Bilişim Teknolojileri ve Yazılım

2014 ---- 2015 Bilişim Teknolojileri ve Yazılım II. Dönem Ders Notları Not : I.Sınav Tarihi : 15 Nisan 2015 Çarşamba II.Sınav Tarihi: 22 Mayıs 2015 Cuma Bu kitap, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 05/09/2012 tarih ve 150 sayılı kararıyla kabul edilen Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi ( 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programına göre hazırlanmıştır. 1

Microsoft Office Word Notları 1. Word 2003 i Başlatma 1.1. Başlat Düğmesini Kullanarak Word ü Başlatma Windows XP ortamında Word 2003 i Başlatmak için aşağıdaki işlemler gerçekleştirilir. a) Sol fare düğmesi ile Başlat düğmesine bir kez tıklanır, (Ekranın sağında Başlat mönüsü açılacaktır.) b) Fare işaretçisi, Başlat mönüsünden Programlar seçeneğinin üzerine getirilir, c) Programlar mönüsünden Microsoft Office bölümünden Word seçilir, farenin sol tuşunu bir kez tıklanır. Windows XP ortamında Word 2003 i daha önceden oluşturulan kısayol simgesi çalıştırılarak da gerçekleştirilir. 1.2. Office 1.3. Word 2003 den Çıkma Word 2003 hangi yöntemle Başlatılırsa Başlatılsın aşağıdaki Word ekranı ile karşılaşılır. Word ile çalışma bittiğinde, Word ten çıkılmalıdır. Word le çalışma üç farklı yolla sona erdirilebilir. 1. Word penceresinin üstündeki işaretine basılır. İleride çalışmak amacıyla Word ten geçici bir süre için çıkmak, görev çubuğuna atmak için ayni penceredeki tuşuna basılır. 2. Dosya mönüsünden Çıkış komutu çalıştırılır. Oluşturulan belge kaydedilmemişse, uyarı mesajı görüntülenir. 3. Alt+ F4 tuş bileşenine basılır. 2

1.4. Word 2003 Program Yapısı Word ü başladığında aşağıdaki Word Ekranını görülür. Bir Word ekranı elemanlarından oluşur. 1.4.1. Pencere Başlığı Yazılım ve belge adları ile belge yönetim tuşlarının ( kapat, boyut ve görev çubuğuna taşı) yer aldığı çubuktur. Windows tabanlı bütün yazılımlarda pencere başlığı bulunur. Pencerenin en üstündedir. Pencere başlıkları, kullanılan yazılımı ve üzerinde çalışılan dokümanı tanıtır. 1.4.2. Mönü Çubuğu Mönü ve mönü komutlarının yer aldığı çubuktur. Windows tabanlı bütün yazılımlarda mönü çubuğu bulunur. 1.4.3. Mönü Çubuğunu Hareket Ettirme ve Yerleştirme Mönü çubuğu, genellikle pencere baslığının altında yer alır. Ancak mönü çubuğu Ekranın herhangi bir yerine hareket ettirmek, hatta Ekranın herhangi bir yerine yerleştirmek mümkündür. 1.4.4. Araç Çubukları Mönü çubuğu, üzerinde yer alan komutların, simgeleşmiş düğmelerin (-ki bu düğmelerin her birine araç denir) yer aldıkları çubuklardır. Mönü çubuğu üzerinde yer alan komutlar araç çubukları üzerinde yeniden sınıflandırılmışlardır. Word te 16 tane araç çubuğu bulunmaktadır. Araç çubukları genellikle mönü çubuğunun hemen altında yer alır. Ancak tıpkı mönü çubuğunda olduğu gibi, ekranda görüntülenen araç çubukları da hareket ettirilebilir ve Ekranın seçilen bir kösesine yerleştirilebilir. 3

Araç çubuklarını özelleştirmek için aşağıdaki işlemler yapılır: 1. Fare işaretçisini mönü çubuğundaki Görünüm mönüsüne doğru yaklaştırılıp sol fare düğmesi ile bir kez tıklanır. Mönü kabarık bir düğmeye dönüşecektir. 2. Fare işaretçisi açılan mönüdeki Araç Çubukları mönüsüne doğru yaklaştırılır. Bu durumda, mönünün sağ tarafında ikinci bir mönü açılır. Açılan mönüde Word ün sağladığı araç çubukları görüntülenir. Araç çubukların bir kısmının sol başında onay işareti vardır, bir kısmında ise böyle bir işaret yoktur. Onay işareti olanlar, ekranda görünen; olmayanlar ise, gizli durumda olan araç çubuklarıdır. 3. Gizli durumda bulunan araç çubuğunu görüntülemek veya görünür durumdaki bir araç çubuğu gizlemek için sol fare düğmesi ile ilgili araç çubuğuna bir kez tıklanır. Bu durumda gizli olan araç çubuğu görüntülenir, açık olan araç çubuğu ise gizlenir. 4

1.4.5. Cetvel Cetvel, belge düzenlenmesini ve biçimlendirilmesini kolaylaştıran, sekme hizalama, sekme durağı ayarları yapmayı sağlayan bir fonksiyondur. Cetvel de tıpkı araç çubuklarında olduğu gibi, ekranda görüntülenip gizlenebilir. Cetveli özelleştirmek için aşağıdaki işlemleri yapılır. a) Fare işaretçisi mönü çubuğundaki Görünüm mönüsüne doğru yaklaştırılır sol fare düğmesi ile bir kez tıklanır. Mönü kabarık bir şekilde düğmeye dönüşecektir. b) Sol fare düğmesi ile mönü çubuğunun altında görüntülenen mönüden Cetvel seçeneği tıklatılır. Cetvel komutunun karşısında onay işareti varsa silinir, yoksa onay işareti belirir. 1.4.6. Yazma Alanı Word te çalışılan belgenin oluşturulduğu alandır. Belgeyi yazma alanı içersinde oluşturulur. 1.4.7. Ekleme Noktası (İmleç) Yazılan metnin belge içinde nereye ekleneceğini gösterir. 1.4.8. Kaydırma Çubukları Belge penceresinde belgenin farklı bölümlerini izleme imkânı verir. Yatay ve dikey olmak üzere iki tanedir. 1.4.9. Durum Çubuğu Ekleme noktasının konumu ve belgenin diğer bazı özelliklerinin (sayfa, satir, sütun vb) bulunduğu çubuktur. Durum çubuğunu da araç çubukları gibi özelleştirmek mümkündür. Bunun için Görünüm mönüsünden Durum Çubuğu komutunu çalıştırılır. 2. Yeni Bir Belge Oluşturma Word Başlatıldığında, boş bir yazma alanı ve bu alanın sol tarafında ekleme noktası (yanıp sönen siyah çubuk) görülür. Klavyedeki tuşlar kullanılarak belge oluşturmaya başlanır. Klavye de bulunan alfanümerik alan (harfler, sayılar ve işaretlerin bulunduğu alan) belge oluştururken en çok kullanılan tuşları bulundurur. Bu alandaki harfler ve rakamlar belge oluşturmayı sağlarken, klavye üzerindeki bazı tuşlar ise, belge düzenlemeye yardım eder. Bu tuşlar ve görevleri şunlardır. 2.1. Belge Oluşturulmasında kullanılan Tuşlar Caps Lock : Başlık yazmak için kullanılır. (Küçük harfle yazıyorsak büyük harfle yazmamızı, büyük harfle yazıyorsak küçük harfle yazmamızı sağlar. Caps Lock ışığı yanıkken.) Enter : Satır atlatmayı sağlar. Shift : Rakamların bulunduğu tuşlardaki ikincil karakterleri yazmamızı sağlar. Bunun yanı sıra kelimenin ilk karakterini büyük yazılmasını sağlar. (Caps Lock ışığı yanıkken bu işlem yapılırsa, tersi olur.) Boşluk (Ara) Çubuğu : Kelimeler arasında boşluk bırakılmasını sağlar. Delete : Bulunduğu karakterin sağındaki karakterin silinmesini sağlar. Backspace : İmlecin bulunduğu karakterin solundaki karakterin silinmesini sağlar. Page Up (Sayfa Başı Tuşu): Ekranda sayfa başına ya da bir önceki sayfaya gitmeyi sağlayan tuştur. Page Down (Sayfa Sonu Tuşu): Ekranda sayfa sonuna ya da bir sonraki sayfaya gitmeyi sağlayan tuştur. Home : Satırın herhangi bir yerindeyken imleci, satir başına getirmeyi sağlar. 5

