Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni 27 Mayıs 2013 / 21 Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta yurtiçinde önemli bir veri gündemi bulunmazken yurtdışında ABD Merkez Bankası nın (Fed) para politikası uygulamalarına ilişkin açıklamalar piyasaların odağını oluşturdu. Çin de PMI verilerinin düşük açıklanması da öne çıkan gelişmeler arasında yer aldı. Yurtiçinde fiyatlarındaki baz etkisi ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gelişmelerin etkili olduğu, enerji fiyatlarından kaynaklanan baz etkisinin önümüzdeki aylarda da yıllık enflasyon üzerinde belirleyici olmaya devam edeceği belirtildi. 2013 yılının ilk çeyreğinde yurt içi nihai talebin sağlıklı bir toparlanma kaydettiği ifade edilirken, bu dönemde gerek tüketim, gerekse yatırım malları üretimi ve ithalatında artış gözlendiği vurgulandı. Bu çerçevede PPK, 2013 yılının ilk yarısında toplam nihai yurt içi talebin büyümeye belirgin bir katkı sağlayacağı değerlendirmesinde bulundu. Mevcut konjonktürde, bir yandan faiz oranları düşük tutulurken, diğer yandan döviz rezervlerini artırıcı yönde makro ihtiyati tedbirlere devam edileceği ve bu doğrultuda kısa vadeli faizlerde indirime gidilerek zorunlu karşılıklar ve rezerv opsiyonu katsayıları aracılığıyla ölçülü bir sıkılaştırılma yapılacağı yinelendi. 23 Mayıs ta Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Türkiye'nin kredi notunu iki kademe artırarak BB'den yatırım yapılabilir seviye olan BBB-'ye yükseltti ve kredi notu görünümünü durağan olarak belirledi. JCR tarafından yapılan açıklamada, Türkiye'nin olumsuz uluslararası ekonomik ortamın zorlukları ile başarılı bir şekilde başa çıktığı belirtildi. Ayrıca, enflasyon, cari işlemler açığı ve zayıf döviz rezervlerine dikkat çekilirken, finansal sistemde önemli bir kırılganlık olmadığı ifade edildi. Bu kararla birlikte, Türkiye'nin kredi notu üç derecelendirme kuruluşu tarafından yatırım yapılabilir seviyeye yükseltilmiş oldu. Fed Başkanı Bernanke başta olmak üzere, Fed yetkililerinin yaptıkları açıklamalar ve son para politikası toplantısına ilişkin Fed tutanakları, tahvil alım programının ne yönde şekillendirileceğine ilişkin ipuçları vermesi açısından yakından takip edildi. Kongre de yaptığı konuşmada Fed Başkanı Bernanke, işsizlik oranında istikrarlı bir iyileşme gözlendiğini, ancak bu iyileşmenin tatmin edici boyutlara henüz ulaşmadığını belirtti. Bernanke, Fed tarafından öncelikli olarak takip edilen işgücü ve enflasyon verilerinin hedef değerlere yakınsaması durumunda önümüzdeki aylarda varlık alım programının tekrar gözden geçirilebileceğini vurguladı. Öte yandan Fed Başkanı, parasal genişleme programının zamanından erken daraltılmasının istihdam piyasasındaki canlanma üzerinde baskı uygulayabileceğini belirtti. Fed Başkanı Bernanke nin konuşmasının ardından yayımlanan son para politikası toplantısına (30 Nisan-1 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen toplantıya) ilişkin tutanaklarda, üyelerin çoğunluğunun ekonomik aktivitenin ılımlı bir toparlanma eğiliminde olduğu konusunda uzlaştığı görüldü. Komite üyeleri arasındaki ayrışmanın ise, varlık alım programından çıkışın zamanlamasına ilişkin olduğu gözlendi. Bazı üyeler varlık alımları mevcut boyutta devam ederse, uzun vadede sürdürülebilir bir büyüme performansına ulaşılamayacağını ve uzun süre etkili olan genişleyici para politikalarının piyasalarda aşırı risk alma eğilimine neden olabileceğini dile getirdi. Fed yetkililerinin tahvil alım programına ilişkin yaptığı açıklamalar piyasalara karışık sinyaller vermeye devam etti. San Francisco Fed Başkanı Williams, önümüzdeki dönemde tahvil alım programının açıklanan