VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESESİ UYGULAMASI VE FAYDALARI

Benzer belgeler
VERGİLERİNİ ZAMANINDA ÖDEYEN MÜKELLEFLERE 1 OCAK 2018 TARİHİNDEN İTİBAREN VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI BAŞLIYOR

Türk Vergi Hukukunda Pişmanlık ve Islah Müessesesi

VERGİ HATALARINDA DÜZELTME İŞLEMLERİ İLE PİŞMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI

Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2018/3

ELEKTRONİK BEYANNAME, Bu makale Şubat 2009 E-Yaklaşım da yayınlanmıştır. PİŞMANLIK, TECİL EDİLEN KDV VE AY KESRİ I. GİRİŞ

6736 SAYILI KANUN RESMİ GAZETE Tarih : 19/8/2106 Sayı : 29806

VERGİYE UYUMLU BAZI MÜKELLEFLERE GELİR/KURUMLAR VERGİSİ İNDİRİMİ GETİRİLDİ:

MEVZUAT SİRKÜLERİ /

VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI.

6736 Sayılı Kanunun Bazı Alacakların Yapılandırılmasına İlişkin Hükümleri

TEBLİĞ GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 301)

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI (SERİ NO: )

VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE SAĞLANAN VERGİ İNDİRİMİ TEŞVİKİ

Sirkülerimizin konusunu 6824 Sayılı Vergi Kanunlarında Gerçekleştirilen Düzenlemeler oluşturmaktadır.

6111 SAYILI KANUN YAYIMLANDIĞINDA NEZDİNDE VERGİ İNCELEMESİNE BAŞLANMIŞ VE HENÜZ TAMAMLANMAMIŞ MÜKELLEFLERE SAĞLANAN İMKANLAR

İnceleme Ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler (Madde: 4)

Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 301) (Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi)

Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2018/25

BİLGİ NOTU /

SİRKÜLER 2017/73. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi Uygulamasına İlişkin Gelir Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazete de Yayımlandı.

BAZI KAMU ALACAKLARININ UZLAŞMA USULÜ İLE TAHSİLİ HAKKINDA KANUN. (5736 S. Kanun )

ERTÜRK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş. 2017/84

Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanun Kanun No Kabul Tarihi: 20/2/2008

İNDİRİMİ BAKIŞ MEVZUAT VERGİSİNİ ZAMANINDA ÖDEYEN MÜKELLEFLERE VERGİ BAŞLIK. Sayı 2017/39

BİLGİ NOTU / Bu bilgi notumuzda anılan kanunun vergi alacakları ile ilgili düzenlemelerine yer verilecektir.

VERGİ CEZALARINDA İNDİRİM MÜESSESESİNİN ÖZELLİKLERİ

SİRKÜLER İstanbul,

301 SERİ NO LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ 2017 / 122

Konu:Kesinleşmiş Alacaklar, Kesinleşmemiş Veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar, İnceleme Ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler

GELĠR VERGĠSĠ GENEL TEBLĠĞĠ TASLAĞI (SERĠ NO: )

SİRKÜLER 2017/ yılının Ocak ayından itibaren ödenmesi gereken taksitler 4 er ay ertelenmiştir.

Kapsam Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti.

VERGİ YAPILANDIRMA NOTLAR

KATMA DEĞER VERGİSİ KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASINDA KDV İNDİRİMİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

4811 Sayılı Vergi Barışı Kanunu Na Göre Matrah / Vergi Artırımı ve Sonuçları. 1-Vergi Barışı Kanunu ve Matrah/Vergi Artırımı Konusunda Genel Açıklama:

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

Mali Bülten. No: 2011/29. Konu : Vergi Affı Kapsamında İnceleme ve Tarhiyat Safhasındaki Alacaklar ve Pişmanlıkla Beyanlar İçin Getirilen Düzenlemeler

6111 SAYILI KANUN ĠLE YAPILAN DÜZENLEMELER (1) (Madde 1-5)

GECİKME FAİZİ, GECİKME ZAMMI UYGULAMASI VE KARŞILAŞTIRMASI

Mali tatilin uygulanacağı tarihler 6661 sayılı Kanun un 18 inci maddesi ile 5604 sayılı Malî Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunun;

VERGİ VE DİĞER BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/033 Ref: 4/033

Tarih : Sayı : Konu : Mali Tatil Uygulaması

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/180 Ref: 4/180

girmektedir.