End : Satırın herhangi bir yerindeyken imleci, satir sonuna getirmeyi sağlar. Insert : İki karakter arasına yeni karakter girilmesini sağlar. (Durum çubuğunda ÜYZ hücresi pasifken, bu işlemi gerçekleştirir. Aktif ise, Insert tuşuna bir kez daha basılır.) Ctrl : Menülerden yapabileceğimiz işlemleri kısayoldan yapmamızı sağlar. Bu tuşu harf tuşlarıyla beraber kullanarak bu işlemleri yapabiliriz. Ctrl + X : Kesme işlemi Ctrl + C : Kopyalama işlemi Ctrl + V : Yapıştırma işlemi Ctrl + Z : Geri alma işlemi Ctrl + A : Tümünü seçme işlemi Ctrl + F : Belge içinde arama yapma Ctrl + O : Kayıtlı bir belge açma Ctrl + S : Kaydetme Ctrl + P : Yazdırma Alt Gr : Rakamların bulunduğu tuşlardaki üçüncül karakterleri yazmamızı sağlar. Sağ Tuş Kısayol Menü Tuşu: Klavyeden farenin sağ tuş kısayol menüsüne ulaşmayı sağlayan tuştur. Prt Sc Sys Rq : Ekran görüntüsünü resim olarak kaydetme. 2.2. Geri Al Uygulaması 1. İstemeden yapılan veya vazgeçilen bir uygulamayı iptal etmek için Geri Al tuşuna veya Ctrl+Z tuş bileşenine basılır. 2. Geri Al tuşuna her basıldığında bir önceki uygulamanın getirdiği değişiklik iptal edilmiş olur. 2.3. Belgeyi Kaydetme Oluşturulan belgeyi daha sonra kullanabilmek için kaydetmek gerekir. Kaydedilen belgeler bilerek ya da bilmeden silinmediği sürece kaydedilen ortamda bulunur. Kaydedilen belgeyi yeniden kullanarak üzerinde düzenleme (silme, ekleme, düzeltme) yapabilirsiniz. Bu nedenle dosyanızı sık sık kaydetmelisiniz. Dosya kaydetmek için aşağıdaki adımlar izlenir. 1. Dosya mönüsünden Kaydet komutu çalıştırılır. Ekranda Farklı Kaydet penceresi görüntülenecektir. (Resim 4.21) 2. Kaydet penceresinde Kayıt Yeri penceresinden belgeyi kaydetmek istenilen ortam (disket, harddisk vb.) seçilir. (Bunun için Kayıt Yeri kutusunun sağ tarafındaki Bir Düzey Yukarı tuşuna basılır.) Eğer kayıt yeri belirtilmezse oluşturulan belge Belgelerim klasörü içersine kaydedilir. 3. Dosya adı kutusuna belgeye uygun bir isim yazılır. Bu kısımda oluşturulan belgenin ilk satiri yer alır. Belgede başlık varsa, belge başlığı dosya adi olarak bu kutu içersinde yer alır. 4. Penceredeki Kaydet tuşuna basılır. 6

Dosya en az bir kez kaydedildiğinde, bundan sonraki her kaydetme işleminde herhangi bir pencere görüntülenmez. Bu durumda da belge ilk kaydedilen isim ve ortamda kaydedilir. İsim veya ortam değiştirilmek isteniyorsa Dosya mönüsünden Farklı Kaydet komutu çalıştırılır. 3. Belge Düzenleme Teknikleri 3.1. Seçme İşlemleri Belge üzerinde düzenleme yapmak için, düzenleme yapılacak bölümün seçilmesi gerekir. Fare ile seçme daha hızlı ve pratiktir. Farenin yanı sıra Shift tuşu ile ok tuşları kullanılabilir. Shift tuşu ile birlikte her ok tuşuna basıldığında ok tuşu yönünde bir karakter seçilir. Böylelikle seçme işlemini kontrol altına alınmış olur. 3.2. Yazı tipini ve boyunu seçme İstenirse belgenin tamamının veya bir kısmının yazı tipi değiştirilebilir. Hazırlanan belgenin özelliğine bağlı olarak farklı yazı tipleri kullanarak belgeye bir estetik kazandırılır. Belgenin yazı tipini değiştirmek için araç çubuğundaki yazı tipi listesi kullanılır. Yazı tipi listesinden herhangi bir yazı tipi seçildiği zaman seçili olan alanın yazı tipini seçilen yazı tipine dönüştürülmüş olur. Belgede kullanılan yazı tipi boyunu ayarlamak için yazı boyu listesinden istenilen büyüklük seçilebileceği gibi klavyeden doğrudan da girilebilir. Yazı tipi veya boyu Biçim mönüsünden Yazıtipi komutu çalıştırılarak değiştirilebilir. 7

3.3. Kalın, İtalik ve Altıçizili yapma Belgenin tamamı veya bir kısmı koyu, italik veya altı çizili olarak düzenlenebilir. Hazırlanan belgenin özelliğine bağlı olarak bazı kelime veya kelime grupları koyulaştırılarak veya bazı satırların altı çizilerek, yatay yapılarak belgeye hem bir estetik kazandırılır, hem de belgenizin anlaşılması kolaylaştırılır. Belgenin tamamını veya bir kısmını kalın, italik veya altıçizili yapmak için araç çubuğundaki kullanılabilir. sembolü seçildiğinde seçili olan alanı, koyulaştırır. sembolü seçildiğinde seçili olan alanı, yatık olarak düzenler. sembolü seçildiğinde seçili olan alanı, altıçizili olarak düzenler. Kalın, İtalik ve Altıçizili yapmak için Biçim mönüsünden Yazıtipi komutu çalıştırılabilir. 3.4. Yazı tipi rengi değiştirme simgeleri İstenirse belgenin tamamının veya bir kısmının yazı tipi rengi değiştirilebilir. Belge farklı renkte yazılarak belgenin anlaşılması kolaylaştırılır. Yazı tipinin rengini değiştirmek için Biçim mönüsünden Yazıtipi komutu çalıştırılır. Yazıtipi penceresindeki Renk listesinden istenilen renk seçilebilir. Aynı zamanda standart araç çubuğunda Yazı Tipi Rengi butonuyla yazının rengi değiştirilebilir. 3.5. Metne resim ekleme İstenirse, belgeye bilgisayarda yüklü bulunan bir resim eklenebilir. a) Ekle mönüsünden Resim seçilir. b) Resim bölümünden Küçük Resim veya Dosyadan seçeneklerinden bilgisayarda bulunan resimlere ulaşılabilir. c) Küçük resim bölümünde Word programının alt yapısında bulunan resimlere ulaşılabilir. d) Dosyadan bölümünden bilgisayarımızda bulunan resimlere ulaşılabilir. 8

3.6. Arka Plan Rengini Değiştirme Oluşturulan ve/veya düzenlenen belgenin arka plan rengi değiştirilerek farklı uygulamalarda kullanılabilecek belgeler elde edilebilir. Bunun için Biçim mönüsünden Arka Plan uygulaması seçilerek istenilen renk düzenlemesi yapılabilir. 3.7. Belgeye Tema Ekleme Oluşturduğumuz belgeye farklı bir görünüm katmak için programda bulunan temalardan belge için en uyun olanı seçilebilir. Bunun için Biçim mönüsünden Tema uygulaması seçilerek açılan mönünün sol tarafındaki seçeneklerden belgemize uygun olan bir tema seçilerek Tamam butonuna tıklanır. Seçilen temanın önizlemesi sağ bölümde görülmektedir. 3.8. Sayfaya Kenarlık ve Gölgelendirme Ekleme Oluşturduğumuz belgedeki sayfalara kenarlık ve gölgelendirme ekleyebiliriz. Böylece hazırladığımız belgeye bir çerçeve görünümü katmış oluruz. Bunun için Biçim mönüsündeki Kenarlık ve Gölgelendirme uygulaması seçilir. Açılan pencereden Sayfa Kenarlığı seçmesi seçilerek istenilen düzenlemeler yapılabilir. Bu bölümde görüntü ile ilgili ayarlar, kenarlık stili, kenarlık rengi, kenarlık genişliği ve uygulanacak yer gibi ayarlar düzenlenerek sayfa kenarlığı oluşturulur. 9

