DAVID LODGE 1935 te Londra da do an David Lodge, College London Üniversitesi nden 1955 te mezun oldu. 1959 da ayn üniversiteden yüksek lisans derecesi ald. Bu arada Britanya Ordusu nda askerlik hizmetini yapt. 1960-1987 y llar aras nda ngiliz Edebiyat Bölümü nde ders verdi i Birmingham Üniversitesi nden doktor unvan n ald.1987 y l nda kendini bütünüyle yazarl a adamak üzere emekli oldu. Birmingham da Ça dafl ngiliz Edebiyat Fahri Profesörü unvan na sahiptir ve bu kentte yaflamaya devam etmektedir. Yazar, Royal Society of Literature n (Kraliyet Edebiyat Derne i) bir üyesidir. 1989 da Booker Prize da jüri baflkanl yapm flt r. Lodge ayr ca Fransa Kültür Bakanl taraf ndan sanat ve edebiyat alan nda yarat c l klar yla sivrilen kiflilere verilen fleref payesine de de er görülmüfltür. Romanlar : The Picturegoers (1960), Ginger, You re Barmy (1962), The British Museum is Falling Down (1965), Out of the Shelter (1970), Hawthornden Ödülü nü ve Yorkshire Post Roman Ödülü nü kazanan Changing Places [1975; Yerleri De- ifltirme, çev.: Abbas Orhan, Adam Yay nlar, 1998], ile 1980 de y l n Whitbread Kitab seçilen How Far Can You Go, 1984 de Booker Prize için son elemeye kalan Small World [Dünya Küçük, çev.: Abbas Orhan, Adam Yay nlar, 1998]; 1988 de Sunday Express in Y l n Kitab Ödülü nü alan Nice Work [ yi fl, çev.: Ülkü Demirtepe, Ayr nt Yay nlar, 2003], Paradise News (1991), Therapy [1995; Terapi, çev.: Meram Erdo an, Ayr nt Yay nlar, 2003], Home Truths (1999), Thinks [2001; Düflünce Balonlar çev.: Meram Erdo an, Ayr nt Yay nlar, 2005]. Kitaplar on yedi dile çevrildi. Yazar n Author, Author (2004) adl roman da Ayr nt Yay nlar n n yay n program na al nm flt r. David Lodge edebiyat elefltirileri de yazd : Language of Fiction (1966), The Novelist at Crossroads (1971), The Modes of Modern Writing (1977), Working With Structuralism (1981), After Bakhtin: Essays on Fiction and Criticism (1990). Ayr ca birkaç klasik romanla, aralar nda Twentieth Century Literary Criticism (1972), Modern Criticism and Theory nin (1988) de bulundu u elefltiri antolojilerinin editörlü ünü yapt. 1986 da dönem dönem yazd denemelerinin topland, Write on adl bir kitap yay mlad. En son elefltiri yap t The Art of Fiction d r (1992). Yazar n Small World adl roman, 1988 de Granada TV taraf ndan bir televizyon dizisine uyarland. David Lodge yi fl i BBC için dört bölümlük bir televizyon dizisi haline getirdi ve dizi 1989 sonbahar nda yay mland. Y - l n en iyi drama dizisi dal nda Royal Television Society s Award (Kraliyet Televizyon Derne i Ödülü) kazand. David Lodge ayr ca bu diziyle Monte Carlo daki Uluslararas Televizyon Festivali nde, senaryo dal nda Silver Nymph ödülünü ald. Yazar n ilk tiyatro oyunu The Writing Game, Birmingham Repertuvar Tiyatrosu nda May s 1990 da sahneye konuldu.
Ayr nt : 542 Edebiyat dizisi: 158 Ne Kadar leri Gidebilirsin? David Lodge Kitab n Özgün Ad The How Far Can You Go? ngilizce den Çeviren Ayfle Öngün Aksakal Yay ma Haz rlayan Eda Çaça Düzelti Sevgi Serper David Lodge, 1980 Bu kitab n Türkçe yay m haklar Ayr nt Yay nlar na aittir. Kapak Düzeni Arslan Kahraman Dizgi Esin Tapan Bask ve cilt Mart Matbaac l k (0 212) 321 23 00 (Phx) Merkez Mah. Burcu Sok. 6/1 Kâ thane- stanbul Birinci Bas m 2009 Bask Adedi 2000 ISBN 978-975-539-554-8 AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Eminönü - stanbul Tel.: (0212) 512 15 00-01 - 05 Fax: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & info@ayrintiyayinlari.com.tr
David Lodge Ne Kadar leri Gidebilirsin?