VERGİ VE DİĞER BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN 7143 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 2)

Sirküler No: 2017 / 38 Tarih:

Sirküler No: 133 İstanbul, 25 Aralık 2017

ERTÜRK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş / 80. Söz konusu Kanun'un "Kapsam ve Tanımlar" başlıklı 1.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ ve VERGİ İNCELEME SÜREÇLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Sirkülerimizin konusunu Katma Değer Vergisi Tebliğ Değişiklikleri ve İlaveleri

Tablo 1: KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLAR (1) (2) (3) (12) (15) (17) (18)

2011 YILINDA MALİ TATİL 1-20 TEMMUZ 2011 GÜNLERİ ARASINDA UYGULANACAKTIR

SİRKÜLER 2017/34. Söz konusu Yasada düzenlenen konular ana hatları itibariyle aşağıdaki gibidir:

BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA DAİR 7020 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 2)

MALİ TATİL İHDAS EDİLMİŞTİR. (5604 Sayılı Kanun)

SİRKÜLER İstanbul, Konu: 6728 SAYILI KANUN İLE VERGİ USUL KANUNU NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

ELEKTRONİK ORTAMDA VERİLEN BEYANNAMELERİN DÜZELTİLMESİ

VERGİ İNCELEMELERİ SONUCU TARH EDİLEN VERGİ İLE KESİLEN CEZALAR NASIL MUHASEBELEŞTİRİLİR?

Sirküler No: 2017 / 48/ Tarih:

1 VERGİ HUKUKU VE TEMEL KAVRAMLAR

MEVZUAT SİRKÜLERİ /

İNDİRİMLİ GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI. Ali ÇAKMAKCI. Yeminli Mali Müşavir- Bağımsız Denetçi. TaxAuditing Yeminli Mali Müşavirlik Kurucu Ortak

Konu : İzaha Davet Müessesesine İlişkin Açıklamalar.

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/075 Ref: 4/075. Konu: MALİ TATİL UYGULAMASI HAKKINDA GENEL TEBLİĞ DE DEĞİŞİKLİK YAPILMIŞTIR

SİRKÜLER 2019/01. KONU : 7143 Sayılı Yapılandırma Kanunu ndan Yararlanma Hakkını Kaybedenlere Yeni İmkan Sağlanmıştır.

Sirküler No: 2017 / 89 Tarih:

Konu: 301 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği, 24 Aralık 2017 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete`de yayımlanmıştır.

2016 Yılı Mali Takvim Uygulamaları

Vezin Sirküler

YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM LTD. ŞTİ.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2018/66

2017 YILI MALİ TATİL UYGULAMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık

Rehber VERGİLENDİRME İŞLEMLERİNDE YENİ DÖNEM: İZAHA DAVET

BAĞIM SIZ DEN ETİ M VE YM M LTD. ŞTİ.

- 31/3/2017 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,

GÜMRÜK VE TEKEL VERGİLERİ

/101-1 MÜCBİR SEBEP HALİ DOLAYISIYLA VERİLMEYEN BEYAN VE BİLDİRİMLERİN, 31 AĞUSTOS 2018 TARİHİNE KADAR VERİLMESİ GEREKMEKTEDİR

SİRKÜLER 2017/41. : İzaha Davet Müessesine İlişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Yayımlandı.

VERGİ HUKUKU BÜTÜN İBRAHİM NİHAT BAYAR FİNAL SORULARI

VERGİ AFFI TAKVİMİ sayılı Askerlik Kanunu, - Mülga 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve

TÜRK VERGİ HUKUKUNDA YENİ BİR MÜESSESE: İZAHA DAVET

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık

SİRKÜLER. SAYI : 2016 / 29 İstanbul,

Mali Tatil uygulaması, bu yıl 1 Temmuz 2017 günü başlayıp - 20 Temmuz 2017 Perşembe günü sona erecektir

FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ.

MALİ TATİL UYGULAMASI HAKKINDA GENEL TEBLİĞ (SIRA NO: 1) DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SIRA NO: 2)

KONU: 7143 sayılı Kanun un vergi alacaklarının yapılandırılması ve inceleme aşamasındaki işlemler le ilgili açıklamalarımız.

