Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2016 Pazar Verileri 11 Mayıs 2017, İstanbul
İçindekiler 1 2 3 4 5 ÇALIŞMANIN PAYDAŞLARI Alt sektör kategorileri için faydalanılan veri kaynakları ve işbirliği yapılan paydaşlar ÇALIŞMANIN KAPSAMI Çalışma dahilinde değerlendirilen alt sektörler ve bu alt sektörlerce üretilen ürün ve hizmet türleri TOPLAM SEKTÖR BÜYÜKLÜĞÜ Türkiye Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörünün 2016 yılı için toplam büyüklüğü SEKTÖR ALT KATEGORİLERİNİN BÜYÜKLÜĞÜ Bilgi Teknolojileri Donanım, Yazılım, Hizmet; İletişim Teknolojileri Donanım ve Elektronik Haberleşme alt sektörlerinin büyüklükleri DİĞER SEKTÖREL VERİLER İhracat yapılan ülkeler ve ihracat tutarları, alt kategorilerin yerlilik oranları, alınan teşvik türleri ve toplam teşvik tutarı, sektörde yaşanan problemler, yatırım alanları
Çalışmanın paydaşları Proje Ortağı TOBB Telekomünikasyon Meclisi Proje Danışmanı Deloitte Danışmanlık Proje Veri Ortakları Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Context Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği 3
Çalışmanın kapsamı Donanım Bilgisayarlar (Desktop, Laptop, Tablet, e-okuyucu vb) Sunucular ve depolama birimleri Yazıcı, tarayıcı ve çevre birimleri Yerel ağ cihazları Bilgi Teknolojileri (BT) Yazılım İşletim sistemleri ve veri tabanları Sistem yönetim yazılımları Masaüstü uygulamaları Güvenlik yazılımları İş uygulamaları Mobil uygulama ve oyun yazılımları Bilgi ve İletişim Teknolojileri Pazarı Hizmet Dış kaynak kullanım hizmetleri Danışmanlık hizmetleri Geliştirme, entegrasyon, kurulum ve işletim hizmetleri Destek, bakım ve eğitim hizmetleri Sabit ve mobil telefonlar Şebeke teknolojileri, telekom donanımı ve ilişkili hizmetler İletişim Teknolojileri (İT) Donanım Elektronik Haberleşme Sabit ve mobil iletişim hizmetleri Altyapı işletmeciliği hizmetleri Kablolu yayın hizmetleri Uydu haberleşme ve platform hizmetleri 4
Ölçümleme metodolojisi Yurtdışında Yerleşik Tedarikçi/Yazılımcılar Türkiye de Yerleşik Üretici / Yazılımcı / İthalatçı Perakendeci / Bayi Distribütör / Sistem Entegratörü Sektör büyüklüğü mükerrer hesaplamaya engel olacak şekilde ayrıştırılmaktadır Firma büyüklükleri farklı kırılımlarıyla birlikte toplanmaktadır Son kullanıcı vs aracı satış İthalat vs ihracat Ürün ve hizmetlerin menşei Teknokent payı Türkiye de Yerleşik Son Kullanıcı Yurtdışında Yerleşik Distribütör / SI / Perakendeci/Son Kullanıcı = İthalat = İhracat 5
Toplam sektör büyüklüğü milyar TL 94,3 %5-10 1,0 2017 Büyüme Beklentisi %14,4 Karşılaştırılabilir Büyüme Oranı 81,5 93,3 2015 2016 2017 Tahmini 2.979 Firma 3.421 Firma 2016 yılında eklenen şirketlerin büyüklüğü 6
Toplam sektör büyüklüğü milyar USD 31,2 %3,4 0,3 Karşılaştırılabilir Büyüme Oranı -%5-10 2017 Büyüme Beklentisi 29,9 30,9 2015 2016 2017 Tahmini USDTRY = 2,73 USDTRY = 3,02 2016 yılında eklenen şirketlerin büyüklüğü 7
Bilgi ve İletişim Teknolojileri pazar kırılımı milyar TL 22,1 %17,1 25,9 %10,8 29,6 2014 2015 2016 Bilgi Teknolojileri Pazarı 29,6 %31 94,3 47,1 %18,1 55,6 %16,1 64,7 64,7 %69 2014 2015 2016 İletişim Teknolojileri Pazarı % = Karşılaştırılabilir Değişim Oranı Toplam Sektör 2016 8
