yetişmemiş olması Merkezi otoritenin bozulmasıyla iltizam sistemindeki mültezimlerin (vergi tahsildarları) köylüye zulmetmesi ve bu durumun zaman zaman Celali İsyanları gibi sosyal olaylara sebebiyet vermesi Yeniçeri Ocağının ve askerlik teşkilatının bozulması Devletin sınırlarının genişlemesiyle merkezi otoritenin zayıflaması 1663 te Uyvar fethedilerek batıda bugünkü Slovakya sınırına ulaşılabilmiştir. Ancak bu başarıların Köprülü Mehmet Paşa, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa gibi kuvvetli devlet adamlarının yönetiminde gerçekleştirildiğine dikkat edilmelidir. Bu başarılara karşın ordunun vurucu güç olma özelliğini önemli ölçüde kaybettiği görülmektedir. Bu seferlerin uzun sürmesine paralel olarak devlet hâzinesinin de kaynaklarını da son derece zayıflatmış olduğunun altı çizilmelidir. III. AHMET DÖNEMİ 1703-1 730 Pasarofça Antlaşması (1718) 1718-1730 = LALE DEVRİ Damat İbrahim Paşa dönemin önemli sadrazamıdır. Avrupaya gönderilen elçilerin sayısı arttı. Müslümanlar arasında ilk matbaa kullanılmaya başlandı. İbrahim Müteferrika tarafından ilk defa kullanıldı. Kumaş fabrikaları açıldı. Tercüme Heyetleri oluşturuldu. Arapça-Farsça-Batı dilleri tercüme edildi. Çok sayıda Avrupa tarzında köşkler yapıldı. Fakir esnafı arkasına olan Patrona Halil "artık köşk yapılmaması" isteğiyle ayaklanmış ve bu dönem bu olayla son bulmuştur. XVI. yüzyılın sonlarındaki Haçova Savaşı nda yeniçerilerin savaş sahasını terk etmelerinin şoku ile olaya bakarak mevcut nizama çeki düzen vermek ihtiyacını dillendirmeye başlayan Osmanlı aydınları durumu yozlaşma ve bozulma olarak teşhis etmişlerdir, devlet idaresinde köklü uygulamaların terk edilmesinin yanı sıra askerî teknolojide geri kalmışlığa dikkat çekilmiştir. 4 MAHMUT DÖNEMİ Comte de Bonnevalle ==> Fransız Soylusu => Asıl adı Humbaracı Ahmet Paşa'dır. Bu dönemde etkili olmuştur. Comte de Bonnevalle Humbaracı Ocağını ıslah etti. Bu kurum Avrupa tarzında düzenlenmiş ilk Osmanlı kurumudur. Comte de Bonnevalle Hendesehane (kara mühendishanesi) yi kurdu. Polonya'dan kağıt ustaları getirilerek kağıt fabrikası açıldı. Bu dönemde İstanbul'un çeşitli yerlerinde kütüphaneler açıldı. İstanbul'un su sıkıntısına çözüm getirildi. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4
ÖRNEK SORU: II. Mahmut döneminde saray ile ayanlar arasında imzalanan Sened-i ittifak belgesinin en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A - Merkezi otoritenin sınırlandırılması B - Vergi oranlarının düşürülmesi C - Ayanların Padişah'a sadakalle bağlı olması D - Padişahların ayanları koruması E - Ayanlığın babadan oğula geçmesinin kabul edilmesi Doğru Cevap:A Bu dönemde girişilen ıslahat çabalarına mukabil devlet yönetiminin topyekûn bir değişime inanarak sonuna kadar gitme noktasına gelmediklerinin altı çizilmelidir. Lale çiçeği ve soğanı etrafında şekillenen zevk ü sefa tartışmalarına mukabil bu dönemde Avrupa devletlerinin üstünlüğünün nedenlerini araştırmak ihtiyacını hissetmişlerdir. Kültür, sanat, sanayi, tarım ve ordu konusunda incelemeler yaparak Osmanlı bünyesinde uygulanabilecek açılımların peşine düşülmüştür. Dokuma sanayinde Avrupa ya bağımlılığı azaltmak için yeni imalathaneler açıldığı gibi yerli mallarının kullanımı teşvik edilmiştir. Bilim ve kültür alanında tercüme heyetleri kurularak yabancı eserlerin tercümeleri basılmış, Sarayın matbaa ve tercüme olayına desteği arttırılmıştır. 5 III. MUSTAFA DÖNEMİ Küçük Kaynarca Antlaşması; Osmanlı Devleti ile Rusya arasında olmuştur. Bu antlaşma ile; - Ruslar karadenize yerleşti. Ruslar Osmanlı içinde yaşayan ortodoksların koruyucusu durumuna geldi. I. ABDULHAMİT DÖNEMİ Baron de Tott; bu dönemde etkili olmuştur. Sürat topçuları ocağını kurdu. Mühendishane-i Bahr-i Hümayun'u kurdu (deniz mühendishanesi). İstanbul'u tahkim etti (hakimiyeti güçlendirdi). Boğaza kaleler yaptı ve toplar döktürdü. Ayrıca bu dönemde; * Kütüphanelerin sayısı arttırıldı. * Yerli malı kullanımı zorunlu hale getirildi. Nizam-ı Cedit dönemi uygulamaları da Padişah III. Selim in problemli konularda devletin önemli bürokratlarından aldığı inceleme raporları çerçevesinde şekillenmiştir. İdari, mali, askerî ve sosyal 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 5