Mali Tatil Hatırlatmaları

Sayı : İstanbul, 2016 : ''6736 sayılı Kanununun vergi alacaklarının yapılandırılması ve inceleme aşamasındaki

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2016/ sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Yürürlüğe Girdi.

1. Mali tatilin uygulanacağı tarihler:

GÜMRÜK İDARESİNCE İSTENEN VERGİ VE PARA CEZALARINA KARŞI YÜKÜMLÜNÜN İDARİ BAŞVURU Y

Bu madde hükmünden faydalananlar, uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma, cezalarda indirim hükümlerinden faydalanamazlar.

BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

6736 SAYILI KANUNA İLİŞKİN TAKSİT ÖDEMELERİ DÖRT AY ERTELENDİ

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire

86 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI

Transkript:

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESESİ UYGULAMASI VE FAYDALARI İbrahim APALI 54 * ÖZ Beyana dayalı vergilemenin esas alındığı ülkemizde Vergi kanunlarımıza göre, vergilemede beyan usulü ile tarhiyat, re sen tarhiyat, ikmalen tarhiyat ve düzeltme yoluyla tarhiyat olmak üzere vergilerin çeşitli tarh edilme usulleri söz konusudur. Genel uygulama mükellefin beyanı üzerine vergi dairesince tarh işlemi yapılmasıdır. Modern vergicilik anlayışının bir gereği olan beyan usulü bilindiği gibi, mükellefin elde ettiği geliri en iyi kendisinin bileceği ve güven anlayışına dayanır. Ancak bildirilen matrahın gerçeğe uygunluk derecesi en sağlıklı biçimde vergi incelemesi ile denetlenebilir. Yapılan denetimler sonucu beyan dışı bırakılmış matrahın ya da matrah farkının saptanması durumunda, saptanan fark üzerinden ayrıca cezalı vergi alınmaktadır. Mükelleflerin beyanname vermemeleri durumunda da dönem matrahı idarece takdir komisyonları kanalıyla belirlenebilmekte ve takdir olunan matrah üzerinden cezalı vergi tarhı olunmaktadır. Her iki durumda da salınan vergiler ile kesilen cezalar uyuşmalık konusu yapılmakta idare bu vergileri ve cezayı almak mükellefler ise vermemek ya da bir süre daha geciktirmek suretiyle vermek yollarını aramakta ve böylece uyuşmazlık yıllarca sürmektedir. Pişmanlık ve ıslah, Beyana dayalı vergilerde mükellefe durumunu düzeltme olanağı tanımaktadır. Pişmanlık kurumunun amacı mükellefleri sert hükümlerine karşısında güç ve yardımsız bir durumda bırakmamak, belirli bir hoşgörü ile hareket ederek mükellefleri idareye yaklaştırmak, vergiye karşı direnci kırmak ve vergi duygusunun yerleşmesini ve kökleşmesini sağlamaktır. Burada mükelleflerin subjektif durumu, iyiniyeti göz önünde tutulmakta pişmanlık duymuş olması ceza uygulanmamasına etken olmaktadır. Bugünkü konumuzda VUK nun 371. Maddesi hükümlerine göre pişmanlık ve ıslah nedir? Pişmanlık ve ıslah hükümleri kapsamına giren vergi türleri ve vergi ve cezalar ve pişmanlık ve ıslah hükümlerinin taraflar açısından faydalarını ve son olarak ta pişmanlık hükümleri ile ilgili birkaç özel durumu değinmeye çalışacağız. Anahtar Sözcükler : Pişmanlık, Islah, Uyuşmazlık, Vergi ziyaı ve Cezalar * 54 Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Makale Geliş Tarihi: 27.02.2017 Yayın Kurulu Kabul Tarihi: 03.03.2017 MART - NİSAN 2017 211

