Bireysel Emeklilik Sistemi nedir? Bireysel emeklilik sistemi, kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde, yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel bir emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayabilmektedir. Kişi, Bireysel Emeklilik Sistemi ne nasıl dahil olur? Kişi bir emeklilik şirketine başvurduktan sonra, a) Risk ve getiri profili belirlenir. b) Buna göre kişiye uygun bir emeklilik planı ve fon dağılımı teklifi sunulur. c) Emeklilik sözleşmesine sahip olmak isteyen kişi, giriş bilgi formunu ve emeklilik planı, plan kapsamında sunulan fonlar, yapılan kesintiler, katkı payı tutarı ile emeklilik sözleşmesinin taraflarına ilişkin bilgileri içeren teklif formu nu usulüne uygun olarak doldurup imzalar. d) Emeklilik sözleşmesi, teklif formunun imzalandığı tarihi takip eden 30. günde yürürlüğe girer. Not: Katılımcı emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girmeden önce cayma hakkına sahiptir. Cayma halinde, giriş aidatı dahil hiçbir kesinti yapılamaz ve varsa fon getirileri de eklenerek katılımcıya iade edilir. Yatırımcı fon dağılım oranlarını veya emeklilik planını bir yılda kaç kez değiştirebilir? Yatırımcı yılda en fazla 6 kez fon dağılım oranını ve yılda en fazla 4 kez emeklilik planını değiştirebilir. Yatırım Fonları anlatılırken duyduğumuz Karşılaştırma Ölçütü nedir? Her yatırım fonunun bir karşılaştırma ölçütü (kıstası) bulunmaktadır. Karşılaştırma ölçütü yatırımların çıkış noktasıdır. Fon yöneticisi, fonun iç tüzüğünde belirtilen stratejiye bağlı kalarak, karşılaştırma ölçütünü dikkate alarak fon portföyünün varlık dağılımını ve yönetimini yapmaktadır. Karşılaştırma ölçütü bir veya birden fazla endeks veya finansal göstergeden oluşan bir kriteri ifade etmekte olup, portföylerin performans başarısının ölçümünde esas alınmaktadır. Örnek olarak Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Fonu nun karşılaştırma ölçütü; %1 IMKB-100 Endeksi+ %90 KYD Tüm Bono Endeksi+ %1 Mevduat ve %8 KYD Brüt O/N Repo Endeksi nden oluşmaktadır.
Yatırım Stratejisi Bant Aralığı nedir? Karşılaştırma ölçütüne ek olarak fonun bir yatırım aracına en az ve en fazla ne kadar yatırım yapabileceğini belirten aralıklara strateji bant aralığı adı verilir. Bu bantlara bakarak fonun stratejisi hakkında fikir sahibi olunabilmektedir. Örnek olarak Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Fonu nun yatırım stratejisi bant aralığı; %0-10 Hisse Senedi, %70-100 Hazine Bonosu/Devlet Tahvili, %0-20 Mevduat, %0-20 BPP, %0-30 Ters Repo. Başka bir deyişle Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Fonu içerisinde her daim, ortalamada en az %70 oranında hazine bonosu ve/veya devlet tahvili bulundurmak zorundadır. Fon içerisine beklentiler dahilinde %10 a kadar hisse senedi alınabilinir. Yatırımcı başka bir fonun iyi getirdiği yönünde yorum yapıyor. Örneğin her fon aynı mıdır? Stratejiler nasıl belirlenir? Yatırım fonları farklı stratejilerde olup risk seviyesi anlamında da birbirinden ayrışabilmektedir. Likit fon gibi daha stratejisi belli fonlardan ziyade esnek gibi daha yönetimi aktif fonlarda bu daha da önem taşımaktadır. Fonları karşılaştırırken birbirine yakın fonları kıyaslamak doğru olacaktır. Yatırımcının aldığı risk de bu noktada değişiklik göstermektedir. Fonların ana varlık dağılımlarının ne olacağına portföy yönetim şirketinin önerilerini de dikkate aldıktan sonra yatırım fonlarının kurucusu karar vermektedir. Bu noktada uzun dönemde müşteri tatminini sağlayacak olan doğru bir plan yönetimi uygulayabilmek olacaktır. Esnek Fonlardaki getirilere bakıldığında rekabette çok farklı getiriler sunan fonlar görülüyor. Hepsi esnek fon olmasına rağmen getirilerdeki farklılığı alınan risk, stratejilerdeki farklılıkla ifade edebilir miyiz? Esnek fon türünde yer alan ancak kendi içinde farklı stratejilere ve kıstaslara sahip fonlar