4. Dosya İşlemleri Word 2003, oluşturulan ve/veya düzenlenen belge üzerinde bir takim düzenlemeler (açma, kapatma, baskı önizleme, yazdırma vb.) yapılmasına imkân sağlar. Bu düzenlemelerin tamamına Word 2003 de dosya işlemleri denir. 4.1. Yeni Bir Word Belgesi Oluşturma Word Başlatıldığında zaten boş bir Word belgesi de açılmış olur. Ancak Word ü Başlattıktan sonra da yeni bir Word belgesi açmak gerekebilir. Word 2003, dilediğiniz kadar belgenin açılmasına izin verir. Word de yeni bir belge açmanın birçok yöntemi vardır: 1. Araç çubuğundan Yeni aracını tıklatılabilir. 2. Dosya mönüsünden Yeni komutu çalıştırılıp Tamam tuşuna basılır. 3. Ctrl+N tuş bileşenine basılır. 4.2. Word Belgesini Açma Word 2003 de hazırlanan belgeyi gerek üzerinde düzeltme ve gerekse göz atmak amacıyla tekrar açmak mümkündür. Word te oluşturulan bir belgeyi açmanın farklı yöntemleri vardır. Belgeyi açmak için bu yöntemlerden herhangi bir tanesi kullanılabilir. 1. Başlat mönüsünden Belgeler komutunu tıklatıp, ekranda görünen listeden istenen belge bulunup çift tıklatılır. 2. Word Başlatılır. Dosya mönüsünden Aç komutu çalıştırılır. Aç penceresindeki Bul kutusundan açmak istenen belge bulunur.(genellikle Belgelerim klasörü içersindedir.) Aç tuşuna basılır. 3. Word Başlatılır, araç çubuğundan Aç aracı tıklatılır. Aç penceresindeki Bul kutusundan açmak istenilen belge bulunur. (Genellikle Belgelerim klasörü içersindedir.) Aç tuşuna basılır. 5. Word Başlatılır Ctrl+O tuş bileşenine basılır. 4.3. Sayfa Yapısı Düzenlenmeleri Oluşturulan belgede, sayfaların biçimi, kenar boşlukları, kâğıt boyutu, kâğıt kaynağı vb. ile ilgili düzenlemeler yapmak mümkündür. Oluşturulan belgenin sayfa boyutunu (yatay, dikey), kenar boşlukları değiştirilebilir. Sayfa yapısı düzenlemelerini belge tamamlandıktan sonra yapılabileceği gibi, belge oluşturulmadan önce de yapılabilir. Sayfa yapısı düzenlemesi yapmak için aşağıdaki adımları izleyin: 1. Fare işaretçisini mönü çubuğu üzerindeki Dosya mönüsü üzerine yaklaştırın. (Dosya mönüsü kabarık bir görünüm alacaktır.) 2. Fare işaretçisi Dosya mönüsü üzerindeyken sol fare düğmesi ile bir kez tıklatın. (Dosya mönüsünün içeriği ekranda görünür.) 3. Dosya mönüsünden Sayfa Yapısı komutunu çalıştırın. (sol fare düğmesi ile çift tıklatın.) Ekranda Sayfa Yapısı penceresi görünecektir. 4. Sayfa yapısı penceresinden yapmak istediğiniz düzenlemeye bağlı olarak ilgili sekmeyi seçin. 10

4.4. Sayfa Kenar Boşluklarını değiştirme Hazırlanan belgeye ait sayfaların dört yönlü (sağ, sol, üst ve alt ) kenar boşluklarını değiştirmek mümkündür. Sayfa Kenar Boşluklarını değiştirmek için su adımlar izlenir: 1. Sayfa Yapısı penceresini açılır. (Bunun için yukarıdaki 4 işlem yapılmalıdır.) 2. Sayfa Yapısı penceresinden Kenar boşlukları sekmesi tıklatılır. 3. Pencerenin sol kenarında yer alan üst, alt, sol ve sağ sözcüklerin karşısındaki kutuları bırakmak istenilen boşluk miktarını cm cinsinden girilebilir. 4. Yapılan değişikliği pencerenin sağ tarafındaki Önizleme penceresinden eş zamanlı olarak izleyebilirsiniz. 5. Ayni yöntemle, üstbilginin ve/veya altbilginin uzaklığını da değiştirilebilirsiniz. 4.5. Kâğıt Boyutunu değiştirme Hazırlanan belgeye ait sayfaların boyutunu da değiştirmek mümkündür. Sayfa kâğıt boyutunu değiştirmek için aşağıdaki adımları izleyin 1. Sayfa Yapısı penceresini açın. (Bunun için yukarı daki 4 işlemi yapmalısınız.) 2. Sayfa Yapısı penceresinden Kâğıt Boyutu sekmesini tıklatın. 3. Pencere içersinde kâğıt Boyutu listesinden oluşturduğunuz belgenin kâğıt boyutunu seçebilirsiniz. Bunun için kutunun sağ tarafındaki aşağı ok Düğmesini sol fare düğmesi ile bir kez tıklatın. 4. Sayfanızın genişlik ve yüksekliğini kenar boşluklarında belirtilen yöntemlerden herhangi bir tanesi kullanarak değiştirebilirsiniz. 5. Sayfaları dikey veya yatay olarak değiştirmek için, pencerenin sağ alt kösesinde Yönlendirme bölgesinde yer alan Dikey veya Yatay seçeneklerden bir tanesini seçin. 4.6. Belgelerin Önizlemesi Bir belgeyi kâğıda yazdırmadan önce belgenin genel görünümü ekranda izlenmek istenebilir. Belgenin nasıl görüneceğini izlemek için, belgeyi yazdırmadan önce baskı Önizleme seçeneği kullanılmalıdır. Baskı Önizleme, belge yazdırılmadan önce belgede son dakika değişikliklerini yapma imkânı sağlar. Düzenleme yaptığınız belgenin önizlemesini almak için aşağıdaki adımları izleyin : 1. Fare işaretçisi Dosya mönüsü üzerindeyken sol fare düğmesine basın. (Ekranda Dosya mönüsüne ait pencere görüntülenir.) 2. Dosya mönüsünden Baskı Önizleme komutunu çalıştırın (Ekranda hazırlanan belgenin önizlemesi görülür.) veya araç çubuğundan Baskı Önizleme aracı tıklatılabilir. 4.6.1. Önizlemeden Çıkma Belgenin kâğıt üzerinde nasıl görüneceği hakkında bir fikir elde ettikten sonra, tekrar penceredeki önizleme araç çubuğundaki Kapat düğmesine tıklatılır. 4.6.2. Önizlemeden yazdırma belgeye dönmek mümkündür. Bunun için Belgenin kâğıt üzerinde nasıl görüneceği hakkında bir fikir elde ettikten sonra, yazıcıdan çıktısını almak mümkündür. Bu önizlemeden çıkıp yazdırma işlemleri uygulanarak yapılabileceği gibi, önizleme penceresindeyken de yapılabilir. Önizlemedeyken yazdırma işlemi için penceredeki önizleme araç çubuğundaki Yazdır aracını tıklamak gerekir. 4.7. Belgelerin Yazdırılması Belgenin kâğıda yazdırıldığında nasıl görüneceği ekranı izledikten sonra artik belge kâğıda dökülebilir. Belgenin baskı önizleme konumundan yada belge penceresinden de yazdırılması olasıdır. Eğer belgeyi yazdırmak için Standart ya da baskı Önizleme araç çubuklarındaki Yazdır düğmesi tıklanırsa, Word otomatik olarak, saptanmış Windows ayarlarını kullanarak belgeyi yazdırır. Word 2003 de hazırlanan belgenin yazdırılması için aşağıdaki adımları izleyin. 11

