İSTİHDAM SORUNLARI NEDENLER - SONUÇLAR BÜLENT ŞIK Gıda Mühendisleri Odası Antalya Şube Bşk.
İSTİHDAM / İŞSİZLİK 2010 yılında yapılan bir anket çallışmasına göre * Katılanların %80 i ülkemizin temel meselesi olarak işsizliği görüyor. Her dört işsizden biri üniversite mezunu; Çalışan her üç kişiden biri her an işten çıkarılma kaygısı taşıyor. TMMOB tarafından yapılan bir çalışmaya göre mühendis-mimar ve şehir plancıları arasında kamuda çalışanların oranları yıllar içinde şöyle değişmiştir. 1954 %80 1976 %70 2005 %44
1932 1949 3
Hangi Distopya Gerçekleşti Orwell in Büyük Ağabey vizyonundaki gibi her şeyi gözetleyen,kontrol eden baskı ve sıkı denetim e dayalı bir sistemde yaşayan bir birey mi? Yoksa; Huxley in öngördüğü gibi, sistemin sunduğu eğlence ve gösterilerle büyülenmiş, teknolojiye esir düşmüş, tüketim arzu su ile dolu ve haz peşinde bir birey mi? ----------------------- Sistemin sürekliliği bireylerin denetimine mi dayalı; yoksa bireylerin sistemin devamlılığını arzulamalarına mı? 4
İş bulmak neden zor-laşıyor İşsizlik artışı geri dönüşsüz; ekonomiler artık istihdam yaratmıyor, tersine istihdamı azaltarak büyüyebiliyor. Bugünün karları=yarının yatırımları=öbür günün istihdamı şeklinde işleyen sistem son yirmi yıldır küresel ölçekte Bugünün karları=yarının işsizliği şekline dönüştü. Esnek iş rejimi her şeyi geçici kıldı. İnsanların kendilerini ifade edebilecekleri, geliştirebilecekleri işler giderek seyreliyor. Çok sık iş değişikliği çalışanların kendilerinin de kurucu bir öğe olarak içinde yer aldıkları bir gelecek tasavvur etmelerini imkansız kılıyor. Sennett in Karakter Aşınması olarak adlandırdığı bu sürecin en olumsuz etkisi sosyal hayatı var eden bağların aşınması, yok olması. Ekonomiyi kendi haline bırakmayan, piyasayı denetleyen, sosyal hakları ve iş güvencesini kurumsallaştırıp geliştiren Keynes çi Sosyal Refah Devleti tasfiye oldu. Haliyle, kamusallık fikri aşındı. Herkes borçlu, herkes kendi canının derdinde. Bize doğrudan temas etmeyen hiçbir sorun ilgimizi çekmiyor. Kamusal alan-özel alan ayrımı silikleşti. Bir geçim pratiği olan İş hayatın her alanına nüfuz etti. İşsizlik toplumsal bağlamından koparılarak bireysel yetersizliklerden kaynaklanan kişisel bir sorun olarak algılanır oldu. Temsil krizi: Neoliberal politikalar doğrudan demokrasinin en uygulanabilir hali olan temsili demokrasiyi ortadan kaldırdı. 5
Nelere yol açtı/açacak Küresel ısınma sorunu son yirmi-otuz yıl içinde tasfiye ettiğimiz veya başka bir şeye dönüştürdüğümüz Kamu nun ne kadar önemli olduğuna işaret ediyor. Ne yazık ki aşındırdığımız her şey bu sorunun çözümü önünde ciddi engeller oluşturacak. 6
Nelere yol açtı/açacak Sıcak hava balonu toplumundan kum saati toplumuna geçiş=ortasınıfın kaybı (Necmi Erdoğan; A.Lipietz). Az sayıda zengin - Çok sayıda orta halli - Az sayıda yoksul Az sayıda zengin - Az sayıda orta halli - Çok sayıda yoksul (çalıştığı halde çok sayıda yoksul) Çoğumuzu işsiz-çalışmasız bir varoluş bekliyor. Yoksulluğun genelleşmesi = Gecekondu Gezegeni (Mike Davis) Çok dar alanda-aşırı nüfus giderek yaygınlaşıyor. Ciddi gıda güvenliği sorunları bekleniyor. Kitlesel bir çılgınlık düzeyinde yaşanan şiddet olaylarında artış (Ruanda). 7
Küresel ısınma, gıda üretimini ilgilendiren her şeyi değiştirecek. Geçmişte, vicdan ve akılcı düşünebilme yetisinin tamamen askıya alındığı bir örnek olarak Kamboçya. Bu yoksul ülkede tarımsal üretimin çöküşü, küçük yaştaki çocukların bile idam edildiği korkunç bir şiddet dalgasına yol açan en önemli etkendi. 8
NE YAPMALI Bu meselenin üzerinde gerçekten düşünmeliyiz. İşsizliğin bireysel değil toplumsal bir sorun olduğunu hatırlamalıyız. Gıda üretimi ve gıda güvenliği ile ilgili çok büyük sorunlarla karşı karşıya kalacağımız zamanlara şimdiden hazırlık yapmalıyız. Böyle büyük sorunlarla ancak iyi organize, yeteri sayıda personel istihdamı yapmış kamu kurumları vasıtasıyla uğraşabiliriz. Kamu fikrini teoride ve uygulamada yeniden canlandırmalıyız. 9
kaynaklar 10