DENEY 14-1 Ba lant ve Motor Yönü Kontrolü AMAÇ Deneyler tamamland ktan sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron motorunun ba lant s ve motorun devir yönü kontrolü konusunda yeterli bilgiye sahip olunabilecektir. GEREKL TEÇH ZAT Adet Tan m Katalog No 1 Üç Fazl Ç k k Kutuplu Senkron Makine EM-3330-3A 1 Üç Fazl Güç Kayna Modülü EM-3310-1B 1 Senkron Makine Uyart m Modülü EM-3310-1C 1 Üç kutuplu ak m limit koruma alter modülü EM-3310-2A 1 nversör Anahtar Modülü EM-3310-2C 1 Dijital DC Ampermetre EM-3310-3A 1 Dijital DC Voltmetre EM-3310-3B 1 Laboratuar Masas EM-3380-1A 1 Sigorta Seti EM-3310-5B 1 Deney çerçevesi EM-3380-2A Veya deney çerçevesi EM-3380-2B 1 Ba lant kablolar için tutucu EM-3390-1A 1 Ba lant kablolar seti EM-3390-3A 1 Güvenli köprü ba lant fi leri seti EM-3390-4A 14-2
ek. 14-1-1 Motor yönü kontrolü için devre diyagram 14-3
ek. 14-1-2 Motor yönü kontrolü için ba lant diyagram 14-4
LEM BASAMAKLARI D KKAT: Bu laboratuar deneylerinde yüksek gerilim vard r. Aksi belirtilmedikçe hiçbir ba lant ve ba lant lardaki de i iklik gerilim alt nda yap lmayacakt r. Herhangi bir tehlikeli durum meydana geldi inde vakit kaybetmeden Üç Fazl Güç Kayna modülü üzerinde bulunan k rm z EMERGENCY OFF butonuna bas lmal d r. 1. Üç fazl ç k k kutuplu senkron makineyi laboratuar masas üzerine yerle tirerek, deney düzene i üzerinde gerekli modülleri kurunuz. ekil 14-1-2 nolu ba lant diyagram ve ekil 14-1-1 nolu devre emas na göre devreyi olu turunuz. Devrenin kurulumu tamamland ktan sonra deney yöneticiniz devreyi kontrol etmelidir. 2. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar STOP konuma getiriniz. 3. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesini 0 konumuna al n z. 4. S ras yla üç kutuplu ak m limit koruma alterini, üç fazl güç kayna modülünü ve senkron makine uyart m modülünü devreye ba lay n z. 5. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan ayar dü mesini saat ibresi yönünde çevirerek uyarma gerilimini 60V de erine ayarlay n z. Daha sonra senkron makine uyart m modülünü kapat n z. 6. Üç fazl ç k k kutuplu senkron makine paneli üzerinde bulunan senkronizasyon butonuna basarken senkron makine uyart m modülünü devreye ba lay n z. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar FOR konuma getiriniz. 7. Yakla k 5 saniye sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron makine üzerinde bulunan start butonuna bas n z. Motor 60 Hzde 1800 rpm nominal devir say s nda dönmeye ba layacakt r. Dönü yönünü gözleyerek kay t ediniz. Dönü yönü =... 14-5
8. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar STOP konuma getiriniz. Motor duracakt r. 9. Üç fazl ç k k kutuplu senkron makine paneli üzerinde bulunan senkronizasyon butonuna basarken senkron makine uyart m modülünü devreye ba lay n z. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar REV konuma getiriniz. 10. Yakla k 5 saniye sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron makine üzerinde bulunan start butonuna bas n z. Motor 60 Hzde 1800 rpm nominal devir say s nda dönmeye ba layacakt r. Dönü yönünü gözleyerek kay t ediniz. Dönü yönü =... 11. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar REV konuma getiriniz. Motor harekete geçecektir. Motorun dönü yönünü gözleyerek kay t ediniz. Dönü yönü =... 12. nversör alter üzerinde bulunan inversör anahtar STOP konuma getiriniz. 13. S ras yla senkron makine uyart m modülü, üç fazl güç kayna modülünü ve üç kutuplu ak m limit koruma alterini devreden ç kart n z. 14. Motor devir say s n ölçmek için dijital devir say s ölçer devreye ba lanabilir. 14-6
DENEY 14-2 Uyart m Karakteristi i AMAÇ Deneyler tamamland ktan sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron motorun uyart m karakteristi i konusunda yeterli bilgiye sahip olunabilecektir. GEREKL TEÇH ZAT Adet Tan m Katalog No 1 Üç Fazl Ç k k Kutuplu Senkron Motor EM-3330-3A 1 Manyetik Toz Fren Ünitesi EM-3320-1A 1 Fren Kontrolörü EM-3320-1N 1 Üç Fazl Güç Kayna Modülü EM-3310-1B 1 Senkron Makine Uyart m Modülü EM-3310-1C 1 Üç kutuplu ak m limit koruma alter modülü EM-3310-2A 1 Dört kutuplu alter EM-3310-2B 1 Dijital DC ampermetre EM-3310-3A 1 Dijital DC voltmetre EM-3310-3B 1 Dijital Güç Analizörü EM-3310-3H Veya Dijital AC Ampermetre Dijital AC Voltmetre Dijital üç fazl watmetre Dijital güç faktörü ölçer EM-3310-3C EM-3310-3D EM-3310-3E EM-3310-3F 1 Kaplin EM-3390-2A 1 Kaplin Muhafazas EM-3390-2B 1 aft Sonu Muhafazas EM-3390-2C 1 Laboratuar Masas EM-3380-1A 1 Sigorta Seti EM-3310-5B 1 Deney çerçevesi EM-3380-2A veya deney çerçevesi EM-3380-2B 1 Ba lant kablolar için tutucu EM-3390-1A 1 Ba lant kablolar seti EM-3390-3A 1 Güvenli köprü ba lant fi leri seti EM-3390-4A 14-7
