MKK Yat mc Bilgilendirme Hizmetleri Tan m Kitapç 06.04.2015
NDEK LER 1. Merkezi Kay t Kurulu u...4 2. Merkezi Kaydi Sistem ve Yat mc...5 3. MKK Yat mc Hizmetleri için Sicil ifre Gönderimi ve e-devlet ifresinin Kullan...5 3.1. Sicil ve ifre Temini...5 3.2. e-devlet ifresinin Kullan...6 4. MKK Yat mc Hizmetleri...6 4.1. AloMKK Yat mc Ça Merkezi (444 0 655)...7 4.2. e-cas (Yat mc Uyar Sistemi)...7 4.3. e-yönet: Kurumsal Yönetim ve Yat mc li kileri Portal...7 4.4. er@gon - Elektronik Rapor Gönderim Sistemi...8 4.5. Rassal Rapor Gönderimi...8 4.6. Yat mc Blokaj...8 4.7. Otomatik Blokaj...9 2 / 9
KISALTMALAR SPK: Sermaye Piyasas Kurulu ST: Borsa stanbul TCMB: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas TAKASBANK: stanbul Takas ve Saklama Bankas KAP: Kamuyu Ayd nlatma Platformu FEAS: Avrasya Borsalar Federasyonu MKK: Merkezi Kay t Kurulu u MKS: Merkezi Kaydi Sistem (Kaydi Sistem) e-yönet: MKK Kurumsal Yönetim ve Yat mc li kileri Portal e-genel Kurul: MKK Elektronik Genel Kurul Sistemi e-cas: MKK Yat mc Uyar Sistemi e-ürün: MKK Elektronik Ürün Senetleri Merkezi e-veri: MKK Sermaye Piyasalar Veri Bankas e- irket: MKK irketler Bilgi Portal YÖNETMEL K: Merkezi Kay t Kurulu u'nun Kurulu, Faaliyet, Çal ma ve Denetim Esaslar Hakk nda Yönetmelik TEBL : Kaydile tirilen Sermaye Piyasas Araçlar na li kin Kay tlar n Tutulmas n Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli TÜB TAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Ara rma Kurumu TTGV: Türkiye Teknoloji Geli tirme Vakf TÜS AD: Türk Sanayicileri ve adamlar Derne i BS: Devlet ç Borçlanma Senetleri MERS S: Merkezi Sicil Kay t Sistemi UYAP: Ulusal Yarg A Sistemi PTT: Türkiye Posta Telgraf Te kilat GSM: Mobil leti im Sistemi (Cep Telefonu) SMS: K sa Mesaj Servisi 3 / 9
1. Merkezi Kay t Kurulu u Ülkemizde menkul k ymetlerin saklanmas 2005 y na kadar Takasbank taraf ndan fiziken yürütülmü tür. Bu dönemde Takasbank fiziken bas senetlerin immobilizasyonunu sa lam, fiziki senetleri kendi kasas nda toplam ve mü teri baz nda saklama sistemine geçmi tir. Mü teri baz nda saklama sistemi daha sonra yerini mü teri ismine saklama sistemine b rakm r. Sermaye piyasalar için kaydile tirme reformunun ilk ad ise 1999 y nda Sermaye Piyasas Kanunu na eklenen 10/A maddesi ile birlikte at lm r. Bu reformun ana ö esi olarak menkul k ymetlerin ve bunlara ili kin haklar n elektronik ortamda kayden izlenmesi ile görevlendirilen MKK, 2001 y nda kurulmu tur. MKK ya ili kin hukuki altyap yine 2001 y nda Bakanlar Kurulu taraf ndan ç kar lan Merkezi Kay t Kurulu u'nun Kurulu, Faaliyet, Çal ma ve Denetim Esaslar Hakk nda Yönetmelik ve 22 Aral k 2002 tarih, 24971 say Resmi Gazete de yay mlanan Kaydile tirilen Sermaye Piyasas Araçlar na li kin Kay tlar n Tutulmas n Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli (Seri: IV, No: 28) ile tamamlanm r. MKK n n temel amac uluslararas sermaye piyasalar uygulamalar