makroekonomik verilere bağlı olarak yavaşlatılabileceği ve ekonominin bu hamleye tepkisi doğrultusunda tekrar genişletilebileceği esnek bir senaryonun mümkün olduğunu ifade etti. St. Louis Fed Başkanı Bullard ise, enflasyondaki düşüşe işaret ederek, tahvil alım programını yavaşlatmak için henüz erken olduğunu vurguladı. ABD de açıklanan makroekonomik veriler ise, ekonomik aktivitenin olumlu bir görünüm sergilediğine işaret etti. Ülkede haftalık işsizlik maaşı başvuruları 340 bin kişi seviyesine gerileyerek beklentilerin altında gerçekleşirken, yeni konut satışları Nisan ayında öngörüleri aşarak 454 bin adede yükseldi. Mayıs ayına ilişkin imalat PMI verisi 51,9 ile eşik düzeyinin (50 seviyesinin) bir miktar üzerinde gerçekleşti. Dayanıklı mal siparişleri ise Nisan ayında %3,3 ile beklentilerin oldukça üzerinde artış kaydetti. KAPANIŞ VERİLERİ (24 Mayıs) BIST-100 : 91.016 EUR/USD : 1,2929 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %5,25 USD : 1,8451 USD/JPY : 101,27 Altın (USD/ons) : 1.385,55 EURO : 2,3865 Petrol (USD/varil) : 101,97 EMBI - Türkiye (baz puan) : 183 Türkiye İş Bankası A.Ş. - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müdür Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - Uzman hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman goksun.sat@isbank.com.tr Besime Işıldak - II. Müdür besime.isildak@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzman Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Çin de beklentilerin altında açıklanan Mayıs ayına ilişkin imalat PMI verisi, son 7 aydan bu yana ilk kez daralmaya işaret etti. Bu durum, Çin ekonomisinin 2013 yılının ilk çeyreğinde olduğu gibi ikinc i çeyreğinde de hedeflene n performansı sergileyemeyeceği yönündeki endişeleri artırdı. Euro Alanı nda hizmet ve imalat sektörü PMI verileri, önceki ay düzeylerinin hafif üzerinde ancak eşik düzeyinin (50 seviyesi) altında gerçekleşerek ekonomik aktivitenin önemli bir toparlanma göstermediğine işaret etti. Almanya da açıklanan iş dünyası eğilim endeksi (Ifo) Mayıs ayında 105,7 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşerek reel sektörün görünümüne ilişkin iyimser beklentileri güçlendirdi. Japonya Merkez Bankası (BoJ), 2 günlük toplantısında para politikasında bir değişikliğe gitmedi ve para tabanını yılda 70 trilyon Yen civarında artırma taahhüdünü yineledi. Japonya ekonomisine ilişkin değerlendirmelerini iyileştiren BoJ, ekonominin toparlanmaya başladığını ve enflasyonun önümüzdeki dönemde yeniden artış kaydedeceğini ifade etti. Fed in politikasının geleceğine ilişkin tartışmalar piyasalarda belirsizlik yaratmaya devam ediyor. Fed in mevcut varlık alım programının tutarına ve zamanlamasına ilişkin verilere dayalı esnek bir politika izleyeceği düşünülüyor. ABD de ekonomik aktivitede bir miktar toparlanma gözlenmekte birlikte henüz hedeflenen düzeylere ulaşılamadığı göz önünde bulundurulduğunda, tedrici bir politikanın izleneceği tahmin ediliyor. Haftalık Veri Gündemi Dönemi Piyasa Beklentisi 27 Mayıs TÜİK Sektörel Güven Endeksleri Mayıs TCMB İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (*) Mayıs %74.8 TCMB İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi (*) Mayıs RKGE: 112.5 28 Mayıs ABD The Conference Board Tüketici Güven Endeksi Mayıs 71,5 29 Mayıs Almanya Tüketici Fiyat Enflasyonu (Öncü) Mayıs yıllık %1,3 30 Mayıs TÜİK Tüketici Eğilim Anketi ve Tüketici Güven Endeksi Mayıs Euro Alanı EC Ekonomik Güven Endeksi Mayıs 89,0 ABD GSYH Büyüme Verisi (Revizyon) 2013 1. Çeyrek %2,5 31 Mayıs TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri Nisan Euro Alanı İşsizlik Verisi Nisan %12,2 Almanya Perakende Satışlar Verisi Nisan aylık %0,2 ABD Reuters/University of Michigan Tüketici Güven Endeksi Mayıs 83,7 ABD Kişisel Tüketim Harcamaları Verisi Nisan aylık %0,0 ABD Kişisel Gelir Verisi Nisan aylık %0,1 (*) Gerçekleşme 27 Mayıs 2013 2
