1. Atık Üreticisinin İletişim Bilgileri: Adı Soyadı: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi Adres: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi Balkiraz Mahallesi Tıp Fakültesi Caddesi No:1-63, Mamak/Ankara Telefon: 0312 595 68 00 Faks: 0312 362 34 41 Vergi Sicil Numarası: Dikimevi V.D 0690419783 Atık Üreticisinin Bağlı Olduğu Kurum: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Atık Üreticisinin Kurumunun Türü: Hastane Yatak Sayısı: 1037 İşletme Sahibi (Yetkili Kişi): Prof. Dr Rüştü GÜNER (Hastane Başhekimi) 2. Atık yönetiminden sorumlu kişiye ait bilgiler ( İletişim Bilgileri ) : Adı Soyadı : İbrahim SU Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi Balkiraz Mahallesi Tıp Fakültesi Caddesi No:1-63, Mamak/Ankara Telefon: 312 595 6180 Faks : 312 362 34 41 3. Ekler : tarafından hazırlanmıştır. 1
3.1. Bir önceki yıla ait Atık Beyan Formlarının birer Sureti tarafından hazırlanmıştır. 2
3.2. Ulusal Atık Taşıma Formları (daha önceden gönderilmemiş ise) Her ay düzenli olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü ne gönderilmektedir. 3.3. Atık depolama alanlarının gösterildiği İşletme Vaziyet Planı (Tıbbi-Evsel atık Güzergahı, Tehlikeli Atık Güzergahı, Geri Dönüşüm Atık Güzergahı),, Güncel Kapasite Raporu, Yapı Kullanma İzin Belgesi, Geçici Atık Depolama Alanına ilişkin bilgiler/ fotoğraflar. a. İşletme Vaziyet Planı: tarafından hazırlanmıştır. 3
tarafından hazırlanmıştır. 4
tarafından hazırlanmıştır. 5
tarafından hazırlanmıştır. 6
Başhekimlik Binası: İdari işlemlerin yapıldığı yerdir: Ambalaj atıkları(150101) Radyoloji ünitesi: Görüntüleme işlemlerinin yapıldığı bölümdür. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları (150101) Hepatoloji: İleri Gastroenteroloji tetkiklerinin yapıldığı laboratuarı Merkez lab. Birimidir. Başhekimlik Ek Bina: İdari ve Bilgi işlem teknik servisinin bulunduğu birimdir. Ambalaj atıkları(150101) Kartuş ve toner atıkları (08031 Elektrikli ve elektronik ekipman atıkları (160213 Serpil Kan Merkezi: Hastalara kan ve kan ürünleri temini ve analizi yapılmaktadır. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) tarafından hazırlanmıştır. 7
Geriatri: 65 yaş üzeri hastaların hastalıkları. Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları(150101) Fizik Tedavi ve Reh. Anabilim Dalı: Hastaların fiziksel aktivasyonlarının artırabilmelerine yardımcı olmak için yapılan tedavilerdir. (Cerrahi işlem yapılmamaktadır.) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları(150101) Tıbbi Onkoloji Kliniği: Kanser tedavisi yapılmaktadır. (Cerrahi işlem yapılmamaktadır.) Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Stotoksik ve stostatik ilaçlar ve ilaç hazırlamada kullanılan koruyucu giysiler (180108) tarafından hazırlanmıştır. 8
Ambalaj atıkları (150101) Radyasyon Onkoloji: Radyoterapi uygulaması yapılan kliniktir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) Yanık Merkezi: Hizmete açılmamıştır. Cerrahi Binası: Genel Cerrahi: Cerrahi girişimlerin yapıldığı birim. Çocuk Cerrahi: Çocuk hastalara cerrahi girişimlerin yapıldığı birim. Cerrahi Onkoloji: Onkoloji hastalarına cerrahi girişimlerin yapıldığı birim. Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi: Hastalık, kaza, ameliyat tümörler, yanıklar vb durumlar sonucu vücutta çeşitli şekil bozuklukları ya da doku-organ, işlev kayıplarının cerrahi girişimlerinin yapıldığı birim. Müşterek Ameliyathane: Cerrahi binasındaki tüm cerrahi birimlerinin ameliyatlarını yaptığı birim. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) tarafından hazırlanmıştır. 9
