KEŞAN ENEZ ARASINDAKİ ZEOLİT İÇEREN BİRİMLERİN MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ

Benzer belgeler
ERGENE (TRAKYA) HAVZASININ JEOLOJİSİ ve KÖMÜR POTANSİYELİ. bulunmaktadır. Trakya Alt Bölgesi, Marmara Bölgesi nden Avrupa ya geçiş alanında, doğuda

Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

FOÇA (İZMİR) - BİGADİÇ (BALIKESİR) VE GÖRDES (MANİSA) YÖRESİ ZEOLİTLERİNİN MİNERALOJİK VE TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ

KIRKLARELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

Bigadiç (Balıkesir, Türkiye) civarında gözlenen höylandit/klinoptilolit zeolit oluşumlarının teknolojik özelliklerinin incelenmesi

GÖKÇEADA NIN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Manisa (Gördes) bölgesi zeolitlerinin mineralojik, kimyasal ve teknolojik incelenmesi

MADEN SAHALARI TANITIM BÜLTENİ

GÜNEYBATI TRAKYA YÖRESİ EOSEN ÇÖKELLERİNİN STRATİGRAFİSİ** GİRİŞ

T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

HAZIRLAYANLAR. Doç. Dr. M. Serkan AKKİRAZ ve Arş. Gör. S. Duygu ÜÇBAŞ

ORTA (ÇANKIRI) YÖRESİ KlL YATAKLARININ JEOLOJlSl VE OLUŞUMU

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

KAYAÇ MİKROANALİZ VE KARAKTERİZASYON HİZMETLERİ KATALOĞU

TPAO ARAŞTIRMA MERKEZİ

VOLKANOKLASTİKLER (PİROKLASTİKLER)

AYAZINI (AFYON) TÜFLERİNİN ÇİMENTO SANAYİİNDE TRAS OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

SARICAKAYA BENTONİTİK VE KAOLİNİTİK KİLLERİN MİNERALOJİK VE KİMYASAL BİLEŞİMİNİN PİŞME DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ

MALI BOĞAZI (KALECİK-ÇANDIR) BÖLGESİNDE BAZI PİROKLASTİK OLUŞUMLARDAKİ PALAGONİTLEŞME

MARMARA DENiZi ÇEVRESİNDEKİ TERSİYER VOLKANİZMASININ ÖZELLİKLERİ

HİSARCIK (EMET- KÜTAHYA) GÜNEYİ NEOJEN STRATİGRAFİSİ. Neogene Stratigraphy Of The Southern Hisarcık (Emet-Kütahya)

Danişmen Formasyonu Stratigrafisi ve Birim İçindeki Linyit Düzeylerinin Havzadaki Dağılımı, Trakya Havzası, Türkiye

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD

TAHTALI BARAJI HAVZASI ALT YÖRESİ

AEX METAL MADENCİLİK A.Ş.

BAZALTLARIN KIRMATAŞ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ "TRAKYA - TEKİRDAĞ BÖLGESİ BAZALTLARI ÖRNEĞİ"

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

KÖSBUCAĞI (MERSİN-ERDEMLİ) GÖLETİ SU KAÇAKLARININ İNCELENMESİ * The Investıgatıon Of Seepage In Kösbucağı (Mersin-Erdemli) Dam

Karasu Nehri Vadisinin Morfotektonik Gelişiminde Tiltlenme Etkisi

U. Köktüric, H. Yılmaz ve A. Baykal

HAYMANA-POLATLI HAVZASINDAKİ ÇALDAĞ KİREÇTAŞININ YAŞ KONAĞI AGE OF THE ÇALDAĞ LİMESTONE OF THE HAYMANA - POLATLI BASIN

Kale (GB Denizli) bšlgesindeki Tersiyer yaßlý kaya larýn kil sedimantolojisi

AFYONKARAHİSAR DİNAR DOMBAYOVA LİNYİT SAHASI

İKİ FARKLI DOĞAL ZEOLİT KATKISININ ÇİMENTO HARÇ AŞINMA DAYANIMINA ETKİSİ Yasemin AKGÜN 1*, Ömer Fatih YAZICIOĞLU 2

Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

BELEVİ (ÇAL) KİL YATAKLARI

BİGADİÇ KLÎNOPTÎLOLİTLİ TÜPLERİN NMR TEKNİĞİ İLE İNCELENMESİ

GÜNEY TRAKYA BÖLGESİNDEKİ KÖMÜRLERİN PETROGRAFİK İNCELEMESİ VE ORTAMSAL YORUMU

BULDAN PEGMATOİDLERİNİN MİNERALOJİK VE JEOKİMYASAL İNCELENMESİ

EĞNER-AKÖREN (ADANA) CİVARI JEOLOJİSİ

GÖKÇEADA NIN (ÇANAKALE) Au, As, Cu, Pb, Zn ve Mo JEOKİMYASI

TUNÇBİLEK KÖMÜR HAZIRLAMA TESİSİ, KİL İÇERİKLİ ATIKLARININ KAREKTERIZASYONU

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ NUSRATLI-YAĞCI-TEKİRDAĞ ARASINDAKİ BÖLGENİN HİDROJEOLOJİSİ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DOĞU AKDENİZ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ GAZİANTEP İLİ JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ

AR KUVARS KUMU KUMTARLA - ZONGULDAK SAHASININ MADEN JEOLOJİSİ RAPORU

Kömürlerin petrografik özellikleri ile dayanımları arasındaki ilişkinin araştırılması Mahmut ALTINER 1, Abdulkadir ÜRÜNVEREN 2, Suphi URAL 3

Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEM304 JEOKİMYA UYGULAMA

Aydın-Söke (istifim) Çimento fabrikasında Terkedilen Kireçtaşı Sabolarının Yeniden Üretime Kazandırılması

V. Deniz Süleyman Demirel Üniversitesi, Müh.-Mim. Fak, Maden Müh. Böl., İsparta

AYAŞ İLÇESİ BAŞAYAŞ KÖYÜ ARAZİ İNCELEME GEZİSİ GÖREV RAPORU

Ergene formasyonu kumlarından (Çorlu - Tekirdağ bölgesi) bentonitik malzeme kazanımı

Kuzgun Formasyonu Tüfitinin Jeokimyası ve Endüstriyel Hammadde Potansiyeli

ROMA DÖNEMİNE AİT YÜZLERCE TAŞ GÜLLE BULUNDU

GÖRDES NEOJEN HAVZASININ ASÎTİK TÜFLERÎNDE ZEOLÎTLEŞME (HOYLANDÎT - KLÎNOPTİLOLÎT TIP) ÎLE MEYDANA GELEN KİMYASAL DEĞİŞİMLER

Eşref Atabey Türkiye de illere göre su kaynakları-potansiyeli ve su kalitesi eserinden alınmıştır.

