Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Piyasa Gözetimi ve Denetimi Uygulamaları Elif DOĞAN Gümrük ve Ticaret Denetmeni
SUNUM İÇERİĞİ TANIMLAR PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR DENETİMİN ŞEKLİ ÜRETİCİ VE DAĞITICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI
TANIMLAR Dağıtıcı: Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkilemeyen gerçek veya tüzel kişiyi, Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi, Duyusal inceleme: Ürünün herhangi bir test ve/veya muayene işlemine tabi tutulmasından önce, denetmenin duyularını veya basit ve yaygın olarak kullanımda olan ölçme araçlarını kullanarak yapılacak incelemeyi,
TANIMLAR Düzeltici faaliyet: Bir ürünün ilgili teknik düzenlemeye aykırılığının veya güvensizliğinin verilen süre içinde üretici tarafından giderilmesi faaliyetini, Güvensiz ürün: Duyusal inceleme veya test ve/veya muayene yoluyla insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve çevre bakımından güvenli olmadığı tespit edilen ürünü, Teknik düzenleme: Bir ürünün vasıflarını, işleme ve üretim yöntemlerini, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme veya uygunluk değerlendirme işlemlerini tek tek veya birkaçını ele alarak belirleyen ve uyulması zorunlu her türlü düzenlemeyi ifade eder.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNE İLİŞKİN USUL Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Türk Standartları Enstitüsü tarafından Türk standardı olarak kabul edilen bir Avrupa standardına karşılık gelen ulusal standartlar Avrupa Birliği teknik özellikleri Teknik düzenlemelerin bulunmadığı hallerde ilgili sektördeki sağlık ve güvenlik konularına ilişkin iyi uygulama kodu bilim ve teknoloji düzeyi tüketicinin güvenliğe ilişkin makul beklentisi dikkate alınır Bakanlık, sorumlu olduğu ürünlere ilişkin PGD yi denetmenleri aracılığıyla yürütür.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNE İLİŞKİN USUL DENETİM Risk analizi sonucunda belirlenen yıllık denetim planı İhbar/şikâyet Res en
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNE İLİŞKİN USUL Denetim, ürünlerin; Mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar ve nakil araçları vb. gibi her türlü depolandığı ve/veya satıldığı yerlerde, Gerekli hallerde, ürünlerin üretildikleri, işlendikleri, ambalajlandıkları veya montaj yapıldıkları, depolandıkları yerlerde yapılır. Denetim sonucunda ortaya çıkan aykırılıklarda sorumluluk üreticiye aittir. Dağıtıcının iş yerinde yapılan denetimde, üreticinin adı ve adresi tespit edilir. Üreticinin Türkiye dışında olması halinde yetkili temsilci ve/veya ithalatçı muhatap alınır ve bunlar da üretici ile aynı sorumluluğu taşır.
DENETİMİN ŞEKLİ DENETİMİN ŞEKLİ Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya belgeler üzerinden inceleme Test ve muayene. Duyusal inceleme
DENETİMİN ŞEKLİ Teknik Düzenlemeye Aykırı mı? Güvenli mi? Aykırı ise; Aykırılığın giderilmesi için süre GİDERİLMEZSE PARA CEZASI (2016 yılı için alt sınır 3,536 TL üst sınır 8,848 TL)
Piyasada ve stokta bulunan tüm ürünler düzeltilmeli ve düzeltilmeden tekrar piyasaya sürülmemelidir. Üründe bulunan tüm aykırılıklar belirtilmelidir. Yapılacak tüm düzeltmeler yazılmalıdır.
DENETİMİN ŞEKLİ Teknik Düzenlemeye Aykırı mı? Güvenli mi? Numune alınır Güvensizlik şüphesi var ise; Uygun Düzeltilebilir Aykırılık Güvensiz
Güvensizlik şüphesi bulunan ürünlerden 3 takım numune alınarak test ve muayene için Laboratuvara yollanır.
Numune alınan ürünlere numune alma etiketi vurulur.