1-GİRİŞ Pişmanlık ve Islah adını taşıyan ve özel usulsüzlük dışındaki cezaların kesilmesini önleyen bu müessese vergi sitemimize ilke kez 5422 sayılı Vergi Usul kanunları ile1950 yılında girmiş ancak gelir vergisinin bir yıllık uygulama sonucunda tahmin edilen gelir sağlanamadığından 5815 sayılı kanun ile mevzuattan çıkartılmış. Mükelleflerin ısrarlı başvuruları üzerine 6094 sayılı kanun ile tekrar getirilen bu müesseseye gör ayrıca vergi aslından ödemenin geciktiği her ay kesri için pişmanlık zammının alınması öngörülmüştür. 213 Sayılı VUK nu ile getirilen 371. maddede düzenlenen pişmanlık ve ıslah hükümleri de 6094 sayılı kanun hükümlerine benzemekte. Ancak bu kanun ile pişmanlık dilekçesinin süresi içinde verilmesine olanak sağlamıştır. 2365 Sayılı kanun ile yapılan değişiklikle madde metnine ağır kusur cezası eklenmiş ve emlak vergisi yönünden pişmanlık hükümlerinin önlenmeyeceği belirtilmiştir. 4369 sayılı yasa ile yapılan düzenleme ile maddede yer alan vergi cezaları vergi ziya cezasına dönüştürülmüş ancak kaçakçılık cezasına değinilmemiş ancak 213 Sayılı VUK nun 371. maddesinin ikinci bendinde haber verme dilekçesinin kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması durumunda vergi ziyaı cezası kesilmeyeceği belirtilerek bu cezada kapsama alınmıştır. Son olarak 5728 Sayılı Temel Ceza kanunlarına uyum amacıyla çeşitli kanunlarda ve Diğer Bazı kanunlarda Değişiklik yapılmasına dair kanun 304. maddesiyle 371. madde metni yeniden düzenlenmiş ve şimdiki son halini almıştır. 2-PİŞMANLIK VE ISLAHIN TANIMI Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren Vergi Kanunlarına aykırı hareketlerini, ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber veren mükelleflere belli koşulları yerine getirmesi kaydıyla vergi ziyaı cezası ve kaçakçılık cezası hükmolmaz. Buna göre pişmanlık VUK nun 371. maddesinde beş bent halinde yazılı koşulların tahakkuku ve mükelleflerin re sen başvurmaları üzerine zamanında getirilmeyen kanuni yükümlülüklerin daha sonraki bir dönemde cezasız olarak yerine getirilmesini mümkün kılan bir müessesesi olarak tanımlanabilir. 212 MART - NİSAN

Tanımdan da fark edilebileceği üzere pişmanlık uygulaması; a-bildirime dayanan vergilerle ilgili olması b-vergi ziyaı cezasına konu olabilecek nitelikte bir olayın olması c-mükellefin bir dilekçe ile ilgili makamlara başvurması gerekmektedir. 3-PİŞMANLIK VE ISLAHIN KAPSAMI A-Pişmanlık müessesesinin uygulanabileceği vergiler Vergi Usul Kanunu nun 371. maddesine göre pişmanlık uygulaması sadece beyana dayanan vergiler için söz konusu olur. Bu vergiler şunlardır; -Gelir vergisi, -Kurumlar vergisi -Katma değer vergisi -Özel tüketim vergisi -Veraset ve intikal vergisi -Banka ve sigorta muameleleri vergisi. Ayrıca beyanname verilerek ödenen damga vergisi ve harçlar gibi vergilerle ilgili olarak da pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilir. Mesela eksik ödenen tapu harcı için pişmanlık hükümlerinden yararlanılması mümkündür. B-Pişmanlık müessesesinin uygulanamayacağı vergiler - Gümrük vergisi: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına girmeyen gümrük vergisinde pişmanlık ve ıslah müessesesi uygulanamayacaktır. - Emlak vergisi: 213sayılı Vergi Usul Kanunu nun 371. maddesinde yer alan açık hükme göre emlak vergisinde pişmanlık ve ıslah müessesine başvurulamayacaktır. 4-PİŞMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERİ KAPSAMINA GİREN SUÇ VE CEZALAR A- Vergi Ziyaı na Bağlı Suçlar; Vergi ziyaı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 341. maddesine göre mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi nedeniyle verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifa eder. Pişmanlık esas itibari ile oluşumu vergi ziyaına bağlı suçlara ilişkin uygulanmasını önler. Çünkü pişmanlıkla ortadan kalkan vergi ziyaı MART - NİSAN 2017 213