TRAKYA ( ERGENE ) BASENİ HİSARLIDAĞ RESURGENT KALDERASININ GRAVİMETRİK İNCELEMESİ VE JEOTERMAL POTANSİYELİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ KESİN RAPORU

SEDİMANTOLOJİ GİRİŞ: Sedimantoloji; Tortul süreçler Tortul Dönem

ÇAL, BEKİLLİ, SÜLLER (DENİZLİ) VE YAKIN ÇEVRESİNDE ÇEVRESEL SAĞLIK SORUNLARI MEYDANA GETİREN MİNERAL OLUŞUMLARINA İLİŞKİN ÖN İNCELEME

Alt Miyosen Yaşlı Kapıkaya Formasyonu nun (Siirt-Kapıkaya) Mineralojik Özellikleri

Pelte (Elazığ) Bölgesindeki Traverten ve Oniks Mermerlerin Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılabilirliği

ESKİKÖY (TORUL, GÜMÜŞHANE) DAMAR TİP Cu-Pb-Zn YATAĞI

YUMURTALIK LİMAN YAPIMINDA DOLGU MALZEMESİ OLARAK KULLANILAN DOLOMİTİK KİREÇTAŞLARININ FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ *

METAMORFİK KAYAÇLAR. 8/Metamorphics.html. Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

AFYON KUZEYİNİN JEOLOJİSİ VE MERMER POTANSİYELİNİN ARAŞTIRILMASI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI

BULDAN YÖRESİ METAMORFİK KAYAÇLARININ JEOLOJİK, PETROGRAFİK VE TEKTONİK AÇIDAN İNCELENMESİ

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

MTA Genel Müdürlüğü nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresi KONYA KARAPINAR Kömür Sahası

İGNİMBİRİTLERİN YAPI - KAPLAMA TAŞI OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİ

AKSARAY YÖRESĠNĠN JEOLOJĠK ĠNCELEMESĠ

BektaşUZ, Turgut ÖZTAŞ, Fahri ESENLİ, Şenel ÖZDAMAR istanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Maslak, istanbul

NEVŞEHİR İLİ KRİSTAL LİKİT TÜFLERİNİN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ KORELASYONLAR

Ulaş (Sivas Havzası) Çevresindeki Eosen Yaşlı Volkaniklastik Kayaçların Mineralojisi

POLATLI YÖRESİNDE YAPILAN SİSMİK YANSIMA ÇALIŞMALARI

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

BİGA YARIMADASINDA PELAJİK BiR PALEOSEN İSTİFİ

Tıbbi Mineraloji ise doğal minerallerin insan sağlığı üzerindeki etkileri ve ilişkileri inceleyen, tıbbi jeoloji biliminin kapsam alanı içinde bir

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

Karagöl (Borçka-Artvin) Gölü ve Çevresinin Hidrojeokimyasal İncelemesi

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Kemaliye nin (Eğin) Tarihçesi

Eşref Atabey Türkiye de illere göre su kaynakları-potansiyeli ve su kalitesi eserinden alınmıştır.

S.U. Mühendİsük-Mîmarİık Fakültesi jeoloji Mühendisliği Bölümü, Konya

TEKĐRDAĞ-MALKARA HAVZASINDA CBS YÖNTEMLERĐYLE POTANSĐYEL KÖMÜR SAHALARININ BELĐRLENMESĐNE YÖNELĐK ĐKĐ DEĞĐŞKENLĐ ĐSTATĐSTĐKSEL YAKLAŞIM

SEDİMANTER MADEN YATAKLARI

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

A. Yıldız Afyon Kocatepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Afyonkarahisar

TARİHİ EDİRNE GAR BİNASINDA KULLANILAN KUMTAŞLARINDA GÖRÜLEN BOZULMA NEDENLERİ

Trakya Kalkınma Ajansı. Bentonit Bilgi Notu

ELVANPAŞA (AFYON) TRAKİANDEZİTLERİNİN JEOLOJİSİ VE YAPI TAŞI OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

MADEN KANUNU ve BU KAPSAMDA VERİLEN RAPORLAMA SİSTEMLERİ


Balıkesir, Danaçayır köyünde, yaklaşık 30 km 2 lik bir bölgenin jeolojisi ve kaolenlerin mineralojik - jeokimyasal incelemesi yapılmıştır.

ISSN : tulayaltay01@hotmail.com Konya-Turkey

MADEN TETKİK ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SARIKAMIŞ (KARS) CİVARI OBSİDİYENLERİ BİLGİ NOTU

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

BAŞİSKELE-KOCAELİ CİVARINDA YER ALTI SUYU AKİFERLERİNİN TESPİTİ İÇİN JEOFİZİK ve SONDAJ ARAŞTIRMALARI

Transkript:

S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.23, s.3, 2007 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.23, n.3, 2007 KEŞAN ENEZ ARASINDAKİ ZEOLİT İÇEREN BİRİMLERİN MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ Mustafa ALBAYRAK, Abdullah ÇUBUKÇU, Ahmet ACAR MTA Genel Müdürlüğü, MAT Dairesi Başkanlığı,06520, ANKARA mustafa_albayrak@hotmail.com, cubukcu85@hotmail.com, ahmet@mta.gov.tr ÖZET: İnceleme sahası Trakya Havzasında yer alır. Çalışılan 3 ayrı yörede (1- Enez-Hisarlı, 2- Keşan Güneybatı (Kızkapanı Köyü ve Çevresi) ve 3- Keşan Kuzey Bölgeleri) iki farklı istif sözkonusudur. Tüm bölgeler genelinde, alttan üste doğru; Üst Kretase - Yeniköy Karışığı, Eosen - Soğucak ve Yenimuhacir formasyonları, Oligosen - Danışmen formasyonu ve Hisarlıdağ Volkanitleri, Miyosen - Ergene grubu ve Kuvaterner istif yüzlek verir. Çalışma alanındaki bu birimler önceki çalışmalarda çok farklı yönleriyle incelenmiştir. Bu çalışmada, zeolit mineralleri açısından detay incelemeler gerçekleştirilmiş ve bölgede zeolit grubu mineraller içerdiği düşünülen ve önceki çalışmalarda zeolit varlığından bahsedilen volkanik, kırıntılı ve gölsel birimlerden GPS yardımıyla sistematik ve noktasal örnekler derlenmiştir. Bu örnekler üzerinde, sırasıyla; optik mikroskop (OM), X-ışınları difraksiyonu (XRD), X-ışınları floresan spektrometresi (XRF), taramalı elektron mikroskop ve buna bağlı enerji dispersif spektrometrik (SEM+EDS) inceleme ve analizleri yapılmıştır. Bu çalışmalar 53 örnek üzerinde gerçekleştirilmiş ve bazı örneklerde zeolit minerallerine rastlanmıştır. Bu mineraller; mordenit, analsim, dahiyardit, natrolit, höylandit ve klinoptilolit tir. Örnekler genelinde zeolitlere eşlik eden diğer bileşenler; kuvars, kalsit, feldispat, simektit grubu, klorit grubu, kaolen grubu, mika (muskovit+biyotit), tridimit, kristobalit, dolomit mineralleri ile amorf maddedir. Anahtar kelimeler: Trakya Havzası, Keşan, Enez, Zeolit Mineralogical Characteristics of Zeolite Bearing Units Between Keşan and Enez ABSTRACT: The Study area is located in Trace Basin. There is a sequence starting from Upper Cretaceous to Quaternary units. The sequences seem to show two seperate successions located in the three different locations [1-Enez Hisarlı, 2- Keşan and its sotheast (Kızkapanı Village and its surrounding) and 3- Northern regions of Keşan]. In the whole areas, from bottom to top, Upper Cretaceous Yeniköy Mixture, Eocene Soğucak and Yenimuhacir Formations, Oligocene Danişmen formation and Hisarlıdağ Volcanics, Miocene Ergene group Quaternary units exhibit outcrops. These units of the studied area have been taken into considerations with their different properties. In this study, detail examinations of zeolite minerals were realized and systematical as well as localized samples were collected from volcanic, clastic and lacustrine units, which are considered to contain zeolite group minerals in the region, by using GPS. On these samples, orderly optical microscopy (OM), X-Ray Diffraction (XRD), X-Ray Fluorescence Spectroscopy (XRF), Scanning Electron Microscopy and connected with it, Energy Dispersive Spectrometric (SEM+EDS) examinations and analysis were conducted.. These analyses were performed on 53 samples and zeolites were not found in some of the samples. The minerals are mordenite, analcime, dachiardite, natrolite, heulandite and clinoptilolite. The accessory minerals in the samples as general, are quartz, calcite, feldspar, smectite group, chlorite group, kaolinite group, mica (muscovite and biotite), tridymite, cristobalite, dolomite minerals and amorphous material. Key words: Trace basin, Keşan, Enez, Zeolite

