Türk Patent Enstitüsü

Ulusal ve Uluslararası Boyutuyla Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları «Marka» Mahmut ÇELİKBİLEK Türk Patent Enstitüsü Marka Uzman Yardımcısı mahmut.celikbilek@tpe.gov.tr 2

Sunum İçeriği Fikri Mülkiyet Hakları Sınai Mülkiyet Hakları Marka Kavramı, Marka Türleri, Marka Tescil Süreci Markanın Hukuki İşlemlere Konu Olması Marka Hakkına Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar Marka Hakkının Sona Ermesi Sıkça Sorulan Sorular 3

Fikri Mülkiyet Hakları İnsan düşüncesinin ürünü olan fikir ve sanat eserleri sahiplerine verilen haklardır. Telif Hakları Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Sınai Mülkiyet Hakları Sanayiye uygulanabilen yenilikleri kapsar. Türk Patent Enstitüsü tarafından 4

Sınai Mülkiyet Hakları Bir alanda yenilik getirme veya ayırt etme fonksiyonları olan ve sınaî alanda yararlanılan, patent, marka, faydalı model, tasarım gibi fikrî ve sınaî ürünlerin üzerindeki haklardır. 5

Patent Faydalı modeller Marka Endüstriyel tasarımlar Coğrafi işaretler Entegre devre topoğrafyaları 6

«Marka» Yürürlükteki Mevzuat 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK 556 Sayılı KHK nın Uygulanmasına Dair Yönetmelik 7

Marka Nedir? Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen her türlü işarettir. 8

Buna göre; Kişi adları ve sözcükler Şekiller, logolar Renk kombinasyonları Harfler Sayılar Sloganlar Kirlenmek güzeldir (OMO) 9

Marka kalite simgesi olarak kullanılabilir. Tüketici tercihlerini etkiler. Marka, benzer ürünler arasından tercih yapmamızı sağlayan anahtardır. Marka imajdır. Neden Marka? 10

Neden Marka Koruması? Marka sahibine, sahibinin izni dışındaki her türlü kullanımı ve tecavüzü (haksız rekabet ve taklit) engelleme hakkı verir. Şirketin varlığıdır, devir ve lisans gibi işlemlere konu olarak şirkete ek gelirler sağlayabilir. MARKA KORUMASI TESCİL YOLUYLA ELDE EDİLİR! 11

Dünya da Marka Değerleri 104,6 milyon USD 78,7 milyon USD 68,6 milyon USD 62,7 milyon USD 53,4 milyon USD * Brand Finance 2014 yılı verileri

Türkiye de Marka Değerleri 2,0 milyon USD 1,9 milyon USD 1,9 milyon USD 1,8 milyon USD 1,6 milyon USD * Brand Finance 2014 yılı verileri

Marka Türleri Ticaret markası Hizmet markası Ortak marka Garanti markası 14

Ticaret Markası Bir işletmenin imalatını ve/veya ticaretini yaptığı malları diğer işletmelerin mallarından ayıran işaretler. Mal satılan ve dolayısıyla tüketiciye bir seçim olanağı sağlayan herhangi bir üründür. Malların üzerinde veya ambalajlarında kullanılan markalar. Ülker, Vestel vb. 15

Hizmet Markası Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir. Turizm, sağlık, bankacılık hizmetleri vb. Metro Seyahat, İş Bankası, Şifa Hastanesi vb. 16

Ortak Marka, üretim, ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir Gruptaki işletmelerin mal/hizmetlerini diğer işletmelerinkinden ayırt etmeye yarar. Teknik yönetmelik Örnek; Tariş. Ortak Marka 17

Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir Garanti markasının marka sahibinin veya marka sahibine iktisaden bağlı olan bir işletmenin mal veya hizmetlerinde kullanılması yasaktır. Teknik yönetmelik Garanti Markası 18

Garanti Markası Diş sağlığını etkilemeyen şekerli ürünleri gösteren; Diş Dostu Türk Standartları Enstitüsü nce kabul edilen standartları sağlayan mal veya hizmetlerde kullanma izni verilen; 19

