ADLİ TIP STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem IV : 4 iş günü : Cebeci Hastanesi : Adli Tıp Anabilim Dalı Dershanesi, Adli DNA ve Adli Antropoloji Laboratuvarı : Adli Tıp ABD, Behçet Tahsin Kamay Dershanesi EĞİTİCİLER Prof. Dr. Gürol CANTÜRK Prof. Dr. İsmail Hamit HANCI Prof. Dr. Yaşar BİLGE Prof. Dr. N. Lale ŞATIROĞLU TUFAN Doç. Dr. Nergis CANTÜRK EĞİTİM SORUMLULARI: Prof. Dr. Gürol CANTÜRK, Prof. Dr. N. Lale ŞATIROĞLU TUFAN İLETİŞİM ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Cebeci Hastanesi, Adli Tıp Anabilim Dalı TELEFON : 0312 595 61 42 / 0312 595 82 63 E-POSTA SEKRETER : adlitip@medicine.ankara.edu.tr : Serpil BARÇIN Emel MERT
ADLİ TIP STAJININ AMACI Adli tıbbın tanımı, içeriği, bölümleri ve tarihçesi, asfiksi, ani ölümler, cinsel saldırılar, adli toksikoloji, adli biyoloji, ölüm sonrası değişiklikler ve otopsi süreci hakkında bilgi ve beceri kazandırmaktır. ADLi TIP STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI 1. Adli bilimleri ve adli tıp alanını tanımlar, kapsamını ve tarihçesini açıklar. 2. Yaralı kişilere adli yönden yaklaşım ve izlem için iş akış şeması düzenler. 3. Adli vakalar için rapor düzenleme kurallarını açıklar ve rapor düzenler. 4. Kimliklendirme süreci ve raporlama ilkelerini açıklar. 5. Yaraları tanımlar, sınıflandırır ve özelliklerini açıklar. 6. Asfiksinin içeriğini ve otopsi bulgularını açıklar. 7. Tıptaki uygulama hatalarını ve nasıl raporlanacağını açıklar. 8. Ani ölümleri, etyopatogenezini ve otopsi bulgularını açıklar. 9. Zehirlenme türlerini, raporlanmasını ve otopsi bulgularını açıklar. 10. Cinsel suçlarda delil toplama ilkelerini ve raporlama kurallarını açıklar. 11. Ölüm sonrası değişiklikleri ve oluşum mekanizmalarını açıklar. 12. Ölü muayenesi ve raporlama sürecini tanımlar. 13. Adli DNA analiz yöntemleri sıralar. 14. Bir otopsi raporunu içerik ve düzenleme açılarından değerlendirir. 15. Maluliyet olgularına yaklaşım ilkelerini ve raporlama kurallarını açıklar.
ADLİ TIP STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI Adli bilimleri ve adli tıp alanını tanımlar, kapsamını ve tarihçesini açıklar. Yaralı kişilere adli yönden yaklaşım ve izlem için iş akış şeması düzenler. Adli vakalar için rapor düzenleme kurallarını açıklar ve rapor düzenler. Kimliklendirme süreci ve raporlama ilkelerini açıklar. Yaraları tanımlar, sınıflandırır ve özelliklerini açıklar. Asfiksinin içeriğini ve otopsi bulgularını açıklar. Tıptaki uygulama hatalarını ve nasıl raporlanacağını açıklar. Ani ölümleri, etyopatogenezini ve otopsi bulgularını açıklar. Zehirlenme türlerini, raporlanmasını ve otopsi bulgularını açıklar. Cinsel suçlarda delil toplama ilkelerini ve raporlama kurallarını açıklar. Ölüm sonrası değişiklikleri ve oluşum mekanizmalarını açıklar. Ölü muayenesi ve raporlama sürecini tanımlar. Adli DNA analiz yöntemleri sıralar. Bir otopsi raporunu içerik ve düzenleme açılarından değerlendirir. Maluliyet olgularına yaklaşım ilkelerini ve raporlama kurallarını açıklar. KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ, İletişimci-5
ADLİ TIP STAJI SEMPTOMLAR / DURUMLAR LİSTESİ Alkol ve madde kullanımına ait sorunlar ve bağımlılık Asfiksi Hukuki durumlar / sorumluluklar İntihar (düşüncesi, girişimi) / Kendine zarar verme İhmal ve istismar (Çocuk, yaşlı, engelli, incinebilir gruplar) Kazalar (Ev-iş-trafik kazaları, elektrik çarpması, düşme, boğulmalar) Maluliyet Ölüm Risk yönetimi ve malpraktis Siyanoz Sokmalar / Isırıklar Şiddet (Aile içi şiddet, çocuğa, kadına, sağlık personeline yönelik şiddet, iş yerinde şiddet, mobing) Yabancı cisim (yutma-aspirasyon) Yanık Yaralar ve yaralanmalar Zehirlenmeler
ADLİ TIP STAJI HASTALIKLAR / KLİNİK PROBLEMLER LİSTESİ Alkol ve madde kullanımıyla ilgili sorunlar Toksik gaz inhalasyonları Ani ölüm Yabancı cisim aspirasyonu İhmal, istismar Kazalar (Ev-iş-trafik kazaları, elektrik çarpması, düşme, boğulmalar) Boğulma / boğulayazma T-A-K T-A-K T-A T-A ÖnT-K-İ A-K A ÖĞRENME DÜZEYİ A ÖnT T TT İ K AÇIKLAMA Acil durumu tanıyarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana yönlendirebilmeli. Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli. Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri yaparak uzmana yönlendirmeli. Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli. Birinci basamak koşullarında uzun süreli izlem ve kontrolünü yapabilmeli. Korunma önlemlerini (birincil, ikincil, üçüncül korunmadan uygun olan/ olanları) uygulayabilmeli.