16 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR GİRİŞ İnceleme alanını içine alan Trakya havzasında özellikle kömür ve petrol amaçlı çalışmalar yanında çeşitli jeoloji araştırmaları yapılmıştır (Ternek,1949; Druitt,1961; Saltık ve Saka, 1972; Kellog, 1973; Lebkuchner, 1974; Umut ve diğ., 1983, 1984; Şentürk ve Okay, 1984). Sümengen ve diğ., (1987), yörede bölgesel ölçekli; stratigrafi, sedimantoloji, volkanoloji ve tektonik içeren çalışmalar gerçekleştirmiştir. Ercan ve Türkecan (1992) ye göre, Keşan yöresinde Senozoyik volkanizması birkaç evrede etkin olmuştur ve yaygın yüzlekler vermektedir. Ternek (1949) ile Kopp ve diğ. (1969) gibi araştırıcılar volkanizmanın tüm Oligosen boyunca etkin olduğunu, ilk volkanik evre ile Alt Oligosenʹde andezit ve dasit türde lavlarla tüflerin meydana geldiğini, daha sonra Üst Oligosenʹe doğru yoğun andezitik ve dasitik, yer yer de trakitik türde lavların oluştuklarını belirtmişlerdir. Buna karşın, Sümengen ve diğ. (1987), volkanitlerin bu yöredeki Keşan formasyonu çökel kayaçları ile eşyaşlı (Üst Eosen-Alt Oligosen) olduklarını, bu formasyon içinde çeşitli seviyelerde farklı kalınlıklar sunan andezit, riyolit ve bunların piroklastiklerinden oluşan volkanik kayaçların yer aldıklarını gözlemişledir. Senozoyik volkanizması Enez civarında da çoğun andezitik ve dasitik türde lav ve tüflerden oluşmuştur. Saner (1985) tarafından ʺHisarlıdağ Volkanitiʺ olarak adlandırılan bu volkanitler 800 m. kalınlığa erişirler. Aynı adlama, Sümengen ve diğ. (1987) tarafından da bu yöredeki volkanitler için kullanılmıştır. En altta; riyodasitik tüfler, andezit, altere andezitik tüfler ve kırmızımsı yeşil renkli lahar akması ve tüflerle volkanizma başlamaktadır. Volkanitler üste doğru; beyaz renkli riyolitik tüf, riyodasit, andezit, bazalt ve bazaltik aglomeralar, ignimbritler ve ortaç aglomeralardan oluşmuştur. Volkanitler Orta-Üst Oligosen yaşlıdır. Trakya da (Gelibolu, Uzunköprü, Keşan Bölgeleri) Üst Eosen-Oligosen çökelleri ile katkılı piroklastikler içerisinden bazı zeolit oluşumları Esenli ve diğ. (1997) ve İçöz ve Türkmenoğlu (1997) tarafından açıklanmıştır. Buna göre, Gelibolu ve Uzunköprü Bölgeleri için höylanditklinoptilolit, Keşan Bölgesi için ise analsim, mordenit ve klinoptilolit tür zeolit mineralleri bulunur. Esenli ve diğ. (1997) ve Esenli (2002) tarafından; Uzunköprü güney ve batısında (Edirne) düşük oranda klinoptilolitli küçük mostralar, Keşan kuzeyinde (Edirne) birkaç metre kalınlıkta klinoptilolit içeriği yüksek üç ayrı yüzeyleme, Keşan güneybatısında, Karahisar-Kızkapan arasında, klastiklerle ardalanmalı tüf ve tüfitler içinde analsimli ve mordenitli seviyeler ve İçöz ve Türkmenoğlu (1997) tarafından Keşan doğu bölgesinden zeolitli seviyeler rapor edilmiştir. Karahisar- Kızkapanı (Keşan) Bölgesindeki zeolitleşme, mineralojik, jeokimyasal ve köken açısından Esenli ve diğ. (2005) tarafından yorumlanmış ve kısa dönem aralıklarında jeolojik çevre iklim kimyasal kompozisyon değişimlerini ifade eden, birbirleriyle alternatif tekrarlanmalı olan analsimli ve mordenitli seviyeler, 30 m. lik stratigrafik dilim için açıklanmıştır. Öte yandan, Uzunköprü, Keşan, Gelibolu, Karamürsel, Bigadiç ve Gördes bölgelerinden zeolitli tüflerin bazı teknolojik parametreleri ve zeolit oranının amonyum değişim kapasitesi üzerine etkisi incelenmiş ve iyon değişim kapasitesinin, en önemli olarak kayanın zeolit içeriğine bağlı olduğu bildirilmiştir (Esenli ve diğ.,1997; Esenli, 2006). GENEL JEOLOJİ İnceleme alanının (Güney Trakya) genel jeolojik ve stratigrafik özellikleri Şentürk ve diğ. (1998) tarafından ortaya konulan çalışmalar esas kabul edilerek aşağıdaki şekilde özetlenebilir (Şekil 1). Yeniköy Karışığı (Ky) Üst Kretase yaşlı birim bölgede yüzeyleyen en yaşlı birimdir. Bu oluşuğa Holmes (1961), Gölcük Formasyonu; Shell (1969) ise Yeniköy Formasyonu adını vermiştir. Serpantinit metadolerit, metaçört, serisit-aktinolit-kloritşist, glokofan-lavsonit şist (mavi şişt) ve diyorit bloklarından oluşan birim, karışık (melange) özelliğindedir (Şentürk ve Okay, 1984). Çalışma alanında bu birim yüzeylememektedir

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 17 Soğucak Formasyonu (Ts) Genellikle nummülit fosilli kireçtaşlarından oluşan birim, sığ deniz ortamını yansıtmaktadır. Bu oluşuğa Druitt (1961) Tayfur Formasyonu, Ünal (1967) Soğucak Formasyonu, Kellog (1973) Korudağ Formasyonuʹnun Mecidiye ve Pırnal Üyesi, Önem (1974) Kozlutepe Üyesi, Saltık (1974) Mecidiye Formasyonu adını kullanmışlardır. Sümengen ve diğ. (1987) ise Soğucak Formasyonu adını korumuşlardır. Kirli beyaz renkli, kalın ve orta tabakalı, karstik boşluklu kireçtaşlarından oluşur. Yaklaşık 200 m kalınlıktadır. Çalışma alanında yüzeylememektedir. Yenimuhacir Formasyonu (Ty) Genellikle kiltaşı ve kumtaşından oluşan, yer yer de kumtaşı kümeleri içeren birimi, Ternek (1949) Oligosenin marn ve şeyli, Ünal (1967) ve Keskin (1974) Mezardere Formasyonu, Kemper (1961) ve Lebküchner (1974) Muhacir Formasyonu olarak tanımlamalarına karşın, çoğu yazarlar (Holmes,1961; Gökçen,1967; Sümengen ve diğ.,1987) oluşuğa Yenimuhacir Formasyonu adını kullanmışlardır. Üst Eosen yaşlı Yenimuhacir Formasyonu, genel olarak ince taneli, ince tabakalı kumtaşı, masif çamurtaşı ve kumlu, çakıllı kanal dolgusu çökellerinin ardalanmasından oluşmaktadır. Danişmen Formasyonu (Td) Alt-Orta Oligosen yaşlı Danişmen Formasyonu, aralarında çakıltaşı bantları ve kalın kireçtaşı seviyeleri ile değişik düzeylerde linyitler içeren kumtaşlarından oluşmaktadır. Formasyon, delta düzlüğü ve akarsu ortamlarında meydana gelmiştir. Birimi, Saltık ve Saka (1972) Yenimuhacir Formasyonuʹnun üst bölümü olarak kabul etmiştir. Birim için ayrıntılı çalışan Lebküchner (1972), linyitli kumtaşı, Gökçen (1971), Kellog (1973), Sümengen ve diğ. (1987) ise Danişmen Formasyonu adını kullanmışlardır.yer yer 1000 m kalınlık gösteren formasyon Yenimuhacir Formasyonu ile dereceli geçişlidir. Hisarhdağ Volkanitleri (Th) Trakya batısı, Yunanistan sınırındaki Enez ilçesi yakın doğusunda topoğrafık bir yükselti yer almaktadır. Neojen ve Kuvaterner çökellerinden oluşan düzlüklerle çevrili olan bu yükseltiyi oluşturan çeşitli volkanik kayalar topluluğuna, Sümengen ve diğ. (1987), Hisarlıdağ Volkanitleri adını vermiştir. Hisarlıdağ Volkanitleri, altta riyodasitik tüf, andezit, altere andezitik tüf, kırmızımsı ve yeşil renkte lahar akma ile oluşmuş tüflerle başlamaktadır. Üste doğru sırası ile beyaz renkli riyolitik tüf, riyodasit, andezit, bazalt, bazaltik aglomera ve ignimbritlerle devam etmektedir. Bu volkanitlerden alınan örnekler zeolit içeriklidir. Özelliklede Hisarlı çevresinden alınan örneklerde zeolit içeriği oldukça yüksektir. Hisarlıdağ Volkanitleri, Danişmen Formasyonu üzerinde yer almaktadır. Birimin çökel kökenli kesimi, altta Danişmen Formasyonuʺ na ait kumtaşları ile uyumlu bir dokanağa sahiptir. Orta ve Üst Miyosen çökelleri ise Hisarlıdağ Volkanitleri üzerinde yer almaktadır. Öte yandan volkanitlerin üst kesiminden 35±0,9 milyon yıl mutlak yaş elde edilmiştir (tayin: Ebeda, E.H.; Sümengen ve diğ.,1987 den). Buna göre, Hisarlıdağ Volkanitleri Oligosen yaşta olmalıdır. Ergene Grubu (Te) Bu grubu, Holmes (1961) eski çalışmalar ve/veya zaman-kaya stratigrafi birimlerine dayanarak Ergene Formasyonu, Ünal (1967) aynı yöntemle Ergene Grubu adı altında tanımlamışlardır. Şentürk ve Karaköse (1987) de Neojen yaşta karasal, kıyı ötesi ortamlarında çökelen kumtaşı, çakıltaşı, çamurtaşı, kiltaşı, kireçtaşı, kumlu kireçtaşı ve az linyitten oluşan ve Trakyaʹnın büyük bir kesiminde yüzeyleyen bu kayaları, Ergene nehrinin boydan boya katetmesinden dolayı Ergene Grubu adı altında toplamayı uygun bulmuşlardır. Çanakkale Formasyonu (Teç) Bu birimi, Sfondrini (1961) Saray, Cevizli ve