bulunmaktadır. Örneğin bir fon esnek fon kategorisinde olmasına rağmen, esnek, büyüme amaçlı esnek veya gelir amaçlı esnek fon olarak yönetilebilmektedir. Örnek verecek olursak aynı emeklilik şirketine ait gelir amaçlı esnek fon 2010 yılı boyunca hiçbir zaman hisse senedine yatırım yapmamışken, büyüme amaçlı esnek fonu zaman zaman %60ların üzerinde hisse senedi taşımıştır. Buna bağlı olarak da aynı şirkete ait bu 2 fonun getirilerinde önemli ölçüde farklar oluşmuştur. Bunun yanında alt gruplardaki fonların kendi karakteristik stratejileri de getirileri etkileyebilir. Örnek olarak esnek fon grubunda bir fon 2010 yılının ilk 6 ayında içerisinde %10 civarında hisse tutarken, başka bir emeklilik şirketine ait diğer bir esnek fon aynı dönem boyunca barındırdığı hisse senedi oranını %20 nin altına indirmemiştir. Konumlandırma açısından fonlar aynı grubta değerlendirilse bile farklı bir risk anlayışı ve yatırım stratejisi olabilmektedir.
Bu örnekte büyüme amaçlı fon, tüm sene boyunca % 40 civarında hisse senedi taşımış. Örneğin Bizim büyüme amaçlı fonumuz özellikle ilk 8 ay %10-20 aralığında hisse taşıyarak daha az riskli bir strateji izlemiş.
Bazı Fonların Karşılaştırma Ölçütlerinde KYD Endekslerinden bahsediliyor, KYD Endeksleri nedir? KYD Endeksleri Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) tarafından oluşturulmuş endekslerdir. KYD-DİBS endeksleri, İMKB Tahvil-Bono Piyasası'nda işlem gören iskontolu ve sabit faizli kuponlu devlet iç borçlanma senetlerinin getirilerini bir bütün olarak yansıtmak ve böylece başta kurumsal yatırımcılar olmak üzere tüm sabit getirili kıymet yatırımcılarına performanslarını karşılaştırabilecekleri bir kıstas sunmak amacı ile oluşturulmuştur.
Allianz Fonları ile ilgili özet bilgi verebilir misiniz? Allianz Hayat ve Emeklilik Fonları Risk Beklenen Getiri Beklenen Getiri Büyüme Amaçlı Esnek 42.5 mn Büyüme Amaçlı Hisse 50.2 mn 3.3 mn Kamu Borçlanma Dış Borçlanma (EUR) 1.7 mn 5.1 mn Uluslararası Esnek Grup Büyüme Amaçlı Esnek 7.6 mn 21.7 mn Döviz Cinsinden Karma Borçlanma 317.2 mn 22.5 mn Dış Borçlanma (USD) Grup Kamu Borçlanma 54.5 mn Likit 2.4 mn Emanet Likit Risk 9 528.7 milyon TL * * 30 Kasım itibari ile Bu grafikte risk arttıkça beklediğimiz getirinin de arttığını görüyoruz. Fonlarımızı sıralayabiliriz Para Piyasası Likit Kamu Fonu: Düşük Yatırım Bantları: %40 70 Ters Repo, %20 50 Tahvil/Bono, %0 20 BPP, %0 10 Mevduat Kısa vadeli hazine bonosu, ters repo gibi sabit getirili kamu menkul kıymetler ve borsa para piyasası işlemlerine yatırım yapmaktadır. Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları (Gruplara Yön. Dahil): Orta Yatırım Bantları: %0 30 Ters Repo, %70 100 Tahvil/Bono, %0 10 Hisse, %0 20 BPP %0 20 Mevduat
Portföyünün en az %80 i ile hazine bonosu/devlet tahvili ve ters repoya yatırım yapmaktadır. Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Esnek: Yüksek Yatırım Bantları: %0 30 Ters Repo, %60 90 Tahvil/Bono, %15 45 Hisse, %0 20 BPP %0 20 Mevduat Çeşitlendirilmiş yapısı ile ağırlıklı olarak piyasa beklentisinin TL bazında en yüksek getiriyi sağlayacağı düşünülen varlık sınıfına aktif anlayış ile yatırım yapmaktadır. Büyüme Amaçlı Esnek: Yüksek Varlık yapısını piyasaların ve konjonktürün ve gerektirdiği şekilde son derece hızlı ve ani şekilde değiştirmeye müsait bir sahip yapıya olan ve aktif yönetimi tarzıyla yönetilen bir fondur. Büyüme Amaçlı Hisse Senedi: Yüksek Yatırım Bantları: %0 20 Ters Repo, %0 20 Tahvil/Bono, %80 100 Hisse, %0 20 BPP Fon portföyünün en az %80 i devamlı olarak, İMKB de işlem gören şirketlerin hisse senetlerinden oluşmakta ve fon sermaye kazancı elde etmeyi hedeflemektedir. Ulusal hisse senedi piyasasındaki dalgalanmalardan maksimum şekilde yararlanmayı hedeflemektedir. Fonun portföyünde piyasa değeri yüksek, likidite riski az ve sektöründe geleceği olan şirketlerin hisse senetleri bulundurulmaktadır.