EDEB YAT D Z S GÜLÜNES AfiKLAR/Milan Kundera Ë KALEC N N PENALTI ANINDAK END fies /Peter Handke Ë YÜZBAfiI VE KA- DINLAR TABURU/Mario Vargas Llosa Ë B Z/Yevgeni Zamyatin Ë KES K B R BAfi/Iris Murdoch Ë YEN TANRILAR/Alberto Vasquez-Figueroa Ë NFAZA ÇA RI/Vladimir Nabokov Ë EVET AMA, B R LOKOMOT F BUNU YAPAB L R M BA- KALIM?/Woody Allen Ë ÇALI HOROZU/Michel Tournier Ë BANYO/Jean-Philippe Toussaint Ë BALKON/Jean Genet Ë GÜNEfi MPARATORLU U/J.G. Ballard Ë BEYAZ ZENC LER/Ingvar Ambjörnsen Ë S YAH MADONNA/Doris Lessing Ë KAPANDA ÜÇ KAPLAN/G. Cabrera Infante Ë ZAMANIN KIYISINDAK KADIN/Marge Piercy Ë ANARfi N N KI- SA YAZI/Hans Magnus Enzensberger Ë FOTO RAF MAK NES /Jean-Philippe Toussaint Ë GÜLÜN GÜNLÜ Ü/Ursula K. LeGuin Ë HOTEL DU LAC/Anita Brookner Ë AZ ZLER ve ÂL MLER/Terry Eagleton Ë VEDA YEME /Michel Tournier Ë ORLANDO/Virginia Woolf Ë UTANÇ B TT /Anja Meulenbelt Ë YAKIN GELECE N M TOSLARI/J. G. Ballard Ë KARANLI IN SOL EL /Ursula K. LeGuin Ë A /Iris Murdoch Ë WATT/Samuel Beckett Ë EKOTOPYA/Ernest Callenbach Ë GECEY ANLAT BANA/Djuna Barnes Ë NSAN POSTUNA BÜRÜNMÜfi KÖPEK/Ingvar Ambjörnsen Ë CU- MA/Michel Tournier Ë AFROD T N BAfiKALDIRISI/Lawrence Durrell Ë GÜNDEL K MUTLULU A ALIfiMA/Anja Meulenbelt Ë MURPHY/Samuel Beckett Ë MASAL MASAL Ç NDE/Khimaira/John Barth Ë ZEN VE MOTOS KLET BAKIM SA- NATI/Robert M. Pirsig Ë PARFÜMÜN DANSI/Tom Robbins Ë SINIRSIZ RÜYALAR D YARI/J. G. Ballard Ë FRANSIZ TE MEN N KADINI/John Fowles Ë BEYAZ OTEL/D.M. Thomas Ë MYRA/Gore Vidal Ë DALGALAR/Virginia Woolf Ë ATLANT K ÖTES /Witold Gombrowicz Ë HAYRANLIK/Anja Meulenbelt Ë FERDYDURKE/Witold Gombrowicz Ë ME- LEKLER ZAMANI/Iris Murdoch Ë PAULINA 1880/Pierre Jean Jouve Ë EfiEKARISI FABR KASI/Iain Banks Ë ROCK LA- NET /Iain Banks Ë KAYIP ZAMAN/Anja Meulenbelt Ë SEN Ç ME GÖMDÜM/Andrew Jolly Ë BAfiTAN ÇIKARICININ GÜNLÜ Ü/Søren Kierkegaard Ë KONFIDENZ/Ariel Dorfman Ë ALTIN DAMLA/Michel Tournier Ë B R GAR P VAKA: MATMAZEL P./Brian O Doherty Ë NIETZSCHE A LADI INDA/Irvin D. Yalom Ë KIZILA AÇLAR KRALI/Michel Tournier Ë A LEDE B R ÖLÜM/James Agee Ë KUTSAL BÖLGE/Carlos Fuentes Ë KALPS Z AMANDA/Jurek Becker Ë 62- MAKET SET /Julio Cortázar Ë ÇARPIfiMA/J.G. Ballard Ë ÜÇLEME-Molloy-Malone Ölüyor-Adland r lamayan/samuel Beckett Ë DUR B R MOLA VER/Tom Robbins Ë HIRSIZIN GÜNLÜ Ü/Jean Genet Ë KÜÇÜK DE fi MLER/Marge Piercy Ë LILA/Robert M. Pirsig Ë ERG NL K YAfiI/Michel Leiris Ë AfiKSIZ L fik LER/Samuel Beckett Ë ES RGEYEN GÖKYÜZÜ/Paul Bowles Ë YALANCI JAKOB/Jurek Becker Ë D VAN/Irvin D. Yalom Ë PORNOGRAF /Witold Gombrowicz Ë MERCIER LE CAMIER/Samuel Beckett Ë B R ERKE E NASIL TECAVÜZ ED L R?/Märta Tikkanen Ë BENDE- N Z VE MARCO POLO/Paul Griffiths Ë DO MAMIfi KR STOF/Carlos Fuentes Ë RÜYA SAK NLER /Iris Murdoch Ë H Ç Ç N MET NLER ve Uzun Öyküler/Samuel Beckett Ë DUYGU YOLCULU U/Laurence Sterne Ë BETTY BLUE/Philippe Djian Ë A AÇKAKAN/Tom Robbins Ë ANARfi ST/Tristan Hawkins Ë BAKAKA /Witold Gombrowicz Ë PORT- NOY UN FERYADI/Philip Roth Ë 10 1/2 BÖLÜMDE DÜNYA TAR H /Julian Barnes Ë SUN TENEFFÜS/Ricardo Piglia Ë MANfi ÖTES /Julian Barnes Ë ADA/Aldous Huxley Ë GÜLÜN MUC ZES /Jean Genet Ë MÖSYÖ/Jean-Philippe Toussaint Ë Ç ÇEKLER N MERYEM ANASI/Jean Genet Ë BAfiUCU O LANI/Alison Fell Ë YARATIK/John