18 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR Kilitbahir formasyonları, Druitt (1961) Saray, Cevizli, Kilitbahir ve Alçıtepe Formasyonları, Ünal (1967) Ergene Grubu, Shell (1969) Büyük Anafarta Formasyonu, Kellog (1973) Kilitbahir ve Anafarta Formasyonları, Önem (1974) Eceabat Formasyonu, Saltık (1975) Kirazlı ve Alçıtepe Formasyonları, Şentürk ve Karaköse (1987) ise Çanakkale Formasyonu olarak isimlendirmişlerdir. Birim, kumtaşı, kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, kiltaşı ve miltaşı ile az oranda linyit düzeyleri içermektedir. Orta ve Üst Miyosen yaşta, akarsu, göl ve kıyı ortamı çökellerinden oluşan birim, alttan üste doğru Gazhanedere, Anafarta, Çamrakdere ve Bayraktepe üyelerine ayrılmıştır (Şentürk ve Karaköse. 1987). Bayraktepe Üyesi (Teçb) Çanakkale Formasyonu nun en üst bölümünde yer alan üyeyi ilk defa, Sfondrini (1961) ve Druitt (1961), Kilitbahir Birimleri olarak adlamış ve tanımlamışlardır. Daha sonra birimi, Kellog (1973) Kilitbahir Formasyonu, Önem (1974) Alçıtepe üyesi, Saltık (1975) Alçıtepe Formasyonu olarak tanımlamışlardır. Lagün, kıyı ve kıyı ötesi ortamlarda çökelmiş, yaygın kaya türleri kumtaşı, kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, çakıltaşı ve miltaşı olan üye, bu kaya türlerinin yanal ve düşey geçişleri ile yer yer ardalanmalarından oluşmuştur (Sümengen ve diğ., 1987). Birim Çanakkale Boğazı nın kuzey ve güney kıyıları ile Hisarlı, güneydoğusunda yüzeylemektedir. Birimin yaşı Üst Miyosen dir (Şentürk ve Karaköse, 1987). Alüvyon (Qa) Kil boyundan çakıl boyutuna kadar değişen ve tutturulmamış gereçlerden oluşan alüvyonlar, Saros Körfezi doğusundaki ovada, Keşan güneyi ve Malkara kuzeyindeki akarsu yataklarında yüzeylemektedir. MATERYAL VE METOD İnceleme sahasından zeolit minerali içerdiği düşünülen ve önceki çalışmalarda zeolit varlığından bahsedilen volkanik, kırıntılı ve gölsel birimlerden GPS yardımıyla alınan sistematik ve noktasal örnekler araştırmanın materyalini oluşturmaktadır.. Alınan bu örnekler üzerinde sırasıyla; OM, XRD, XRF ve SEM+EDS analizleri yapılarak mineralojik bileşimleri ve kimyasal kompozisyonları belirlenmiştir. XRD analizleri Rigaku Geiger Flex marka difraktometrede, CuKα radyasyon kullanılarak, değişik çekim hızlarında olacak şekilde ve kimyasal analizler ise Rigaku RIX 3000 model XRF spektrometre ile MTA Genel Müdürlüğü Laboratuarlarında yapılmıştır. SEM+EDS analizleri ise Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği laboratuarı ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Malzeme laboratuarlarında gerçekleştirilmiştir. ZEOLİT MİNERALOJİSİ Çalışmalar; Enez-Hisarlı, Keşan Güneybatısında Kızkapanı Köyü çevresi ve Keşan Kuzeyi olmak üzere 3 ayrı yörede gerçekleştirilmiştir. Çalışma sahasından toplam 53 örnek derlenmiştir. Örneklerin büyük bir kısmı Hisarlıdağ Volkanitlerinden (Şekil 1) alınmış olup, bu bölge örneklerinin çoğunun, diğer bölgelerde ise daha az oranda örneklerin zeolit minerali içerdiği belirlenmiştir. Çalışma genelinde belirlenen zeolit mineralleri; mordenit, analsim, dahiyardit, natrolit, şabazit, höylandit ve klinoptilolit tir. Örneklerde zeolit minerallerinin yanında; kuvars, kalsit, feldispat, simektit grubu, klorit grubu ve kaolen grubu kil mineralleri, mika (muskovit / biyotit), opalkristobalit/tridimit, dolomit mineralleri ve amorf maddenin varlığı da tespit edilmiştir. Enez-Hisarlı Çevresi Enez ve Hisarlı çevresinden toplam 17 (Enez 1 3 ve Keşan 11 24) adet örnek derlenmiştir. Bu örneklerin bazılarına ait XRD ve Kimyasal analiz sonuçları verilmiştir (Tablo 1 ve Tablo 2). Ayrıca KŞN 18, KŞN 19 ve ENEZ 1 nolu kayaç örneklerinin XRD verileri ile KŞN-23 e ait SEM görüntüleri Şekil 2, 3 ve 4 te gösterilmiştir. Buna göre Tablo 1 den de görüldüğü gibi KŞN 18 nolu örnekte analsim-şabazit, KŞN- 19 nolu örnekte şabazit, analsim, dahiyardit, KŞN- 22 ve 24 nolu

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 19 örneklerde natrolit, KŞN- 23 nolu örnekte höylandit ve ENEZ-1 nolu örnekte analsim mineralleri belirlenmiştir. Analizler sonucunda belirlenen zeolit minerallerinin sodyum ve kalsiyumca zengin zeolitlerden oluştuğu, ve silis oranlarının nispeten düşük oldukları yapılan kimyasal analizlerle de desteklenmiştir. Şekil 1. Çalışma sahasının jeoloji ve örnek alım haritası (Şentürk ve diğ., 1998 den değiştirilerek alınmıştır). Figure 1. Geological Map of the Study Area and the Sample Locations (revised from Şentürk et all.1998).