Gelir Amaçlı Kamu Dış Borçlanma Araçları (Euro): Yatırım Bantları: Orta %0 20 Ters Repo, %0 20 Tahvil/Bono, %80 100 Eurobond, %0 20 BPP Portföyünün en az %80 i ile Hazine nin yurtdışında ihraç ettiği Euro cinsinden Türk Eurobondlar ına yatırım yaparak uzun vadede Euro bazında faiz geliri sağlamak. Gelir Amaçlı Kamu Dış Borçlanma Araçları: Yatırım Bantları: Orta %0 20 Ters Repo, %0 20 Tahvil/Bono, %80 100 Eurobond, %0 20 BPP Portföyünün en az %80 i ile Hazine nin yurtdışında ihraç ettiği USD cinsinden Türk Eurobondlar ına yatırım yapmaktadır. Döviz Cinsinden Karma Borçlanma Araçları: Yatırım Bantları: Orta %0 20 Ters Repo, %0 20 Tahvil/Bono, %80 100 Eurobond, %0 20 BPP Portföyünün en az %80 ini devamlı olarak kamu ve/veya özel sektör dış borçlanma senetlerine ve/veya dövize endeksli iç borçlanma senetlerine yatırım yapmaktadır.
Gelir Amaçlı Uluslararası Esnek: Yatırım Bantları: Orta Yüksek %0 20 Ters Repo, %0 20 Hisse, %35 65 Yabancı Bono, %0 20 BPP %25 55 Yabancı Hisse Her birinin değerinin fon portföyünün %20 sinden az olmayacak şekilde, fon portföyünün en az %80 ini Türkiye dışındaki yabancı borçlanma araçlarına ve yabancı hisse sentlerine yatırarak temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefler. Bireysel Emeklilik Fonları nda Vergilendirme ile ilgili bilgi sahibi olabilir miyim? Vergi Düzenlemeleri ile ilgili mevzuat şu şekildedir: Fondan Yapılacak Ödemelerin Vergilendirilmesi Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin %25'i gelir vergisinden ve her türlü stopajdan müstesna olacaktır. Emekliliğe hak kazandıktan sonra alınan ve % 25'i her türlü vergiden muaf olan emeklilik aylığı veya toplu paralar menkul sermaye iradı olarak kabul edilecek ve beyan yerine stopaj ile vergilendirilecektir. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından; On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler %15, On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler %10, Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler % 5, oranında stopaja tabi olacaktır. Bireysel Emeklilik Fonları genel olarak nasıl sınıflandırılır? Daha fazla bilgi alabilir miyim? Bireysel emeklilik fonları aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır. Gelir amaçlı fonlar Büyüme amaçlı fonlar Para piyasası fonları Kıymetli madenler fonları İhtisaslaşmış fonlar Diğer fonlar
Bireysel Emeklilik Fonları nın Türleri Hakkında bilgi sahibi olabilir miyim? Bireysel Emeklilik Fonları nın türlerini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz: A. Gelir Amaçlı Fonlar: Yatırım yapılacak varlıkların, bunlardan elde edilecek temettü ve faiz gelirlerine ağırlık verilerek belirlendiği fonlardır. a. Hisse Senedi Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini düzenli temettü ödemesi yapan ve fiyat oynaklığı nispeten daha az olan hisse senetlerine yatıran ve temettü geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. b. Kamu Borçlanma Araçları Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini ters repo dahil devlet iç borçlanma senetlerine yatıran ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. c. Özel Sektör Borçlanma Araçları Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini özel sektör borçlanma araçlarına yatıran ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. d. Karma Borçlanma Araçları Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini kamu ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatıran ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. e. Karma Fon: Her birinin değeri fon portföyünün %20'sinden