Yapım İşlerinde İhale ve Sözleşme Uygulamalarının Değerlendirilmesi -Yeni gelişmeler- Osman KILIÇ Kamu İhale Uzmanı osmankilic@kik.gov.tr 1
SUNUM PLANI 4734 sayılı Kanun Kapsamında Gerçekleştirilen Yapım İşlerine İlişkin İstatistikler Aşırı Düşük tekliflerin Sorgulama Sistemi Yapım İşlerinde Fiyat Dışı Unsurlar Fiyat Farkı -ÖTV değişikliği İş Deneyim Belgeleri Sözleşmede Uyuşmazlık Çözümü-İç Tahkim 2
Genel Bakış Yapım işleri ihalelerinin, toplam kamu alımı içindeki yeri İhale Türü İhale Sayısı Oran % Tutar Bakımından (1000 TL) Toplam İçindeki Pay Kuruma başvuru sayısı Oran % YAPIM İŞLERİ İHALELERİ 19.826 21,3 53.808.006 41,96 884 (tüm şikayetlerin % 23 ü) 4,45 TOPLAM 92.873 100 128.244.122 100 3720 3,96 ***2015 yılında toplam 148.434.787 TL lik kamu alımı yapılmış olup, bunun 128.244.112 milyar TL lik kısmı (% 86,40) Kanun kapsamında gerçekleştirilmiştir. 3
İhale Usulü ve Teklif Türüne Göre Dağılım İhale türü Açık İhale Belli İst. İhale adedi Oran % Miktar TL 18.657 94,1 44 milyar 68 0,34 5 milyar Pazar. 1.101 5,55 4,5 milyar Oran % 82,45 9,18 8,38 Teklif alma Türü Birim Fiyat İhale adedi Oran % Miktar TL 9.106 45,93 35 milyar ATGB 10.607 53,50 17 milyar Karma 113 0,57 1,7 milyar Oran % 65,41 31,41 3,17 Toplam 19.826 53 milyar Toplam 19.826 53 milyar 4
Parasal tutara göre yapım ihaleleri İhale Türü İhale Sayısı Oran Tutar Bakımından (1000 TL) Oran YM>=(Eşik değer/3) 1138 5,7 37.869.782 70 TOPLAM 19.826 100 53.808.006 100 ***2015 yılında toplam 148.434.787 TL lik kamu alımı yapılmış olup, bunun 128.244.112 milyar TL lik kısmı (% 86,40) Kanun kapsamında gerçekleştirilmiştir. 5
Kanunda Öngörülen ADT Sorgulama Sistemi YM si eşik değerin yarısının üstü için YM si eşik değerin yarısının altı için 1-Sorgulama yapılarak ihalenin sonuçlandırılması, İki kritere ilave olmak üzere; 2-Sorgulama yapılmaksızın (38 inci madde uygulanmaksızın) ihalenin sonuçlandırılması (doğrudan 40 ncı maddeye geçilecektir.). 3- Sınır değerin altındaki tekliflerin doğrudan reddedilmesi olmak üzere üçlü bir sistem öngörülmüştür 2016 yılı için eşik değer 35.804.003 TL olup, yarısı yaklaşık olarak 18 milyon TL ye karşılık gelmektedir. 6
Yönetmelikte Öngörülen ADT Sorgulama Sistemi Sorgulama yapılarak ihalenin sonuçlandırılması zorunlu YM si eşik değerin üçte birine eşit ve üzeri olan ihalelerde (yaklaşık 12 milyon TL ve üzeri) 1-Sorgulama yapılması, 2- Sınır değerin altındaki tekliflerin doğrudan reddedilmesi, 3- Sorgulama yapılmaksızın sonuçlandırma YM si eşik değerin üçte birinin altında olan ve Açık ihale usulü ile Pazarlık usulü ihalenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde (b+c ihale sayısı =1074) Sorgulama yapılmaksızın sonuçlandırma zorunlu YM si eşik değerin altında olan ve Belli istekliler arasında ihale usulü, Pazarlık usulü ihalenin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerde (a+d+e ihale sayısı =27) Kurum tarafından yayımlanacak liste-henüz yayımlanmamıştır. 7
Fiyat Dışı Unsur Kavramı İhalenin sonuçlandırılması Yeterlik kriteri (Selection criteria) İhalenin verilme kriteri (award criteria) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi En düşük fiyat Fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar 8
Yapım İşlerinde Fiyat Dışı Unsurlar Y: Md 62 İşletme ve bakım maliyeti, Maliyet etkinliği verimlilik, Kalite ve teknik değer, Süre Gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. 9
Yapım İşlerinde Fiyat Dışı Unsurlar -Tebliğ M.53.3 1-İhale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler 2-Kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu 3- İhale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. 10
