Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü ÖZEL BETONLAR BETON TEKNOLOJĐSĐ GĐRĐŞ-II Doç. Dr. Halit YAZICI http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/
MALZEME ÖZELLİKLERİ BETON KARMA SUYU
BETON KARMA SUYU a) MĐKTARI SU MĐKTARININ EN UYGUN DEĞERĐ TEORĐK FORMÜLLER (BOLOMEY, VB.) TABLOLAR MÜHENDĐSLĐK ÖNSEZĐSĐ, DENEYĐM DENEME - YANILMA b) SUYUN KALĐTESĐ TEMĐZ, ĐÇĐLEBĐLĐR, BERRAK, KOKUSUZ. KUYU SULARI VB. KUŞKULU SULAR KĐMYASAL DENEYLER FĐZĐKSEL, MEKANĐK DENEYE!
MALZEME ÖZELLİKLERİ KATKI MADDELERİ
BETON KATKI MADDELERİ YURT DIŞINDA KATKISIZ BETON ÜRETĐMĐ ENDER! DĐKKAT EDĐLECEK HUSUSLAR: KATKI MADDELERĐ ĐLAÇ DEĞĐLDĐR. KÖTÜ HAZIRLANMIŞ BETONU DÜZELTMEZ. KATKI MADDELERĐ HER TĐP ÇĐMENTO, AGREGA VE GRANÜLOMETRĐSĐ ĐÇĐN AYNI SONUCU VERMEZ. YAN ETKĐLERĐNĐ ARAŞTIRMAK GEREKĐR. ĐKĐ VEYA DAHA FAZLA KATKININ AYNI BETONDA BĐRBĐRLERĐ ĐLE UYUMU KONTROL EDĐLMELĐDĐR.
KATKI MADDELERĐ KĐMYASAL KATKILAR MĐNERAL KATKILAR SU AZALTICI PRĐZ GECĐKTĐRĐCĐ PRĐZ HIZLANDIRICI HAVA SÜRÜKLEYĐCĐ KOROZYON ÖNLEYĐCĐ GEÇĐRĐMSĐZLĐK RENKLENDĐRĐCĐ VB. DOĞAL PUZOLANLAR TRAS VOLKANĐK TÜF VOLKANĐK CAM VB. YAPAY PUZOLANLAR UÇUCU KÜL SĐLĐKA TOZU YÜKSEK FIRIN CURUFU PĐŞMĐŞ KĐL VB. 6
TAZE BETONUN ĐŞLENEBĐLĐRLĐĞĐNDE ARTIŞ SU KUSMADA(TERLEME) AZALMA SEGREGASYONDA AZALMA (KOHEZYONDA ARTIŞ) ÇĐMENTO MĐKTARINDAN TASARRUF (ENERJĐ TASARRUFU, CO 2 MĐKTARININ AZALMASI ĐLE ÇEVRESEL FAYDA) ATIK MADDE KULLANIMI HALĐNDE ÇEVRESEL FAYDA HĐDRATASYON ISISINDA AZALMA BETON DAYANIMININ YAVAŞ AMA UZUN SÜRELĐ ARTMASI 7
SU ve KLORÜR GEÇĐRĐMLĐLĐĞĐNDE AZALMA KĐMYASAL ETKĐLERE DAYANIKLILIKTA ARTIŞ BAĞLAYICI MATRĐS-AGREGA BAĞININ KUVVETLENMESĐ KURUMA BÜZÜLMESĐNDE ve TERMĐK BÜZÜLMEDE AZALIŞ Basınç Dayanımı Katkısız Katkılı 7 gün 28 gün Zaman 8
Katkısız DÜ ÜK S/Ç ORANI YÜKSEK DAYANIM & DAYANIKLILIK YÜKSEK BÜZÜLME VE HİDRATASYON ISISI Dayanım arttırma amaçlı (+çimento) KONTROL BETONU İşlenebilirliği arttırma amaçlı (+çimento, +su) Dayanım arttırma amaçlı (-su) Çimento tasarrufu amaçlı (-çimento, -su) İşlenebilirliği arttırma amaçlı (karışım oranlarında değişiklik yok) Katkılı DÜ ÜK S/Ç ORANI YÜKSEK DAYANIM & DAYANIKLILIK DAYANIM, DAYANIKLILIK & İ LENEBİLİRLİK AYNI DÜ ÜK BÜZÜLME VE HİDRATASYON ISISI DAYANIM* & DAYANIKLILIK AYNI İ LENEBİLİRLİKTE ARTI AYNI DAYANIMDA & İ LENEBİLİRLİKTE ARTI YÜKSEK BÜZÜLME VE HİDRATASYON ISISI * Erken yaşlarda dayanımda bir miktar düşüş, ileriki yaşlarda bir miktar artış beklenebilir. Priz hızlandırıcı özelliği olan bir kimyasal katkı kullanılması durumunda hem erken hem de nihai dayanım artışı beklenir. 9