Sterilizasyon Ünitesi: a) Basınçlı buhar ile sterilizasyon yöntemi, ön vakumlu otoklavlar: ısıya ve neme duyarlı olmayan malzemelerin sterilizasyonu yapılmaktadır. b) Etilen oksit (EO) ile sterilizasyon da Kartuşlu sistemler ve tüplü sistemler: ısıya ve neme duyarlı malzemelerin sterilizasyonu yapılmaktadır. Deşarjı kanalizasyon ve havaya verilmektedir. Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları (150101) Nütrisyon Ünitesi: Beslenme solüsyonlarının hazırlandığı ünite Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) Merkez Lab: Rutin kan ve idrar testlerinin yapıldığı laboratuardır. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) tarafından hazırlanmıştır. 10
Nükleer Tıp Anabilim Dalı: Işınların özel yöntemler veya aygıtlarla dışarıdan sayımı, görüntü olarak izlenmesi ya da tanımlanması ile tanı konulmasını sağlayan birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları (150101) Radyoaktif Atıklar ( TAEK ) Gastroentoroloji Kliniği: Sindirim sistemi hastalıklarının teşhis ve tedavisi yapıldığı birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları (150101) Atık minimizasyonu için kullanılan yöntemler: Gluteraldehitin glisinle nötralize edilmesi. Spor Hekimliği: Spor yaralanmalarına bakan birim. Ambalaj atıkları (150101) tarafından hazırlanmıştır. 11
Göz Hastalıkları Anabilim Dalı: Göz hastalıklarının cerrahi girişimlerinin ve tedavilerinin yapıldığı birim. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) Etilen oksit (EO) ile sterilizasyon da Kartuşlu sistemler ve tüplü sistemler: Isıya ve neme duyarlı malzemelerin sterilizasyonu yapılmaktadır. Deşarjı havaya verilmektedir. Eczane: Birimlere ilaç ve serum temin etmektedir. Ambalaj atıkları(150101) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Atık Minimizasyon yöntemleri: son kullanma tarihi yaklaşan ilaçların firmaya iadesi sağlanmaktadır. Isı Merkezi: Hastanemizin ısınma ihtiyacını karşılayan birimdir. Ambalaj atıkları (150101) Hematoloji: Kan hastalıklarının tedavi edildiği birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) tarafından hazırlanmıştır. 12
Ambalaj atıkları (150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) Kordon Kanı: Kordon anı saklayan birimdir. Ambalaj atıkları (150101) Çocuk Gündüz Bakımevi: Kurum çalışanlarının çocuklarına gündüz hizmet veren birimdir. Ambalaj atıkları (150101) PDÖ Dershaneleri, Öğrenci Mesleksel Beceri Merkezi: Tıp öğrencilerinin eğitim aldıkları birimdir. Ambalaj atıkları (150101) Otistik Çocuklar Merkezi: Otistik Çocukların takibinin yapıldığı merkezdir. Ambalaj atıkları (150101) tarafından hazırlanmıştır. 13
Kriz Merkezi: Kapatılmıştır. Adli Tıp: Adli vakaları değerlendiren birimdir. Ambalaj atıkları (150101) Çocuk Hastanesi: Henüz hizmete açılmamıştır. Ruh Sağlığı ve Has. Anabilim Dalı: Psikolojik rahatsızlığı olan çocuk ve yetişkinlerin teşhis ve tedavisinin yapıldığı birimdir. Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları (150101) 50 Yıl Anfisi: Eğitimlerin ve toplantıların düzenlendiği birimdir. Ambalaj atıkları(150101) Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı: Akciğer hastalıklarının teşhis ve tedavilerinin yapıldığı birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) tarafından hazırlanmıştır. 14
İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Bilim Dalı: Alerjik hastaların teshis ve tedavilerinin yapıldığı birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Ambalaj atıkları (150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08) Lepra Eğitim merkezi: Lepra hastalarının takip ve tedavi edildiği birimdir. Ambalaj atıkları(150101) Eğitim Koordinatörlüğü: Tıp öğrencilerine hizmet veren idari birimdir. Ambalaj atıkları(150101) Kartuş ve to ner atıkları (080317) Morg: Cenaze işlemlerinin yapıldığı yer. Ambalaj atıkları (150101) tarafından hazırlanmıştır. 15
