Sessiz, Sensiz Sen gülünce güller açar gülpembe Bülbüller seni söyler Biz dinlerdik gülpembe Sen gelince bahar gelir gülpembe Dereler seni çağlar Sevinirdik gülpembe Gündüz yağmurlarıyla Bir gün göçtün gittin İnanamadık gülpembe Gündüz yağmurlarıyla Bir gün göçtün gittin İnanamadık gülpembe
Gözlerimde son bir umut Hala hep seni arar seni bekler gülpembe Gözlerimde son bir umut Hala hep seni arar seni bekler gülpembe Müziği, "müzik" yapan nedir? Bir şarkıyı, başarılı kılan nedir? Bir şarkının başarılı olduğuna karar veren kimdir? Bu sorular ile başlamak istiyorum yazıma. Sanmayınız ki bu yazı, yalnızca bu soruları cevaplayan, mekanik bir yazı olacak. Hayır. Ben içimdekileri yazacağım - düşüncelerimi. Umarım siz de kendinize göre bir şeyler bulursunuz yazımda. Cümlelerim sıralı gibi görünüyor fakat ben en son yazdığım sorudan başlayacağım. En kolayından başlayacağım. Kim karar veriyor bir şarkının başarılı olduğuna? Dinleyiciler. Çok basit bir soruya, çok basit bir cevap vermiş olduk. Peki bu cevap gerçekten göründüğü kadar basit mi? Şarkının başarısına, dinleyiciler karar verir. Ben bir şarkı dinlerim. Şarkı bana bir şeyler hissettirir. Onun hissettirdiklerine kapılır giderim. O şarkı benim için başarılıdır. Siz, bir şarkının hissettirdiklerine kapılır gidersiniz. O şarkı sizin için başarılıdır. Sözlerimin gidişatından "o halde zevkler ve renkler tartışılamaz" sözüne benzer bir şeyler söyleyeceğimi düşünebilirsiniz. Bu yazıyı ben okuyor olsaydım, ben de öyle düşünürdüm. Lakin bu yazıyı şimdilik okumuyor, yalnızca yazıyorum. Ve dolayısıyla, söyleyeceklerim de bir miktar değişiklik gösterecek. Evet, şarkıların kimisini siz, kimisini ben severim. Ben sizin beğendiğinizi beğenmem, siz benim şarkılarımı beğenmezsiniz. Fakat nadiren de olsa, bazı şarkılar vardır, başarısı tartışılmaz. O şarkı hissettirir - hem size, hem de bana. Sanki büyülüdür o şarkılar. İnsanlığın ortak bir ihtiyacını bulmuş ve özellikle o ihtiyacı giderecek şekilde yazılmışlar hissini uyandırır bizlerde. Belki de gerçekten ortak bir ihtiyaca yönelik yazılmışlardır, kim bilir.
Varsayalım ki, bu şarkılar sahiden de ortak bir ihtiyaca göre yazıldılar. Eh peki, sizce de sormamız uygun olmaz mı? Nedir bu ihtiyaç? Bir şarkıyı insanlara hitap edecek şekilde nasıl bestelenir? Bir şarkıyı başarılı kılan nedir? Kendi fikirlerimden bahsetmeden önce, sizlere bir anımı anlatmak isterim. Hem de beni tanımış olursunuz biraz daha. Ben bir müzisyen değilim. Ortaokulda müzik derslerinde, öğretmenimiz bizleri "flüt sözlüsüne" kaldırırdı. Adından da anlaşılacağı gibi, kaldırılan öğrenci eline flütü alır, not aldığı defteri açar, oradan bir şarkıyı çalardı. Öğretmen de, öğrencinin performansına göre onu değerlendirirdi. Matematik ve fen sınavlarında korkmayan biri olarak ben, flüt sözlüsü günü adeta okuldan kaçmaya çalışırdım. Hocamız, derslerinde son derece katıydı. Ben, sanırım sınıfın en başarısız öğrencisi idim. Arkadaşlar ile gülerdik durumuma. Gülerdik gülmesine ama aslında şu anda anlıyorum, o yılların bende ne tür değişiklikler yaptığını. Ciddi bir olay değilmiş gibi görünüyor. Fakat ben bu gün hiçbir enstrüman ile en ufak bir alakamın olmayışını, üç yıl üst üste o hocadan müzik dersi almama bağlıyorum. Bilmiyorum. Belki doğru, belki de ben abartıyorum. Tüm bunlar ile anlatmak istediğim, bir müziğe "başarısız" demeden önce iki, hatta onlarca kez düşünen biriyim. Fakat aynı şekilde, bir müziğe "başarılı" demeden önce de onlarca kez düşünürüm. Çünkü aklımda bulunduruyorum, bestelemesinin de, çalmasının da ne denli zor olduğunu. Peki, soruya döneyim. Bir müziği "başarılı" kılan nedir? Yukarıda da bahsettim. Ben bir müzisyen değilim. Nota uyumu konusunda pek bir fikrim yok. Mühendislik öğrencisiyim. Bu da, hayatım boyunca sürekli matematik gördüğüm anlamına geliyor. Bunu söylüyorum çünkü matematikte de bu konu ile ilgili teoriler var. Hatta bizzat bu konuda bir ödev yapmaya zorlandım, eski bir öğretmenim tarafından. Fakat ödevi yapmamayı tercih ettim. Terimlere girdiğimi sanacaksınız fakat hayır, yalnızca bir teori hakkında bir çift söz söyleyeceğim. Teoriye göre, müzik notlarının her birini, bir sayıya tekabül edecek şekilde sıraladığımızda, bu notaların dizilimi Fibonacci dizisine göre ise, bu şarkı başarılı oluyormuş. Herhalde ödevi yapmamayı tercih etmemin nedeni şimdi çok daha net bir biçimde görülüyordur. Benim için müzik, hem çekindiğim, hem de çok sevdiğim bir alan. Enstrüman çalamıyorum, yalnızca dinliyorum. Kendimi ifade edemiyorum, konuşamıyorum. Sadece dinliyorum, hissediyorum. İşte müziğin tüm olayı da bence burada zaten. Müzik hissettirmeli. Çalan siz değilsiniz. Dinleyen sizsiniz. Sessizce duran biri, konuşturulmamalı. Müzik yapamayan biri, yapmaya zorlanmamalı. Bırakın o da konuşmasın, hissetsin. Müziği başarılı kılan da, dinleyiciye ne kadar hissettirdiğidir bence. Böylece son sorumuzu da cevaplamış olduk.