20 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR [D66701.MDI] D66701 analsim şabazit [D66702.MDI] D66702 analsim şabazit Intensity(Counts) 125 100 75 50 25 0 d=15,7923 d=9,4880 d=6,9598 d=5,6394 d=5,0415 d=4,8705 d=4,3382 d=4,5149 d=3,8859 d=3,5875 d=3,4376 d=3,2565 d=2,9957 d=2,9321 d=2,6949 d=2,5059 d=2,6087 d=2,4051 d=2,1691 d=1,9030 d=1,8671 d=1,7430 d=1,6880 d=1,5955 d=1,4990 d=1,4167 d=1,3624 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) KŞN-18 Zeolit (Analsim-Şabazit), Amorf madde, Simektit (montmorillonit), Feldispat, Intensity(Counts) 100 75 50 25 0 d=15,9103 d=9,3525 d=8,9689 d=6,9333 d=6,3646 d=5,6016 d=5,0004 d=4,5593 d=4,3285 d=4,0391 d=3,7810 d=3,4560 d=3,3114 d=3,2228 d=2,9911 d=2,9285 d=2,7728 d=2,5218 d=2,5796 d=2,4179 dahiyardit d=2,1713 d=2,0918 d=1,8629 d=1,7989 d=1,7258 d=1,6434 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) KŞN-19 Zeolit (Şabazit,,Analsim, Dahiyardit-), Feldispat, Amorf madde, Simektit gr,ubu kil minerali d=1,5177 d=1,4326 Şekil 2. KŞN-18 ve KŞN-19 nolu Kayaç Örneklerinin X-Ray Difraktogramları. Figure 2. X-Ray Diffractograms of the Samples, numbered as KŞN-18 and KŞN-19. Höylandit Simektit grubu kil minerali Simektit grubu kil minerali Feldispat Şekil 3. KŞN 23 nolu Kayaç Örneğinin SEM Mikrografları. Figure 3. SEM Micrographs of the Sample, numbered as KŞN 23. Analsim [D72204.MDI] D72204 Intensity(Counts) 125 100 75 50 25 d=15,6243 d=6,5974 d=5,6424 d=4,8826 d=4,5272 d=3,7917 d=3,4496 d=3,2585 d=2,9333 d=2,7001 d=2,5794 d=2,2308 d=2,1742 ENEZ-1 Zeolit (Analsim), Simektit grubu. kil minerali., Amorf madde, feldispat. Feldispat d=1,8682 d=1,7446 d=1,5962 d=1,5110 d=1,4792 d=1,3604 0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) Amorf madde Şekil 4. ENEZ-1 nolu Kayaç Örneğinin X-Ray Difraktogramı. Figure 4. X-Ray Diffractogram of the Sample, numbered as ENEZ-1.

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 21 Tablo 1. Enez ve Hisarlı Çevresinden Alınan Örneklere ait XRD Analiz Sonuçları. Table 1. XRD Results of the Samples Collected from Enez and Hisarlı Regions. Örnek No XRD Analizleri sonucunda tespit edilen mineraller KŞN 11 Kalsit, Kristobalit KŞN - 12 Kalsit, Simektit (montmorillonit), Feldispat, Kuvars, Kristobalit KŞN 13 Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Zeolit grubu mineral, Mika (Muskovit) KŞN 14 Kuvars, Kaolinit KŞN 15 Kuvars, Feldispat, Amorf madde, Simektit grubu kil minerali, Zeolit grubu mineral. KŞN 16 Feldispat, Kristobalit, Mika(Muskovit), KŞN 17 Simektit (montmorillonit), Feldispat, Mika (Muskovit), Çok az Tridimit KŞN 18 Zeolit (Analsim-Şabazit), Amorf madde, Simektit (montmorillonit), Feldispat, KŞN 19 Zeolit (Şabazit-Analsim-Dahiyardit), Feldispat, Amorf madde, Simektit grubu kil minerali. KŞN 20 Simektit grubu kil minerali, Amorf madde, Feldispat, Kuvars KŞN 21 Kuvars, Feldispat, Simektit grubu Kil minerali, Dolomit, Mika(Muskovit), ZeoIit(Mordenit?) KŞN 22 Simektit (montmorillonit), Feldispat, Amorf madde, Kristobalit, Mika(Muskovit), Zeolit ( Natrolit?) KŞN 23 Simektit grubu. Kil minerali, Feldispat, Zeolit(Höylandit) KŞN 24 Feldispat, Kaolinit, Kristobalit, Zeolit (Natrolit) ENEZ 1 Zeolit (Analsim), Simektit grubu kil minerali, Amorf madde, Feldispat,, ENEZ 2 Kalsit, Feldispat, Kuvars, çok az amorf madde ENEZ 3 Feldispat, Mika (Biyotit), Amorf madde, Tridimit, Magnetit Tablo 2. Enez ve Hisarlı Çevresinden Alınan Örneklere ait Kimyasal Analiz Sonuçları. Table 2. Chemical Analysis Result of the Samples, Collected from Enez and Hisarlı regions. Örnek No KŞN-12 KŞN-13 KŞN-18 KŞN-21 KŞN-23 KŞN-24 ENEZ-2 ENEZ-3 Na2O 1,02 1,6 3,25 2,18 0,8 1,18 0,1 3,3 MgO 0,82 0,66 2,31 0,88 1,66 0,17 0,9 0,7 Al2O3 13,3 18,48 15,98 13,14 18,06 21,01 4,4 16,3 SiO2 53,04 62,83 51,62 71,87 60,33 63,26 14,4 59,6 P2O5 0,27 0,29 0,29 0,08 0,11 0,14 0,1 0,2 K2O 6,04 10,79 3,77 3,45 3,91 6,18 1 6,8 CaO 9,63 1,07 2,76 1,84 3,68 0,45 40,4 1,6 TiO2 0,5 0,74 1,02 0,54 0,69 0,88 0,2 0,8 MnO 0,12 K0,01 0,15 0,04 0,08 K0,01 0,1 0,2 Fe2O3 2,02 1,07 10,04 2,85 3,64 1,06 2 5,5 % SO3 0,9 0,03 0,02 0,05 0,02 0,06 - - Cl 0,03 0,02 0,03 0,03 0,02 0,02 - - As2O3 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 - - Sb2O3 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 - - A.Za. 12,5 1,93 7,3 2,3 6,95 4,3 36 2,1 Yoğ. gr/cm 2,65 2,94 2,71 2,9 2,6 2,58 2,77 2,71 3 ph 9,09 8,36 9,35 9,45 9 7,4 9,12 7,94 F K1 500 K1500 - K1500 K1500 K1500 K1500 K1500 Sc K20 K20-21 K20 K20 K20 K20 V 96 97-73 95 101 31 97 Cr K60 118 - K60 K60 K60 K60 K60 Co K50 K50 - K50 K50 K50 K50 K50 Ni K30 K30-52 K30 K30 K30 K30 Cu 38 K30 - K30 45 K30 K30 K30 Zn 73 56-51 79 32 28 101 ppm Rb 190 329-123 104 223 24 241 Sr 708 360-347 1336 382 339 537 Y 25 47-32 77 129 K15 47 Zr 116 254-327 235 321 48 384