unsurudur. Başka bir anlatımla pişmanlık vergi kanunlarına aykırı olarak yapılmış fiilleri ortadan kaldırmaz. Fakat vergi ziyaı unsurunu ortadan kaldırır. Bu nedenle de suça ilişkin ceza uygulanmaz. B-Kaçakçılık Suçları ve cezaları Vergi kaçakçılığı suçu Vergi Usul Kanunun 359. maddesinde yer alan fiillerin herhangi biri ile işlenebileceğinden seçimlik hareketli bir suçtur. Seçimlik hareketli suçlarda kanun koyuncu o sucu işlemeye yönelik birden fazla fiil hareket tarzı göstermiştir. Fail suç tipinde belirtilen herhangi birini yapmak suretiyle suç işler. Bu bağlamda vergi kaçırmak amacında olan mükellef sorumlu yada bir başkasının vergi kaçakçılığına yönelik fiili, hesap ve muhasebe hilesi, kapsamı itibari ile yanıltıcı belge düzenlemek ya da yaptırımı daha ağır olan sahte belge düzenlemek şeklinde olabileceği gibi VUK nun 359. maddesinde bahsedilen herhangi bir fiil de olabilir. Bütün bu hareketler kaçakçılık hareketini oluşturmaktadır. Bir vergilendirme dönemi içinde bir kaçının veya hepsinin birlikte yapılması durumunda tek bir suç işlenmiş sayılacaktır. Vergi Usul Kanunun 359/-2. maddesinin üçüncü paragrafında 371. maddedeki pişmanlık hükümlerine uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında kaçakçılık suç ve cezasına ilişkin olan 359. madde hükümlerinin uygulanmayacağını belirtmiştir. Yani VUK nun 359. maddesine göre, bu kanunun 371. maddesindeki koşullara uygun olarak durumu ilgili makamlara pişmanlık dilekçesi ile bildirenler hakkında kaçakçılık suç ve cezaları uygulanmaz. C- Usulsüzlük Cezalarının Durumu Usulsüzlük cezaları pişmanlık müessesesinin kapsamı dışında bırakılmıştır. Yani zamanında verilmeyip sonradan pişmanlıkla verilen beyannameler için usulsüzlük cezası uygulanmaktadır. Ancak kanuni süresinde beyanname verdikten sonra pişmanlık talebi ile ek beyanname verenlere usulsüzlük cezası kesilmeyecektir. 5-PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMA KOŞULLARI Vergi Usul Kanunu nda yer alan (Madde 371) pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmek için, vergi ziyaının doğmuş olması gerekir. Ayrıca aşağıdaki şartların da gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlardan birinin 214 MART - NİSAN

gerçekleşmemesi halinde pişmanlık hükümlerinden yararlanılamaz. - Mükellefin kanuna aykırı davranışını, üçüncü bir şahıs tarafından resmi bir makama ihbar edilmeden önce kendiliğinden haber vermesi, - Mükellefin kanuna aykırı davranışını, idarece herhangi bir vergi incelemesine başlanılmadan önce veya takdir komisyonuna başvurulmadan önce kendiliğinden haber vermesi, - Mükellefin hiç verilmemiş vergi beyannamelerini pişmanlık talebine ilişkin dilekçenin veriliş tarihinden itibaren 15 gün içinde vermesi (Beyannameler elektronik ortamda verileceğinden pişmanlıkla verildiğine ve süreye dikkat etmek gerekir.) - Mükellefin daha önce eksik ya da hatalı yaptığı bir beyanın pişmanlık talebine ilişkin dilekçenin veriliş tarihinden itibaren 15 gün içinde tamamlaması veya düzeltmesi, - Mükellefin pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre tahakkuk ettirdiği vergilerini ve bunlara ilişkin pişmanlık zammını (ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51. maddesinde belirtilen nispette uygulanan tutar, Ekim 2010 dan bu yana 2010/965 sayılı bakanlar kurulu ile aylık yüzde 1,40 oranında pişmanlık zammı uygulanmaktadır.) ile birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 gün içinde ödemesi, gerekir. 6-PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNE GÖRE VERİLEN BEYANNAMELER DE CEZA VE PİŞMANLIK ZAMMI KESİLMESİ - Pişmanlık talebi kabul edilen beyannamelere 1. derece 1 kat usulsüzlük cezası kesilir. - Pişmanlık talebiyle verilen beyannamelerde zarar beyanı veya mahsuplar gibi nedenlerle ödenecek verginin bulunmaması veya matraha ilişkin bilgilerin olmaması durumunda pişmanlık talebiyle verilen beyannameler için pişmanlık talebi vergi dairesince kabul edilmez. - Pişmanlık talebi kabul edilmeyen beyannameler kanuni süresinden sonra verilen beyanname kabul edilerek 1.derece 2 kat usulsüzlük cezası ile vergi ziyaı cezasının yüzde 50 si kıyaslanarak miktar itibariyle en ağır olanı kesilir. - Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ek olarak pişmanlık talebi ile verilen ek beyannameye usulsüzlük cezası kesilmez. MART - NİSAN 2017 215