da takip ederek, piyasalar n etkinli inin art lmas ba lam nda üzerine dü en sorumluluklar tam anlam yla yerine getirmek ve kar la labilecek riskleri minimize etmektir. MKK n n idari yap lanmas 2002 y nda ba lam r. Kaydile tirme sürecine öncelikle yat m fonlar ile ba lanm 28 Kas m 2005 tarihinde MKB de i lem gören pay senetlerinin topluca kaydile tirilmesi ile devam edilmi tir. Bu a amadan sonra yeni sermaye piyasas araçlar n ihrac tamamen kaydi olarak yap r hale gelmi tir. Yürütülen çal malar sonucunda MKK n n yaz ve kurulumu kendisine ait olan ve i lemlerin elektronik ortamda yürütülmesini sa layan Merkezi Kaydi Sistem- MKS Projesi, TÜB TAK taraf ndan maliyet dü ürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin uygulanmas niteli i ile Ar-Ge projesi olarak benimsenerek ekonomik olarak desteklenirken, TÜB TAK, TTGV ve TÜS AD taraf ndan 11 Aral k 2007 de düzenlenen 7. Teknoloji Kongresi Ödül Töreninde de Ba ar Ödülü alm r. 4 / 9
2. Merkezi Kaydi Sistem ve Yat mc MKK da i lemler kural olarak üyeler arac ile yap lmaktad r ancak sermaye piyasas araçlar na ili kin kay tlar MKK nezdinde hak sahibi baz nda tutulmaktad r. Yat mc MKK üyesi arac ile ilk kez i lem yapt nda, MKK her yat mc ya özel bir sicil numaras olu turmakta ve ayn yat mc n farkl kurumlardaki hesaplar na ili kin bilgileri tek bir sicil numaras yla bir araya getirerek, yat mc n portföyüne ili kin hizmetler sunmaktad r. MKK n n Yat mc Bilgilendirme Hizmetlerinden faydalanmak isteyen yat mc lar n öncelikle sicil ve ifre bilgilerine sahip olmalar gerekmektedir. Gerçek ki i ya da tüzel ki i yat mc lar n, MKK üyesi ihraçç irketlerde, yat m kurulu lar nda veya bankalarda hesap açmas ve bu i lem sonras na ili kin operasyonel süreç, a daki ekilde detayl olarak yer almaktad r. Ayn yat mc n farkl kurumlardaki hesaplar na ili kin bilgileri bu sicil numaras yard yla bir araya getirilerek, yat mc n portföyüne ili kin hizmetler bir arada sunulmaktad r. Yat mc n farkl kurumlarda birden fazla hesab bulunsa dahi, mü terek-ortak bulunan hesaplar da dahil olmak üzere, sicil numaras bir tanedir. Yat mc bu sicil ile birlikte MKK taraf ndan kendisine iletilen ifre arac ile MKK hizmetlerinden faydalan r. 3. MKK Yat mc Hizmetleri için Sicil ifre Gönderimi ve e-devlet ifresinin Kullan 3.1. Sicil ve ifre Temini MKK üyeleri arac ile yat mc lar için MKK nezdinde hesap aç lmas takiben sicil numaras olu turulduktan sonra, Pay senedi, özel sektör borçlanma arac, devlet iç borçlanma senedi, di er menkul k ymet ya da yap land lm ürün i lemi gerçekle tiren, 5 / 9