22 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR Tablo 3. Kızkapan Köyü ve Çevresinden Alınan Örneklere ait XRD Analiz Sonuçları. Table 3. XRD Results of the Samples, Collected from Kızkapan Village. Örnek no KŞN - 1 KŞN - 2 KŞN 3 KŞN 4 KŞN 5 KŞN 6 KŞN 7 KŞN 8 KŞN 9 KŞN 10 KŞN 25 KIZK 1 KIZK 2 KIZK 3 KIZK 4 KIZK 5 XRD Analizleri sonucunda tespit edilen mineraller Kuvars, Kalsit, Feldispat, Klorit grubu kil minerali, Mika (Muskovit) Simektit (montmorillonit), Kuvars, Kalsit, Kaolinit, Amorf madde Kuvars, Kalsit, Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Mika (Muskovit), Klorit grubu kil minerali. Simektit (montmorillonit), Kuvars, Zeolit (Mordenit) Feldispat, Amorf madde. Kuvars, Kalsit, Feldispat, Mika (Muskovit), Klorit grubu kil minerali. Kuvars, Feldispat, Kalsit, Simektit(montmorillonit) Mika(Muskovit), Kaolinit. Kuvars, Kaolinit Kuvars, Kaolinit Kuvars, Simektit (montmorillonit), Kaolinit, Feldispat Kuvars, Simektit (montmorillonit), Feldispat, ZeoIit(Mordenit), Amorf madde Kuvars, Feldispat, Amorf madde, Zeolit (Mordenit) Simektit grubu kil minerali,kuvars,zeolit(mordenit), Feldispat, Amfibol grubu. Mineral, Amorf madde, Zeolit(Mordenit), Kuvars, Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Amorf madde, Simektit grubu kil minerali, Zeolit(Mordenit), Feldispat,Kuvars, Amorf madde Kuvars, Feldispat, Kaolinit Kuvars, Feldispat, Kaolinit Tablo 4. Kızkapan Köyü ve Çevresinden Alınan Örneklere ait Kimyasal Analiz Sonuçları. Table 4. Chemical Analysis Results of the Samples, Collected from Kızkapan Village. Örnek sembolü KŞN-2 KŞN-4 KŞN-5 KŞN-7 KŞN-9 KŞN-10 KŞN-25 KIZK-1 KIZK-3 KIZK-5 Na2O 0,78 1,53 1,83 0,04 0,74 1,63 1,80 1,6 1,2 2,9 MgO 1,50 1,50 3,08 0,04 0,16 0,98 1,02 1,6 2,8 0,6 Al2O3 13,09 13,57 8,49 17,12 19,00 12,00 13,52 13,0 14,9 15,8 SiO2 59,51 68,79 58,13 75,45 66,01 70,03 68,06 64,6 61,3 67,5 P2O5 0,07 0,06 0,09 0,06 0,07 0,06 0,05 0,1 0,1 0,1 K2O 0,33 1,31 1,14 0,04 3,33 2,22 1,82 2,4 1,4 3,0 CaO 10,67 3,63 11,79 0,05 0,30 3,86 3,44 3,8 4,5 1,2 TiO2 0,39 0,37 0,89 0,37 0,36 0,34 0,38 0,4 0,5 0,3 % MnO 0,03 0,03 0,11 0,01 0,01 0,05 0,04 0,1 0,1 0,1 Fe2O3 2,39 2,52 4,29 0,36 0,24 1,85 3,87 3,7 4,0 2,5 SO3 0,05 0,03 0,06 0,03 0,01 0,08 - - - - Cl 0,02 0,02 0,02 0,01 0,02 0,05 - - - - As2O3 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 - - - - Sb2O3 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 - - - -- A.Za. (%) 11,45 6,50 9,99 5,80 9,60 7,40 6,30 8,10 8,35 3,10 Yoğ. gr/cm3 2,83 2,51 3,12 3,09 2,78 2,70 2,84 2,61 2,62 2,82 ph 9,61 9,50 8,98 8,20 8,08 9,75 9,40 9,46 9,11 7,61 F K1500 K1500 Kİ 500 K1500 K1500 K1500 K1500 K1500 K1500 K1500 Sc K20 K20 K20 K20 K20 K20 K20 K20 K20 K20 V 59 57 98 26 33 47 55 66 65 36 Cr K60 K60 568 K60 K60 K60 K60 K60 K60 K60 Co K50 K50 K50 K50 K50 K50 K50 K50 K50 K50 Ni 36 K30 120 34 K30 K30 K30 35 K30 K30 Cu K30 K30 K30 K30 K30 K30 K30 K30 K30 K30 Zn 44 52 50 27 40 58 49 71 69 34 Rb 18 37 40 Kİ 5 98 84 73 93 67 88 ppm Sr 761 1391 318 632 547 1815 1466 1737 1556 338 Y 19 25 32 39 40 32 26 19 19 34 Zr 186 221 334 202 201 221 223 323 343 220

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 23 Keşan Güneybatısı (Kızkapan Köyü ve Çevresi) Kızkapan köyü ve çevresinden toplam 16 adet örnek (KŞN-1 ile KŞN-10 arası örnekler, KŞN-25 ve KZK-1 ile KZK-5 arası örnekler) derlenmiştir. Bu örneklere ait XRD ve kimyasal analiz sonuçları verilmiştir (Tablo 3 ve Tablo 4). Ayrıca, KŞN-4, KŞN-6, KŞN-10, KIZK-2 nolu örneklere ait XRD paternleri ile KIZK-2 nin SEM görüntüleri ve KIZK-3 e ait SEM+EDS görüntüleri Şekil 5, 6, 7 ve 8 de gösterilmiştir. Tablo 3 den de görüldüğü gibi KŞN 4, -10, -25 nolu örnekler ile KIZK- 1, -2, -3 nolu örneklerde mordenit minerali belirlenmiştir. KIZK 3 nolu örnekte mordenit mineralinin yanısıra kayaç içerisindeki amorf madde SEM+EDS ile de teyid edilmiştir. Genel olarak bakıldığında Kızkapan köyü ve çevresinden derlenen örneklerde mordenit mineralinin hakim olduğu görülmüştür. Yapılan kimyasal analizlerde Kızkapan köyü ve çevresindeki zeolitlerin silisyum oranlarının değişken olduğu, nispeten düşük silis oranlarının mevcudiyeti görülmüştür. Bazı örneklerdeki kalsitin mevcudiyeti mordenitin kalsiyumca zengin olması arasında bir ilişkiden de bahsedilebilir. In te nsity(co u nts) 150 100 50 0 [D66687.MDI] D66687 Montmorillonit d=15,7636 d=9,1601 d=6,6266 d=5,8609 d=5,1473 d=4,9240 d=4,2845 d=4,5369 d=4,0029 d=3,7742 Mordenit d=3,4847 d=3,3602 d=3,2291 d=2,9004 KŞN-4 Simektit (montmorillonit), Kuvars, Zeolit (Mordenit) Feldispat, Amorf madde d=2,5830 d=2,4563 d=2,5195 d=2,2933 d=2,1281 Feldispat d=1,9220 d=1,8826 d=1,8206 d=1,6749 d=1,5430 d=1,4985 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) d 1 3730 Intensity(Counts) 750 500 250 0 [D66689.MDI] D66689 Kuvars d=15,0721 d=9,9906 d=7,1595 d=6,4080 d=5,0068 d=3,3488 d=4,2673 d=4,0358 d=3,6807 d=3,1955 d=3,0353 KŞN-6 Kuvars, Feldispat, Kalsit, Simektit (montmorillonit), Mika (Muskovit), Kaolinit, Feldispat d=2,4593 d=2,2382 d=2,2826 d=2,1280 d=1,9800 d=1,9139 d=1,8192 d=1,6721 d=1,5417 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) d=1,3820 d=1,3747 Şekil 5. KŞN-4 ve KŞN-6 nolu Kayaç Örneklerinin X-Ray Difraktogramları. Figure 5. X-Ray Diffractograms of the Samples, numbered as KŞN-4 and KŞN-6. KŞN-10.Kuvars, Simektit (montmorillonit), Feldispat, ZeoIit(Mordenit), Amorf madde Mordenit Montmorillonit Amorf madde Kuvars Şekil 6. KŞN 10 nolu Kayaç örneğinin X-Ray Difraktogramı ve El Örneğinin Makro Görünümü. Figure 6. X-Ray Diffractogram and Macrophoto.of the Sample, numbered as KŞN-10.