Marka Tescil Süreci Başvuru Yayın kararı İnceleme Yayın Red/kısmi red kararı Karara İtiraz Yayına İtiraz Tescil 20

Marka Tescil Süreci : Başvuru Başvuru Türk Patent Enstitüsü ne (TPE) yapılır. Gerekli belgeler? Başvuru formu (TPE-M- 101) www.tpe.gov.tr Marka örneği Marka başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge Markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin listesi Kimler tarafından? Ne şekilde? Gerçek veya tüzel kişilerce (şahsen ya da marka vekili aracılığıyla) 45 adet ürün/hizmet sınıfı 1-34. sınıflar ürün 35-45. sınıflar hizmet Elden, posta yoluyla veya elektronik imza sahibi kişiler tarafından çevrimiçi (online) başvuru yoluyla yapılabilir. (www.tpe.gov.tr) 21

SINIFLANDIRMA Nice Anlaşması 45 adet mal/hizmet sınıfı 1. - 34. Sınıflar mal sınıfları 35. 45. Sınıflar hizmet sınıfları 22

Marka Tescil Süreci : İnceleme Başvuru İnceleme Şekli inceleme - Başvuru şartlarına uygunluk -Eksiklik yoksa marka tescil başvurusu başvurunun Enstitüye verildiği tarih, saat ve dakika itibariyle kesinleşir. -Eksik varsa 2 aylık süre verilir. Esasa dair inceleme - Şekli eksiklik yoksa ya da tamamlanmışsa başlar. - Mutlak red nedenleri yönünden inceleme (7nci madde incelemesi) 23

TPE nezdinde; İnceleme Aşamaları 1. İlk inceleme (Mutlak Red Nedenleri-7. Madde) 2. İtiraz (Nısbi Red Nedenleri- 8. Madde) 3. YİDK (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu) Mahkemeler nezdinde; 1. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Mahkemesi (İlk derece Mahkemesi) 2. Yargıtay (Temyiz) 24

Başvurunun mutlak red nedenlerine göre incelenmesi: Ayırt edici niteliği bulunmayan işaretler Daha önceki başvuru / tescil ile aynı veya benzer markalar 1 ÖZALTINTAŞ - ALTINTAŞ ALTERA - ALTERRA

Tanımlayıcı ibarelerden oluşan markalar Ticarette herkes tarafından kullanılan ifadeleri içeren markalar

Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucunu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler Halkı yanıltıcı markalar

Yetkili mercilerden izin alınmamış markalar Halka mal olmuş, tarihi, kültürel değerler içeren markalar

Tanınmış markalar Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar KUR AN-I KERİM

Marka Tescil Süreci : Karar ve Yayın Başvuru İnceleme Red/kısmi red kararı Yayın kararı Yayın MUTLAK RED NEDENLERİ YÖNÜNDEN İNCELEME SONUCU TPE; Başvurunun Resmi Marka Bülteninde yayınlanması (Yayın) ; veya Bir kısım mal/hizmetler için reddi (Kısmi Red); veya Tüm mal/hizmetler için reddi (Tam Red) yönünde karar verir. Enstitünün başvuruya ilişkin kararı sonrasında itiraz süreci başlar. 31

Marka Tescil Süreci : İtiraz Başvuru İnceleme Red/kısmi red kararı Karara İtiraz Yayın kararı Yayın Yayına İtiraz - Yayınlanan bir başvuruya üçüncü kişiler 3 aylık süre içinde itiraz edebilir. - TPE İtirazlar birimi inceler. -Red/kısmi red kararına karşı başvuru sahibi 2 aylık süre içinde itiraz edilebilir. - TPE Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu (YIDK) inceler. 32

Marka Tescil Süreci : Tescil Başvuru Yayın kararı İnceleme Yayın Red/kısmi red kararı Karara İtiraz Yayına İtiraz Tescil Noksanlar için 2 aylık süre 33