Fowles Ë SE- N SEVM YORUM/Julian Barnes Ë ZENC LER/Jean Genet Ë TÜNEL/Ernesto Sábato Ë KARA PRENS/Iris Murdoch Ë KARNINDAN KONUfiANIN ÖYKÜSÜ/Pauline Melville Ë TANRI NIN A ZINDAN EVREN N H KÂYES /Franco Ferrucci Ë HAYATIN VE AfiKIN YASALARI/Connie Palmen Ë KAHRAMANLAR VE MEZARLAR/Ernesto Sabato Ë KAYNAK VE ÇALI/Michel Tournier Ë CENNETE B R KOfiU/J.G. Ballard Ë D fi ADAM/Joanna Russ Ë FLAUBERT N PAPA A- NI/Julian Barnes Ë ALDATMA/Philip Roth Ë KOKA N GECELER /J.G. Ballard Ë ACABA NASIL?/Samuel Beckett Ë MANTISSA/John Fowles Ë KOLEKS YONCU/John Fowles Ë BENJAMIN: DAR GEÇ TTEK AYDIN/Jay Parini Ë ME- TEORLAR/Michel Tournier Ë ARKADAfiLIK/Connie Palmen Ë AfiK VESA RE/Julian Barnes Ë S R US TAN GELEN KURBA A/Tom Robbins Ë BAYAN GULLIVER CÜCELER ÜLKES NDE/Alison Fell Ë GELECEKTEN ANILAR/William Morris Ë BEN MLE TANIfiMADAN ÖNCE/Julian Barnes Ë NG LTERE NG LTERE YE KARfiI/Julian Barnes Ë Y fi/david Lodge Ë Y T K RUHLAR IRMA I/Connie Palmen Ë TERAP /David Lodge Ë ÖLÜRKEN/Jim Crace Ë GÜZELL K HIRSIZLARI/Pascal Bruckner Ë SÜPER KENT/J.G. Ballard Ë SISKA BACAKLAR/Tom Robbins Ë BETON ADA/J.G. Ballard Ë LK AfiK, SON TÖRENLER/Ian McEwan Ë GILLES LE JEANNE/Michel Tournier Ë B R KOMÜN STLE EVLEND M/Philip Roth Ë KIZILDER L N N fiarkisi/james Welc Ë S NEMA MÜDAV M /Walker Percy Ë KARANLIKLARIN EFEND S /Ernesto Sabato Ë METROLAND/Julian Barnes Ë B Z NEDEN TERK ETT N SAYIN BAfiKAN?/François Vigouroux Ë DÜfiÜNCE BALONLARI/David Lodge Ë M LENYUM NSANLARI/J.G. Ballard Ë MÜNECC M KRALLAR/M. Tournier Ë BEYAZDAK KARA/Maggie Gee Ë KAYBOLUfi/G. Perec Ë HINÇ AYLARI/P. Bruckner Ë L MON MASASI/J. Barnes Ë BÜYÜCÜ/J. Fowles Ë GÜNDO UMUNA YOLCULUK/J. Barnes Ë OKLUK RP /J. Barnes Ë FISKADORO/D. Johnson Ë HAYALETLER N GÖÇÜ/P. Melville Ë ÖLEN HAYVAN/P. Roth Ë SICAK ÜLKELERDEN DÖNEN VAHfi SAKATLAR/Tom Robbins Ë PASTORAL AMER KA/P. Roth Ë ABANOZ KULE/J. Fowles Ë ARTHUR VE GEORGE/J. Barnes Ë VAHfiET SERG S /J. G. Ballard Ë V LLA MEÇHUL/Tom Robbins Ë ASKER GRAMAFONU NASIL TAM R EDER?/Sas a Stanis ićë FARMAKON/D. Wittenborn
lan Gregor a ithafen
Ne bilebiliriz? Neden bir fleyler var? Neden hiçbir fley yok? Ne yapmam z gerekiyor? Neden yapt m z yap yoruz? Nihai olarak neden ve kime karfl sorumluyuz? Ne umabiliriz? Neden buraday z? Bütün bunlar ne hakk nda? Bize hayat için ne cesaret verecek ve de hangi cesareti ölüm için? Hans Knüg, H ristiyan Olmak Hakk nda
1 Nas ld Milattan sonra bin dokuz yüz elli iki y l n n karanl k bir fiubat sabah nda saat sekizi biraz geçiyor. Havadaki hüzün milyonlarca bacadan ç kan kömür duman yla birleflerek Londra n n üstüne siyah bir kefen gibi yay lm fl. Ya mur, Euston Caddesi nin güneyinde, Soho nun kuzeyindeki garip, dar sokaklar nda so uk so- uk çiseliyor. Bir banka binas ve mobilya deposu aras na s k flm fl, tafltan yap lm fl Our Lady and St. Jude Kilisesi nin büyük neo-gotik binas n n içinde ise hâlâ gece. K fl flafa n n günefli, Cennette Taç Giyme Töreni nin ön taraf nda göze çarpan, kay p amaçlar n efendisi Azize Meryem ve Aziz Yahuda n n * hayatlar ndan sahneleri resmeden vitraylar n aras na nüfuz edemeyecek kadar c l z. Yan duvarlar boyunca yer alan oyuklar n içinde, dua eder veya vaaz verir hal- * Aziz Tadeus veya Yahuda. sa n n on iki havarisinden biridir. (ç.n.) 9