- Bakım Onarım: Bakım esnasında oluşan yağ ve yakıt filtreleri (160107) Diğer motor Şansıman ve motor yağları (130208) Kontamine ambalaj (150110) Tehlikeli maddelerle kirlenmiş absorbanlanmış kontamine atık (150202) Organik çözücüler ya da diğer tehlikeli maddeler içeren atık boya ve vernikler (080111) Ömrünü tamamlamış kontamine hepafiltreler Ambalaj atıkları(150101) Garaj: Ulaşım ve tamir işlerinin yapıldığı birimdir. Bakım esnasında oluşan yağ ve yakıt filtreleri (160107) Diğer motor Şanzıman ve motor yağları (130208) Kontamine ambalaj (150110) Tehlikeli maddelerle kirlenmiş absorbanlanmış kontamine atık (150202) Organik çözücüler ya da diğer tehlikeli maddeler içeren atık boya ve vernikler (080111) Ömrünü Tamamlamış lastikler (16 01 03 ) Ambalaj atıkları(150101) Öğretim Üyeleri Yemekhanesi (Kontratlı Hizmet Alımı) Bitkisel Atık Yağ ( 20 01 26) Ambalaj atıkları(150101) tarafından hazırlanmıştır. 16
Genel Yemekhaneler (Kontratlı Hizmet Alımı) Bitkisel Atık Yağ ( 20 01 26) Ambalaj atıkları(150101) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı: Çocuk hastalıklarının teşhis ve tedavilerinin yapıldığı birimdir. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08) Diyaliz Atıkları Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Üreme Sağlığı: Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları(150101) Sitotoksik ve sitostatik atıklar (18 01 08 ) tarafından hazırlanmıştır. 17
Hemşire Lojmanları: Ambalaj atıkları(150101) Kalp merkezi: Kalp ve damar hastalıklarının tedavisi yapılmaktadır. Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar (180106 ) Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar (150110) Miadı dolmuş ilaçlar ve enfeksiyon riski olmayan yarım kalmış ilaç ve serum atıkları (180109) Ambalaj atıkları (150101) Sterilizasyon: Etilen oksit H2SO4 le nötralize edilmektedir. Atık Minimizasyonu yöntemleri: 1. Eczane: son kullanma tarihi yaklaşan ilaçların firmaya iadesi sağlanmaktadır. 2. Gluteraldehitin glisinle nötralize edilmektedir (ek1) 3. Etanol, metanol, izoamilalkol gibi aşağıdaki referanslarda akut tehlikeli atık listesinde yer almayan tüm kimyasal şişeleri distile su ile 3 kez durulanıp kurutularak cam atık geri dönüşümü olarak değerlendirilmektedir. 4. Etil Alkol Geri Kazanımı yapılmaktadır (ek 1). 5. Ksılen Geri Kazanımı yapılmaktadır (ek1): 6. Formaldehit Geri Kazanımı yapılmaktadır (ek1) tarafından hazırlanmıştır. 18
TEKNİK BİLGİLER 1.ATIK SU BACASI (ROGAR) Toplam 6 Adet yerden şehir şebekesine bağlantı vardır. a) Genel Mutfak arkası b) Psikiyatri Önü c) Gözün Önü d) Cerrahi Giriş Merdiven Önü e)mediko Bağlantı Noktası f)kalp Merkezi 2. KAZANLARIMIZ ISI MERKEZİ: 4*2200000 KCAL/H 2*2500000 KCAL/H 2*1500 KCAL/H (Buhar Kazanı) KALP MERKEZİ: 2*1000000 KCAL/H 2*1500 KCAL/H (Buhar Kazanı) 3.GARAJ 3 ADET HİZMET ARACI 6 ADET MİNİBÜS 1 ADET CENAZE ARACI 6 ADET AMBULANS 2 OTOBÜS 2 KAMYON 1 KAMYONET 4.TRAFOLAR JENARATÖRLER 1 KADIN DOĞUM ARKASI 1 KADIN DOĞUM ARKASI 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI ARKASI 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI tarafından hazırlanmıştır. 19
1 GÖZ KLİNİĞİ ARKASI 2 ISI MERKEZİ 2 ÇOCUK KLİNİĞİ ARKASI 2 ÇOCUK KLİNİĞİ 1 GENEL CERRAHİ ARKASI 1 GENEL CERRAHİ ARKASI 5.SOĞUTMA GRUPLARI 5 ADET HAVA SOĞUTMALI CHILLER GRUBU MEVCUTTUR. tarafından hazırlanmıştır. 20
Tıbbi ve Evsel Atık Güzergahı tarafından hazırlanmıştır. 21
Tehlikeli Atık Güzergahı tarafından hazırlanmıştır. 22
Geri Dönüşüm Güzergahı tarafından hazırlanmıştır. 23
b. Güncel Kapasite Raporu tarafından hazırlanmıştır. 24
c. Yapı Kullanma İzin Belgesi tarafından hazırlanmıştır. 25
tarafından hazırlanmıştır. 26