1 Alınan numunenin özet bir tanımı. 2 İlgili kişinin isim ve imzası 1 ve 2 numalaralı alanlar için; Varsa firmanın kaşesi kullanılıyor, yoksa gerekli bilgiler elle giriliyor.
DENETİMİN ŞEKLİ Ürünün GÜVENSİZ bulunması halinde; Ürünün piyasaya arzının yasaklanması Piyasaya arz edilmiş olan ürünlerin piyasadan toplanması Ürünlerin, güvenli hale getirilmesinin imkansız olduğu durumlarda, taşıdıkları risklere göre kısmen ya da tamamen bertaraf edilmesi, Üretici tarafından güvensiz ürünlere ilişkin hazırlanacak ilan metni, Ulusal düzeyde yayın yapan iki televizyon kanalında okunabilir büyüklükte yazılı olarak ve ayrıca seslendirilmesi suretiyle ve ulusal düzeyde dağıtımı yapılan iki gazetede, okunabilir büyüklükte ilan edilmesi, İdari Para Cezası (2016 yılı için alt sınır 17,700 TL-üst sınır 44,257 TL)
DENETİMİN ŞEKLİ Güvensiz ürünlere ilişkin ilanlar açık ve net olmak zorundadır. ilanlarda aşağıdaki bilgilerin bulunması zorunludur: a) Üreticinin adı, unvanı ve adresi, b) Ürünün adı, markası, modeli, cinsi, fotoğrafı,seri,ya da lot numarası veya ürünü net şekilde tanıtan bilgi, c) Ürünün geri çağrılma nedeni, güvensiz olduğu ve alınan önlemler hakkında bilgi, d) Ürünün iade edileceği yerler veya üründeki sorunun giderilmesini teminen gönderilebileceği adresler hakkında bilgi, e) Ürünün taşıdığı risk, riskten sakınmak veya sorunu gidermek için önerilen yöntemler hakkında bilgi.
ÜRETİCİ VE DAĞITICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ DAĞITICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ Güvenli olmadığını bildiği ürünleri piyasaya arz etmemek Ürünün taşıdığı riskler ve bu risklerden korunmak için alınması gereken önlemler hakkında ilgili taraflara bilgi vermek
ÜRETİCİ VE DAĞITICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ ÜRETİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Piyasaya güvenli ürün arz etmek Piyasaya teknik mevzuata uygun ürün arz etmek Tüketicilere gerekli bilgiyi sağlamak Gerektiğinde, piyasaya arz edilen ürünlerden numuneler alarak test etmek, şikayetleri soruşturmak Denetim sonuçlarından dağıtıcıları haberdar etmek Ürünlerin toplatılması ve bertaraf için gerekli önlemleri almak Ürünle ilgili belgeleri muhafaza etmek
YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI (1)Ürünün piyasaya arzının yasaklanması, piyasaya arz edilmiş ürünlerin toplatılması ve ürünün kısmen veya tamamen bertaraf edilmesi kararı Bakanlıkça verilir ve bu kararların gereklerinin üretici tarafından yerine getirilip getirilmediği il müdürlüklerince takip edilir. (2) Güvensizlik halinde Kanunun öngördüğü idari para cezası kararı Bakanlık tarafından, teknik düzenlemeye aykırılık halinde Kanunun öngördüğü idari para cezası kararı ise Valilik tarafından verilir. (3) Teknik düzenlemeye aykırılık başka bir ilde tespit edilmiş olsa bile üretici hangi ilde yerleşikse o il müdürlüğü idari para cezasını uygular. (4) Ürünün, insan sağlığını, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürebileceğine dair kesin belirti bulunması halinde piyasaya arzın geçici olarak durdurulması kararı; denetmenin önerisiyle il müdürlüğü tarafından verilir.
TEŞEKKÜRLER Elif DOĞAN Gümrük ve Ticaret Denetmeni E.Dogan@gtb.gov.tr 0212 514 21 30-315