de donup kalm fl azizlerin alç dan figürlerini, adak mumlar n n titrek fl klar ayd nlat yor. çeride karanl k tavandan afla ya uzun iplerle kuyuya sark t lm fl gibi duran elektrik lambalar da var ama mali nedenlerden, bu lambalardan sadece suna n üstündeki ve da n k cemaatin topland ön s ralar n ortas ndakiler yan yor. Cemaat hep bir a zdan karfl l n m r ldan rken (bu yak n zamanda uygulanmaya bafllayan, kat l m art rmak için tasarlanm fl diyalog fleklinde bir ayin), nefesleri yüksek çat l mahzenin derin lofllu u taraf ndan emilmeden önce k sa bir süre için yo unlafl p serin ve nemli havada as l kal yor. Mihraptaki peder, k rm z cüppesi havada sl k çalarak (bugün, Aziz Valentinus fiehit Yortusu Günü) cemaate do ru dönüyor. Dominus vobiscum. Mihrapta pederin yard mc s görevini üstlenen toplam sekiz genç var. Hep bir a zdan Et cum spiritu tuo diye karfl l k veriyorlar. Kilisenin arka taraf ndan gelen mentefle g c rt s ve kap çarpma sesi geç kalan birinin giriflini bildiriyor. Peder, Offertory duas n okumak için mihraba do ru döndü ünde ve geri kalanlar da dua kitaplar n n sayfalar n ngilizce tercümeyi bulmak için kar flt r rken, orta koridorun fayans kapl zemini üzerinde telaflla yürüyen yüksek topuklar n sesi herkes taraf ndan duyuluyor. Etine dolgun, nefleli görünüfllü ve kafas nda koyu buklelerini örten slak baflörtüsü olan k z, aceleyle s ralardan birine çöküp, sar saçlar n kendisine çok yak flan siyah dantel bir flalla örten bir baflka k z n yan na do ru kay yor. fiall k z gizlice bir hofl geldin tebessümü için yüzünü döndü ünde, tam arkas ndaki kaba yün paltolu ve iri yap l genç, k z n profiline hayran hayran bak yor. Geç kalan esmer, gülünç bir suçlulukla burnunu oynat p, kafllar n kald r yor. fiimdi dokuz kifli, art peder ve oturduklar s raya ne oturmufl ne de çömelmifl, bu ikisinin aras bir konumda s k flm fl, hantal bohçalara benzer yün kazaklar ve ceketlerle sarmalanm fl ve sanki geçen pazar ayininde aileleri taraf ndan kilisede unutulduklar ndan beri oradalarm fl gibi duran bir çift yafll kad n var. Ancak biz bu dünyadaki zamanlar neredeyse dolmufl olan yafll larla de il, yetiflkin hayatlar henüz bafllayan genç insanlarla ilgileniyoruz. 10
Uzun fleritli atk lar ndan, çantalar ndan ve kitaplarla dolu dosyalar ndan yak ndaki Londra Üniversitesi nin fakültelerinden birinde ö renci olduklar anlafl l yor. Our Lady and St. Jude un genç stajyeri, Katolik Toplulu u Koleji ne gayri resmi papazl k yapan Peder Austin Brierley (çünkü tüm üniversiteyi kapsayan resmi papazl k, merkezini uygun bir flekilde baflka bir yerde onurland rm flt ), özellikle Yeni Ahit Çal flma Grubu ve kat lmak isteyen di er Katolik ö renciler için her perflembe sabah saat sekizde vaaz veriyor. Ö renciler de hat r say l r zahmetine karfl l k bu ayine kat l yor. Londra n n gri, hissiz kalbinde yer alan so uk, lofl kilisede heyecanl olmayan bu ayinde yer almak için varofllardaki so uk yataklar ndan her zamankinden bir saat erken kalkarak, a zlar kuru, açl ktan güçsüz bir flekilde, sigara duman ndan mideleri bulanarak kalabal k otobüs ve trenlere biniyorlar. Neden? Görev duygusundan de il. Çünkü Katolikler sadece pazar günleri ve zorunlu kutsal günlerde (ki Aziz