1. Fare işaretçisi Dosya mönüsü üzerindeyken sol fare düğmesine basın. (Ekranda Dosya mönüsüne ait pencere görüntülenir.) 2. Dosya mönüsünden Yazdır komutunu çalıştırın. (Ekranda Yazdır iletişim penceresi görünür.) 3. Yazdır iletişim penceresini kullanarak, yazdırılacak kopya sayısı gibi yazdırma seçeneklerini değiştirebilirsiniz. a. Belgenin tamamından bir kopya almak için, iletişim penceresinde Tamam tuşuna basın. (yazıcınızı açmayı ve bilgisayar bağlantılarını kontrol etmeyi unutmayın.) b. Yalnızca fare işaretçisinin bulunduğu sayfayı basmak için pencerenin sol alt kösesindeki Sayfa Aralığı kutusundaki Geçerli sayfa seçeneğini seçin. (Fare işaretçisinin yazdırmak istediğiniz sayfa üzerinde olup olmadığına dikkat edin.) c. Belli sayfaları veya sayfa aralığını almak için Sayfa seçeneğini seçin. Sayfa seçeneğinin karşısındaki kutuya yazdırmak istediğiniz sayfaların numaralarını virgülle ayırarak yazın. Örneğin sadece 3. ve 5. sayfaları yazdırmak istiyorsanız bu kutuya 3,5 yazmalısınız. Belli sayfa aralığında kalan sayfaları yazdırmak için sayfa aralığı araya tire(-) işareti koyarak yazın. Örneğin 3. ve 5. sayfalar arasında kalan sayfaları yazdırmak için Sayfa seçeneğinin karşısındaki kutuya 3-5 yazmalısınız. d. Oluşturulan belgeden birden fazla kopya yazdırılmak isteniyorsa pencerenin sağ tarafında yer alan Kopya sayısı kutusuna istediğiniz sayıyı klavyeden doğrudan girebileceğiniz gibi, kutunun sağ tarafında yer alan aşağı ve yukarı ok tuşlarını da kullanabilirsiniz. 4.8. Belgelerin Kapatılması Bir belgenin kapatılması, bu belgenin ekrandan kaldırılmasını sağlar. Ancak, Word programından çıkılmaz. Bu, bir başka belgeyle çalışma imkânı verir. Eğer son değişikliklerin de kaydedilmesini istiyorsanız, kapatmadan önce belgeyi kaydedin. Eğer bir belgeyi kaydetmediyseniz, Word size belgeyi kapatırken kaydetme imkânı verir. Belgeyi kapatmak için iki yöntemden herhangi birini kullanabilirsiniz: 1. Dosya mönüsünden Kapat komutunu çalıştırarak, 2. Belge penceresinin Kapat Düğmesini tıklatarak. 5. Belgelerin Biçimlendirilmesi Oluşturulan belge üzerinde iki tür biçimlendirme işlemi yapılabilir. 1. Paragrafların biçimlendirilmesi, 2. Sayfa ve bölümlerin biçimlendirilmesi. 5.1. Paragrafların Biçimlendirilmesi Başlangıçta, Word metni sol tarafa otomatik olarak hizalar. Belge içinde metni her iki tarafa göre de hizalayabilir ya da ortalayabilirsiniz. Ek olarak, paragraf girintilerini, satir aralıklarını değiştirebilir ve sekme duraklarını ayarlayabilirsiniz. Belgenizdeki metnin biçimlendirme seçeneklerini değiştirdiğiniz gibi, paragrafların da biçimlendirme özelliklerini değiştirebilirsiniz. Word, biçimlendirme özelliklerini ekleme noktasının bulunduğu paragrafa uygular. Birden fazla paragrafı biçimlendirebilmek için, ilkin bu paragrafları seçmeli, ardından biçimlendirme özelliğini uygulamalısınız. 12

5.1.1. Metnin Hizalanması : Word deki bir paragraf, dilbilgisindeki paragraf kavramından farklıdır. Bir Word paragrafı, paragraf işaretiyle biten metin topluluğudur. Word de, metin hizalama biçimi başlangıçta sol tarafa göre ayarlanmıştır. Bunun anlamı, yazdığınız satırların sol tarafa yaslanacağıdır. Görsel olarak daha etkili belge oluşturmak için, metni ortalamak ya da sağ tarafa göre hizalamak isteyebilirsiniz. Metnin her iki tarafa göre de hizalanması olasıdır. Bu koşulda satir başları sol, satir sonları sağ tarafa yaslanacaktır. Araç çubuğunu kullanarak metin hizalamak için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Ekleme noktasını dilediğiniz paragraf içine getirin ya da dilediğiniz paragrafları seçin. 2. Araç çubuğundaki dilediğiniz hizalama Düğmesini seçin. Paragrafların hizalama biçimi Biçimlendirme araç çubuğundaki uygun düğmeyi tıklayarak ya da Paragraf iletişim penceresinin Girintiler ve Aralıklar sayfasını kullanarak değiştirilebilir. Mönüyü kullanarak metin hizalamak için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Ekleme noktasını dilediğiniz paragraf içine getirin ya da dilediğiniz paragrafları seçin. 2. Biçim mönüsünden Paragraf komutunu çalıştırın. (Ya da sağ fare Düğmesini tıklayıp açılan kısayol mönüsünden Paragraf komutunu çalıştırın) (Ekranda Paragraf mönüsü açılacaktır.) 3. Paragraf iletişim penceresinden Girintiler ve Aralıklar sekmesini tıklatın. (Eğer paragraf penceresi ilk kez açılıyorsa Girintiler ve Aralıklar sekmesi seçili durumdadır.) 4. Girintiler ve Aralıklar sayfasındaki Hizalama çekme listesinden dilediğiniz hizalama biçimini seçin. 5. Pencereyi kapatmak için Tamam tuşuna basın. 5.2. Sayfa Numaralarının Eklenmesi : Belgenizin her sayfasına Word ün otomatik olarak sayfa numarası eklemesi için Sayfa Numaraları iletişim penceresinden bir konum ve hizalama biçimi seçmeniz yeterlidir. Bu iletişim penceresinde belgenin ilk sayfasının numaralandırmasını da isteyebilirsiniz. Sayfa numaralarını eklemenizin ardından, bunu Sayfa Düzeni ya da baskı Önizleme konumlarında izleyebilirsiniz. Oluşturduğunuz belgeye sayfa numaraları eklemek için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Ekle mönüsünden Sayfa numaraları komutunu çalıştırın. 2. Sayfa Numaraları iletişim penceresindeki Konum çekme listesinden bir konum seçin. 3. Hizalama çekme listesindeki seçeneklerden birisini seçin. 4. Gerekiyorsa, Numarayı ilk sayfada göster onay kutusunu onaylayın ya da devre dışı bırakın. 5. Tamam Düğmesini tıklayın. 13

6. Tablo İşlemleri : Word te bir tabloyu önce boyutunu belirtip ardından ilgili bilgileri yazarak oluşturabilirsiniz. Tablolar şekilde gösterildiği gibi üç unsurdan oluşur. Hücreler, sütunlar, ve satırlar. Hücre içine veri yazabileceğiniz kutudur. Sütun düşey olarak dizilmiş hücreler bloğudur. Satır ise yatay olarak sıralanmış hücrelerden meydana gelir. Bir tablo oluşturmak istediğinizde, satır ve sütun sayısını yazarak tablonun boyutunu belirlersiniz. 6.1. Belgeye Tablo Ekleme: Mönü çubuğundan Tablo mönüsü yardımıyla belgenize tablo ekleyebilir, mevcut tablolar üzerinde düzenlemeler yapabilirsiniz. Belgenize tablo eklemek için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Fare işaretçisi Tablo mönüsü üzerindeyken sol farenin düğmesi ile bir kez tıklayın. (Tablo mönüsü içeriği ekranda görüntülenir.) 2. Fare işaretçisini açılan mönü penceresinden Ekle komutunun üzerine daha sonrada sağ tarafta açılan ikinci pencereden Tablo komutu üzerine yaklaştırıp, sol fare düğmesi ile bir kez tıklayın. (Ekranda Tablo Ekle penceresi görüntülenecektir.) 3. Tablo Ekle iletişim penceresindeki Sütun sa yısı ve Satir sayısı metin kutularına dilediğiniz sayıları yazın veya kutuların sağ tarafındaki aşağı ve yukarı ok tuşlarını kullanın. 4. Tamam tuşuna basın. (Tablo Ekle penceresinde belirttiğiniz satir sayısı ve sütun sayısı kadar bir tablo ekranda görüntülenecektir.) 14