Kimyasal katkılar 10
Kimyasal katkılar Betonun bazı özelliklerini geliştirmek veya değiştirmek için kullanılırlar 11
Betonda buz oluşumu 12
13
Hava sürükleyici Reçine tuzları, petrol asitleri, sentetik deterjanlar 14
15
Avantajlar Donma-çözünmeye direnç Đşlenebilirlikte artış Terleme ve ayrışmada azalma eğilimi 16
Dezavantajlar Dayanımda düşüş (yaklaşık hava içeriğindeki %1 artış, %5 mukavemet kaybı) Geçirimlilikte artış aşırı dozda kullanımı prizi geciktirebilir 17
Aktif yüzeyli moleküller (sürfaktan) Uzun-zincir organik moleküller, bir ucu hidrofil (suyu çeken), diğer ucu hidrofob (suyu iten) hidrofil uç bir yada birkaç polar grup içerir örneğin, COO -, SO 3-, or NH 3+ 18
Düşük oranda su azaltıcılar: en az %5 su azaltma (örnek, linyosülfanat) Tip A : normal Tip D : su azaltıcı ve priz geciktirici Type E : su azaltıcı ve hızlandırıcı Yüksek oranda su azaltıcı: En az %12 su azaltma Superakışkanlaştırıcı (sentetik polimerler: naftalin, melamin veua akrilik esaslı) Tip F : normal Tip G : su azltıcı ve priz geciktirici 19
Süperakışkanlaştırıcı Đşlenebilirliği arttırmak Mukavemeti arttırmak Çimento tasarrufu 20
Süperakışkanlaştırıcı Sabit işlenebilirlikte %25 to %30 su azaltma (normal akışkanlaştırıcı: %5 to 10 su kesme). Terleme ve kusmaya yol açmaz (normal dozajlarda) kolloidal boyutlu uzun zincir molekülleri terleme suyunun yolunu keser. 21
Fiziksel etki ve dağılma 22
23
Naftalin esaslı süperakışkanlaştırıcının etrenjit morfolojisine etkisi SA Yok SA Var 24
Mode of Action of Superplasticizers "Chemical" Effects: Changes in morphology 25
26
Priz kontrol katıları Taze betonda reolojik değişiklikler Katılaşma: kıvamın kaybolması Prize başlama: betonun işlenebilirliğini kaybetmesi Priz sonu: betonun tamamen katılaşması Setleşme: zamanla dayanım kazanma 27
Priz hızlandırıcı: priz süresini azaltır. geciktirici: priz süresini uzatır 28
29
Priz hızlandırıcı katyonların (kalsiyum iyonları) ve anyonların çözünürlüğünü arttırır. Priz geciktirici ise çimento katyonlarının ve anyonlarının çözülmesini engeller 30
Bazı belirli anyonlar (Cl, NO 3-, or SO4 2- ) silika ve alüminatların çözünürlüğünü azaltırken, kalsiyum iyonlarının çözünürlüğünü ise arttırırlar. Düşük konsantrasyonlarda kullanıldığında ilk etki baskındır, yüksek konsantrasyonlarda ise ikinci etki baskındır. 31