Hesab nda bulunan yat m fonu kat lma belgelerinin portföy de eri 10.000 TL nin üzerinde olan, yat mc lar için otomatik olarak ifre üretilir ve MKK da kay tl adreslerine sicil- ifre bilgisi MKK taraf ndan postayla gönderilir. Bu ko ullar gerçekle mese dahi yat mc n hesab n oldu u yat m kurulu una ba vurarak sicil- ifre talebinde bulunmas durumunda sicil- ifre bilgisi postayla yat mc n adresine gönderilir. ifresini unutan yat mc lar n hesab n bulundu u üyeye ba vurarak yeni ifre talebinde bulunmalar gerekmektedir. ifrenin bloke edilmesi halinde 444 0 655 numaral ça merkezinden ifrenin tekrar kullan r hale getirilmesi mümkündür. 3.2. e-devlet ifresinin Kullan MKK Yat mc Bilgilendirme Hizmetleri e-devlet uygulamas taraf ndan sa lanan hizmetler aras ndad r. e-devlet ifresi PTT ubelerinden, ahsen ba vuru ile, üzerinde T.C. kimlik numaras bulunan kimlik ibraz ile temin edilmektedir. e- DEVLET Kap üzerinden verilen hizmetler yüksek güvenlik seviyesi gerektirdi inden, ifreler ba vuru sahipleri için özel olarak olu turulmaktad r. Bu nedenle ancak kimlik ibraz ve ahsen ba vuru ile ifreler verilmektedir. e- DEVLET ifresine sahip olan yat mc lar, bu ifrelerini kullanarak e-mkk Bilgi Portal üzerinden sunulan hizmetlerden yararlanabilirler. 4. MKK Yat mc Hizmetleri Yat mc lar, sicil ve bu sicile ba olarak MKK taraf ndan olu turularak yat mc lara iletilen ifreleri ile, Bilgilendirme Blokaj lemleri kapsam ndaki hizmetlerden faydalanabilmektedir. 6 / 9
Bilgilendirme, telefon ve internet arac ile yat mc lara sunulan hizmetler kapsam nda portföydeki menkul k ymetler ve hesap hareketlerine ili kin bilgilerin raporlanmas, e-posta iletisi ve/veya k sa mesaj olarak gönderilmesi hizmetidir. Yat mc blokaj, yat m hesaplar nda bulunan menkul k ymetlerin hesap sahibinin bilgisi d nda i lem yap lmas n engellenmesidir.yönelik 4.1. AloMKK Yat mc Ça Merkezi (444 0 655) Yat mc lar, Türkiye nin her yerinden alan kodu çevirmeden, 444 0 655 (444 0 MKK) numaral telefonu arayarak MKK n n Sesli Yan t Sistemi olan Ça Merkezi ne ula abilirler. Sesli Yan t Sistemi ne sicil ve ifre ile giri yap lmaktad r. stenilen raporlar n e-posta veya faks ile al nmas sa lanmaktad r. 4.2. e-cas (Yat mc Uyar Sistemi) e-cas MKK n n yat mc lar anl k bilgilendirme hizmetleri kapsam nda devreye ald sistemdir. Bu sistem yat mc lar n, hesaplar nda bulunan menkul ymetlere ili kin olas hata ya da suistimalleri, MKK da kay t olu tu u anda fark etmelerini sa layarak, olu abilecek münferit ya da sistemik risklerin azalt lmas veya yok edilmesini hedeflemi tir. Yat mc lar n geçerli bir e-posta adresi ile e-yönet Portal üzerinden e-cas sistemine kay t olmalar yla, hesaplar ndan herhangi bir menkul k ymet ç hareketinde an nda SMS veya e-posta ile haberdar olma imkanlar sa lanm r. 4.3. e-yönet: Kurumsal Yönetim ve Yat mc li kileri Portal MKK taraf ndan olu turulan e-yönet portal nda ortaklar ile ihraçç irketler aras nda internet, e-posta ve mobil ileti im tabanl sürekli ve standart bilgi al veri i sa lamaya yönelik hizmetler sunulmaktad r. Portal sayesinde irketler ortaklar na do rudan ula abilmekte, ayn ekilde ortaklar, ortak olduklar irketleri ile ilgili pek çok bilgiye kolayl kla bütüncül bir yakla m içinde ula abilmektedirler. irketlerin, ortaklar na özel anketler düzenleyerek bilgi al veri ini de sa lamas mümkündür. 7 / 9