May.12 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Hisse Senedi Piyasaları Tahvil-Bono Piyasaları BIST ENDEKSLERİ 17.May 24.May Değişim (%) BIST- 100 91.925 91.016-0,99 BIST- 30 114.062 112.548-1,33 BIST- Sınai 72.379 72.746 0,51 BIST- Hizmetler 56.336 56.436 0,18 BIST- Mali 137.337 135.230-1,53 İnişli çıkışlı bir haftayı geride bırakan Borsa İstanbul, Moody s in not artırımı sonrasında geçtiğimiz haftanın ilk işlem gününde kâr satışları paralelinde geriledi. İlk gün yaşanan gerilemenin ardından, Fed den varlık alımını azaltacağı yönünde bir açıklama gelmeyeceği beklentisiyle hisse senedi piyasasında Perşembe gününe kadar hızlı bir yükseliş yaşandı. Çarşamba akşamı Fed Başkanı Bernanke nin yaptığı açıklamalar sonrasında Perşembe günü Borsa İstanbul satıcılı bir seyirle açıldı. Bernanke nin açıklamasında ve Fed tutanaklarında ekonominin gidişatına bağlı olarak varlık alım programının Haziran ya da Eylül ayları arasında azaltılabileceğine ilişkin sinyaller yer aldı. Açıklamalar sonrası küresel bazda satış dalgasından oldukça etkilenen Borsa İstanbul da satışlar Cuma günü nispeten azalsa da devam etti. Bu gelişmeler paralelinde, BIST-100 endeksi haftalık bazda %1,0 oranında gerileyerek 91.016 puandan kapandı. TAHVİL-BONO FAİZLERİ (%) Vade 17.May 24.May Değişim (Puan) 17.07.2013 3,91 4,64 0,73 07.01.2015 4,76 5,39 0,63 13.05.2015 4,67 5,25 0,58 14.02.2018 5,53 5,93 0,40 15.01.2020 5,76 6,13 0,37 08.03.2023 6,02 6,35 0,33 BIST BAP Fiyat Endeksi 127,19 135,02 7,83 Geçtiğimiz hafta ABD de faizlerin yükseliş eğiliminde olması ve Dolar ın TL karşısındaki güçlü seyri, hafta boyunca tahvil ve bono piyasasında satışları beraberinde getirdi. Çarşamba günü Fed Başkanı Bernanke nin açıklamaları öncesinde varlık alım programının geleceğine ilişkin olumlu beklentiler tahvil ve bonolara alım getirirken, faizler bir miktar geriledi. Ancak, açıklamada varlık alımının azaltılabileceği yönünde sinyallerin olması, haftanın kalanında satışların tekrar devam etmesine neden oldu. Bu gelişmeler sonucunda 13 Mayıs 2015 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi bir önceki haftaya göre 58 baz puan yükselerek Cuma gününü %5,25 den kapattı. Borsa İstanbul - BIST Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz 5.000 95.000 9,0 (%) 4.000 93.000 7,0 5,0 3.000 91.000 3,0 2.000 89.000 1,0-1,0 1.000 87.000-3,0 0 85.000 17.May 20.May 21.May 22.May 23.May 24.May İşlem Hacmi (milyon TL) BIST-100 Endeksi (sağ eksen) Gösterge Tahvil Faizi Beklenen Reel Faiz * Kaynak: Borsa İstanbul, İktisadi Araştırmalar Bölümü * Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir. 27 Mayıs 2013 3
May.12 May.12 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Döviz Piyasaları Eurotahvil Piyasaları DÖVİZ KURLARI 17.May 24.May Değişim (%) Dolar 1,8409 1,8451 0,23 Euro 2,3636 2,3865 0,97 Sepet (¹) 2,1023 2,1158 0,64 EUR/USD Paritesi 1,2838 1,2929 0,71 USD/JPY Paritesi 103,18 101,27-1,85 (¹) 0,5 USD + 0,5 EUR Döviz piyasalarında geçen hafta dalgalı bir seyir hakimdi. Piyasalar haftanın başında Fed toplantı tutanakları ve Başkan Bernanke nin ABD Kongresi nde yapacağı para politikası sunumuna odaklanırken, Japonya Ekonomi Bakanı nın Yen in aşırı değer kaybetmesinin tercih edilmediği şeklindeki açıklamaları da Dolar ın haftanın başında gerilemesinde etkili oldu. Fed üyelerinden James Bullard ın parasal genişlemeyi savunan konuşması, Euro yu desteklerken; Bernanke nin varlık alım programında şimdilik bir değişiklik