az olmayacak şekilde, fon portföyünün en az %80'ini hisse senetlerine ve borçlanma araçlarına yatıran ve temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. f. Uluslararası Hisse Senedi Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini, düzenli temettü ödemesi yapan ve fiyat oynaklığı nispeten daha az olan yabancı hisse senetlerine yatıran ve temettü geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. g. Uluslararası Borçlanma Araçları Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini, yabancı borçlanma araçlarına yatıran ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. h. Uluslararası Karma Fon: Her birinin değeri fon portföyünün %20'sinden az olmayacak şekilde, fon portföyünün en az %80'ini yabancı hisse senetlerine ve yabancı borçlanma araçlarına yatıran ve temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. i. Esnek Fon: Fon portföyünün tamamını değişen piyasa koşullarına göre belirtilen varlık türlerinin tamamına veya bir kısmına yatıran ve temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. Bu tür fonların varlık dağılımı önceden belirlenmez. B. Büyüme Amaçlı Fonlar: Yatırım yapılacak varlıkların, bunlardan elde edilecek sermaye kazancına ağırlık verilerek belirlendiği fonlardır.
a. Hisse Senedi Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini borsada işlem gören şirketlerin hisse senetlerine yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. b. Küçük Şirketler Hisse Senedi Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini küçük veya büyüme potansiyeli olan şirketlerin hisse senetlerine yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. c. Karma Fon: Her birinin değeri fon portföyünün %20'sinden az olmayacak şekilde, fon portföyünün en az %80'ini hisse senetleri ve borçlanma araçlarına yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. d. Uluslararası Hisse Senedi Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini, yabancı hisse senetlerine yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. e. Uluslararası Karma Fon: Her birinin değeri fon portföyünün %20'sinden az olmayacak şekilde, fon portföyünün en az %80'ini yabancı hisse senetlerine ve yabancı borçlanma araçlarına yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. f. Esnek Fon: Fon portföyünün tamamını değişen piyasa koşullarına göre belirtilen varlık türlerinin tamamına veya bir kısmına yatıran ve sermaye kazancı elde etmeyi hedefleyen fondur. Bu tür fonların varlık dağılımı önceden belirlenmez. C. Para Piyasası Fonları: Devamlı olarak portföyünde vadesine en fazla 180 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçları yer alan ve portföyünün ağırlıklı ortalama vadesi en fazla 45 gün olan fonlardır. a. Likit Fon-Kamu: Fon portföyünün en az %80'i ters repo dahil devlet iç borçlanma senetlerine yatırılmak kaydıyla fon varlıklarını borsa para piyasası işlemleri dahil para piyasası fonu tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur. b. Likit Fon-Özel Sektör: Fon portföyünün en az %80'i özel sektör borçlanma araçlarına yatırılmak kaydıyla fon varlıklarını borsa para piyasası işlemleri dahil para piyasası fonu tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur. c. Likit Fon-Karma: Fon portföyünün tamamını kamu ve/veya özel sektör borçlanma araçları ve borsa para piyasası işlemleri dahil para piyasası fonu tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur. D. Kıymetli Madenler Fonları: Fon portföyünün en az %80'ini kıymetli madenler ve altına dayalı varlıklardan oluşturmak amacıyla kurulan fonlardır.