Valentinus Günü bunlardan biri de ildir) ayin dinlemeye zorunlu tutulmufltur. S radan hafta içi günlerde ayine kat l m ifratt r (Dinbiliminde önemli bir kelimedir ifrat; ruhun selameti için afl r ya kaçmak anlam na gelir.). Öyleyse, neden? Erdem için duyulan açl k ve susuzluk mu? sa n n Kutsal Ekmekteki Gerçek Varl na içten ba l l k m? Bir al flkanl k veya bat l inanç veya bir gruba ait olmak için duyulan istek mi? Ya da bunlar n hepsi, belki de hiçbiri? Neden buraya geliyorlar ve bundan ne elde etmeyi umuyorlar? En basit vakayla bafllayal m: Dennis, iri yar, kapiflonu boynundaki sivilce izlerini gösterecek kadar geriye itilmifl yün paltolu genç, flal n n içinde bir peri k z kadar güzel Angela için burada. Ö renci Baflkan ve üniversite için eyalet bursu kazanan ilk ö renci oldu u Merseyside Manast r Okulu nun gururu, günün her saati aç k küçük bir dükkân iflleten ve üniversitenin neye yarad n pek de bilmeyen, flaflk n anne baban n büyük k z Angela ise iyi bir Katolik k z oldu- u için burada. Beklenece i üzere Angela ilk dönemin ilk haftas nda Katolik Toplulu u na kat ld ve do al olarak toplulu un Yeni Ahit Çal flma Grubu na davet edildi inde kabul etti. Soru sormadan iyi 11
olan neyse yapmaya flartland r ld ndan ve bu da ona fazla bir zahmet getirmedi inden do al olarak perflembe sabah ayinlerine gidiyor. Dennis ise öyle de il. O bir Katolik ama özellikle dini bütün olanlardan de il. Ço u pazar sabah kiliseye vaktinde yetiflebilmek için merdivenin dibinden, sesi k s lana kadar ba ran Hastings teki annesi, o lunu kendi iradesiyle sabah n köründe geldi i bu hafta içi ayininde görse flaflakal rd. Dennis bile yün paltosunun içinde esneyip titrerken, kahvalt s n n ve günün ilk sigaras n n hasretiyle yanarak, kendine flafl r yor. Kesinlikle kaç n lmaz olan zamanlar d fl nda Angela y görmemeye dayanamad ndan, Frans zca Bölümü ndeki s n f n n kap s na kadar ona efllik ettikten sonra, kendi kimya dersine yetiflmek için koflmak zorunda kal yor. Bu, onun e lence anlay fl de il ama baflka seçene i yok. Onu ilk defa geçen Noel Dans nda gördü ü andan itibaren ona sahip olmas gerekti ini biliyordu; pembe angora bluz ve siyah tafta etek içinde hayallerinin gerçe e dönüflmüfl haliydi Angela. Katolik olmas ona daha ilk anda, bir avantaj sa lad ; çünkü Angela onun, dans pistinde kendisine yap fl p, sadece ay p fleyler yapmak için evini göstermeyi teklif eden yak nd o lanlar gibi olmad na güvendi. Gelin görün ki hem sözde hem de davran flta ay p fleylerden kaç nmakla yetinmeyip Katolik Toplulu- u na girmesi ve s k c çal flma gruplar na kat lmas ve gitmedi i takdirde olas bir Katolik gencinin Angela y al p götürece i korkusuyla dondurucu k fl aylar nda, sabah n köründeki hafta içi ayini için kalkmas da gerekti inden, Dennis için inanc n n dezavantajl taraflar da var. Mesela flu kemerli gabardin paltonun içinde, k rm z, yeflil, mor, beyaz ayinsel renklerde ipek ayraçlar olan kal n Katolik dua kitab n ustaca kullanan Adrian, Angela ile ilgileniyor olabilir (oldukça da do ru) ve muhtemelen di erlerinden daha arkada bir s - raya çömelmifl, siyah, ya l bir tutam saç küçük kalk k burunlu beyaz yüzüne düflmüfl, ncil okumas için aya a kalkt nda ayak bileklerine kadar inen ola anüstü flekilsiz bir tüvit ya murluk giymifl olan genç Michael da (iflte bu konuda Dennis yan l yor). Michael genelde belirli bir k zla de il de bütün k zlarla ilgileniyor. fievheti afl r derecede belirsiz ve varsay msal olmas na ra men bir iliflki de il seks istiyor. Üniversiteye girmeden önce gitti i, 12