Bir alt yapı işinde ortaya çıkan fiyatlar POZ NO YAK.MAL. İSTEKLİ 1 İSTEKLİ 2 İSTEKLİ 3 İSTEKLİ 4 Poz 1 150.000.000 10.000.000 15.000.000 49.000.000 112.000.000 Poz 2 98.000.000 2.000.000 5.000.000 85.000.000 103.000.000 Poz 3 85.000.000 6.000.000 15.000.000 142.000.000 87.000.000 Poz 4 67.000.000 517.000.000 552.000.000 189.000.000 120.000.000.. Toplam 711.740.804,90 547.000.000 612.000.000 548.000.000 646.000.000 11
Neden fiyat dışı unsur İsteklilerin toplam teklif fiyatlarına müdahale edilmemektedir. İstekliler tarafından verilen tekliflerin birim fiyat bazındaki dağılımının, ihale konusu işi sözleşme kapsamında bitirilmesini temin edecek şekilde, teklifinin birim fiyattaki dağılımının idarenin belirlendiği oranlarda kalması teşvik edilmektedir. 12
Fiyat Dışı Unsurlar Bu vesile ile fiyat dışı unsurlar; -İhale konusu iş ile bağlantılı olmak zorundadır. - İsteklinin teklifi ile ilgilidir. İsteklinin kendisi ile ilgili kriterler yeterlik kriteridir. -İdarenin, gerek bir işin/alımın yapılması gerekse bu iş sonrasında ortaya çıkacak ürünün kullanılması sırasında ihtiyaç duyduğu ya da önem verdiği hususların ihale aşamasında belli kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi amacına yönelik olarak belirlenen kriterlerdir. 13
Fiyat Farkı -ÖTV Yeni Fiyat Farkı Esasları 2013 yılının sonunda yürürlüğe girmiştir. Esasların 7/14 maddesine göre akaryakıta uygulanan ÖTV de değişiklik meydana gelmesi halinde bunun ayrıca ödenmesinin yolu açılmıştır. 8 Eylül 2016 tarihinde akaryakıta uygulanan ÖTV 20 kuruş artmıştır. Bu tarih itibariyle bağıtlı bulunan sözleşmelerde ÖTV dolayısıyla fiyat farkı ayrıca hesaplanacaktır. 14
İş Deneyim Belgeleri-YİD- Kat karşılığı inşaat işlerine ilişkin belge düzenlenebilmesinin önü açılmıştır. Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilen işlerde iş deneyim belgesi düzenlenmesi 3996 sayılı Kanun 6428 sayılı Sağlık yatırımları Kanunu -Sözleşmelerin parasal bedel içermemesi sorunu, -Bedelin hesaplanması (bir çok unsur var) -Belgenin kimlere verileceği -Görevli şirket -İşin ihalesine teklif veren firmalar -işin alt yüklenicileri. 15
İş Deneyim Belgeleri Yurtdışından temin edilen belgelerin sunuluş şekli -KİK ile yargının konuya bakış açısının farklılığı -Danıştay 13. Dairenin son kararların KİK kararları doğrultusunda olması Bu kapsamda bir dizi yeni düzenleme çalışması yapılmaktadır. -Yerli firmalara yönelik belgelerin ticaret müşavirliklerince düzenlenmesi, - Belgelerin EKAP a kaydedilmesi 16
Sözleşmelerde Uyuşmazlık Çözümü Yüklenici ile yapı denetim görevlisi arasında anlaşma sağlanamaması 15 Gün İdareye yazılı başvuru 2 Ay İdarenin durumu değerlendirmesi İdarenin Değerlendirmesinin Uygun bulunmaması İdarenin 2 ay içinde değerlendirme sonucunu bildirmemesi İdarenin Değerlendirmesinin Uygun bulunması Mahkemeye başvurulur Uyuşmazlık çözüldü 17
Hakediş veya yeni birim fiyat uyuşmazlığı Hakedişe itiraz müessesi Yüklenici başvurusu üzerine her ayın ilk 5 gününde- yapı denetim görevlisi hazırlar Yeni birim fiyat müessesi Yüklenici ile yapı denetim görevlisi tarafından tespit edilir. Yüklenici razı Yüklenici razı değil İtiraz dilekçesi idareye sunar Yüklenici razı- İdareye sunma ve idarece 30 gün içinde onaylanma Tarafların anlaşmazlığı Uyuşmazlık yok İdare 30 gün içinde inceler ve tahakkuka bağlar 15 gün içinde ödemedeğişiklik varsa 10 gün içinde itiraz Mahkemeye başvuru Uyuşmazlık yok 10 gün içinde Yüksek Fen Kuruluna Başvuru Mahkemeye başvuru 18
Sözleşmede Uyuşmazlık Çözümü İç Tahkim 6570 sayılı Kanunla İstanbul Tahkim Merkezi Kanunu 19 Kasım 2016 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Başbakanlık Genelgesi ile kamu kurum ve kuruluşlarının ulusal sözleşmelerinde uyuşmazlık çözüm yolu olarak söz konusu tahkim yolunun değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, Uyuşmazlık çözüm yeri olarak İSTAC yakın zamanda değerlendirilecek bir merkez olarak karşımıza çıkmaktadır. 19
TEŞEKKÜR EDERİZ. Osman KILIÇ Kamu İhale Uzmanı osmankilic@kik.gov.tr