7. Word de Nesne kullanımı 7.1. Çizim Nesnelerinin kullanımı Word 2003 de çizim araç çubuğunu kullanarak Word den çıkmadan belgeniz içinde kendi çizimlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Serbest çizimleri yapabileceğiniz gibi, düz çizgileri, okları ve daire, kare ve yıldız gibi şekilleri ekleyebilirsiniz. Çizim nesneleri oluşturmanızın ardından, bunları dolgu ve çizgi renkleri ve 3 boyut efektleri ile zenginleştirebilirsiniz. Şekillere gradyan, doku ve desenler uygulamanız da olasıdır. Çizgiler ise kesik çizgi ve ok biçimleriyle düzenlenebilir. Oluşturulan ve dolgu ve renklerle zenginleştirilen nesneler üzerinde taşıma, kopyalama, boyutlandırma ve döndürme işlemleri yapabilirsiniz. Ayrıca birden fazla nesneyi gruplandırarak bunları tek bir nesneymiş gibi yönetebilirsiniz. Bir çizimi tamamlamanızın ardından, bu çizimi belge içinde dilediğiniz yerde konumlandırabilirsiniz. 7.1.1. Çizim Nesnelerinin Oluşturulması Word ün çizim araçları çizgiler, şekiller ve metin kutuları gibi çizim nesnelerinden çizimler oluşturmasına imkân sağlar. Bir çizim belge içersinde herhangi bir yerde oluşturulabilir. Ancak, çizimin belgenin boş bir alanında hazırlanıp ardından metin bulunan yere taşınması daha kolaydır. Çizimi oluşturduktan sonra, bu nesneyi belge içinde dilediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Çizim nesneleri en kolay çizim araç çubuğu üzerindeki çizim araçları yardımıyla kullanılabilir. Çizim aracı ekranda görünür durumda ise, genellikle ekranın altında durum çubuğunun üzerindedir. (Ama isterseniz bütün araç çubukları gibi çizim araç çubuğunu da ekranın herhangi bir yerine taşıyabilirsiniz.) 7.2. Metin Kutularının Oluşturulması Bir çizime metin eklemek isterseniz, bu metni bir metin kutusu içine yazabilirsiniz. Bir metin kutusu eklemek için Çizim araç çubuğundaki Metin kutusu Düğmesini tıklayın ve fareyi sürükleyin. Meti n kutusunu eklemenizin ardından Word ekleme noktasını bu kutu içine getirir. Metin kutusu içindeki metni dilediğiniz gibi biçimlendirebilirsiniz. Bir metin kutusu oluşturmak için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Çizim araç çubuğundaki Metin kutusu Düğmesini tıklayın. 2. Fare işaretçisi metin kutusunu oluşturmaya başlayacağınız yere getirin. 3. Metin kutusunu çizmek için fareyi sürükleyin. 4. Dilediğiniz metni yazıp, yazdığınız metni dilediğiniz gibi biçimlendirin. 7.3. WordArt Ekleme Hazırlamış olduğunuz belgeye normal yazı tiplerinin dışında üç boyutlu renkli yazı uygulamaları ekleyebilirsiniz. WordArt eklemek için aşağıdaki işlemleri yapın: 1. Çizim araç çubuğundaki WordArt Ekle Düğmesini tıklayın. 2. Açılan WordArt galerisinden istenilen stil seçilir. 3. Metni düzenleme penceresinde metin bölümüne istenilen yazı yazılır ve yazı tipi ve boyutla ilgili düzenlemeler yapılır ve tamam düğmesine basılır. 15

16

Microsoft Office Excel Notları Elektronik tablolama ve hesaplama programlarının hemen hemen en popüler olanı Excel programıdır. Bu programın çalışma alanı satır ve sütunların kesişmesinden meydana gelen hücrelerden oluşmaktadır. Satırlar alfabetik harflerle temsil edilirken, sütunlar rakamlarla temsil edilirler. Bir excel çalışma alanı toplam olarak. 65.536 satır 256 sütun 16.777.216 hücre den meydana gelmektedir. Excel daha çok; bir çok hesabın gerektiği işlemlerde ve grafiklerin bulunduğu işlemler de kullanılır. Excel ile çalışmada en çok hücre adreslerini ve formüller kullanacağız. FORMÜL ÇUBUĞU tıklanarak gerçekleştirilir. Formül çubuğunu Excel programında hesaplama işlemlerinde, mevcut hücre içerisinde bir yazıya ilave yazı yazmak için kullanırız, yan tarafta ki şekilde görüldüğü üzere D3 hücre adresindeki 83,3 sonucunun formülize görünümü Formül çubuğunda yer almaktadır =(B3*C3)/100. Formül çubuğunun Excel çalışma sayfasında görünmesi veya görünmemesi için; Görünüm menüsü Formül Çubuğu komutuna 17

DURUM ÇUBUĞU Excel çalışma sayfasının en altında yer alan durum çubuğunda hesaplama toplamları vb işlemlerin sonuçları görülebilir. Yan tarafta görülen şekilde D sütunundaki sayıların toplamlarını sağ alt tarafta 266,11 olarak görülmektedir. EKLE MENÜSÜ Yandaki menü ve komutlarına ulaşabilmek için Excel Programının menü çubuğunda yer alan Ekle menüsüne fare ile tıklandığında karşımıza çıkan yan taraftaki komutların genel amacı çalışma sayfasına ekleme yapmak için kullanılan komutlardan oluşmaktadır. Bu menüde satır ekleme, sütun ekleme, çalışma sayfası, grafik, klavyede olmayan tuşları çıkarmak için kullanılan simge komutu, hesaplama ve grafik oluşturmak için komutlar, açıklama eklemek, hücreler ile ilgili işlemler yer almaktadır. HÜCRELER Ekle menüsü Hücreler komutu tıklandığında sol taraftaki komutlar ekrana gelecektir. başlık çubuğu da Ekle ismi ile ekrana yansıyan bu pencerede hücrelerin sağa, hücrelerin aşağı, satır ve sütun ekleme komutları işlemleri yapılmaktadır. Hücreleri sağa sürükle: Bu komut yardımı ile yazılmış olan hücrenin bir hücre sağ tarafa kayması ve bulunduğu yere boş bir hücre eklenmesini sağlayan komut dizilimidir. Bu işlemi yapabilmek için aşağıda örnek gösterilmiştir. Bu örnek de görüldüğü gibi A ve B sütunları ile 1-6 satırları arası ve hücreleri içerisi yazılı 18

ifadeler bulunmaktadır. İmleci A1 hücresinin üzerinde tutarak ekle menüsü hücreler komutu çalıştırıldığında gelen 4 maddeden Hücreleri sağa sürükle komutu tıklanır. Bu işlemin sonucunda oluşan tablo yukarıda gösterilmektedir. Hücreleri aşağı sürükle: Bu komut yardımı ile yazılmış olan hücrelerin bir hücre aşağı tarafı kayması ve bulunduğu yere boş bir hücre eklemesini sağlayan komut dizilimidir. Bu işlemi yapabilmek için aşağı örnek gösterilmiştir. Bu örnek de görüldüğü gibi A ve B sütunları ile 1-6 satırları arası ve hücreleri içerisi yazılı ifadeler bulunmaktadır. İmleç A1 hücresinin üzerinde tutarak ekle menüsü hücreler komutu çalıştırıldığında gelen 4 maddeden Hücreleri aşağı sürükle komutu tıklanır. Bu işlemin sonucunda oluşan tablo yanda gösterilmiştir. Tüm Satır : Bu komut yardımı ile yazılmış olan hücrelerin bir satır aşağı kayması ve bulunduğu yere boş bir satır eklenmesini sağlayan komut dizilimidir. Bu işlemi yapabilmek için aşağı örnek gösterilmiştir. Bu örnek de görüldüğü gibi A ve B sütunları ile 1-6 satırları arası ve hücreleri içerisi yazılı ifadeler bulunmaktadır. İmleç A1 hücresinin üzerinde tutarak ekle menüsü hücreler komutu çalıştırılır. Ekrana gelen pencereden Tüm Satır komutu tıklanıp tamam butonuna basıldığında A1 hücresindeki yazılar bir alt satıra inecek ve yerine boş bir satır eklenmiş olacaktır. Bu işlem sonucunda oluşan tablo yan tarafta gösterilmektir. Tüm Sütun : Bu komut yardımı ile yazılmış olan hücrelerin bir Sütun sağa kayması ve bulunduğu yere boş bir sütun eklenmesini sağlayan komut dizilimidir. Bu işlemi yapabilmek için aşağı örnek gösterilmiştir. Bu örnek de görüldüğü gibi A ve B sütunları ile 1-6 satırları arası ve hücreleri içerisi yazılı ifadeler bulunmaktadır. İmleç A1 hücresinin üzerinde tutarak ekle menüsü hücreler komutu çalıştırılır. Ekrana gelen pencereden Tüm Sütun komutu tıklanıp tamam butonuna basıldığında A1 hücresindeki yazılar bir sağ tarafa kayacak ve yerine boş bir sütun eklenmiş olacaktır. Bu işlem sonucunda oluşan tablo üst tarafta gösterilmektir. SATIR Ekle menüsü satır komutu ile eklemek istediğiniz satır yeri seçilerek bulunduğunuz yere boş bir satır eklemek için kullanılan komuttur. Bu komutu kullanmak için yanda verilen örnek üzerinde anlatım yapalım. Bu örnekte dikkat edildiği üzere 2 19