- Vergisi kanuni süresinde ödenmiş olmakla birlikte beyannamenin kanuni süresinden sonra pişmanlıkla verilmesi halinde pişmanlık zammı hesaplanmaz. - Pişmanlık talebinde bulunan mükellefin zamanında ödemediği vergilerin yanı sıra pişmanlık zammı adı verilen bir faizi de birlikte ödemesi gerekir. Kanun, pişmanlık zammı adı verilen bu zammın hesaplanmasında kullanılacak olan oranı 6183 sayılı kanunun 51. maddesinde belirtilen gecikme zammı oranı olarak tanımlamakla birlikte gecikme faizi oranının da aynı orana bağlanması nedeniyle pişmanlık zammı içinde gecikme faizi oranı geçerli olmaktadır. Pişmanlık zammı, ödeme süresi geçmiş vergi üzerinden ödemenin geçtiği her ay ve kesri için hesaplanır. Görüldüğü gibi mükellefin pişmanlık talebinin kabul edilmesi vergi ziyaı ve buna bağlı cezaların kaldırılmasını sağlasa da usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilmesini engellemeyecektir. Nitekim bu konudaki Danıştay kararları da aynı doğrultudadır. Günümüzde beyannamelerin internetten verildiği göz önüne alınarak beyanname vermeme sebebi ile Vergi usul kanunun 355. maddesinin dikkate alınması ve özel usulsüzlük cezalarının beyan edilecek vergiden daha fazla olması gibi durumlarda mükelleflerin pişmanlık müessesesinden kaçınmalarına neden olmaktadır. Kanımızca pişmanlık hükümleri ile beyan edilen vergilerde özel usulsuzluk cezalarında indirim sağlanması ve VUK nun 371. maddesinin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasının cazibesini yitirmemesi sağlanmalıdır. 7-PİŞMANLIK ŞARTLARININ UYULMAMASI HALİNDE Pişmanlık şartlarını ödeme yönünden ihlal eden mükellefler pişmanlıktan yararlanamaz. Bu durumda bu mükelleflerin verdiği beyannameler kanuni süresinden sonra verilen beyanname olarak kabul edilir ve 1. derece 2 kat usulsüzlük cezası ile vergi ziyaı cezasının %50 si kıyaslanarak miktar itibariyle en ağırı kesilir. 8-PİŞMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERİNİN ŞARTLARININ YERİNE GETİRİLMESİNİN TARAFLAR AÇISINDAN SONUÇLARI A-Pişmanlık ve Islah Uygulamasının Mükellef Açısından Sonuçları; - Beyana dayanan vergilerde, vergi kanunlarına aykırı hareketlerini kendiliğinden bir dilekçe ekinde ilgili makamlara bildiren mükelleflere 216 MART - NİSAN