ek. 14-2-1 Uyart m karakteristi i testi için devre diyagram 14-8
ek. 14-2-2 Uyart m karakteristi i testi için ba lant diyagram 14-9
LEM BASAMAKLARI D KKAT: Bu laboratuar deneylerinde yüksek gerilim vard r. Aksi belirtilmedikçe hiçbir ba lant ve ba lant lardaki de i iklik gerilim alt nda yap lmayacakt r. Herhangi bir tehlikeli durum meydana geldi inde vakit kaybetmeden Üç Fazl Güç Kayna modülü üzerinde bulunan k rm z EMERGENCY OFF butonuna bas lmal d r. 1. Üç fazl ç k k kutuplu senkron makineyi, manyetik toz fren ünitesi ve fren kontrol ünitesini laboratuar masas üzerine yerle tiriniz. Kaplinleri kullanarak üç fazl ç k k kutuplu senkron makineye manyetik toz fren ünitesini ba lay n z. Üçgen vidalar kullanarak emniyetli bir ekilde sabitleyiniz. Kaplin muhafazas n ve aft sonu muhafazas n kurunuz. Verilen kablo ile fren kontrol modülü ile manyetik toz fren ünitesini elektriksel olarak birbirine ba lay n z. Bu deneyi, yük alt nda olan sistemin s cakl n n yükselmesini önlemek için mümkün oldu unca çabuk tamamlay n z. 2. Deney düzene i üzerinde gerekli modülleri kurunuz. ekil 14-2-2 nolu ba lant diyagram ve ekil 14-2-1 nolu devre emas na göre devreyi olu turunuz. Devrenin kurulumu tamamland ktan sonra deney yöneticiniz devreyi kontrol etmelidir. Not : Üç fazl rotoru sarg l indüksiyon motoru ve manyetik toz fren ünitesi üzerinde bulunan termik anahtarlar beraber ba lan lmal d r. EM-3320 Kullan c k lavuzuna ba l olarak fren kontrol modülü için kendiniz gerçekle tirebilirsiniz. Fren kontrol modülünü ve manyetik toz fren ünitesini kullanmadan ilk olarak manyetik toz fren ünitesini enerjilendirildikten sonra arka taraf nda bulunan s f r ayar dü mesi yard m yla fren kontrol modülünün ekran nda moment de eri 0 kg-m de erine ayarlanmal d r. 3. Dört kutuplu alter modülü üzerinde bulunan on-off anahtar OFF konumunda olmal d r. 4. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan gerilim ayar dü mesi 0 konumunda olmal d r. 14-10
5. S ras yla üç kutuplu ak m limit koruma alterini, üç fazl güç kayna n ve senkron makine uyart m modülünü devreye al n z. 6. Senkron makine uyart m modülü üzerinde bulunan ayar dü mesini saat ibresi yönünde çevirerek uyarma ak m n 0.3A de erine ayarlay n z. Daha sonra senkron makine uyart m modülünü kapat n z. 7. Üç fazl ç k k kutuplu senkron makine paneli üzerinde bulunan senkronizasyon butonuna basarken senkron makine uyart m modülünü devreye ba lay n z. Dört kutuplu alter üzerinde bulunan on-off anahtar n ON konumuna al n z. 8. Yakla k 5 saniye sonra üç fazl ç k k kutuplu senkron makine üzerinde bulunan start butonuna bas n z. Motor 60 Hzde 1800 rpm nominal devir say s nda dönmeye ba layacakt r. 9. Fren kontrol ünitesini Mod/kapal çevrim/sabit moment modunda i letmek için ç k momenti de erini Tablo 14-2-1de verilen her bir moment de erine ayarlay n z. Kontrolör normal olarak çal mazsa, RESET butonuna basarak sistemin tekrar çal mas n sa lay n z. Rotor a r yükten dolay rotor kilitlenirse, hemen devrenin gücünü kesiniz.. 10. Tablo 14-2-1e motor gerilimini (E), Motor gücünü (P), Motor ak m n (I) ve güç faktörü de erini kay t ediniz. 11. Freni b rakmak için fren kontrolörünü harekete geçiriniz. Bunun için fren kontrolörü üzerindeki ESC veya BACK tu lar n kullan n z. 12. Tablo 14-2-1deki uyarma ak m de erleri için 3 ile 11. ad mlar aras n tekrar ediniz. Not : Motor ak m nominal ak m n n %130unu geçmemelidir. 13. S ras yla üç fazl güç kayna modülünü, üç kutuplu ak m limit koruma alterini, manyetik toz fren ünitesini ve fren kontrolörünü devreden ç kart n z. 14-11
Tablo 14-2-1 Ölçülen Cos, I, E ve P de erleri T (kg-m) 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 Cos I (A) I f =0.15 A E (V) P (W) Cos I (A) I f =0.30 A E (V) P (W) Cos I (A) I f =0.45 A E (V) P (W) 14-12