numaralı satır seçilmiş durumda iken Ekle menüsü Satır komutu tıklandığında 2 numaralı satır bir satır aşağı kayacak ve yerine yan tarafta görüldüğü gibi boş bir satır eklenmiş olacaktır. Yan taraftaki örnekte bu işlemi sonucu yer almaktadır. SÜTUN Ekle menüsü Sütun komutu ile eklemek istediğiniz sütun yeri seçilerek bulunduğunuz yere boş bir sütun eklemek için kullanılan komuttur. Bu komutu kullanmak için yanda verilen örnek üzerinde anlatım yapalım. Bu örnekte dikkat edildiği üzere B Sütunu seçilmiş durumda iken Ekle menüsü Sütun komutu tıklandığında B sütunu bir sütun yana kayacak ve yerine yan tarafta görüldüğü gibi boş bir Sütun eklenmiş olacaktır. Yan taraftaki örnekte bu işlemi sonucu yer almaktadır. ÇALIŞMA SAYFASI Excel çalışma sayfası standart 3 sayfadan oluşmaktadır. Her birinde 256 Sütun 65536 Satır bulunan bu sayfalara yeni bir çalışma sayfası eklemek için Ekle menüsü Çalışma Sayfası komutu tıklandığında aşağıda görüldüğü üzere Sayfa4 isimli bir sayfa eklenmiş olacaktır. Sayfa sıralamaları değişecektir. Çünkü sayfa4 ü ekleme işlemi yaparken bulunduğumuz sayfa numarası 1 üzerinde ekle menüsü açılıp çalışma sayfası ekle komutu tıklandığı için Sayfa1 isimli sayfanın sol tarafına Sayfa4 ü eklemiş olacaktır. SİMGE Klavyeden yazamadığınız veya yazmak için birden fazla tuşa basmanız gereken özel karakterleri veya harf değil de özel karakterler içeren fontlardaki karakterleri dokümana eklemek için Ekle/Simge menü seçeneği kullanabilirsiniz. Bu pencerede istediğiniz yazı tiplerinden uygun karakterleri çift tıklayarak veya ekle butonuna basarak dokümana ekleyebilirsiniz. GRAFİK OLUŞTURMA Grafikler, veri tablolarının şekle dönüştürülmüş halidir. Excel de veri tabloları üzerinde bir çok işlem yapılabildiği gibi, veriler grafik fonksiyonu tarafından da şekillendirilebilir. Excel de birkaç yolla grafik oluşturulabilir. İki seçenekten birisi kullanılarak grafik oluşturulabilir. Ekle menüsündeki Grafik komutu Standart araç çubuğu Grafik düğmesi ADIM ADIM GRAFİK OLUŞTURMAK 1. Veri tablosunu oluşturunuz 2. Oluşturmak istediğiniz grafiğin veri alanını seçiniz. Bu, en önemli noktalardan biridir. Çünkü yukarıdaki veri tablosuna bakılarak birden çok farklı grafik oluşturulabilir. 20

3. Ekle menüsünü veya standart araç çubuğunu kullanarak, grafik sihirbazını çalıştırınız 4. Yandaki grafi türü tablosunu kullanarak, oluşturmak istediğiniz grafiğin türünü belirleyiniz. 5. Grafik türü tablosundaki Örneği Görüntülemek olan grafik türü ve Grafik alt türü seçilir. 6. İleri düğmesine tıklayarak, Grafik kaynak verisi tablosunu açınız. Bu tablo, grafiği oluşturan veri aralığının belirtildiği bölümdür. Seçilen veri, otomatik olarak bu alana aktarılmıştır. 7. ileri düğmesine tıklayarak Grafik seçenekleri tablosunu açınız. 8. BAŞLIKLAR sekmesinde, isteğe bağlı olarak grafik başlığı, kategori ekseni, değer ekseninin adı yazılır. 9. EKSENLER sekmesinde kategori ve değer ekseni seçenekleri işaretlenerek grafik alanına eklenmesi sağlanır. 21

10. KILAVUZ ÇİZGİLERİ sekmesi kullanılarak grafiğin daha iyi okunabilmesi için sütunların arkasına yatay ve dikey kılavuz çizgileri eklenir. GÖSTERGE sekmesine tıklanarak, grafik açıklamasını gösteren göstergenin nereye yerleştirileceği belirlenir. İstenirse bu gösterge iptal edilebilir, gösterilmez. Bunun için Grafik Açıklamasını Göster seçeneğinin onayı kaldırılır. Göstergenin yerleştirilmesi hususunda ise size verilen maddelerden göstergenin yerinin değişimi mümkündür. 11. VERİ ETİKETLERİ sekmesinden, sütunları oluşturan verilerin sütunların üzerine eklenmesi sağlanır veya yok seçeneği seçilerek, hiçbir değer grafikte gösterilmez. 12. VERİ TOBLOSU sekmesinde Veri Tablosunu göster seçeneği işaretlenerek, grafiği oluşturan veri tablosu, grafik tablosunun altına eklenir. 22

13. İleri düğmesine tıklanarak Grafik konumu tablosu açılır 14. Grafiği veri tablosunun bulunduğu sayfaya eklemek için son düğmesine tıklamak yeterlidir. Fakat grafiği farklı bir sayfaya yerleştirmek için, yeni sayfa olarak seçeneği işaretlenip Son düğmesine tıklanır. Yukarıda belirtilen tüm özellikler aynı anda kullanıldığında, aşağıdaki grafik ortaya çıkacaktır. TOPLAMA İŞLEMİ Excel ortamında iki yada daha fazla sayıyı işleme tabi tutmak için, sayıların hücrelere yazılması gerekmez. =sayı1+sayı2+sayı3.. şeklinde formül yazarak sonuca varılabilir. Yandaki tabloda olduğu gibi, =10+20 yazılarak a ve b sütununun 2. satırında bulunan sayılar toplanmıştır. C3 hücresinde ise a ve b sütununun 3. satırındaki sayılar hücre adresleri verilerek, yani =A3+B3 formülü kullanılarak toplama işlemi yapılmıştır. Hücre içindeki değerler yerine hücre adresleri kullanılırsa, veriler üzerinde yapılabilecek değişiklikler sonuca yansır. 23

B sütunundaki sayıları toplamak için, 1. =B2+B3+B4+B5. Şeklinde formül yazılacağı gibi, 2. =50+100+25+58. Şeklinde de formül yazılabilir Fakat Hücre içindeki sayı yerine hücre adresleri kalanlılarsa, sayılar üzerinde yapılabilecek değişikliklerle sonucunda değişmesi sağlanmış olur. Bu konumda 1. yazdığımız şekil daha doğru sonuçlar verecektir. Bu gibi durumlarda, çok sayıda hücre değerini toplamak için, TOPLA fonksiyonu kullanılır. Yandaki tabloda =TOPLA(B2:B9) formülü kullanılarak, B2 den B10 a kadar aradaki tüm hücre içindeki değerler toplanır. Formülde : yerine ; kullanılırsa, sadece B2 ile B10 hücrelerindeki değerler toplanır. Aşağıdaki tablolarda 6 aylık İnternet gelirleri toplamını bulmak için iki ayrı yol gösterilmiştir. 1. 2. Yukarıdaki işlemlerden 1. sindeki işlem TOPLA komutu kullanılarak yapılmıştır. 2.sinde ise hücre adreslerini tek tek yazarak yapılmıştır. Başka bir toplam alma formülü ise B2 ile B8 arasındaki hücreleri seçip Standart araç çubuğu üzerindeki Otomatik Toplam simgesine tıklayınız. 24