Priz hızlandırıcı Soğuk havada şu amaçlarla kullanılır Betonun perdahlama işleminin makul sürede yapılması, koruyucu önlemlerin zamanında başlatılması için Kür ve koruma işlemlerinin süresini azaltmak için Erken dayanım gelişimini arttırmak, böylece kalıp alma süresini azaltmak ve yapının servise alınma süresini kısaltmak için 32
Kalsiyum klorür geçmişte en yaygın kullanılan priz hızlandırıcıdır. Ancak donatı korozyonu riski nedeniyle günümüzde tercih edilmemektedir. Kalsiyum formate, formik asit gibi klorür içermeyen priz hızlandırıcılar mevcuttur. 33
Priz geciktirici Sıcak hava koşullarının meydana getirdiği olumsuzlukları gidermek için kullanılır Taşıma, yerleştirme, sıkıştırma ve perdah işlemlerinin düzgün yapılabilmesi, Soğuk derz oluşumunun engellenmesi, Yüksek sıcaklığın hidratasyonu hızlandırmasıyla oluşan çatlama gibi hasarları engellemek için kullanılır. 34
35
36
37
38
39
Tip A: su azaltıcı Type B: geciktirici Type C: hızlandırıcı Type D: su azaltıcı ve geciktirici Type E: su azaltıcı ve hızlandırıcı Type F: yüksek oranda su azaltıcı Type G: yüksek oranda su azaltıcı ve geciktirici 40
SERTLE Mİ BETON ÖZELLİKLERİ
SERTLE Mİ BETON BETONUN ÖZELLĐKLERĐNDEN EN ÖNEMLĐSĐ BASINÇ DAYANIMI BETONUN MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN EN YÜKSEK Y DEĞER ERĐDĐR. R. TÜM M OLUMLU ÖZELLĐKLERE PARALELLĐK K GÖSTERG STERĐR. R. BETONUN SINIFINI BELĐRLER.
BETONUN ÖZELLİKLERİ BETON SINIFI KARAKTERĐSTĐK BASINÇ DAYANIMI, fck Mpa EŞDEĞER KÜP (150mm) BASINÇ DAYANIMI Mpa KARAKTERĐSTĐK EKSENEL ÇEKME DAYANIM, fctk (Mpa) Ec (28 GÜNLÜK) Mpa C16 16 20 1.4 27000 C18 18 22 1.5 27500 C20 20 25 1.6 28000 C25 25 30 1.8 30000 C30 30 37 1.9 32000 C35 35 45 2.1 33000 C40 40 50 2.2 34000 C45 45 55 2.3 36000 C50 50 60 2.5 37000
BETON SINIFI GÖSTERİMİ TS 500 C30 28 GünlG nlük k 15/30 cm Karakteristik Silindir Basınç Dayanımı En Az 30 MPa TS EN 206/1 C30/37 28 GünlG nlük k 15 cm Ayrıtl tlı Karakteristik Küp K p Basınç Dayanımı En Az 37 MPa 28 GünlG nlük k 15/30 cm Silindir Basınç Dayanımı En Az 30 MPa 44
YENĐ BETON SINIFLARI (TS EN206-1) Beton sınıfı C 8/10 C 12/15 C 16/20 C 20/25 C 25/30 C 30/37 C 35/45 C 40/50 C 45/55 C 50/60 C 55/67 C 60/75 C 70/85 C 80/95 C 90/105 C 100/115 En düşük karakteristik silindir dayanımı f ck,sil (N/mm 2 ) 8 12 16 20 25 30 35 40 45 50 55 60 70 80 90 100 En düşük karakteristik küp dayanımı f ck,küp (N/mm 2 ) 10 15 20 25 30 37 45 50 55 60 67 75 85 95 105 115
BETONUN ÖZELLİKLERİ BASINÇ DAYANIMINI ETKĐLEYEN FAKTÖRLER: 1.) BETONUN YAŞI f c ZAMANIN ARTAN BĐR FONKSĐYONUDUR. f c. 7 28 t ÇĐMENTO TĐPĐ VE KÜR KOŞULLARI ÖNEMLĐDĐR.