öngörülmediği, ancak ekonomik verilerde önemli ölçüde iyileşme yaşanması halinde varlık alımlarının yavaşlatılabileceği yönündeki açıklamaları paralelinde döviz piyasalarında volatilitenin arttığı görüldü. Öte yandan, Çin imalat sektörü verilerinin zayıflık göstermesi, parasal genişlemenin devam edeceği yönünde yorumlandı ve Dolar ın haftanın sonunda değer kaybetmesine neden oldu. Küresel döviz piyasalarındaki dalgalı seyirden etkilenen TL de de volatilitenin yüksek olduğu bir hafta yaşandı. Haftalık bazda USD/TL paritesi %0,23 artışla 1,8451 e yükselirken, EUR/TL paritesi %0,97 artışla 2,3865 seviyesine çıktı. EUROTAHVİL EMBI+ 17.May 24.May Değişim (Puan) Endeks 705,37 695,20-1,44 Spread 263 280 17 Türkiye Endeks 482,54 475,51-1,46 Spread 165 183 18 Eurotahvil piyasalarında geçen hafta Fed başkanı Bernanke nin kongre konuşması ve Fed toplantı tutanaklarının açıklanması öncesinde görece hacimsiz bir seyir izlenirken, yatırımcıların pozisyon almaktan kaçındığı gözlendi. Bernanke nin, Fed in ekonomiyi desteklemeye devam edeceğini ifade etmesi ve parasal genişleme politikalarından zamanından önce gerçekleşecek bir çıkışın sakıncalarına işaret etmesi piyasalarda olumlu karşılansa da, verilerdeki iyileşmenin sürmesi durumunda varlık alımlarının azaltılabileceğini de belirtmesi, piyasalarda satışa neden oldu. Bernanke nin konuşması öncesinde hafif gerileyen ABD 10 yıl vadeli tahvil faizleri, konuşmanın ardından %2 nin üzerine çıktı. ABD de ve küresel ölçekte faizlerin yükselişi, diğer gelişmekte olan piyasalarla birlikte Türk eurotahvillerinde de satıcılı bir eğilimin hakim olmasına neden oldu. Bu gelişmeler sonucunda gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi haftalık bazda 17 baz puanlık artışla 280 e yükselirken, Türk eurotahvillerinin risk primi de 18 baz puan yükselerek 183 oldu. 1,45 Pariteler 105 450 EMBI+ ve Türkiye Spread (baz puan) 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 100 95 90 85 80 400 350 300 250 200 150 1,15 75 100 EUR/USD USD/JPY (Sağ Eksen) EMBI+ Türkiye Kaynak: Reuters, JP Morgan 27 Mayıs 2013 4
May.12 May.12 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Emtia Piyasaları 1.800 1.750 1.700 1.650 1.600 1.550 1.500 1.450 1.400 1.350 1.300 1.250 Altın Fiyatı (USD/ons) 1.385,55 125 120 115 110 105 100 95 90 85 Brent Türü Petrol Fiyatı (USD/varil) 101,97 Altın fiyatları geçen hafta dalgalı bir seyir izledi. Çin de açıklanan Mayıs ayı imalat PMI verisinin 7 aydan sonra ilk kez daralması, küresel ekonomik aktiviteye ilişkin endişeleri artırdı. Diğer taraftan, Fed yetkililerinin FOMC toplantı tutanaklarına dair açıklamasında, ABD de güven verici işaretler olmadan parasal genişlemeden çıkılmayacağı yönünde ifadeler yer aldı. Ancak, açıklama sonrasında piyasalarda net bir algı oluşmadı. Haziran ayında tahvil alım hızının azaltılması ihtimalinin ortaya konması ise bir miktar kaygı yarattı. Verilen desteğin erken geri çekilmesi olasılığını değerlendiren borsa ve tahvil piyasalarında satış yaşanırken, altın fiyatları yükseldi. Geçen hafta petrol fiyatları, küresel ekonomik aktiviteye ilişkin olumsuz beklentiler ve petrol arzındaki artış paralelinde geriledi. Çin de olumsuz açıklanan Mayıs ayı imalat PMI verisi ile Fed in, ABD ekonomisine verdiği desteği öngörülenden erken geri çekebileceği yönündeki kaygılar, petrol fiyatlarındaki düşüşte etkili oldu. Haftalık bazda %2,4 gerileyen petrol fiyatları, Cuma gününü $/varil 102 seviyesinden kapattı. Yaşanan gelişmeler sonucunda bir önceki haftaya göre %2 yükselen altın fiyatları, haftayı $/ons 1.386 seviyesinden kapattı. Kaynak: Reuters 27 Mayıs 2013 5
Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 27 Mayıs 2013 6