Kuzey Londra n n kenar semtlerinden birinde yer alan Salezyen Okulu nda * alt nc s n ftaki cesur ruhlar n din derslerini daha heyecanl hale getirmek için bafll ca yollar ndan biri, onlara bu dersi veren yafll rahibe cinsel ahlakla ilgili sorduklar saçma sapan sorulard. Özellikle de karfl cinsle seks yaparken ne kadar ileri gidilebilir sorusu. Lütfen Peder, bir k zla ne kadar ileri gidebilirsiniz Peder? Cevap farkl flekillerde ifade edilse de her zaman ayn yd : Vicdan n sana söyleyecek. Annene anlatmaktan utanmayaca n kadar; baflka bir o lan n k z kardeflinle yapacaklar na müsaade etti in kadar. Gerçek bir k zla henüz herhangi bir yak nlaflmas olmad ndan Michael gözleri yerde, aptal bir ifadeyle s r tarak dinlerdi. O zamandan beri de bir ilerleme kaydetmedi. O yüzden gö üsleri gözle görülecek kadar belirgin oldu u sürece makul derecede çekici herhangi bir difli onun zihinsel faaliyetleri için tamamen yeterli olacakt r. Ayinden sonra kahvalt için gittikleri Lyons Kafeteryas nda e er ilk Angela paltosunu ç karacak olursa flevhetle onun gö üslerine bakacak ama Poly (geç gelen) ilk ç kar rsa ayn flehvetle onun gö üslerine bakacak; flekilleri farkl olsa da metroda karfl s nda oturan kad n n gö üsleri de ayn ifli görecek; hatta Charing Cross Caddesi ndeki dükkânlarda sergilenen foto raf sanat kitaplar ndaki gö üsler de; hatta bunlar daha çok ifle yarayacak çünkü gerçek olmamalar na ra men ç plaklar ve böylece gö üslerin sadece var olmas n n inan lmaz, heyecanl gerçe ini daha vurucu flekilde do ruluyorlar. Kad nlar n genital organlar na ise Michael (bugünlerde dedi imiz gibi) henüz ulaflmam fl; hatta o delik hakk nda rahatl kla düflünebilece i sözlü bir kavram bile yok. Am onun ve Aziz Valentinus ayinindeki di erlerinin sadece tuvalet duvarlar nda gördü ü ve sessizce olsa da kendi kendilerine telaffuz etmeyi bile düflünemeyecekleri bir kelime ve Michael, kitaplarda görmesine ra men vajina kelimesinin nas l telaffuz edilece inden emin de il ve de bu kelime temsil etti i fleyin önemini tafl yacak bir kelime gibi gözükmüyor. Üç yafl ndan büyük olan n hiç görmedi i için asl nda bundan da tam emin de il; ama her neyse, o an için gö üsler onu ateflli bir heyecan içinde tutmakta oldukça yeterli. Gö üsler ve beraberinde gelen iç çamafl rlar yeter- * Roma Katolik mezhebinde hay r amaçl fakir çocuklara e itim veren okullar. (ç.n.) 13
li. Bunlar hat rlatacak fleylerin eksikli i yok olmasa da beyni onlar n en ufak titreflimlerini bile alg layabilecek flekilde ayarlanm fl durumda. Michael n önüne göz atmas için iki bin kelimenin oldu u bir gazeteyi aç n, gözleri an nda dekolte ya da sutyen kelimelerini seçip ç karacakt r. Amerikal psikologlar, on alt ile yirmi alt yafl aras sa l kl erkeklerin düflünce dalgalar n n yaflland kça artan aral klarla (o kadar uzun olmasa da) her dakika sekse kayd n deneylerle ortaya koymufllar; ancak Michael bunu bilmiyor. Anormal oldu unu, düflünce