BETONUN ÖZELLİKLERİ 2.) ÇĐMENTO ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER: a) DOZAJ MĐN. DOZAJ: C min = 550 / 5 D D: Betonda Kullanılan Max. Agrega Tane Çapı. D = 32 mm ĐÇĐN C min = 275 kg/m 3 D = 16 mm ĐÇĐN C min = 316 kg/m 3 b) ÇĐMENTO TĐPĐ f c. EYÇ PÇ KÇ t
BETONUN ÖZELLİKLERİ 3.) SU ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER: ĐŞLEVĐ: KĐMYASAL REAKSĐYONU (HĐDRATASYONU) BAŞLATMAK, ĐŞLENEBĐLĐRLĐK SAĞLAMAK KALĐTESĐ :ĐÇĐLEBĐLĐR NĐTELĐKTE MĐKTARI: HĐDRATASYON ĐÇĐN GEREKLĐ MĐKTAR ÇĐMENTO AĞIRLIĞININ % 14-28 i KADARDIR. fc TAM SIKIŞMIŞ BETON (TEORĐK) VĐBRASYON ĐLE SIKIŞTIRMA EL ĐLE SIKIŞTIRMA 0.40 0.53 S/Ç
BETONUN ÖZELLİKLERİ 3.) SU ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER:
Su/Çimento Oranı - Basınç Dayanımı ilişkisi Basınç Dayanımı, MPa 1 gün 28 gün 150x300 mm silindir Normal Portland Çimentosu, Tip I Su/Çimento Oranı 50
Hava sürükleyici katkının etkisi 51
Vibrasyon Basınç dayanımı El ile sıkıştırma Tam sıkışmış beton Yeterli sıkışmamış beton Su/çimento oranı 52
BETONUN ÖZELLİKLERİ 4.)KOMPASĐTE - fcđlđşkđsđ: YÜKSEK KOMPASĐTE YÜKSEK DAYANIM 5.) DIŞ ETKĐLER - KÜR KOŞULLARI: YÜKSEK SICAKLIK DERECELERĐ YÜKSEK NEM ORANLARI DAYANIM KAZANMA HIZINDA ARTIŞ
Kür koşulları 150 125 100 75 50 25 0 3 7 28 Sürekli suda kür 7 günden sonra havada 3 günden sonra havada Sürekli havada Beton yaşı, gün 90 180 54 Basınç dayanımı, %, 28 gün ıslak kür edilmiş beton dayanımına göre
Sıcaklık etkisi Döküm ve kür aynı sıcaklıkta Farklı bir sıcaklıkta döküm sabit bir sıcaklıkta döküm Normal sıcaklıkta döküm farklı sıcaklıklarda kür 55
Sıcaklık etkisi S/Ç: 0.50 Tip II çimento Örnekler gösterilen sıcaklıkta dökülmüş, korunmuş ve bekletilmiştir. Zaman, gün 56 21 C de sürekli ıslak kür edilen örneğe göre bağıl dayanım %
S/Ç: 0.53 Basınç dayanımı, MPa Tip II çimento Örnekler belirtilen sıcaklıklarda dökülmüş ve 2 saat bekletilmiştir..daha sonra tüm örnekler 21 C de bekletilmiştir Zaman, gün 57
21 C de 28 Gün bekletilen numuneler kıyasla Bağıl basınç dayanımı, % S/Ç: 0.53 Örmekler 21 C de dökülmüş ve 6 saat bu sıcaklıkta bekletilmiştir.. Daha sonra örnekler belirtilen sıcaklıklarda test gününe kadar bekletilmişlerdir. Zaman, gün 58
BETONUN ÖZELLİKLERİ 6.)DENEY KOŞULLARI - ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI YÜKLEME HIZI: 1.5-3.5 kg/cm 2 /s
BETONUN ÖZELLİKLERİ 6.)DENEY KOŞULLARI - ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI YÜKLEME HIZI: 1.5-3.5 kg/cm 2 /s PRES TABLASI-ÖRNEK YÜZEYĐ ARASI SÜRTÜNME ÖRNEKLERĐN NEM DURUMU ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
BETONUN ÖZELLİKLERİ 6.)DENEY KOŞULLARI - ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI STANDART SĐLĐNDĐR 15X30 cm h/d ORANI=2.0 KAROTLARDA FARKLI h/d ORANLARI VARSA TS 10465 de h/d =1.0 DÜZELTME YAPILMALIDIR. ASTM ve BS DE h/d < 0.95 ĐSE DENEY YAPILAMAZ!