24 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR In tensity(counts) 250 200 150 100 50 [D72200.MDI] D72200 Mordenit d=13,8080 d=9,1140 d=6,6051 d=5,8407 d=4,2676 d=4,5363 d=4,0094 d=3,7827 d=3,4839 d=3,3545 d=3,2173 d=3,1499 d=2,9001 KIZK-2 Zeolit(Mordenit), Kuvars, Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Amorf madde d=2,5261 d=2,2853 d=2,1342 d=1,8809 d=1,8193 d=1,6506 d=1,5438 d=1,4474 d=1,3755 Simektit grubu kil minerali 0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) Şekil 7. KIZK 2 nolu Kayaç Örneğine ait X-Ray Difraktogram ve SEM mikrografı. Figure 7. X-Ray Diffractogram and SEM Micrograph of the Sample, numbered KIZK-2. Amorf cam KIZK-3 Amorf cam a ait EDS Spektrumu Şekil 8. KIZK-3 nolu Kayaç Örneğine ait EDS Spektrumu ve SEM mikrografı. Figure 8. SEM Micrograph and EDS Spectrum of the Sample, numbered KIZK-3. Mordenit 200 [D66726.MDI] D66726 d=9,0667 d=3,3495 KŞN-43 Kuvars, Simektit gr,ubu kil minerali Zeolit(Mordenit), Amorf madde, Feldispat, Mika(Muskovit), Intensity(Counts) 150 100 50 d=15,2295 d=7,3344 d=3,9918 d=5,2962 d=4,6856 d=4,2765 d=3,7751 d=3,5800 d=3,2574 d=2,9818 d=3,0362 d=2,8149 d=2,6514 d=2,5701 d=2,4565 d=2,2849 d=2,1339 Kuvars d=1,8294 d=1,6746 d=1,5428 d=1,3827 0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 2-Theta( ) Şekil 9. KŞN-43 nolu Kayaç Örneğinin X-Ray difraktogramı. Figure 9. X-Ray Diffractogram of the Sample, numbered KŞN-43.

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 25 Tablo 5. Keşan Kuzeyinden Alınan Örneklere ait XRD Analiz Sonuçları. Table 5. XRD Results of the Samples, Collected from North Keşan. Örnek no KŞN 26 KŞN 27 KŞN 28 KŞN 29 KŞN 30 KŞN 31 KŞN 32 KŞN 33 KŞN - 34 KŞN 35 KŞN 36 KŞN 37 KŞN 38 KŞN 39 KŞN 40 KŞN 41 KŞN 42 KŞN 43 KŞN 44 KŞN 45 XRD Analizleri sonucunda tespit edilen mineraller Feldispat, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Kalsit, Zeolit grubu min., Mika(Muskovit) Kalsit, Simektit grubu kil minerali, Kuvars, Feldispat, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Amorf madde, Zeolit(Mordenit), Kalsit,Feldispat Kalsit, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Feldispat, Mika (Muskovît), Amorf madde, Zeolit grubu Mineral. Zeolit (Höylandit), Simektit grubu kil minerali, Kuvars, Feldispat, Amorf madde, Mika (Muskovît), Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Kuvars, Zeolit grubu mineral(mordenit?) Kalsit, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Mika(Muskovit) Kalsit, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Feldispat, Mika(Muskovit), Kalsit, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Feldispat, Mika(Muskovit) Kuvars, Klorit grubu kıl minerali, Kalsit, Mika(Muskovit), Çok az Amorf madde, Simektit grubu kil minerali, Feldispat, Amorf madde, Kuvars, Mika(Muskovit), Kuvars, Smektit grubu kil minerali, Feldispat, Kalsit, Klorit grubu kil minerali, Zeolit? Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Kalsit, Amorf madde, Feldispat, Mika(Muskovit), Kalsit, Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Kaolinit grubu mineral, Feldispat, Mika(Muskovit), amorf madde Kuvars, Kalsit Kaolinit grubu mineral, Feldispat, Amorf madde Kuvars, Feldispat, Kalsiıt, Kaolinit grubu mineral, Mika(Muskovit) Kuvars, Kalsit, Feldispat, Simektit grubu kil minerali, Mika(Muskovit) Kuvars, Simektit grubu kil minerali, Zeolit(Mordenit), Amorf madde, Feldispat, Simektit (montmorillonit), Amorf madde, Kalsit, Mika(Biyotit + Muskovit), Feldispat, Kristobalit Kuvars, Feldispat, Smektit grubu kil, minerali, Mika(Muskovit), Kalsit Tablo 6. Keşan Kuzeyinden Alınan Örneklere ait Kimyasal Analiz Sonuçları Table 6. Chemical Analysis Results of the Samples, Collected from North Keşan. Örnek Sembolü KŞN-26 KŞN-30 KŞN-42 KŞN-44 Na2O 0,56 1,00 0,80 1,05 MgO 1,28 2,09 0,72 3,19 Al2O3 7,13 14,03 6,96 13,73 SiO2 59,28 61,06 60,57 60,08 P2O5 0,02 0,16 0,02 0,14 K2O 1,28 3,98 1,07 2,14 CaO 14,73 3,51 15,54 6,15 TiO2 0,19 0,72 0,16 0,42 % MnO 0,12 0,07 0,09 0,07 Fe2O3 2,19 4,00 1,56 3,49 SO3 0,03 0,22 0,02 0,03 Cl 0,02 0,04 0,05 0,13 As2O3 K0,05 K0,05 K0,05 K0,05 Sb2O3 K0,03 K0,03 K0,03 K0,03 A.Za. 13,50 7,80 12,60 8,60 Yoğ. gr/cm3 2,83 2,35 2,19 2,77 ph 9,42 8,84 9,66 8,60 Sc K20 K20 K20 K20 V 38 65 25 49 Cr 170 K60 113 60 Co K50 K50 K50 K50 Ni 81 K30 69 66 Cu K30 K30 K30 K30 Zn 28 105 24 64 Rb ppm 40 106 32 144 Sr 561 3109 250 397 Y K15 89 Kİ 5 44