3.4. Geçici Atık Depolama Alanına ilişkin bilgiler/fotoğraflar Geçici atık deposu, hastanemiz yatak sayısı göz önüne alınarak kampüs içerisinde farklı bir alanda inşa edilmiştir. Geçici atık deposunda evsel ve tıbbi nitelikli atıklar için iki ayrı bölüm bulunmaktadır. a. Evsel atık geçici atık deposunun yeri ve özellikleri: Evsel atıkların toplandığı geçici atık depo alanı; çeşitli patojenlerden uzak, yıkama ve dezenfektanlara dayanıklı malzemeden yapılmış, dışarı açılabilen kapaklarının olduğu, en az iki günlük atığı depolayabilecek özelliklere sahiptir. b. Tıbbi atık geçici atık deposunun yeri ve özellikleri: tarafından hazırlanmıştır. 27
Tıbbi atık geçici atık deposu; duvarları ve zemini kolayca dezenfekte edebilecek, en az iki günlük atığı depolayabilecek kapasitede, soğutma sistemine sahip, özellikleri taşımaktadır. Ayrıca tıbbi atık bölmesinde, sızan sıvılar talaşla yoğunlaştırılıp daha sonra tıbbi atık poşetinde toplanarak atılmaktadır. 3.5. İşletmenin Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Kapsamındaki Değerlendirme Yazısı tarafından hazırlanmıştır. 28
3.6. İşletme proseslerine ilişkin İş Akım Şemaları ve Açıklamaları (Hastane Tanıtımı) Evsel nitelikli atıkların ve Tıbbi atıkların biriktirme kaplarının bulunduğu yerler ve toplama saatlerinin belirtildiği tablo Birim Adı Evsel Atık Tıbbi Atık Evsel Atık Tıbbi Atık Depolama Yeri Göğüs Hastalıkları 10.40 10.40 13.40 14.00 Bodrum kat merdiven altı Psikiyatri 09.00-14.30 - Bodrum kat Göz Hastalıkları 07.30 07.45 15.00 15.00 Ameliyathane Deposu Çocuk Sağ. ve 10.30 10.30 14.30 14.30 Yan Giriş Kapısından Hast. Kadın Hast. ve 11.00 10.45 13.00 13.15 Yangın Merdiveni Doğum Hematoloji 10.30 10.30 13.30 13.30 Yangın Merdiveni Altı Genel Cerrahi 09.30 09.30 13.45 14.00 Yoğun bakımda Depo Alanında Gastroenteroloji 09.00 09.30 14.30 14.30 Merdiven Altında Nükleer Tıp 09.00 09.30 14.30 14.30 Giriş Kat Tuvaletinde Diş Kliniği - - 14.30 14.30 Merdiven Altında Plastik Cerrahi 09.30 09.30 14.00 14.00 Tuvalet İçinde Bölmede Çocuk Cerrahisi 09.30 09.30 14.00 14.00 Koridor Sonunda Bulunan Tuvalette Spor Hekimliği - - - 14.30 Merdiven Altında Kalp Merkezi 07.30 07.30 13.30 13.30 B2Katı YanGirişte Bulunan Geçici Atık Deposunda Geriatri 09.30 09.30 14.00 14.00 Zemin Kat Depoda tarafından hazırlanmıştır. 29
Fizik Tedavi 08.30 08.30 14.00 14.00 FTR On Giriş Kapısında Tıbbi Onkoloji 08.30 09.00 14.00 14.00 Arka Çıkış Kapısında Radyasyon Onkoloji 09.00 09.00 14.00 14.00 Zemin Kat Depoda Radyoloji 08.30 08.30 14.30 14.30 Orta Bahçe Birim Karşısında Diabet Merkezi 09.00 09.00 14.00 14.00 Orta Bahçe Birim Merkez Laboratuarı PDO, Adli Tıp, Doldukça Sos.Pediatri, Götürülüy Genetik Karşısında 08.30 08.30 11.00 14.00 14.00 Orta Bahçe Birim or Doldukça Götürülüyor Doldukça Götürülüyor Karşısında 14.00 Koridor Sonunda, Tuvalet İçlerindeki Bölmelerde Tehlikeli atık biriktirme kapları, tehlikeli atıkları meydana geldiği noktalarda bulunmaktadır. Tehlikeli atıklar sorumlu personel tarafından 30 dakikalık aralıklarla toplanmakta ve tıbbi atık taşıma araçlarının izlediği güzergahı izleyerek geçici tıbbi atık deposuna taşınmaktadır. tarafından hazırlanmıştır. 30
3.7. Tehlikeli Atık Depolama Alanı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası tarafından hazırlanmıştır. 31
3.8. Atık Minimizasyon Uygulamasına Yönelik İzinler/Onaylar (Var ise) 3.9. Atık Analizleri, Sözleşmeler tarafından hazırlanmıştır. 32
tarafından hazırlanmıştır. 33
tarafından hazırlanmıştır. 34
tarafından hazırlanmıştır. 35
4. Atık Kaynakları Hakkında Detay Bilgi 4.1. Atık türlerine göre atık kaynaklarının da gösterildiği iş akım şeması, prosesin ve atık oluşumunun anlatıldığı teknik olmayan özet: CEBECİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ İŞ AKIM ŞEMASI Hasta Personel Ziyaretçi Tedarikçi HASTANE Laboratuar Poliklinik Klinik Bakım Onarım ATIK Tehlikeli Atık Tıbbi Atık Evsel Atık Geri Dönüşüm tarafından hazırlanmıştır. 36