BETONUN ÖZELLİKLERİ 6.)DENEY KOŞULLARI - ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI 15 veya 20 cm AYRITLI KÜP BOYUT ETKĐSĐ : ÖRNEK : 10 cm 15 cm 20 cm BAĞIL DAYANIM (%) : 120 100 90
BETONUN ÖZELLİKLERİ 6.)DENEY KOŞULLARI - ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI 15 veya 20 cm AYRITLI KÜP ŞEKĐL L ETKĐSĐ : ŞEKĐL L : NARĐNL NLĐK K (h/a) : PLAK 0.5 BAĞIL DAYANIM (%) : 140-200 KÜP 1.0 100 PRĐZMA 2.0 75-95
BASINÇ DAYANIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÖRNEK EKLİ, BOYUTLARI ve NARİNLİĞİ d h h/d ORANI PRES TABLASI İLE SÜRTÜNME 64
Düzgün kırılma 65
Düzgün olmayan kırılma 66
Düzgün kırılma 67
Düzgün olmayan kırılma 68
NARĐNLĐK 28 günlük Numuneler H/D, yüksekli/çap oranı 69 H/D=2 olan silindire kıyasla dayanım, %
Boyut Etkisi Silindir yüksekliği: 2 x Çap Bağıl Dayanım, % Silindir çapı, cm 70
YÜKLEME HIZI 1.00 Birim deformasyon hızı gerilme dayanım 0.75 0.50 0.25 56 günlük örnekler fc = 21 MPa 0.001 / 100 gün 0.001 / 1 gün 0.001 / 1 saat 0.001/ 1 dakika 0.00 0.001 0.002 0.003 0.004 0.005 0.006 Birim deformasyon 71
Beton dayanımı ÖRNEK Boyutu Narinliği Nem durumu MATRĐS POROZĐTESĐ Su/Çimento Oranı Mineral Katkı Çimento Miktarı Hidratasyon derecesi (kür süresi, sıcaklığı, nem) Hava Đçeriği (Hapsolmuş, Sürüklenmiş BĐLEŞENLERĐN DAYANIMI AGREGA POROZĐTESĐ YÜKLEME ŞARTLARI Gerilme türü Uygulama hızı ARAYÜZEY POROZĐTESĐ Su/Çimento Oranı Mineral Katkı Terleme özellikleri (agrega maks. tane boyutu, tane dağılımı, geometri) Sıkışma derecesi, hidratasyon derecesi,(kür süresi, nem, sıcaklık) Agrega ile çimento hamuru arasındaki reaksiyon
BETONUN ÖZELLİKLERİ ÇEKME DAYANIMI EKSENEL ÇEKME ( f ct ) f ct = ( f ct ) 1.5 SİLİNDİR YARMA ( f ct ) = ( f ct ) 2.0 EĞİLME ( f ct ) ÇEKME DAYANIMI BASINÇ DAYANIMI İLE TABLOLAR f = 1.1 f ctk ck (TS500)
Direkt çekme 74
Eğilmede çekme dayanımı 75
BETONUN ÖZELLİKLERİ KESME DAYANIMI A INMA DAYANIMI DARBEYE DAYANIKLILIK f-ε BETONUN DAVRANI I ve ELASTİSİTE MODÜLÜ
BETONUN ÖZELLİKLERİ BETONUN f-ε DAVRANI I f ε
BETONUN ÖZELLİKLERİ BETONUN f-ε DAVRANI I f f c f c 3 ε 0 ε bm ε
basınç dayanımı gerilme yükün boşaltılması kalıcı deformasyon Birim deformasyon 79
80 C80 60 Dayanım (MPa) 40 C40 20 C25 0 1000 2000 3000 4000 Birim ekil Değiştirme (10-6 ) 80
BETONUN ÖZELLİKLERİ ELASTİSİTE MODÜLÜ f f c Teğet Modülü 0.4 f c ε
BETONUN ÖZELLİKLERİ ELASTİSİTE MODÜLÜ f f c Başlangıç Modülü ε
BETONUN ÖZELLİKLERİ ELASTİSİTE MODÜLÜ f f c Sekant Modülü ε
Test parametreleri Çimento matrisi Arayüzey(ITZ) Agrega Örneğin nem durumu Yükleme ile ilgili faktörler Porozite Porozite ve Arayüzeyin kompozisyonu Elastisite modülü Betondaki hacim oranı Matrisin elastisite modülü BETONUN ELASTĐSĐTE MODÜLÜ 84
Farklı dayanım sınıflarındaki betonların elastisite modüllerinin zamanla değişimi (1 yıla kadar) Elastisite modülü ileriki yaşlarda basınç dayanımından daha hızlı gelişiyor 85
BETONUN ÖZELLİKLERİ BETONUN ZAMANA BAĞLI DAVRANIŞI SÜNME f ε t t