ÇIKARMA İŞLEMİ Fark işleminde (Çıkarma) formül mantığı aynıdır. Sadece, toplamadaki + yerine, çıkarmada işareti kullanılır. Yandaki 1. tabloda fark formülleri görülürken, 2. tabloda formül sonuçları gösterilmiştir. ÇARPMA İŞLEMİ Çarpma işleminin işlem operatörü, * işaretidir. İşlem mantığı aynı olup, işlem yapılacak değer veya hücre adresleri arasına = ile başlayan formülde * işareti konur. Aşağıdaki tabloda, 85 ile 20 sayısının çarpım sonucunu bulmak için; C3 hücresine tıklayınız =A2*B2 formülünü yazınız Klavyeden Enter tuşuna basınız Yandaki tablaların birinde formüller, diğerinde formül sonuçları görülmektedir. BÖLME İŞLEMİ Bölme işleminde işlem operatörü olarak, / işareti kullanılır. Tabloda 85 sayısını 20 sayısına bölmek için, =A2/B2 şeklinde formül yazılabilir. ORTALAMA İŞLEMİ Toplama ve bölme işlemini ayrı formülde kullanmak için, ORTALAMA fonksiyonu bulunmaktadır. Kullanış şekli, diğer fonksiyonlar gibidir. Örneğin, C2 ile C6 arasında bulunan ardışık hücrelerdeki sayıların ortalamasını hesaplamak (hücrelerdeki rakamları toplayıp, hücre sayısına bölmek) için: =ORTALAMA (C2:C6) şeklinde formül yazılır. =(C2+C3+C4+C5+C6)/5 şeklinde formül yazılabilir. 25

Microsoft Office PowerPoint Notları Microsoft PowerPoint, bilgisayar ortamında etkili sunumlar yapmak için sunular oluşturabilen bir programdır. Sunular, slayt adı verdiğimiz sahnelerin arka arkaya gösterilmesiyle oluşturulur. Slaytlar üzerinde, yazı, resim, WordArt, otomatik şekil, ses, video, grafik vb. multimedya nesneler bulunabilir. Bu nesnelere çeşitli geçiş efekt ve animasyonları eklenebilir. Microsoft Excel programını çalıştırmak için Başlat/Programlar/Microsoft Office/Microsoft Office PowerPoint 2003 yolu izlenir. Powerpoint programı çalıştığında Şekil 1 deki standart PowerPoint penceresi (Slayt üzerindekiler sonradan eklenmiştir) ekrana gelir. Şekil 1 MENÜLER: PowerPoint de birçok işlem menüler kullanılarak yapılır. Şimdi bu menülerin ve seçeneklerin nasıl kullanılacağına bakalım. Dosya Menüsü ve Seçenekleri Yeni: Yeni bir PowerPoint sunusu (Dosyası) oluşturmak için kullanılır. Aç: Daha önceden kaydedilmiş olan bir sunuyu açmak için kullanılır. Seçildiğinde ekrana gelen pencereden dosya seçilip Aç tıklanır. Kapat: Aktif olan dosyayı kapatmak için kullanılır. Kaydet: PowerPoint de dosyayı ilk defa kaydetmek için ya da dosya üzerinde yapılan değişiklikleri dosya içerisine kaydetmek için kullanılır. Seçildiğinde ekrana gelen pencerede, dosyanın kaydedileceği klasör açılır, dosyaya bir isim verilir. Kaydet düğmesine tıklanır. Farklı Kaydet: Önceden kaydedilmiş, açık olan bir dosyayı farklı, yeni bir adla kaydetmek için kullanılır. Seçildiğinde ekrana gelen pencerede, dosyanın kaydedileceği klasör seçilir, dosyaya yeni bir isim verilir. Kaydet düğmesine tıklanır. Sayfa Yapısı: PowerPoint deki dosyanın kenar boşlukları, kağıt boyutu vb. kağıt ile ilgili özellikleri ayarlamak için kullanılır. Baskı Önizleme: Hazırlanan sununun dosyanın yazıcıya gönderilmeden önce, kağıt üzerinde nasıl görüneceğini görmek için kullanılır. Yazdır: Hazırlanan dosyayı, yazıcıya göndermek için kullanılır. Dosyayı kağıda aktarmak için kullanılır. Çıkış: PowerPoint programından çıkmak için kullanılır. Seçildiğinde eğer dosya üzerinde kaydedilmemiş değişiklikler varsa, Yapılan değişikliklerin kaydedilmesini isteyip, istemediğiniz sorulur. Evet düğmesi, dosyayı kaydeder. Hayır düğmesi, kaydetmez. İptal düğmesi, hiçbir işlem yapmaz. 26

Düzen Menüsü ve Seçenekleri Geri Al: Yapılan son işlemin geri alınmasını sağlar. Hata yapıldığında, yapılan hatayı geri almak için kullanılabilir. Yinele: Yapılan son işlemi yinelemek için kullanılır. Nesne/Yazıları Taşımak: Yazı/Nesneler seçilir. Düzen menüsünden Kes ( ) seçilir. Yazı/Nesnelerin taşınacağı yere tıklanır. Düzen menüsünden Yapıştır( ) seçeneği seçilir. Nesne/Yazıları Kopyalamak: Yazı/Nesneler seçilir. Düzen menüsünden Kopyala seçilir. Kopyalanacağı yere tıklanır. Düzen menüsünden Yapıştır( ) seçeneği seçilir. Temizle (Del): Seçili olan yazı/nesneyi silmek için kullanılır. Delete tuşu da aynı işi yapmaktadır. Çoğalt: Aktif olan slaytın bir kopyasını oluşturarak çoğaltır. Slayt Sil: Aktif olan slaytı siler. Sayfayı Taşı veya Kopyala: Aktif olan çalışma sayfasını taşımak ya da kopyalamak için kullanılır. Seçildiğinde ekrana gelen pencerede, sayfanın taşınacağı yer seçilip tamam düğmesine tıklanır. Penceredeki Kopya Oluştur seçilerek sayfa kopyalanabilir. Bul: Dosya içerisinde kelime ya da kelime gruplarını aramak için kullanılır. Değiştir: Dosya içerisinde kelime ya da kelime gruplarını bulup, başka kelime ya da kelime gruplarıyla değiştirmek için kullanılır. Görünüm Menüsü ve Seçenekleri Normal: PowerPoint açıldığındaki slayt görünümüdür. Slayt Sıralayıcısı: Slaytların küçük görünümlerini toplu olarak sunar. Aktif hale getirilmek istenen slayt üzerine çift tıklanır. Slayt Sıralayıcı ile elde edilen Görünüm Slayt Gösterisi (F5): Sunu gösterisini başlatır. Gösteri aktif olan slayttan itibaren başlar. Araç Çubukları: PowerPoint içerisine yeni araç çubukları eklemek için kullanılır. Ekle Menüsü ve Seçenekleri PowerPoint programının en çok kullanılan menüsüdür. Slayt içerisine her türlü nesne bu menü kullanılarak eklenebilir. Yeni Slayt: Sunu içerisine yeni bir slayt eklemek için kullanılır. Slayt Çoğalt: Aktif olan slaytın bir kopyasını oluşturur. Slayt Numarası: Slaytlara slaytın numarasını eklemek için kullanılır. Eklenen her slayta otomatik olarak eklenir. Dosyadan Slayt Al: Başka bir sunu dosyası içerisinden aktif olan sunuya slayt eklemek için kullanılır. Resim: Resim, Wordart, Otomatik Şekiller vb. Resimsel nesneler eklemek için kullanılır. Bu seçenek seçildiğinde açılan alt menüden aşağıdaki seçenekler kullanılarak ilgili nesneler eklenir. Küçük Resim: Office içerisinde bulunan hazır küçük resimlerden, resim eklemek için kullanılır. Dosyadan: Bilgisayarda bulunan bir resim dosyasını eklemek için kullanılır. İnternetten indirilen resimler bu seçenek ile eklenebilir. Yeni Fotoğraf Albümü: Bilgisayarda bulunan resim dosyalarını kullanarak yeni bir resim albümü oluşturulabilir. Otomatik Şekil, Word Art: Otomatik Şekiller ve WordArt (Süslü yazı) eklemek için kullanılır. Metin Kutusu: Slayt içerisine normal yazı eklemek için metin kutusu eklemek gerekir. Bu seçenek ya da çizim çubuğu kullanılarak eklenebilir. Film ve Sesler: Seçildiğinde açılan alt menüden aşağıdaki seçenekler seçilerek ilgili nesneler eklenebilir. Clip Organizer dan Film: Office içerisinde bulunan hazır video dosyalarından birini eklemek için kullanılır. Clip Organizer dan Ses: Office içerisinde bulunan hazır ses dosyalarından birini eklemek için kullanılır. Genellikle Efekt sesleridir. 27