Tescil 556 Sayılı KHK ve ilgili Yönetmelik hükümlerine göre başvuru şartlarını sağlamış, süresi içinde hakkında itiraz yapılmamış veya yapılan itiraz kesin olarak reddedilmiş bir başvuru tescil edilerek sicile kaydedilir. Başvuru sahibine Marka Tescil Belgesi verilir. Sicil kaydında tescilli markaya ilişkin bilgiler yer alır. Marka sicili alenidir. 34

Marka Tesciline İlişkin Bilgiler Marka tescili, sadece tescilin yapıldığı ülkede koruma sağlar (ülkesellik ilkesi) Marka tescili, başvuru tarihinden itibaren 10 yıllık süre için koruma sağlar. Bu süre yenileme ücreti yatırılması şartıyla sonsuza dek sürebilir...!!! 35

Marka Korumasının Kapsamı Marka koruması tescil yoluyla elde edilir. Koruma, müracaatın yapıldığı gün, saat ve dakika itibariyle başlar. Markanın sağladığı haklar ise, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder. Marka sahibinin, kendisinin izni alınmadan markasının kullanılmasının önlenmesini talep etme yetkisi 37

Markanın Hukuki İşlemlere Konu Olması Tescilli bir marka; Devrolunabilir. Miras yolu ile intikal edebilir. Lisansa konu olabilir. Rehin edilebilir. İşletmeden bağımsız olarak haciz edilebilir. Teminat olarak gösterilebilir. Bu işlemler yazılı şekle tabidir. 38

Marka Hakkına Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar Marka Hakkına Tecavüzün Tespiti Davası Marka Hakkına Tecavüzün Durdurulması Ve Önlenmesi (Men) Davası Marka Hakkına Tecavüzün Giderilmesi (Ref i) Davası Tazminat Davaları 39

Marka Hakkına Tecavüz Halinde Uygulanacak Cezai Hükümler Marka koruması olan eşya veya ambalajı üzerine konulmuş marka koruması olduğunu belirten işareti yetkisi olmadan kaldıran kişi hakkında adli para cezasına hükmolunur. Yetkisi olmadığı halde başkasına ait marka hakkı üzerinde satmak, devretmek, kiralamak veya rehnetmek suretiyle tasarrufta bulunan kişi adli para cezası ile cezalandırılır. 40

Marka Hakkının Sona Ermesi Marka hakkı; Koruma süresinin dolması ve süresi içinde yenilenmemesi Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi (feragat) Markanın hükümsüzlüğüne karar verilmesi hallerinde sona erer. * Markanın hükümsüzlüğünü, ilgili mahkemeden; zarar gören kişiler, Cumhuriyet savcıları veya ilgili resmi makamlar isteyebilir. 41

Uluslararası Koruma: Paris Sözleşmesi'ne göre koruma istenilen her ülkeye ayrı ayrı müracaatta bulunulabilir. AB de koruma için OHIM e başvurulabilir. Uluslararası tescil için Madrid Protokolü ile WIPO ya başvurulabilir.

AB ile uyum: Marka Yasal metinler AB den çeviri yolu ile aktarılmıştır. Uygulama açısından da AB ile yüksek düzeyde uyum söz konusudur. OHIM ve ATAD kararları takip edilerek uyum düzeyinde ilerleme sağlanmaktadır. Gerek yasal metinler yönünden gerekse de yargı mercilerinin mevzuatı yorumlama ve uygulama özellikleri açısından yakın benzerlik söz konusudur. TPE ve OHIM incelemesi arasında en belirgin fark, OHIM in benzerlik değerlendirmesi yapmaması, itiraza bağlı değerlendirme yapmasıdır; TPE de ise ilk aşamada da benzerlik incelemesi yapılır.