BETONUN ÖZELLİKLERİ BETONUN ZAMANA BAĞLI DAVRANIŞI SÜNME RÖTRE-BÜZÜLME YORULMA
Büzülme ve sünme 88
YORULMA Betonun tekrarlı yüklemeler sonucu gerilme-şekil değiştirme ilişkisi değişmekte ve eğri gerilme eksenine göre iç bükey haline gelmektedir Eğrinin bu şekli alması kırılmaya yaklaşıldığının göstergesidir Alt gerilmenin sıfır olduğu durumda 10 6 yükleme sonunda betonun yorulma dayanımı statik dayanımının %50 si mertebesindedir 89
ÖZEL BETONLAR HAVALI BETONLAR PLASTĐK KATKILI BETONLAR (PCC, PC, PIC) HAFĐF BETONLAR (GAZBETON, CURUFLU BETONLAR, KÖPÜKLÜ BETONLAR) KONTROLLÜ DÜŞÜK DAYANIMLI BETONLAR AĞIR BETONLAR HARÇLAR
ÖZEL ÜRETİM TEKNİKLİ BETONLAR HAZIR BETON (POMPA BETONLARI) SHOTCRETE (PÜSKÜRTME BETONLARI) ROLLCRETE ENJEKSĐYON HARÇLARI PREPAKT BETON (PREPACKED) PREFABRĐKASYON BETONLARI VAKUM BETONLARI
YENİ MALZEMELER BÜZÜLME YAPMAYAN HARÇ (GROUT) EPOKSİ veya POLYESTER ESASLI TAMİR HARÇLARI ÇİMENTO ESASLI TAMİR HARÇLARI LİF TAKVİYELİ POLİMERLER (FRP) KENDİLİĞİNDEN YERLE EN BETON (KYB) PÜSKÜRTME BETON (shotcrete) LİFLİ BETON (ÇELİK, POLİPROPİLEN, CAM vb.) KENDİLİĞİNDEN YERLE EN LİFLİ BETON SIFCON (Slurry Infiltrated Concrete) RPC (Reactive Powder Concrete Reaktif Pudra Betonu) 92
ÇATLAKLAR makro mikro Sistematik Rastgele Tipik (harita) ÇATLAKLAR Taze Beton Plastik büzülme Plastik oturma Kalıp, zemin hareketleri Donma-çözülme vb. Sertleşmiş Beton Yapısal nedenler Deprem, aşırı yükleme, Mesnet çökmesi vb. Büzülme (rötre), Sünme Termal etkiler Kimyasal, fiziksel ve biyolojik yıpratıcı etkilerle betonun bozulması 93 Donatı koroyonu (paslanma)
YÜKLEME ÇATLAKLARI SAF EĞİLME SAF ÇEKME 94
YÜKLEME ÇATLAKLARI BURULMA KONSANTRE YÜK Eğilme Donatı Boyunca Aderans Çatlağı KESME 95
YÜKLEME ÇATLAKLARI MESNET ÇÖKMESİ Mesnet Çökmesi Çatlaklar 96
KAYMA ÇATLAĞI X EKLİNDE veya ÇOK SAYIDA İNCE KAYMA ÇATLAĞI ORTA HASAR 97 DÜZEYİ
BETONDA EZİLME ve/veya DONATIDA BURKULMA veya DÜĞÜM NOKTASINDA KAYMA ÇATLAKLARI KİRİ TE DÖKÜLME AĞIR HASAR 98
Kısa kolon hasarı Betonda ezilme, donatıda burkulma 99
TAZE BETON Donatı OTURMA ÇATLAKLARI Çatlaklar Su ve Çimento Harcı İri Agrega OTURMADAN ÖNCE OTURMADAN SONRA SUYU FAZLA, GRANÜLOMETRĐSĐ BOZUK VE ĐYĐ SIKIŞTIRILMAMIŞ TAZE BETONLARDA DAHA BELĐRGĐN BĐR ŞEKĐLDE ORTAYA ÇIKAR
TAZE BETON A PLASTİK K OTURMA Yeri : Donatı üstü ve derin kesitlerde Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
TAZE BETON PLASTİK K OTURMA A B B Yeri : Üst bölgeler (kemer), Kolon üstleri Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
TAZE BETON A B PLASTİK K OTURMA C B Yeri : Farklı derinlikteki kesit, Asmolen mantar döşeme Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
TAZE BETON 104
TAZE BETON PLASTİK K BÜZÜLME B ÇATLAĞI Buharlaşma Terleme HAZIR BETONDA PLASTĐK K RÖTRE R ÇATLAKLARI DAHA FAZLA! NEDENĐ- DAHA ĐYĐ GRANÜLOMETRĐ, DAHA YÜKSEK ÇĐMENTO DOZAJI, ĐYĐ SIKIŞTIRMA, TERLEMEYĐ ZORLAŞTIRIYOR. BUHARLAŞMA HIZINA TERLEME YETĐŞEMĐYOR.