Dosyadan Film: Bilgisayarda kayıtlı bulunan bir video dosyasını eklemek için kullanılır. Dosyadan Ses: Bilgisayarda kayıtlı bulunan bir ses dosyasını eklemek için kullanılır. Eklenecek ses.mp3 dosyası ise sununun kaydedildiği klasör içerisinde bulunması ve sunu ile birlikte taşınması faydalı olacaktır. Çünkü mp3 dosyaları sunu dosyası içerisine kaydedilmezler. Ses Kaydet: Microfon ya da harici bir ses kaynağından sunu içerisine ses kaydetmek için kullanılır. Grafik: Slayt içerisine basit grafikler eklemek için kullanılır. Tablo: Slayt içerisine tablo eklemek için kullanılır. Biçim Menüsü ve Seçenekleri Biçim menüsü, slaytların ve slayt içerisinde bulunan nesne ve yazıların biçimlerini değiştirmek için kullanılır. Buradaki seçeneklere ilgili slayt, nesne ve yazıların üzerlerine farenin sağ tuşu ile tıklayarak açılan kısayol menüsü ya da Biçim araç çubuğu kullanılarak da ulaşılabilir. Yazıtipi: Seçili olan yazının (metin kutusunun) yazı tipini, rengini, boyutunu vb. biçimlerini değiştirmek için kullanılır. Madde İşaretleri ve Numaralandırma: Seçili olan yazının satır başlarına madde işareti ya da numaralar koymak için kullanılır. Hizalama: Yazıyı bulunduğu yere göre sağa, sola, ortaya, iki yana hizalamak için kullanılır. Satır Aralığı: Yazının satırları arasındaki boşluğu/aralığı değiştirmek için kullanılır. BÜYÜK/Küçük Harf Değiştir: Seçili olan metini tamamen büyük ya da küçük harfe çevirmek için kullanılır. Slayt Tasarımı: Sunu içerisindeki slaytlara hazır slayt tasarımlarını uygulamak için kullanılır. Seçildiğinde sağ taraftaki görev bölmesinde hazır tasarımlar sıralanır. Uygulanmak istenen tasarım seçildiğinde slaytın görünümü değişir. Slayt Düzeni: Slaytların düzenlerini değiştirmek için kullanılır. Slayt düzenleri kullanılarak standart slaytlar oluşturulabilir. Arka Plan: Slaytın arka planını değiştirmek için kullanılır. Seçildiğinde açılan pencere kullanılarak arka plana çeşitli efektler uygulanabilir. Arka plan olarak doku, resim, gradient (renk geçişi), düz renkler kullanılabilir. Seçilen arka plan istenirse bütün slaytlara da uygulanabilir. Nesne: Bu seçenek seçilen nesneye göre değişmektedir. Eğer WordArt seçili ise bu seçenek WordArt olarak, Otomatik Şekil seçili ise Otomatik Şekil olarak değişmekte ve ilgili nesnelerin biçimlerini değiştirmek için kullanılmaktadır. Bu seçenek ile nesnelerin renk vb. özellikleri değiştirilir. Slayt Gösterisi Menüsü ve Seçenekleri PowerPoint programında gösteri ile ilgili her türlü efekt, animasyon, geçiş ve ayarların yapıldığı menüdür. Gösteriyi Görüntüle (F5): Sunu gösterisini başlatır. Gösteri Ayarla: Bu seçenek ile gösteri ile ilgili ayarlar yapılır. Gösteride hangi slaytların gösterileceği, ne şekilde gösterileceği gibi ayarlar yapılır Zamanlama Provası: Gösterinin ne kadar zaman süreceğinin hesaplanmasını sağlar. Konuşma Kaydet: Sunum sırasında mikrofona yapılan konuşmaları kaydetmek için kullanılır. Animasyon Düzenleri: Slaytlara hazır animasyonlar uygulamak için kullanılır. Bu seçenek ile uygulanan animasyon sadece slayt ve metin kutuları için geçerli olur. WordArt, Resim ve Otomatik Şekiller için geçerli değildir. Özel Animasyon: Slayt içerisinde bulunan nesne ve yazılara animasyon eklemek için kullanılır. Seçildiğinde PowerPoint ekranın sağ tarafında açılan Özel Animasyon (Şekil 2) başlıklı Görev bölmesi kullanılarak, istenildiği gibi özel animasyon eklenebilir, bunların ayarları yapılabilir. Eklenen animasyonlar bu bölmede listelenir. Listeden eklenen animasyonlara tıklayarak animasyonların çalışmaları değiştirilebilir. Slayt Geçişi: Slaytların geçişlerini ayarlamak için kullanılır. Geçiş sırasında uygulanacak efekt ve ayarlar bu seçenek ile yapılır. Seçildiğinde Slayt Geçişi (Şekil 3) başlıklı görev bölmesi ekranın sağ tarafında açılır. Bu bölme kullanılarak gerekli ayarlamalar yapılır. Slayt Gizle: Sunu gösterisinde bazı slaytlar gösterilmek istenmiyorsa, bu slaytlar bu seçenek kullanılarak gizlenebilir. Gizlenen slaytlar gösteri esnasında gösterilmezler. Özel Gösteriler: Belli slaytlardan oluşan bir gösteri sunulmak isteniyorsa, bu seçenek kullanılarak özel sunumlar hazırlanabilir. Seçildiğinde gelen pencerede gösterilmek istenen slaytlar gösteriye eklenir. 28

Şekil 2 Şekil 3 Geçiş Efektleri Geçiş Hızı Geçişte çalacak ses Geçişin başlama şartı Geçiş Efektini Tüm Slaytlara Uygula Resim, WordArt, Otomatik Şekil, Metin Kutularına Özel Animasyon Eklemek Animasyon eklenmek istenen nesne seçilir. Slayt Gösterisi menüsünden Özel Animasyon seçeneği seçilir (Nesne üzerine farenin sağ tuşu ile tıklayıp, açılan kısayol menüsünden de Özel Animasyon seçilebilir). Görev Bölmesinden (Şekil 2) Efekt Ekle düğmesine tıklanır. Giriş, Çıkış, Vurgu, Hareket Yolları adlı animasyon kategorilerinden biri tıklanır. Açılan alt menüden istenen efekt seçilir. Açılan alt menüden Diğer Efektler seçeneği seçilerek daha fazla efekte ulaşılabilir. Eklenen efektler görev bölmesinde listelenir. Sürükle bırak yöntemiyle nesnelerin efekt sıralarının yerleri değiştirilebilir. Eklenen efektlerin bazı ayarları, görev bölmesindeki, Başlat, Özellik, Hız seçenekleri kullanılarak değiştirilebilir. Daha fazla ayar yapmak istenirse, efektin üzerine farenin sağ tuşu ile tıklanır, açılan alt menüden, Efekt Seçenekleri tıklanır. Ekrana gelen pencerede, efektin nasıl uygulanacağı, efektin zamanlaması, efektin nasıl uygulanacağına dair ayarlamalar yapılabilir. Slayt Geçişlerini Ayarlamak PowerPoint de oluşturulan sunularda varsayılan olarak slaytlar arasında geçiş yoktur. Slaytlar arasında fareye tıklayarak ya da klavye tuşları kullanılarak geçiş yapılır. Bunun yanı sıra slaytlar arasında çeşitli animasyonlarla geçiş sağlanabilir, zamana bağlı olarak otomatik olarak geçişler yapılabilir. Bu işlemi yapmak için, geçiş yapılacak efekt aktif haldeyken Slayt Gösterisi menüsünden Slayt Geçişi seçeneği seçilir (Slaytın boş bir alanına farenin sağ tuşu ile tıklanarak açılan kısayol menüsünden de Slayt Geçişi seçeneği seçilebilir). Görev Bölmesinde (Şekil 3) çeşitli slayt geçiş animasyonları listelenir. Uygulanmak istenen animasyon seçilir. Hız seçeneği kullanılarak animasyonun hızı seçilebilir. Ses seçeneği ile de geçiş sırasında bir sesin çalınması sağlanabilir. Gelişmiş Slayt bölmesinde ise geçişin neye bağlı olarak yapılacağı belirlenir. Sadece fare tıklatıldığında seçili ise slaytlar arasında geçiş için fare ve klavye kullanılır. Otomatik olarak seçeneğinin karşısına saniye olarak ne kadar süre sonra geçiş yapılması isteniyorsa o yazılır. Yapılan değişikliklerin bütün slaytlar için aynı olması isteniyorsa Tüm Slaytlara Uygula düğmesine tıklanır. Sadece aktif olan slayta uygulanmak isteniyorsa herhangi bir şey yapmak gerekmez. Yapılan ayarlar otomatik olarak aktif slayta uygulanır. 29