Fakat başarılı müzik dedik, bu "başarılı" müziklere bir örnek vermeden yazıyı sonlandırmak yakışmaz bizlere. Hele ki verdiğimiz örneğe baktıktan sonra, yazıyı sonlandırmak hiç yakışmaz. Sen gülünce güller açar Bülbüller seni söyler Biz dinlerdik gülpembe Şarkıyı dize dize incelemeyeceğim. Zaten sizlerin de istediği bu değil diye düşünüyorum. Sadece kendimi anlatmaya çalışıyorum. Bu şarkı, bana daha ilk dizelerinden güçlü duygular hissettiriyor. Bu dizeleri söylerken, sesinin titreyişi bile bir şeyler katar şarkıya. Dedim, tekrar söylüyorum. Bana göre şarkı, hissettirdiği kadar başarılıdır. Yalnızca sözler değil, melodi ve sözlerin söyleniş biçimi de önemlidir. Dizelerdeki seslenişi sizler de duyabiliyorsunuz değil mi? Gül pembe kim, bilmiyoruz. Onu tanımıyoruz. Fakat sanki yıllardır tanıdığımız birine duyduğumuz gibi, adeta biz de özlem duyuyoruz ona. Yokluğu bizi de üzüyor. " olamadı" şeklinde seslendiğinde, hangimizin içine bir burukluk, bir hüzün çökmüyor? Sessiz. Sensiz. Olamadı. Bu üç kelimeyi o kadar derinden söylüyor ki, insan gerçekten de kapılıp gidiyor şarkıya. İşte bu yüzden bu şarkı radyoda çalmaya başladığında, ne kadar canlı ve dinç olsam da üzerime bir hüzün çöker. "Gündüz yağmurlarıyla, bir gün göçtün gittin, inanamadık Gülpembe" dizelerindeki kederi tatmak kolay mı? Birkaç kelime ve bir sanatçının sesi birleşip, nasıl bu kadar güzel bir duygu yaratabilirler insanın içerisinde? Güzel diyorum. Çünkü bana göre, hüzünlenmek de güzeldir. Yaşanan olaylar kötü olabilir. Onlar için diyecek bir şey yok. Fakat geçmişe özlem duymak, hüzünlenmek güzeldir. Bu şarkıda olduğu gibi, hiç tanımadığınız birini özlemek güzeldir. Bize insan olduğumuzu hatırlatan duygulardan biridir hüzün - belki de en önemlisidir. Hayata karşı sürekli katı ve sert bir şekilde durmak, hislere sahip olmamak, makineler mahsustur. Bu katılığı ve sertliği hayatın çeşitli anlarında yitirmek ise, insana has bir davranıştır. Şarkının "klibi" de bir o kadar etkileyicidir. Bilmiyorum izlediniz mi. Barış Manço, bir elinde boynuna astığı klavyesi ile ortaya çıkar. Çöldedir. Yürür. Arkasına bakar.
Ardından şarkı başlar. Yavaştan. Şarkının başlamasıyla, uzam değişir. Çiçekler, ağaçlar, nehirler ile dolu bir uzama geçer şarkı. Hüzün vardır. Kasvet yoktur fakat hüzün vardır, hafiften ve derinden. Şarkı söylenir, kapılıp gidersiniz. Ardından şarkı biter. Şarkının bitimi ile, Barış Manço da çöle geri döner. Arkasına bakar. Sonra da yürümeye devam eder. Uzatmayayım. Sözleri, söylenişi, klibi - bu şarkı bana her anlamda bir çok şey hissettirir. Büyük bir Barış Manço hayranı değilim. Fakat onun yarattığı Gülpembe dünyasında kaybolup gittiğim de bir gerçektir. Berk Küçükoğlu 21401040