Tehlikeli Atık Deposu Tıbbi Atık Deposu Evsel Atık Deposu Geri Dön. Deposu Yetkili Firma Büyükşehir Belediyesi Mamak Belediyesi Mamak Belediyesi Bertaraf Bertaraf Bertaraf ŞEMANIN AÇIKLAMASI - Klinikler, Yoğun Bakım Üniteleri, Ameliyathane, Endoskopi Ünitesi, Poliklinikler: Hasta bakım ve tedavi işlemleri yapılmaktadır. Bu işlemler sonucunda da sıvı Kimyasal atıklar, kontamine ambalajlar, miadı geçmiş ilaçlar, stotoksik ve stostatik ilaçlar, floresanlar, kartuş, atık pil ve aküler, Kimyasallarla bulaşmış absorbanlar, Tıbbi atıklar, - - Labotuarlar: Yapılan tetkikler sonucunda; sıvı kimyasal atıklar, kontamine ambalajlar, floresanlar, kartuş, atık pil ve aküler, Kimyasallarla bulaşmış absorbanlar, Tıbbi atıklar, - - Radyoloji: Görüntüleme işlemi sonucunda; sıvı kimyasal atıklar, kontamine ambalajlar, floresanlar, kartuş, atık pil ve aküler, Kimyasallarla bulaşmış absorbanlar, Tıbbi atıklar, - - Eczane: İlaç temini sonunda; miadı geçmiş ilaçlar, kartuş, floresanlar - - Teknik servis: Bakım onarım sonucunda; kontamine ambalajlar, floresanlar, kartuş ve toner, atık pil ve aküler, Kimyasallarla bulaşmış absorbanlar, yağ ve yakıt filtreleri, elektrikli ve elektronik ekipman atıkları, motor şanzıman ve motor yağları, yağ katran ve diğer maddeler içeren kablo atıklar,ömrünü tamamlamış araba lastikleri,hepa filtreler, atık boya ve vernik kutu atıkları oluşmaktadır. tarafından hazırlanmıştır. 37
4.2. Tablo 1.1. Türlerine Göre Tehlikeli Atık Kaynakları Faaliyet Alanları Faaliyet /İşlemler Oluşan Tehlikeli Atıklar Atık florasan ve civalı Aydınlatma Sistemi ampüller Tüm Birimler (İç-Dış) Elektronik ve Pilli Ömrünü tamamlamış piller cihazlar kullanımı elektronik atıklar İdari Bürolar Fotokopi, faks ve yazıcı kullanımı Toner kutuları ve tonerler Jeneratörler Atık yağ Bakım-Onarım Boya ile Kontamine Boya malzemeler (boya kutusu, fırça vb.) Klima Santrali Ömrünü tamamlamış kontamine Hepafiltreler Çevre Birimi İlaçlama hizmeti pestisitler Garaj Araçlar Atık yağ Ömrünü tamamlamış akü Yağ ile kontamine malzemeler (eldiven, üstübü vb.) Toner kutuları ve tonerler, elektronik atıklar Bilgisayar ve Bilgi İşlem Teknik Servis bileşenleri Miadı dolmuş ilaçlar bakımı Eczane İlaç dağıtım/depolama Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar tarafından hazırlanmıştır. 38
Klinikler/Ameliyathaneler/Yoğun Bakımlar Yemekhaneler Kemoterapi hazırlama/uygulama Dezenfeksiyon işlemleri Hasta bakım hizmetleri Genel hizmetleri Tedavi hizmetleri Temizlik Yemek Üretim ve Dağıtımı ve bunlarla kontamine tıbbi malzemeler Gluteralaldehit, ambalajlar kontamine Tıbbi atıklar (kesici, delici, patolojik, enfeksiyöz) Ambalajı üzerinde tehlikeli işareti bulunan yüzey temizleyiciler, deterjanlar vb./ bularla kontamine ambalajlar Miadı dolmuş ilaçlar Bitkisel atık yağlar (Kontratlı hizmet alımı) Sodalime, entübasyon tüpleri, anestezik gaz ambalajları Ameliyathaneler Anestezi faaliyeti Hidrojen peroksit gazı Sterilizasyon Ünitesi Sterilizasyon Diyaliz atıkları Diyaliz Ünitesi (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları) Laboratuarlar Diyaliz Hormon, Koragülasyon ve Biyokimyasal Analizler Analiz sonucu oluşan sıvı atıklar tarafından hazırlanmıştır. 39
4.2. Tablo 1.2. Türlerine Göre Tehlikesiz Atık Kaynakları Faaliyet Alanları Faaliyet /İşlemler Oluşan Tehlikesiz Atıklar Tüm faaliyetler Ambalaj atıkları Tüm birimler Tüm hizmetler Hurdalar Garaj Ulaşım Ömrünü tamamlamış lastik 5. A.Y.G.E.İ.Y Atık Listesindeki (EWC) Kodu ve Açıklaması Atık Kodları ve tanımları ile toplama-ayırma ve bertaraf/gerikazanım yöntemlerine ilişkin kodlar ve tanımlamalar 05.07.2008 tarihli ve 26927 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürülüğe giren A.Y.G.E.İ.Y (Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik) doğrultusunda yapılacaktır. Tablo 2.1. EWC Kodları İle Birlikte Tehlikeli Atık Tanım, Miktar ve Bertaraf Yöntemi A.Y.G.E.İ.Y Tehlikeli Bertaraf / A.Y.G.E.İ.Y Ek-4 Bertaraf / Ek-4 Tehlikeli Atık Gerikazanım Tehlikeli Atık Gerikazanım Atık EWC Miktarı Yöntemi Tanımlaması Yöntemi Kodu (Kg) Açıklaması 20 01 21 Flüoresan tüpler 100 Bertaraf Tamamı Bertaraf (lambalar) ve diğer civa içeren atıklar 16 06 02 Nikel Kadminyum piller 100 Tamamı TAP 08 03 17 Tehlikeli atık içeren baskı 0 Tamamı Tekrar tarafından hazırlanmıştır. 40