e-yönet Portal üyeli inde yat mc lar, MKK sicil numaralar ve ifreleriyle ya da e-devlet ifreleri ile üyelik yapabilmektedir. 4.4. er@gon - Elektronik Rapor Gönderim Sistemi e-yönet portal ndan yap lacak tercihler do rultusunda, MKK sisteminde yat mc ad na aç lm tüm yat m hesaplar nda bulunan menkul k ymet bilgileri, hesaplar nda gerçekle en i lemlere ili kin hareketleri ve bu i lemlere ili kin komisyon raporlar n düzenli olarak her ay e-posta kanal ndan gönderimini sa layan uygulamad r. 4.5. Rassal Rapor Gönderimi Kaydile tirme Tebli i nin ilgili hükümleri ve Yönetim Kurulumuzun alm oldu u karar çerçevesinde, istatistiksel yöntemlerle her ay maksimum 10.000 yat mc ya, Kurulu umuz kay tlar nda yer alan ay sonu hesap bilgisi posta ile gönderilmektedir. Söz konusu gönderilere ili kin yat mc dan veya üyelerimizden ücret al nmamaktad r. 4.6. Yat mc Blokaj Yat mc Blokaj, yat mc n, MKK daki serbest alt hesaplar nda bulunan menkul ymetlerini bloke ederek, hesab n kendi iradesi d nda kullan lmas önleyen bir sistemin uygulanmas r. Bloke i lemine konu olan alt hesaptaki k ymetler, blokaj çözülmeden hesab n bulundu u üye taraf ndan hesaptan ç kart lamaz. Blokaj i lemi, Sermaye Piyasas Kurulu taraf ndan yat mc blokaj uygulamas nda tutulanlar hariç tüm k ymetler üzerine uygulanabilece i gibi, seçilen ymetler üzerine ve adet baz nda da yap labilmektedir. Yat mc n, blokeli hesab ndaki k ymetleri satmak istemesi durumunda; yat m kurulu unaa sat emri vermeden önce blokaj çözmesi gerekmektedir. Sermaye art na konu ymetler bloke edilmi se, hesaba eklenen yeni paylar da blokajl olarak hesaba geçmektedir. 8 / 9
Blokaj koyma i lemi hafta içi 21:00 08:00 saatleri aras nda, hafta sonu ise saat rlamas olmaks n gerçekle mektedir. Ayr ca hafta içi blokaj koyma saatleri nda yat mc blokaj emri veren yat mc n i lemi 21:00-08:00 saatleri aras nda gerçekle tirilmek üzere sisteme kaydedilmektedir. Blokaj çözme i lemi ise günün herhangi bir an nda saat s rlamas olmaks n yap labilmektedir. 4.7. Otomatik Blokaj Otomatik Blokaj ile yat mc blokaj sisteminin daha etkin kullan amaçlanm r. Otomatik blokaj sistemi yat mc lar n günün herhangi bir saatinde gerek mevcut menkul k ymetlerine gerekse gelecekte hesab nda bulunacak k ymetlere yönelik k ymet ve adet baz nda bloke alt na alma talimat vermelerine imkan sa lamaktad r. Blokaj koyma i lemi hafta içi 21:00 08:00 saatleri aras nda hafta sonu ise saat rlamas olmaks n uygulanmaktad r. Otomatik blokaj n fark ; yat mc n blokaj koymak üzere sisteme belirtilen zaman diliminde girme zorunlulu unu ortadan kald rmak ve yaln zca hesab nda bulunan de il, hesab na gelecek ymetleri de kapsayacak ekilde i lem yapacak olmas r. Böylece Otomatik Blokaj Sistemi sayesinde günün herhangi bir saatinde; belirtilen tarih aral nda gerçekle mek üzere talimat iletilmesi mümkündür. 9 / 9