26 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR Keşan Kuzeyi Toplam 20 adet örnek (KŞN26-45) derlenmiştir. Bunlara ait XRD ve Kimyasal analiz sonuçları verilmiştir (Tablo 5 ve Tablo 6). Ayrıca KŞN-43 a ait XRD paterni Şekil 9 da gösterilmiştir. Tablo 5 den de görüldüğü gibi KŞN-29, -31 ve -43 nolu örneklerde mordenit, KŞN-30 nolu örnekte ise höylandit, minerali belirlenmiştir. SONUÇLAR Çalışılan 3 ayrı yöreden toplam 53 örnek derlenmiş olup, analizi yapılan örneklerde zeolit minerallerine rastlanmıştır. Bu mineraller; mordenit, analsim, şabazit, dahiyardit, natrolit, höylandit ve klinoptilolitdir. Zeolit dışı mineraller olarak; kuvars, kalsit, feldispat, smektit, klorit ve kaolen grubu kil mineralleri, mika, opal-kristobalit/tridimit ve dolomit mineralleri ve ayrıca amorf madde tespit edilmiştir. Zeolitli numuneler genelde dasitik karakterli camsı-kristal-litik geçişli tüflerdir. Petrografik olarak, zeolit minerallerinin kayaç camsı materyalinin dönüşümü ile meydana geldiği anlaşılmıştır. Yüzeyden alınan örneklerin mineralojik olarak incelenmeleri sonucu zeolitli örnek sayısının yüksek olmadığı görülmüştür. Bölgelerde zeolitli örneklerin yanal ve/veya dikey bazı zonlarda toplandığı görülmüştür. Buna karşın, zeolit içermeyen örnekler (özellikle kil minerallerince daha zengin olanlar) farklı topluluklar oluştururlar. Enez-Hisarlı çevresindeki zeolit minerali gelişiminin diğer bölgelere oranla daha zengin olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Bu yöreden 17 örnek derlenmiş ve 9 adetinde zeolit varlığı tespit edilmiştir. Özellikle Hisarlı güneybatısında zeolitli örneklerde bir yoğunlaşma bulunur ve belli bir zeolitli zon sözkonusudur. Keşan güneybatısından derlenen 16 örneğin 6 adetinde zeolit mineralleri saptanmıştır ve Karahisar- Kızkapanı kuzeyi arasında bir yoğunluk gösterirler. Keşan Kuzey Bölgesi için ise 20 örnekten 7 adetinde zeolit varlığı saptanmıştır ve Yılanlı çevresinde yoğunlaşma sözkonusudur. Bölgelerdeki zeolit minerallerinin kimyasal olarak sodyum ve kalsiyumca zengin türler olduğu da belirlenmiştir. KAYNAKLAR Druitt, C. E., 1961, Report on the petroleum prospect of Thrace, Turkey: Turkish Gulf Oil Co. Ercan,T., Türkecan, A., Guillou, H., Satır, M., Sevin, D., Şaroğlu, F. (1998). Marmara Denizi Çevresindeki Tersiyer Volkanizmasının özellikleri, MTA Dergisi, 120: 199-221. Esenli, F., Uz, B., Eran, R.H.,Çoban, F., Manav, H., Yavuz, O., Kumbasar, I. (1997): Alteration products of pyroclastic rocks in Thrace, Turkey. Proceeding of the 4. Biennial SGA Meeting-Mineral Deposits (Ed. H. Papunen), Turku, 713-716. Esenli, F., 2002, Türkiye de Doğal Zeolit Rezervleri, Madenciliği, Üretim ve Pazar Durumu, Zeolit Sempozyumu, TÜBİTAK-MAM, 24 Haziran 2002, Gebze, Kocaeli, İnternet ortamında yayımlanmıştır, 1-10. Esenli, F., Uz, B., Suner, F., Esenli, V., Ece, Ö.I., Kumbasar, I. (2005): Zeolitization of tuffaceous rocks in the Keşan region, Thrace, Turkey. Geologia Croatica, 58 (2), 151-161. Esenli, F., 2006, Piroklastik kayalarda zeolit içeriği ile amonyum değişim kapasitesi arasındaki ilişki: Türkiye den örnekler, Kil Bilimi ve Teknolojisi Dergisi (Kibited) 1(2), 9 19. Gökçen, L. S., 1967, Keşan bölgesinde Eosen-Oligosen sedimantasyonu, Güneybatı Türkiye Trakyasj Maden Tetkik ve Arama Enst Derg. 69, l-]0. Holmes, A. W.. 1961, A stratigraphic review of Thrace: TPAO Rap.368. Ankara (yayımlanmamış). İçöz, S., Türkmenoğlu, A. (1997): Keşan Yöresi Eosen-Oligosen yaşlı klastiklerin kökenine yönelik mineralojik, petrografik ve jeokimyasal inceleme, Trakya. 8. Ulusal Kil Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Ed. İ. Işık), Kütahya, 37-48. Kellog,H.E.,1973, Geology and petroleum prospects Gulf of Saros and vicinity southwestern

Keşan Enez Arasındaki Zeolit İçeren Birimlerin Mineralojik Özellikleri 27 Thrace, Turkey: Ashland. Keskin,C.,1974, Ergene havzası kuzeyinin stratigrafisi: Türkiye II Petrol Kongresi tebliğleri, 137-163. Kemper, C.,1961, The Kırklareli Limestone (Upper Eocene) of the Northern basin rim. G. Deilman Bergbau GMBH. Jeolojik Raporu,T37. Keskin, C., 1974, Kuzey Ergene Havzasının Stratigrafisi: Türkiye II. Petrol Kongresi Tebliğleri, Ankara, 137-163 Koop, K.O., Pavini, N. ve Schindler, C., 1969, Geologie Thrakiens IV: Das Ergene Becken: Beihefte zum Geologishen Jahrbuch Hef 76,1-136, Hannover. Lebkuchner,R.F.,1974, Orta Trakya Oligoseninin jeolojisi hakmda: MTA Enst. Derg.,83, 1-29 Önem, Y., 1974, Gelibolu ve Çanakkale dolaylarının jeolojisi: TPAO Rap. No. 877. Önem,Y.,1974, Gelibolu ce Canakkale Dolaylarının Jeolojisi: TPAO Rap.877, Ankara (yayınlanmamış) SaItık,O.,1974, Şarköy-Müreffe sahalan jeolojisi ve petrol olanakları: TPAO Rap.879, Ankara (yayımlanmamış) Saltık, O., 1975, I. Bölge Malkara-Tekirdağ-Tşıkhdag sahalarının jeoloji ve petrol olanakları: TPAO Rap.918, Ankara (yayımlanmamış). Saltık, O. ve Saka,K_, 1972, Saros Körfezi, Gelibolu Yarımadası, İmroz, Bozcaada ve Çanakkale sahil şeridi jeoloji incelemesi. TPAO Rap.716, Ankara (yayımlanmamış). Saner,S.,1985, Saros Körfezi Dolayının Çökelme İstifleri ve Tektonik Yerleşimi, Kuzey Ege Denizi, Türkiye, TJK Bülteni, 28, 1-10. Sfondrini,G.,196l, Surface geological repon on AR/TGO/1/338 ve 537 (Eceabat-Çanakkale areas): Turkish Gulf Oil Co. Report. Turkish Petrol, Adm. Archives. Ankara. Shell, Turkse, N. V., 1969, I nolu Marmara petrol bölgesinde N. V. Turkse Shellʹin AR/NTS/837, 838 ve 839 hak sıra nolu arama sahalarına ait terk raporu. Sümengen,M.,Terlemez, İ; Şentürk, K.,Karaköse, C., Erkan, E.N., Gürbüz, M.,Ünay,E. ve Atalay, Z., 1987, Gelibolu yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzasının Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Tektoniği; MTA Rap. 8128, Ankara (yayınlanmamış). Sümengen, M. ve Terlemez, T., 1987, Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzasının Stratigrafi, Sedimentolojisi ve Tektoniği adlı raporun Paleojen çökellerinin stratigrafisi ve sedimentolojisi bölümü MTA raporu, Derleme no. 8128, 23-157. Şentürk, K.,Sümengen, M., Terlemez,İ., ve Karaköse, C., 1998, 1/100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, MTA, Ankara. Şentürk, K. ve Okay, A.,1984, Saros körfezi doğusunda yüksek basınç metamorfizması: MTA Dergisi 97/98, 152-155. Şentürk, K. ve Karaköse, C, 1987, Çanakkale Boğazı ve dolayının jeolojisi MTA raporu, Derleme no.9333. Ternek, Z.,1949, Geological study of region Keşan-Korudağ, İstanbul, İÜFF doktora tezi. 79 s. Umut,M., Kurt,Z., îmik,m., Özcanj., Sankaya,H. ve Saraç,G.,1983, Tekirdağ ili- Silivri (İstanbul ili)-pınarhisar (Kırklareli ili) alanının jeolojisi: MTA Rap.7349, Ankara (yayımlanmamış). Umut,M., İmik,M., Kurt,Z., Ateş,M. ve Saraç,G.,1984, Edirne ili-kırklareli-lüleburgaz-uzunköprü civarının jeolojisi: MTA Rap. 7604, Ankara, (yayımlanmamış). Ünal, O, T., 1967, Trakya jeolojisi ve petrol imkanları: TPAO rapor no: 391.

28 M. ALBAYRAK, A. ÇUBUKÇU, A.ACAR