Bilgi ve İletişim Teknolojileri pazar kırılımı milyar USD 31,2 -%4,5 %0,1 10,1 9,5 9,8 2014 2015 2016 Bilgi Teknolojileri Pazarı 9,8 %31 21,4 %69 -%5,8 %4,9 21,5 20,4 21,4 2014 2015 2016 % = Karşılaştırılabilir Değişim Oranı Toplam Sektör 2016 İletişim Teknolojileri Pazarı 9
Bilgi Teknolojileri sektörü alt kategorileri milyar TL 5,1% 12,9 Donanım 29,6 %31 16,3% 11,9 Yazılım 14,4% 4,8 Hizmet 2016 % = Karşılaştırılabilir Değişim Oranı 10
İletişim Teknolojileri sektörü alt kategorileri milyar TL Elektronik Haberleşme 45,4 14,7% 64,7 %69 Donanım 19,3 19,4% 2016 % = Karşılaştırılabilir Değişim Oranı 11
milyar TL Sektör büyüme bileşenleri 100 $ 90 80 0,6 1,2 0,5 1,6 5,8 3,2 1,0 70 81,5 94,3 60 50 2015 BT Donanım BT Yazılım BT Hizmet IT Donanım Elektronik Haberleşme Kur Etkisi Yeni Şirketler 2016 TRY Değişim 12
Alt kategori paylarının yıllara göre değişimi 50% 48% 47% 44% BT-Donanım 35% 36% 37% 40% BT-Yazılım 15% 16% 16% 16% BT-Hizmet 2013 2014 2015 2016 13
2016 Ürün ve hizmetlerin menşei BT-Hizmet 86% 14% BT-Yazılım 60% 40% IT-Donanım 11% 89% BT-Donanım 7% 93% Yerli İthal 14
2016 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri * * * Bilişim Şirketleri 2015** 2016 Değişim Şirket Sayısı Çalışan Sayısı Toplam Ciro (TL mn) Toplam İhracat (TL mn) 2.260 (213) 2.900 %28,3 28.363 (1.027) 33.767 %19,1 6.730 (306) 8.037 %19,4 922 (11) 1.597 %73,2 *2016 yılında verisi yeni eklenen teknokentler **Parantez içindeki rakamlar 2016 yılında yeni eklenen teknokentlerin 2015 yılı verisini göstermektedir 15
Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektörü ihracatı milyon TL Bilgi Teknolojileri Donanım İhracat 225 Milyon TL Alt Kategori içi % Pay % Değişim %1,7 -%10 Toplam İhracat 2016 3.086 Milyon TL Bilgi Teknolojileri Yazılım 2.041 Milyon TL %17,2 %41 Karşılaştırılabilir Büyüme:%32 Bilgi Teknolojileri Hizmet 316 Milyon TL %6,5 %48 İletişim Teknolojileri Donanım 504 Milyon TL %9,2* %19 *Mobil telefon hariç oran. 16
Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektörü ihracatı milyon USD %19,7 1.022 74 BT-Donanım 654 104 409 %12,1 -%19,4 %19,8 809 84 505 -%18,8 %27,5 676 BT-Yazılım 68 74 -%4,4 %29,1 72 %33,7 105 150 %7,8 167 BT-Hizmet IT-Donanım 2014 2015 2016 % = Karşılaştırılabilir Değişim Oranı 17
İhracat yapılan bölgeler Toplam ihracatın bölgeler arası kırılımı 2016 %7 AB dışı Avrupa %2 Asya Pasifik %10 Kuzey Amerika %20 Avrupa Birliği %4 Güney Amerika %56 Orta Doğu ve Afrika 71 firma yanıtına göre toplam ihracatın bölgeler arası kırılımı 18
İstihdam (bin kişi) 111 Bin Kişi (2015)* Toplam İstihdam 2016 120 Bin Kişi Büyüme*: %0,0 Bilgi Teknolojileri İletişim Teknolojileri İstihdam 80,4 39,1 Sektör içi % Pay %67 %34 % Değişim* %4,8 -%9,1 %28 %58 %15 %2 Kadın çalışan yüzdesi 1 Üniversite mezunu çalışan yüzdesi 1 ARGE çalışanı yüzdesi 1 Taşeron çalışan yüzdesi 1 1 Anket Katılımcısı Firma ve BTK verileri *2015 verileri güncellenmiştir. Büyüme oranları, karşılaştırılabilir oranları ifade etmektedir (anket çalışmasına ilk kez bu sene katılan firmalar hariç tutularak hesaplanmaktadır) 19