ADLİ TIP STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI LİSTESİ UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI Adli olguya yönelik öykü alabilme Gözleme 1 Adli olgu muayenesi Gözleme 1 Adli rapor hazırlayabilme Yardımsız yapma 3 Aydınlatma ve onam alabilme Gözleme 1 Ölüm belgesi düzenleyebilme Gözleme 1 Raporlama ve bildirimi düzenleyebilme Gözleme 1 Tedaviyi red belgesi hazırlayabilme Gözleme 1 Hastadan biyolojik örnek alabilme Gözleme 1 Travma şiddet skorlamasını değerlendirilebilme Gözleme 1 Hukuki ehliyeti belirleyebilme Gözleme 1 Rıza ehliyetini belirleyebilme Gözleme 1
ADLİ TIP STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ STAJ SONU SÖZLÜ SINAV Adli rapor hazırlamaya ve temel konulara dayalı sözlü sınav STAJ SONU YAZILI SINAV KARNE NOTU STAJ BAŞARI NOTUNUN HESAPLANMASI Toplam 25 çoktan seçmeli sorudan oluşur. 1. Düzey: Klinik bilgileri değerlendiren çoktan seçmeli sorular. 2. Düzey: Klinik karar vermeyi değerlendiren olguya dayalı çoktan seçmeli sorular (Soruların % 30-50 sini oluşturur). Sınıf derslerinde ve iş başında öğrenme etkinliklerinde temel kuramsal bilgilerin ve profesyonelliğe yönelik tutum/davranışların gözlenmesi ve değerlendirilmesi. Staj sonu sözlü sınav % 50 Staj sonu yazılı sınav % 40 Karne notu % 10
ADLİ TIP STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ MATRİKSİ ETKİNLİĞİN TÜRÜ ETKİNLİĞİN ADI SÜRESİ Kuramsal ders Hekimin yasal sorumlulukları 1 saat ÇSS Kuramsal ders Adli bilimlere giriş 1 saat ÇSS ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Kuramsal ders Yaralar 2 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav Kuramsal ders Adli raporlar 1 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav Kuramsal ders Ölüm 1 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav Kuramsal ders Adli otopsi 1 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav Kuramsal ders Adli Tıp: Tarihçe ve yapılanma 1 saat ÇSS Kuramsal ders Asfiksili ölümler 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Ani ölümler 1 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav Kuramsal ders Adli toksikoloji 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Ateşli silah yaraları 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Kimliklendirme 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Çocuk istismarı 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Bilirkişilik ve tıbbi uygulama hataları 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Adli psikiyatri 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Cinsel suçlar 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Adli DNA Biyolojik örnek toplanması 1 saat ÇSS Kuramsal ders Madde ile ilişkili bozukluklar 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Mobbing 1 saat ÇSS, O-ÇSS Kuramsal ders Maluliyet raporları 1 saat ÇSS, O-ÇSS, Sözlü sınav İş başında öğrenme Adli osteoloji 1 saat Karne notu İş başında öğrenme Adli DNA analizleri 1 saat Karne notu Hekimlik uygulaması Adli rapor hazırlanması 1 saat Sözlü sınav ÇSS: Çoktan seçmeli soru; O-ÇSS: Olguya dayalı çoktan seçmeli soru
ADLİ TIP STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. Adli Tıp. Yaşar Bilge (Editör); Üçbilek Yayıncılık. 2. Adli Tıp. Zeki Soysal (Editör); İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları. 3. Birinci Basamakta Adli Tıp. S. Koç, M. Can; (http://www.istabip.org.tr/dosyalar/adli_tip). 4. Adli Otopsi. Z. Soysal, M.S. Eke, A.S. Çağdır (Editörler); İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları. 5. Klinik Adli Tıp. Oğuz Polat (Editör); Seçkin Yayıncılık. 6. Adli Psikiyatri, Gürol Cantürk. Adli Bilimler: O. Karakuş (Editör); Adalet Yayınevi. 7. Malpraktis - Tıbbi Girişimler Nedeniyle Hekimin Ceza ve Tazminat Sorumluluğu. İ. Hamit Hancı (Editör); Seçkin Yayıncılık. 8. Forensic Pathology. Knight B (Editor); Arnold Publishers. 9. Simpson s Forensic Medicine. Jason Payne-James, Richard Jones, Steven B. Karch (Editors); Hodder Arnold Publishers. 10. Adli Rapor Kılavuzu - Türk Ceza Kanununda Tanımlanan Yaralama Suçlarının Adli Tıp Açısından Değerlendirilmesi (http://www.atk.gov.tr/pdf/tckyaralama.pdf). 11. Adli Otopsi CD si. 12. Öğretim Üyelerinin Ders Notları. Ankara Üniversitesi Moodle Sistemi.