vergi ziyaı cezası uygulanmamakta düşük oranlı bir pişmanlık zammı alınmakla yetinilmektedir. - Vergi beyannamelerinin süresinde verilmesi esastır. Beyannamelerin kanuni süre ve ek süe geçtikten sonra verilmesi durumunda beyanname hiç verilmemiş sayılmakta ve dönem matrahının re sen takdir yolu ile belirlenmesi gerekmektedir. Takdir olunan matrah üzerinden salınan vergilerde vergi ziyaı cezası uygulanmakta ve bu aşamada takdir olan matrahın yüksek oluşu hem cezalarda itirazın söz konusu olması nedeni ile uyuşmazlıklar çıkmakta ve yargı mercilerine intikal etmekte ve yıllarca uyuşmalıklarla uğraşılmaktadır. - Emek ve zaman kaybı ile Bazı giderlerin önlenmesi bakımından ise uyuşmazlığın pişmanlık hükümlerine göre idari aşamada çözümlenmesi sonucu mükellefler yargı mercilerine başvurma ve dava aşamalarında karşılaşacağı emek ve zaman kayından ve piskolojik baskılarından kurtulmaktadır. Yine mükellefler bunun yanında dava dilekçesinin yazılması mahkeme harçları ve avukatlık giderleri ve mahkemenin kaybedilmesi sonucu uygulanacak cezalı işlemlerden kurtulmaktadır. - İyi niyetli mükelleflerin korunması bakımından; mükellefin vergi beyannamesini süresi içinde vermemesi oldukça önemli sonuçlar doğurmaktadır. Bunlardan başta geleni vergi cezaları konusudur. Beyannamesini süresi içinde vermeyen mükellefler adına önce iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilmekte daha sonrada dönemin matrahının re sen takdir olunan matrah üzerinden vergiye de vergi ziyaı cezası uygulanabilmektedir. İyi niyetli mükellefler açısında sonuç ürkütücü olabilmektedir. Bunun yanında pişmanlık ve ıslah müessesesinin kaçakçılık suçlarını da kapsaması ve bu yönde mükelleflerden piskolojik olarak rahatsızlık duyanlar ve yaptıkları hatanın farkına varan mükellefler içinde çok önemli bir af müessesedir. B- Pişmanlık ve Islah Uygulamasının İdare Açısından Sonuçları - Uyuşmazlığın sona ermesi bakımından, mükellefin süresinde vermediği beyannameleri pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre vermesi ve vergileri de gecikme zammı ile birlikte ödemesi durumunda uyuşmazlıklar idari aşamada çözümlenmektedir. - Emek ve zaman kaybı ve bazı giderlerin önlenmesi açısından baktığımızda idare bu uyuşmazlığı yargı aşamasında sürdürmesi sonucu MART - NİSAN 2017 217

yapacağı emek ve zaman kaybından kurtulmakta alacağını masraf yapmadan almakta ve paranın zaman değerinden faydalanmaktadır. -Takdir komisyonlarının yükü azaltılmaktadır. Çünkü zamanında verilmeyen beyannameler için vergi dairelerince takdir komisyonlarına başvurulmak suretiyle vergi matrahının komisyon tarafından belirlenmesi yoluna gitmektedir. Takdir komisyonları da takdir edilmesi istenen matrahı belli ölçü,değer ve araştırmalara göre takdir etmekte ve kararın dayanağı olan hususları gerekçeli olarak belirlemektedir. Bu da mükellefle uyuşmazlıklara neden olabilmekte ve yargı aşamasına geçmesine neden olabilmektedir. - Verginin tahsil edilmesi bakımından pişmanlık ve ıslah hükümleri vergi idaresinin beklide hiç tahsil edemeyeceği bir vergiyi tahsil etmesini sağlamaktadır. Bu yönü ile vergi yasalarına uyum ve pişmanlık müessesesi ile ilgili olarak devletin kamu spotu oluşturmasında fayda olacağı kanısındayım. -İdare ve Mükellef ilişkileri bakımından idare Pişmanlık ve ıslah müessesesi ile mükelleflere bir anlamda hoşgörü göstermekte ve zamanında beyan etmedikleri veya eksik beyan ettikleri matrahları ve buna ilişkin vergileri cezasız olarak ödemelerine imkan sağlamaktadır. 9- PİŞMANLIKVE ISLAH UYGULAMASI İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR A-Geçici vergide pişmanlık zammı hesaplanacak süre Geçici vergi, yıllık gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmek üzere alınan bir vergidir. Bu nedenle bu verginin ödenmesi halinde yıllık beyannamede hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi aynı miktarda eksik ödenmektedir. Geçici verginin noksan ödenmesi halinde ise yıllık beyannamede hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi aynı miktarda fazla ödenmiş olur, Gelir Vergisi Kanunu nun mükerrer 120. maddesine göre geçici verginin eksik beyan edildiği veya hiç beyan edilmediğinin tespit edilmesi halinde mahsup zamanı geçen geçici vergi tahsil edilmez, ancak gecikme faizi hesaplanır, ceza kesilir. Gecikme faizi de geçici verginin normal vade tarihinden mahsup edilebileceği tarihe kadar geçen süre için hesaplanır. Geçici vergiye ilişkin olarak pişmanlık talebinde bulunulması halinde de pişmanlık zammı verginin normal vade tarihinden mahsup edilebileceği 218 MART - NİSAN