tonerleri 13 02 08 Atık makine şanzıman ve yağlama yağları (jeneratör ve araç) kullanılabilen kartuj ve tonerler kullanılarak minimizasyon 700 Tamamı PETDER 18 01 06 Sıvı kimyasal atıklar 5.000 Yakılarak Bertarafı 19 07 02 Depolama sızıntı suları -0 15 02 02 Filtre maddeleri, temizleme bezleri ve koruyucu giysiler 16 01 07 Yağ filtreleri 0 16 02 13 Iskartaya çıkmış elektronik atıklar 20 01 33 16 06 01, 16 06 02 ya da 16 06 03 de bahsedilen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren karışık akümülatörler 16 01 03 Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar (araba lastikleri) Minimizasyon %40 %60 50 Tamamı Bertaraf 150 Tamamı M.K.- HURDASA 18 01 09 18 01 08 dışındaki ilaçlar 1000 Tamamı Eczanelere geri verilerek minimizasyon 18 01 08 Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar -0-0 1000 Tamamı Bertaraf tarafından hazırlanmıştır. 41
18 01 03 Enfeksiyonu engellemek amacı ile toplanmaları ve atılmaları özel işleme tabi olan atıklar (Tıbbi atıklar) 337430 Vahşi depolama ile bertaraf Ankara Büyükşehir Belediyesi 20 01 19 Pestisitler 5 Tamamı Bertaraf Tablo 2.2. EWC Kodları İle Birlikte Tehlikesiz Atık Tanım, Miktar Ve Bertaraf Yöntemi A.Y.G.E.İ.Y Ek-4 Tehlikesiz Atık EWC A.Y.G.E.İ.Y Ek-4 Tehlikesiz Tanımlaması Atık Tehlikesiz Atık Miktarı (Kg) Bertaraf / Gerikazanım Yöntemi Bertaraf / Gerikazanım Yöntemi Açıklaması Kodu 16 02 14 Iskarta ekipmanlar 60480 Geri kazanım M.K.E Hurdasan 16 01 03 Ömrünü tamamlamış araba lastikleri 0 6.Bir Önceki Yıla Ait Tehlikeli ve Tehlikesiz Atık Miktarları, Yıllık Atık Üretim Miktarları Tahmini (Gelecek 3 Yıl İçin) 6-1.Tablo 3.1. Tehlikeli Atıklar İçin Üç Yıllık Tahmini Plan A.Y.G.E.İ.Y Bir Tehlikeli Atıkların Ek-4 Önceki Yıl Gelecek 3 Yıl İçin Tahmini Değerlendirilme tarafından hazırlanmıştır. 42
Oluşan Net Tehlikeli Atık Miktarı Tehlikeli Atık Miktarı Yöntemleri ve Oranları Tehlikeli 2012 Yılı 2013 2014 2015Yılı Yöntem Oran (%) Atık EWC Kodu (kg/yıl) Yılı (Kg/yıl) Yılı (Kg/yıl) (Kg/yıl) 200121 100 100 100 YakılarakBertaraf 100 160602 100 100 100 TAP, geri dönüşüm 100 080317 100 100 100 Tekrar kullanılabilen kartuj %80 geri dönüşüm ve toner %20 kullanılarak geri Bertaraf dönüşüm 130208 1000 1000 1000 Tamamı geri 100 dönüşüm PETDER 180106 5000 4750 4500 Yakılarak Bertarafı Minimizasyon % 40 % 60 190702-0 0 0 100 150202 100 100 100 Tamamı 100 Yakılarak Bertaraf 160107 20 20 20 Tamamı 100 Yakılarak Bertaraf 160213 150 150 150 Tamamı geri 100 dönüşüm M.K.-HURDASA tarafından hazırlanmıştır. 43
200133 50 50 50 TAP 100 160103 0 0 0 100 180109 1000 1000 1000 Tamamı temin edilen firmalara geri verilerek minimizasyon 180108 5000 5000 5000 Tamamı Yakılarak Bertaraf 180103 337430 330000 315000 300000 Vahşi depolama ile Bertaraf 150110 3000 3000 3000 Bertaraf Temin edilen firmanin toplaması koşulu aranarak alım yapılacak tır 200119 2 2 2 Yakılarak Bertaraf 100 100 100 100 100 6-1. Tablo 3.2. Tehlikesiz Atıklar İçin Üç Yıllık Tahmini Plan A.Y.G.E.İ.Y Bir Önceki Yıl Gelecek 3 Yıl İçin Tahmini Tehlikesiz Atıkların Ek-4 Oluşan Net Tehlikesiz Atık Miktarı Değerlendirilme Tehlikesiz Yöntemleri ve Oranları Atık Miktarı Tehlikesiz Atık 2012 Yılı 2013Yılı 2014 Yılı 2015 Yılı Yöntem Oran (%) EWC Kodu (kg/yıl) (Kg/yıl) (Kg/yıl) (Kg/yıl) 150101 11280 60000 65000 70000 geri 100 kazanım 160214 60480 80000 75000 70000 geri 100 kazanım 160103-50 50 50 Geri tarafından hazırlanmıştır. 44