ak fl ndaki kirlili in fleytan n bir ifli oldu unu, sadece bafltan ç kar lmaya direnmedi i için de il aksine bafltan ç kar lmay davet etti i için çok ciddi günah iflledi ini düflünüyor. Örne in her f rsatta, hatta bu ciddi flekilde yolunu de ifltirmesini gerektirdi inde bile, Charing Cross Caddesi boyunca yürüyüp, Union Lounge da eski püskü mobilyalar ve sigara duman yla dolu rezil bir bodrum kat nda çokça gö üs dekoltesi gibi kelimelerin, onlar ya da o aral, o büyüleyici vide yi *, vücutlar n n her iki yan ndaki meme uçlar n n varl n, memelerin kendilerinden bile daha canl bir flekilde ça r flt ran aral sergileyen k zlar n resimleri ile dolu ucuz popüler dergileri okuyor (ya da baflka bir on y lda moda olan yap - salc jargonda söylenece i gibi; hofl 1952 y l n n fiubat ay nda Michael için gö üs dekoltesi, gerçek ç plak gö üslerden hemen sonra geliyordu; ç plak gö üsler gazetelerin gösterebilece i bir fley de il, ancak bir sonraki Charing Cross da yap lacak aylak bir geziye kadar sizi idare edecek bir fley). Bunlar n kendisine kirli düflünceler verece ini bilerek hareket ediyor. Günah ç karma s ras nda rahibin kendisine söyledi ini ona anlatan bir çocu a göre, ereksiyona neden olan tüm düflünceler kirli düflüncedir ve Michael n ereksiyona ulaflmas için fazla bir fley gerekmiyor. Uyan k zamanlar n n ço unu neredeyse sürekli olarak o durumda geçiriyor (Yirmi bir y l sonra bir dergide Los Angeles ta porno film çekilmesi konusundaki bir yaz - da bu tür film yap mc lar n n baflrol aktörlerinin ereksiyona ulaflamad durumlar için özel, her an haz r dublörler kulland klar n okudu; rol yapman za gerek yoktu, filme çektikleri sadece penisinizdi, tüm yapman z gereken onu kald r p aktrisin içine sokmakt. * Lt.: Görüntü. (ç.n.) 14
Gençken, bu benim için ideal bir ifl olabilirdi diye ac ac düflündü. Ac ac çünkü o s rada kendisininkini kald rmakta güçlük çekiyordu, bacaklar aç k ç plak k zlar n oldu u dergiler bile bir ifle yaramayacakt. O zamanlar ba rsaklar ndan kan geliyordu ve her iki dakikada bir seksten çok ölümü düflünmeye e ilimliydi.). Ancak 1952 y - l nda çok s k ereksiyon yani kirli düflünceleri oluyor. Bunlar muhtemelen affolabilir günahlar; ama çok s k mastürbasyon yap yor ki bu kesinlikle ölümcül bir günah. Devam etmeden, Katolik olarak yetifltirilmelerinin ve Katolik e itimlerinin bu genç insanlara nas l bir dünya görüflü ve metafizik kazand rd n aç klamak iyi bir fikir olabilir. Yukar da cennet, afla- da cehennem vard. Oyunun ad Ruhun Selameti ydi; amaç cennete ulaflmak ve cehennemden kaç nmakt. Y lanlar ve merdivenler * oyunu gibiydi; günah seni bafl afla çukura do ru gönderiyordu; sakramentler ** iyi davran fllar, nefis köreltici hareketler tekrar yukar fl a do ru ç kman sa l yordu. Yapt n veya düflündü ün her fley dinin flaflmaz terazisinde tart larak iyi, kötü veya arada olarak s n flan rd. Oyunda baflar l olanlar, kötüyü bertaraf etmifl ve mümkün olan en fazla arada kalma halini iyiye çevirmiflti. Örne in, s radan bir otobüs yolculu u (arada olma), cepteki tespih çakt rmadan çekilerek Tespih duas sessizce söylendi inde iyiye döndürülebilirdi. Tespih duas n aç k ve yüksek sesle söylemek böyle bir durumda biraz daha sorunluydu. E er inanc