İstihdam 2016-2017 değişim beklentisi Size göre 2017 yılında şirketinizdeki istihdam değişimi ne şekilde olacaktır? 30% 28% 18% 14% 5% 4% 1% %10'dan fazla azalacak %5 - %10 arası azalacak %0 - %5 arası azalacak Değişmeyecek 0% - 5% arası artacak %5 - %10 arası artacak %10'un üzerinde artacak N = 168 20
Yararlanılan teşvikler %56 %34 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri %10 5746 sayılı Ar-Ge Faaliyetlerini Destekleme TÜBİTAK-TEYDEB Destek ve Hibe Programları %41 KOSGEB Destek Programları %18 T.C. Ekonomi Bakanlığı Tarafından Sağlanan Destekler %41 2016 yılında teşvik alan Firmaların yüzdesi 1 269 milyon TL Alınan toplam teşvik tutarı 1 Ankette ilgili bölüme cevap verip teşvik aldığını belirten 68 Firma 21
Sektörde yaşanan sorunlar Sizce sektörümüzdeki problemlerden en önemli 3 tanesi nelerdir? Nitelikli iş gücü açığı Ar-Ge teşvikleri ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan sorunlar Fiyat odaklı kamu ihale politikaları Girişim sermayesi eksikliği Sektördeki yüksek ve karmaşık vergi yapısı Üniversite-sanayi işbirliğinin yetersizliği Dış kaynak kullanımı talebi eksikliği Fikri mülkiyet hakları ile ilgili düzenlemenin yetersizliği Dış ticaret mevzuatı uygulamaları ile ilgili yaşanan sorunlar Diğer 33% 38% 31% 33% 29% 39% 26% 14% 18% 24% 17% 17% 14% 18% 7% 9% 47% 52% 59% 61% 2016 2015 Baz: Ankette ilgili soruyu cevaplayan 168 firma 22
Sektörde yaşanan sorunlar Diğer yanıtların kırılımı İhracata yönelik desteklerin eksikliği Ar-Ge eksikliği Haksız rekabet İhalelerde yerli malı tercih edilmiyor olması; yabancı hayranlığı Ana distribütör izni olmadan yapılan ithalat Yerli üretimi teşvik mekanizmalarının eksikliği Mevzuatlardaki eksikler ve buna bağlı uygulamalarda yaşanan sorunlar 23
Etki alanları Önümüzdeki iki yıl için, aşağıdaki teknolojik alanlar içerisinde hangilerinin işletmeniz üzerinde en fazla etkiye sahip olacağını öngörüyorsunuz (En fazla üç şık işaretleyiniz) Bulut Teknolojisi Dijital Transformasyon Analitik / Büyük Veri Gelişen Teknolojiler (3D Yazıcılar, Robotics, Blockchain, vb) Eski Sistemlerin Modernizasyonu Siber Güvenlik Hiçbiri 0% 9% 17% 30% 30% 29% 46% 48% 40% 42% 45% 56% 59% 67% Türkiye Global N = 168; Deloitte 2016-2017 Global CIO Survey, Deloitte University Press 24
2016 Bilgi ve İletişim Teknolojileri pazarı milyar TL 2016 Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Toplam İhracat 3,1 Sektör Büyüklüğü 94,3 Toplam İstihdam 120k Bilgi Teknolojileri İletişim Teknolojileri 29,6 64,7 Donanım Yazılım Hizmet Donanım Elektronik Haberleşme 12,9 11,9 4,8 19,3 45,4 25
2016 Bilgi ve İletişim Teknolojileri pazarı milyar USD 2016 Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Toplam İhracat 1,0 Sektör Büyüklüğü 31,2 Toplam İstihdam 120k Bilgi Teknolojileri İletişim Teknolojileri 9,8 21,4 Donanım Yazılım Hizmet Donanım Elektronik Haberleşme 4,3 3,9 1,6 6,4 15,0 26
TEŞEKKÜRLER Çalışmamıza değerli katkıları için TOBB Telekomünikasyon Meclisi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği ve Üyeleri, Context, SASAD, TÜBİSAD üyeleri ve sektör firmalarına teşekkürlerimizi sunarız. Bu rapor Deloitte Danışmanlık tarafından TÜBİSAD için hazırlanmıştır. Bu rapordaki bilgiler TÜBİSAD ve Deloitte Danışmanlık ın yazılı onayı alınmadan, kısmen ya da yorum şeklinde, çoğaltılamaz ve üçüncü kişilere verilemez. 27