Dönüşüm 6.2. Tesis Prosesinde Tehlikeli ve Tehlikesiz Tüm Atıkların Azaltılmasına Yönelik Yapılacak İşlemler, Önlemler Ve Planlara İlişkin Açıklama: o Atık eğitiminin tüm hastane çalışanlarına verilmesi o Atıkların kaynağında ayrıştırılmasının sağlanması o Atık minimizasyonuna uyarak birinci yıl % 5, ikinci yıl % 10 atık azaltılması o Ürün temini ve stoklama aşamalarında verilen hizmetlerin eksiksiz ve sorunsuz sürdürülebilmelerine olanak tanıyacak en düşük miktarlarda alım yapılacaktır. o Ürün temini yapılırken son kullanma tarihi yaklaşmamış ve uzun ömürlü ürünler tercih edilecektir. o Stoklanan ürünlerin kontaminasyona uğramaması, dökülmemesi ve zarar görmemesi için uygun ambalajlarlarda olmasına ve uygun koşullarsa saklanmasına üst düzeyde önem verilecektir. 7.Bertaraf/Geri Kazanıma Gönderilen Atıkların Gönderildiği Tesislere İlişkin Bilgiler 7.1. Tehlikeli Atıkların Gönderildiği Bertaraf/Geri Kazanım Tesisleri EWC Tehlikeli Atığın Tanımı İşareti Kod 180103 Tıbbi atık İşareti 1. Bertaraf işletmecisi iletişim bilgileri: Çimentaş Grup Şirketi, Süreko Atık Yönetimi Nakliye Lojistik Elektrik Üretim A.Ş Eski Kemalpaşa Caddesi No: 19 K: 2 Işıkkent, Bornova, 35070, İZMİR Telefon: +90 (232) 472 20 40 Faks: +90 (232) 472 07 17 2. Tesis iletişim bilgileri: Esenyazı Köy Yolu Üzeri, Sandal, Kula, MANİSA Telefon: +90 (236) 842 10 10 Faks: +90 (236) 842 10 30 tarafından hazırlanmıştır. 45
3. Bakanlık lisans No: 150-255 sayı ve 19.10.2012 tarih 4. Yetkili kişi: Şükrü Alim 5. Bertaraf tesisi tipi ( Düzenli depolama, yakma, kimyasal/fiziksel/biyolojik işlem): Atıktan Türetilmiş Yakıt (RDF) Üretimi Atıktan Elektrik Enerjisi Üretimi Biyo Kurutma Metal Geri Kazanımı Sıvı Atık Kimyasal Ön İşlem Kablo Geri Kazanımı Ambalaj Atığı Toplama Ayrıştırma Endüstriyel Atık Düzenli Depolama Endüstriyel Atık Ara Depolama Kontamine Varil Geri Kazanım Atık Yönetimi Danışmanlığı Atık Lojistik Hizmeti Kalite Kontrol ve Laboratuvar Hizmetleri Floresan Lamba İmha 6. Bertaraf/Geri kazanım işlemlerinin açıklanması(yönetmelik Ekinde yer alan D ve R ler) 7. Bertaraf işlemleri ile ilgili detay: Atıklar farklı bertaraf işlemi görebilir. Bir kısmı yakmaya, bir kısmı düzenli depolamaya, bir kısmı da geri kazanıma gidebilir. (% ler ile nereye gittiği verilecek) 8. (Kendi bertaraf tesisi varsa) Kendi tesisinde bertaraf düşünüyorsa (Örneğin hastanede klinik atık yakma v.s) Bertaraf birimi hakkında bilgi (Planlar ve yöntemler) 9. Atık Devamlılığı; - Geri kazanım mümkün değilse, üretici bunun nedenlerini vermek zorundadır. Bertaraf gönderilmesinin nedeni (Örneğin; geri kazanım maliyeti, Uygun geri kazanım tesisi bulunmaması, geri kazanılan malzemenin Pazar payı bulunamaması v.b.) - Eğer toplam atık 1 tesiste bertaraf edilmiyorsa, atık üreticisi ne kadar, nerede bertaraf edileceğini beyan etmelidir. 7.2. Tehlikesiz Atıkların Gönderildiği Toplama-Ayırma veya Geri Kazanım ve Bertaraf Tesisleri tarafından hazırlanmıştır. 46
EWC Kod ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ CEBECİ ARAŞTIRMA ve Tehlikesiz Atığın Tanımı İşareti 1. Tesis iletişim bilgileri;(firma Adı, Adres, Telefon, Faks) 2. Var ise lisans, geçici faaliyet belgesi, çevre izin ve lisans belgesi, çevre lisansı numarası veya toplama-ayırma izni belge numarası ve geçerlilik süresi 3. Tesis Yetkilisinin Adı Soyadı: 4. Atıkların gönderildiği tesislerin türü (Toplama-Ayırma/Geri Kazanım/Bertaraf), A.Y.G.E.İ.Y. Ek-II-A ve B2de yer alan D ve R kodları, 5. Atık üreticisinin kendi bertaraf tesisi varsa ve atıklar bu şekilde bertaraf ediliyorsa bertaraf birimi hakkında bilgi (Planlar ve yöntemler, bakanlık uygun görüş yazısı) 6. Geri kazanımı mümkün olmayan ve bertarafa gönderilen atıklarla ilgili olarak atık üreticisi tarafından bunun nedenlerinin açıklanması. (Örneğin geri kazanım maliyetinin yüksek oluşu, uygun geri kazanım tesisi bulunmaması geri kazanılan malzemenin Pazar payının bulunmaması v.b.) tarafından hazırlanmıştır. 47