n korumak içinse, inanmayanlar n alayl bak fllar na yol açm flsa bile (bunun sab r ve affedici düflüncelerle oldu unu düflünerek) tabii ki iyiydi ve hatta kahramanca iffetli; ama baflkalar n etkilemek için, inanc na dikkat çekmek için yap ld ysa, arada bile de il kötüydü. Dinsel kibir, çok kaygan bir y land r. Cennete do ru yap lacak hamleler bu tür tuzaklarla doluydu. Bir genelleme yapmak gerekirse kesin olarak yapmaktan * Hindistan kökenli bir oyun. Oyunda merdivenler çeflitli iyi davran fllar, y lanlar ise çeflitli kötülükleri simgeliyor. On dokuzuncu yüz l n sonunda ngiltere ye de gelmifl. Art k dini unsurlar kald r lm fl olan oyun hâlâ bu tür oyunlar aras nda oldukça popüler. (ç.n.) ** Sakramentler, ilahi lütuf verdi ine inan lan H ristiyan törenleri, ayinleridir. Yedi tane sakrament vard r; bunlar n aras nda vaftiz, komünyon, evlilik de bulunmaktad r. (ç.n.) 15
hofllanmad n her fley iyi ve yapmaktan çok hoflland n her fley kötü veya potansiyel olarak kötüydü; günah iflleme f rsat yd. ki tür günah vard : affedilenler ve affedilemeyenler. Affedilebilen günahlar oyun tahtas nda ilerlemeni sadece hafifçe gerileten küçük günahlard. Affedilemeyen günahlar ise seni do ruca ilk kareye gönderen büyük y lanlard ; çünkü büyük bir günah ifllerken ölürsen cehenneme giderdin. Ancak günah ç kart rsan ve Tövbe (Kefaret Etme) sakramenti yoluyla günahlar n affolursa, Lütuf merdivenini oyun tahtas üzerindeki eski yerine, bir sonraki dünyada seni bekleyen bir miktar ceza anlam na gelen, bir ceza tafl yarak da olsa koyabilirdin. Çünkü çok az Katolik öldükleri zaman bitifl çizgisine ulaflm fl olacaklar n düflünürdü. Sadece azizler o mutlu konumda olabilirdi ve kendini bir aziz gibi görmek aziz olmad n n kesin bir iflaretiydi: En az Ümitsizlik kadar kötü olan Küstahl k isimli bir y lan vard (Gerçekten çok yarat c bir oyundu.). Hay r, Katoliklerin ço- u ister affedilebilir ister ölümcül olsun hayatlar boyunca iflledikleri günahlar na karfl l k gelen cezalar için çal flarak arafta bir süre geçirmeyi beklerdi. Anlad n z üzere, bu günahlar ndan Tövbe sakramenti yoluyla affedilmifl olabilirlerdi; ancak hâlâ arafta al konulma süreleri vard. Araf, cennetin kap lar na giden yolda bir çeflit transit piflmanl k kamp yd. Vefat etmifl yak nlar n zdan ço u büyük olas - l kla oradayd ki zaten bu nedenle onlar için dua ettiniz (Sonuçta cennet veya cehenneme ulaflm fl bir ruh için dua etmenin bir anlam yok.). Onlar için dua etmek mültecilere yemek kolileri göndermek gibiydi ve içine birkaç tane endüljans * koyabilirseniz çok daha iyi olurdu. Endüljans, günah n sahibini bekleyen cezalar, örne in özel bir duay söyleyerek k rk gün veya hacca giderek iki yüz k rk gün azaltan bir çeflit dinsel kupon gibiydi. Günler arafta geçirilen zamana karfl l k gelmiyordu (Protestan polemi inde s k rastlanan bir yanl fl yorumlama) çünkü dünya zaman tabii ki araf için geçerli de- ildi; söz konusu günler ortaça daki kilisenin kutsal kitap kefaretleri için kullan l rd. O zamanlar günah ç karan bir günâhkar n, günü- * Katolik Kilisesi nde ifllenen günahlar için gereken cezalar n belirli bir sevap/fedakârl k karfl l kald r lmas. Sonralar kilise taraf ndan ba fl/para vb karfl l da verilir oldu. (ç.n.) 16