tarihe kadar hesaplanmalıdır.verginin normal vade tarihi, gelir vergisinde izleyen yıl mart ayı kurumlar vergisin de nisan ayıdır. B- Taksitle ödenen vergilerde pişmanlık zammı Taksitle ödenen vergilerde süre taksit aylarına göre hesaplanır. Bir başka ifade ile pişmanlıkla beyan edilen verginin ödeme süresi gelmemiş taksitleri pişmanlık zammının hesaplanmasında dikkate alınmaz. C- Pişmanlık ve ıslah talebi ile Verilen beyannamede Daha önce Tevkif suretiyle ödenmiş vergilerin mahsup edilecek vergi olarak gösterilmesi Mükellef beyannamesini kanuni süresinde vermemekle birlikte faaliyet sırasında kesinti sureti ile bir miktar vergi ödenmiş olabilir. Böyle bir durumda süresinde beyanname vermeme nedeniyle doğacak vergi ziyaı içerisinde kesinti suretiyle daha önce ödenmiş ve beyan dışı faaliyete ilişkin vergilerin bulunmasından dolayı pişmanlık zammının tüm vergi miktarı üzerinden hesaplanması yoluna gidilmeyecektir. Çünkü kesinti suretiyle ödenen vergiler daha sonra mükellefin beyanı üzerinden tahakkuk edecek vergilere mahsuben avans niteliğini almış bir vergi olmakla birlikte; mükellef mahsup yoluyla da olsa bir kısım vergisini zamanında ödemiş bulunmaktadır. 10- SONUÇ Uyuşmazlıkların idari aşamada çözümlenmesinin yollarından biri olan Pişmanlık ve ıslah müessesesi vergi hareketlerine aykırı hareketlerden doğan uyuşmalıkların idari aşamada çözümlenmesi nedeniyle vergi suç ve cezalarının uygulanmasını önlemektedir. Vergi suç ve cezalarının pişmanlık ve ıslah müessesesi ile önlenmesi sonucu yargı aşamasında sürdürülmesi gereken söz konusu uyuşmazlık idari aşamada çözümlenmekte hem mükellefler hem de idare uyuşmalığa konu sorunlarından kurtulabilmektedir. Pişmanlık kurumunun amacı mükellefleri sert hükümlerine karşısında güç ve yardımsız bir durumda bırakmamak, belirli bir hoşgörü ile hareket ederek mükellefleri idareye yaklaştırmak, vergiye karşı direnci kırmak ve vergi duygusunun yerleşmesini ve kökleşmesini sağlamaktır. Burada mükelleflerin subjektif durumu, iyiniyeti göz önünde tutulmakta pişmanlık duymuş olması ceza uygulanmamasına etken olmak ise kayıt dışı ile mücadele konusunda mükelleflere ve idareye çözüm olabilecek en önemli konulardan biri olduğunu bu konuda kamu spotu oluşturulmasını ve MART - NİSAN 2017 219

yaklaşık 10 yıldır bir değişiklik olmayan pişmanlık müessesinin gözden geçirilmesini özel usulsüzlük cezalarında pişmanlık hususunda da mükellef lehine düzenlemeler yapılması gerektiği görüşünü söyleyebiliriz. KAYNAKÇA Bakanlar kurulu kararı 2010/965 sayılı, Kızılot, Şükrü ve Kızılot, Zuhal (2008). Vergi itilafları ve çözüm yolları. Ankara : Yaklaşım yayıncılık Maliye Bakanlığı (01.03.2007). 368 Seri No lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. Ankara : resmi Gazete (26449 sayılı) T.C. Yasalar (08.02.2008). 5728 sayılı Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Ankara : Resmi Gazete(26781 sayılı) T.C. Yasalar (10.01.1961). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (10705 sayılı) Ürel, Gürol (2007). Güncel Vergi Usul Kanunu uygulaması. [y.y.]: Turan kitapevi Vergi Hatalarında Düzeltme İşlemleri İle Pişmanlık Ve ıslah Hükümlerinin uygulanması (2008). Gelir idaresi Başkanlığı 220 MART - NİSAN