Uluslararası Marka Tescil Süreci MADRİD SİSTEMİ Markaların yurtdışı tescil işlemlerinin kolaylıkla yürütülebilmesi amacıyla Madrid Protokolüne üyelik gerçekleşmiştir. Ülkemizde 1 Ocak 1999 tarihinde Protokol yürürlüğe girmiştir (Onay tarihi 1997). Bu tarihten itibaren Türkiye; Madrid Protokolü kapsamında uluslararası marka tescil başvurusu almakta ve Menşe Ofis olarak başvuru yapmaktadır. İşlemleri TPE Markalar Dairesi Başkanlığı yürütür. 44

ULUSLARARASI İŞLEM SÜRECİ TPE ye yapılan başvurular Türkiye nin Belirlenmiş Akit Taraf olduğu durum TPE aracılığıyla yapılan başvurular Türkiye nin Menşe Ofis olduğu durum

TPE ye yapılan başvurular (Belirlenmiş Akit Taraf) Ulusal mevzuat (556 sayılı KHK) kapsamında incelenmektedir. Süreç ulusal başvurular için nasılsa uluslararası başvurular için de aynıdır.(yayın, itiraz, süreler vb.) 18 ay içinde sonuçlandırılmalıdır! (İtiraz üzerine ret durumunda 18 aydan sonra bildirim yapılabilir) Yazışmalar WIPO ile yapılır.

TPE aracılığıyla yapılan başvurular (Menşe Ofis) Türkiye de tescilli ya da başvuru halinde bir marka olması gerekir. Tek bir dil kullanılır (İNGİLİZCE). Tek bir başvuru formu doldurulur (MM2). 91 ülkede tescil talebinde bulunma imkanı vardır.

Sıkça Sorulan Sorular Bir markayı tescil ettirmek ne kadar zaman alır? Başvuruda şekli yönden eksiklik yoksa, inceleme sonucu yayın kararı verilmişse, yayına üçüncü kişiler tarafından herhangi bir itiraz gelmemişse 6-8 ay Tescil sürecinin toplam maliyeti ne kadardır? Tek sınıflı başvuru için : 190 + 530 = 720 TL (285+795=1080 TL) Her ek sınıf için: 190 TL (285 TL) Yayına itiraz ücreti : 100 TL (150 TL) Karara itiraz ücreti: 300 TL (450 TL) 48

Sıkça Sorulan Sorular Seçtiğim markanın, başkasına ait bir markayla aynı/benzer olup olmadığını nasıl öğrenebilirim? TPE Enformasyon Dairesi: Marka Benzerlik Araştırması TPE Marka Çevrimiçi Hizmetler: Marka Araştırma (www.tpe.gov.tr) 49

Sıkça Sorulan Sorular Marka tescil başvurusu nasıl yapılır? (online başvuru) TPE Marka Çevrimiçi Hizmetler: Marka Araştırma (www.tpe.gov.tr) 53

Tescil ettirdiğim marka ne kadar süre boyunca korunur? Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır Yenileme süresi mevcut tescilin sona erdiği gün başlar 6 aylık ek süre Sıkça Sorulan Sorular 10 yılın bitiminde, süresi içinde talepte bulunulması ve yenileme ücretinin ödenmesi Yenileme sicile kayıt edilir ve yayınlanır 10 ar yıllık süreler için sınırsız kez yenilenebilir. 57

Markamı Türkiye de tescil ettirmekle yurt dışında da korumuş olur muyum? Hayır. Marka tescilinden doğan haklar, sadece tescilin yapıldığı ülkede koruma sağlar. Eğer markanın yurtdışında da korunması isteniyorsa, belirlenen ülke(ler)de de tescil edilmesi gerekir. Markamı başka bir ülkede nasıl tescil ettirebilirim? Ulusal yol: Her ülke için ayrı ayrı başvuru. Bölgesel yol: OHIM Sıkça Sorulan Sorular Uluslararası yol: Madrid Sistemi 58

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER TPE Sosyal Medyada; https://twitter.com/#!/tpekurumsal http://www.youtube.com/user/tpekurumsal?blend=8&ob=5 http://www.dailymotion.com/tpekurumsal Mahmut ÇELİKBİLEK Türk Patent Enstitüsü Marka Uzman Yardımcısı mahmut.celikbilek@tpe.gov.tr 59