EK-1 Atık Minimizasyonu yöntemleri : o Eczane: son kullanma tarihi yaklaşan ilaçların firmaya iadesi sağlanmaktadır. o Gluteraldehitin glisinle nötralize edilmesi: OPA nötralizasyon ile detoksifikasyonu her bir galon (3.78lt) gluteraldehit veya Orthophthalaldehyde (OPA) yaklaşık 0.55% OPA içeren Cidex OPA için 25 gr glicine olarak hastanemizde de benzer şekilde EPA ve W aste Water Managment and Minimization Guidance for Health Care Facilities gibi referans kılavuzlarda verilen/önerilen miktarlarda nötralizasyon etken maddesi (glicin aa.) tehlikeli atık kapsamında olan (18.01.06) tıbbi cihazların sterilizasyonunda kullanılan ve atık üretim miktarı fazla olan yaklaşık 0.55% OPA içeren Cidex OPA üzerine eklenerek nötralizasyon gerçekleştirilmektedir. Akabinde elde edilen atık kanala verilerek bertaraf edilir. o o o Etanol, metanol, izoamilalkol gibi aşağıdaki referanslarda akut tehlikeli atık listesinde yer almayan tüm kimyasal şişeleri distile su ile 3 kez durulanıp kurutularak cam atık geri dönüşümü olarak değerlendirilmektedir. Aşağıda linki verilen adreslerden; akut tehlikeli atık listesine ve bu liste dışında yer alan kimyasallar ile kirlenmiş şişelerin ve ambalajların geri dönüşümü protokollerine ulaşılabilir. http://web.princeton.edu/sites/ehs/chemwaste/mtcontainers.htm http://www.oseh.umich.edu/hazmats/wastepackaging.shtml Etil Alkol Geri Kazanımı: Etil alkol laboratuarlarda yüksek miktarda kullanılan çözücülerden biridir. Dolayısıyla geri kazanımı önem arz etmektedir. Patoloji laboratuarımızda bulunan CBG benç üstü geri kananım sistemi ile 10 litrelik etil alkol atığı kullanılan etil alkolün kalitesine göre % 50-60 oranlarında geri kullanılabilir olarak kazılmaktadır. Üretilen atık miktarı ise bu sayede her 10 lt için yaklaşık 4 litre olacak şekilde minimalize edilmiş olmaktadır. Ksılen Geri Kazanımı: Ksılen laboratuarlarda yüksek miktarda kullanılan tehlikeli kimyasallardan biridir. Dolayısıyla geri kazanımı hem kullanım tarafından hazırlanmıştır. 48
miktarının azaltılması açısından hem de üretilen tehlikeli atık miktarının düşürülmesi açısından önem arz etmektedir. Patoloji laboratuarımızda bulunan CBG benç üstü geri kananım sistemi ile 10 litrelik ksılen atığı yaklaşık %50-60 oranlarında geri kullanılabilir olarak kazılmaktadır. Üretilen atık miktarı ise bu sayede her 10 lt için yaklaşık 4 litre olacak şekilde minimalize edilmiş olmaktadır. o Formaldehit Geri Kazanımı: Formalin özellikle tüm ameliyat materyallerinin laboratuar testleri için gönderilme koşulu olarak kullanımı nedeniyle hastanelerimizde yüksek miktarlarda kullanılan tehlikeli grubunda yer alan kimyasallardan biridir. Dolayısıyla geri kazanımı hem kullanım miktarının azaltılması açısından hem de üretilen tehlikeli atık miktarının düşürülmesi açısından önem arz etmektedir. Bu amaçla amonyum bikarbonat ile nötralizasyon yapılmaktadır. Her bir galon formalin için %19.8 lik amonyum bikarbonat ile 1:15 oranında amonyum bikarbonat ile aşağıda gösterilen reaksiyon sonucu nötralize edilerek minimalize edilmiş olmaktadır. 6CH2O + 4NH3 = C6H12N4 + 6H2O Her 1000 ml 10% formalin (= 4% formaldehyde) 56 ml güçlü amonyum ile reaksiyona girer ve 31 hexamine (yaklaşık 3% lük solüsyon) çökeltisi elde edilir ve kanalizasyon sistemine verilerek bertaraf edilir. 130208 kodlu tehlikeli atıklar, PETDER e verilmekte ve geri dönüşüm sağlanarak minimizasyon yapılmaktadır. 160602 kodlu tehlikeli atıklar TAP a verilmekte ve geri dönüşüm sağlanmaktadır. tarafından hazırlanmıştır. 49