a. Kıymetli Madenler Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenlere dayalı varlıklara yatıran fondur. b. Altın Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altına dayalı varlıklara yatıran fondur. E. İhtisaslaşmış Fonlar: Coğrafi bölge, ülke, sektör ve endeksler bazında yatırım yapan fonlardır. a. Yabancı Ülke Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini, sadece bir yabancı ülke tarafından veya bu yabancı ülkede yerleşik şirketler tarafından ihraç edilen para ve sermaye piyasası araçlarına yatıran fondur. Yabancı Ülke Fonu, sadece bir yabancı ülkeye yatırım yapmak isteyen fonlar olabileceği dikkate alınarak düzenlenmiş olup, birden fazla ülkeye yatırım yapmak isteyen fonlar için uluslararası fon türü kapsamında bir fon kurma imkanı tanınmış bulunmaktadır. b. Sektör Fonu: Fon portföyünün en az %80'ini, belirli sektör ya da sektörlerde bulunan şirketlerin hisse senetlerine yatıran fondur. c. Endeks Fon: Hisse Senedi Endeks, Fonu, Tahvil Endeks Fonu, Sektör Endeks Fonu veya benzer fonlar olmak üzere baz alınan ve Kurulca uygun görülen bir endeks kapsamındaki varlıklara, fon portföyünün en az %80'ini yatıran ve baz alınan endeks ile fonun birim pay değeri arasındaki korelasyon katsayısının en az 0,9 olmasını ve endeksteki artış kadar bir getiri elde etmeyi hedefleyen fondur. F. Diğer Fonlar: Yukarıdaki fon türlerine girmeyen diğer fonlardır. a. Dengeli Fon: Fon portföyünün tamamını, hisse senedi ve/veya borçlanma araçlarının karmasından oluşturan ve hem sermaye kazancı hem de temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. b. Esnek Fon: Fon portföyünün tamamını değişen piyasa koşullarına göre belirtilen varlık türlerinin tamamına veya bir kısmına yatıran ve hem sermaye kazancı hem de temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. Bu tür fonların varlık dağılımı önceden belirlenmez. Büyüme Amaçlı ve Gelir Amaçlı Fonlar arasındaki fark nedir? Gelir Amaçlı Fonlar, yatırım yapılacak varlıkların seçiminde, fiyat oynaklığı düşük, temettü ve faiz geliri elde etme potansiyeli ya da beklentisi olan varlıklara ağırlık verilen fonlardır.
Büyüme Amaçlı Fonlar ise, yatırım yapılacak varlıkların seçiminde, yatırım döneminde değer artış kazancı elde edilmesi beklenen varlıklara ağırlık verilen fonlardır. Emeklilik Fonlarına yatırım stratejisi ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Yatırım stratejisi ile ilgili olarak aşağıdaki grafik bize özet bilgi sunabilir: Emeklilik yatırımı üç aşama olarak düşünülebilir. Birinci Aşama: Biriktirme Aşaması Kariyer başlangıcında iken emeklilik sisteminde yatırıma yeni başlanan aşama Bu aşamada yatırım yapılacak uzun yıllar olduğu düşünülerek, uzun vadede daha fazla risk ve getiri potansiyeli taşıyan yatırımlara ağırlık verilebilir. Örneğin bu aşamada seçilen planda hisse senedi ağırlıklı fonlara da yer verilerek birikimlerin getirisinin yükseltilmesi hedeflenebilir. İkinci Aşama: Sağlamlaştırma Aşaması Kariyer hayatına paralel olarak emeklilik yolunun yarılanmaya başlandığı aşama Belli bir süredir sistemde kalındığı için birikimler belli bir düzeye ulaşmıştır. Bu durumda ne kadar süre daha katkı payı ödeneceği ve ödenen katkı paylarında değişiklik yapılıp yapılmayacağı gözden geçirilmelidir. İlk aşamada yüksek riskli fonları tercih eden kişiler bu etapta bir miktar düşük riskli fonlara kayarak portföylerini dengeleyebilirler. Üçüncü Aşama: Emekliliğin Yaklaşılması Aşaması Kariyer hayatının sonuna yaklaşıldığı dönemde emekli olmaya bir kaç yıl kaldığı aşama Beklentilere paralel bir birikim oluşmaya başlandığında daha fazla risk almak anlamsız olabilir. Bu aşamada riski az olan fonlara geçilmesi uygun olabilir.
Ekonomik gelişmeler ve fonların performansı gibi bilgilere nasıl erişebilirim? Size her ay yollanan Fon Bültenleri aracılığı ile; Finans piyasalarındaki gelişmeler, Beklentiler ve stratejiler, Allianz Fonları nın dönemsel ve geçmiş yıllara ait performanslarına ulaşabilirsiniz. Teşekkür ederiz