PLASTĐK RÖTRE ÇATLAKLARI BETON YÜZEYĐNDEKĐ SUYUN BUHARLAŞMA HIZI, BETON ĐÇĐNDEKĐ SUYUN YÜKSELME HIZINDAN FAZLA ĐSE BETON YÜZEYĐNDE KURUMA ÜST YÜZEYLERDE BÜZÜLME ĐÇ TABAKALARDA HENÜZ BÜZÜLMEYE UYUM YOK YÜZEYDE ÇEKME GERĐLMELERĐ ÇEKME DAYANIMI YETERSĐZLĐĞĐ ÇATLAKLAR 106
BUHARLAŞMA HIZINI ARTTIRAN ETKENLER Bağıl nem, % Beton sıcaklığı, C 38 100 90 80 70 32 60 50 27 40 30 21 20 16 10 10 4 5 10 15 20 25 30 35 Rüzgar hızı, km/saat Sıcaklık, ºC 40 Kullanım: 1Hava sıcaklığını girip, bağıl nem eğrisine ulaşın, 2Sağa doğru ilerleyip betonun sıcaklığına ulaşın, 3Aşağı yönde ilerleyip rüzgar hızına ulaşın 4Sola doğru ilerleyip yaklaşık buharlaşma hızını tahmin edin Buharl aşma hızı, kg/m 2 / s 4.0 3.0 2.0 32 24 16 8 1.0 3 0 107
HAVA SICAKLIĞI ARTIMI BUHARLAŞMA ARTIMI (5 o C ARTIM BUHARLAŞMADA %100 ARTIŞ) BETON HAVADAN SICAKSA BUHARLAŞMA ARTIMI DAHA FAZLA BUHARLAŞAN SU MĐKTARI SAATTE 0.5 kg/m 2 AŞARSA ÖRNEK: PLASTĐK RÖTRE ÇATLAKLARI HAVA SICAKLIĞI 20 o C, BAĞIL NEM %60, BETON SICAKLIĞI 24.5 o C, RÜZGAR HIZI 25 km/h BUHARLAŞMA MĐKTARI 1 kg/m 2.saat HAVA SICAKLIĞI 25 o C, BAĞIL NEM %30, BETON SICAKLIĞI 30 o C, RÜZGAR HIZI 25 km/h BUHARLAŞMA MĐKTARI 2 kg/m 2.saat 108
Plastik büzülme çatlakların oluşmasına neden olabilecek kritik beton sıcaklıkları ve bağıl nem değerleri Beton sıcaklığı ( C) 41 38 35 32 29 27 24 Bağıl nem (%) 90 80 70 60 50 40 30 109
PLASTİK K BÜZÜLMEB DÖ EMEDE PLASTİK BÜZÜLME ÇATLAKLARI 110
PLASTİK K RÖTRE R ÇATLAĞI 111
PLASTİK K RÖTRE R ÇATLAĞI 112
Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü ÖZEL BETONLAR BETON TEKNOLOJĐSĐ GĐRĐŞ-II Doç. Dr. Halit YAZICI http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/