PROF. DR. SAİM SAKAOĞLU NUN MADDE VE BÖLÜM YAZDIĞI ANSİKLOPEDİLER, TOPLU ESERLER, SEÇİLMİŞ MAKALELER VE BİLDİRİLER Selected Papers, Articles, Collective Studies and Chapters in Encyclopedies Written by Prof. Dr. Saim Sakaoğlu Öğr. Gör. Dr. Aziz AYVA* I. ANSİKLOPEDİLER 1.Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul, 8 C. Not: C. 3, 1979; C. 4, 1981; C. 5, 1982. Prof. Sakaoğlu nun yazdığı 24 maddenin 13 ü imzalı, ikisi ortak imzalı, dokuzu ise imzasızdır. 2. Kadın Ansiklopedisi, İstanbul, 2 C. Not: Prof. Sakaoğlu ansiklopedinin yazı kurulu üyesidir. 1984, Türk Düğün Töreleri, 119-128. 3. Görgü Ansiklopedisi / Geleneklerimiz-Göreneklerimiz, İstanbul, 1 C. Not: Prof. Sakaoğlu, danışma ve yazı kurullarının üyesidir. 1985. 50 madde yazmıştır. Bazı maddeler: Helva Sohbeti (s. 96-99), Yüzük Oyunu (s. 99-105), Zekeriya Sofrası (s. 139-141), Ramazan Geceleri (s. 153-155), Ad (s. 285-290). 4. Türk Aile Ansiklopedisi, Konya, 3 C. Not: 1991, Ad (s. 285-290). Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığınca yayımlanmıştır. 5. İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul, 8 C. Not: C. 2, 1994; C. 3, 1994; C. 4, 1994; C. 5, 1994, C. 6, 1994; C. 7, 1994. Prof. Sakaoğlu 20 madde yazmıştır. Bazı maddeler: Efsaneler (C. 3, 134-135), Masallar (C. 5, 304-306), Satıcı Sözleri (C. 6, 473), Yanıltmacalar (C. 7, 438). 6. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 30 C. Not: Ercişli Emrah (C. 11, s. 274) 1995; Türk Halk Edebiyatı (C. 15, s.345-350) 1997. 7. Enzklopädie des Märchens, Berlin, Not: Kritallpalast (C. VIII/2-3, s. 466-468), 1994. 8. Türk Dünyası Nevruz Ansiklopedisi, Ankara 1 C. (Ali Berat Alptekin ile) Not: Türkiye de Nevruz, s. 379-408, 2004. II. TOPLU ESERLER 1. Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klâsikleri, 4, 6, 7 ve 9. ciltler. 2. Türk Dünyası El Kitabı (2. bs.) 3. c. / Edebiyat, Ankara 1992, 282-304. 3. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı III / Halk Şiiiri 57 (445-450), Ocak-Haziran 1989, 105-251. 4. Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları / Antoloji (Nesir-Nazım), II, Ankara 1993; III, Ankara 1994. 5. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı / Türk Dünyası Edebiyat Metinleri Antolojisi C. I, Ankara 2001. Not: Mitler, Efsaneler, Menkıbeler başlıklı ilk altı dalda yer alan efsaneler Prof. Sakaoğlu tarafından hazırlanmıştır: 1-51. 6. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı / Türk Dünyası Edebiyat Tarihi C. II, Ankara 2002. Not: Bütün Türk dünyası ile ilgili * Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Konya, azizayva@selcuk.edu.tr http://www.millifolklor.com 16 http://www.millifolklor.com 16
olan ve Masallar adını taşıyan bölüm Prof. Sakaoğlu tarafından kaleme alınmıştır: 131-312. 7. Gölge Oyununun Doğuşu, Türkler, C. 15, Ankara 2002, 465-486. 8. Turkish Shadow Theater: Karagöz, The Turks, C. 4, Ankara 2002, 808-819. 9. Anonim Halk Edebiyatı, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 2006, 587-614. (Alptekin ile; birkaç yabancı dile de çevriliyor.) 10. Türk Dünyası Kültür Atlası, İstanbul, Not: Sakaoğlu, Osmanlı Dönemi Âşık Edebiyatı (C. 11) ve Osmanlılarda Mizah (C. 11) maddelerini yazmıştır. III. MAKALE VE BİLDİRİLERİ Prof. Sakaoğlu nun makale ve bildirilerinin sayısı 1000 den fazladır. Bunların büyük bir bölümü Prof. Dr. Ali Berat Alptekin tarafından hazırlanan Prof. Dr. Saim Sakaoğlu na Armağan (Konya 2006) adlı eserin illlgili bölümünde yer almaktadır (43-141). Biz, önce onun eski yazılarından birlikta seçtiğimiz 35 tanesinin künyesinin ve armağana alınamayan yazılarla daha sonraki yazılarının tamamını aşağıya alıyoruz. A. ESKİ TARİHLİ MAKALELER- DEN SEÇMELER 1. Atasözlerimizin Yapısı, Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı-Beleten 1974, Ankara 1975, 131-141. 2. Yaşayan Tepegöz Hikâyesi, Türk Kültürü Araştırmaları, XI-XII-XIII-XIV, 1973-1975, Ankara 1975, 50-84. 3. Türkçede Soyadları, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, 1979, 13 (2), 375-421. 4. Bursalı Lâmiî nin Letâ ifindeki Hayvan Masalları, Journal of Turkish Studies, 3, 1979, 279-289. 5. Dünya Folklor Dergileri Bibliyografyası, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, 12 (1), 1980, 115-171. 6. Derleme Gezisi Notları I, Mengüceli, 3 (17), Eylül 1981, 6-16. 7. Turkish Anecdotal Proverbs, Motif (ABD), 1 (4), Ekim 1982, 4-5. Türkçesi için bk. Türk Atasözleinin Yapısı, Burak (Burdur), 1(2), Aralık 1979, 6-7. 8. Bir Kıbrıs Masalının Motif Yapısı, Journal of Turkish Studies T (ABD), 7 (2), 1984, 357-368. 9. Derleme ile İlgili İlk Anketler, İlk Geziler ve Derleme Bibliyografyası, Türk Folkloru Araştırmaları 1985, (1), Ankara 1985, 81-107. 10. Anadolu Folklorunda Göktürk Efsanelerinin İzleri, Beşinci Milletler Arası Türkoloji Kongresi/İstanbul, 23-28 Eylül 1985, Tebliğler II. Türk Edebiyatı, Cilt I, İstanbul 1985, 255-262. 11 Konyalı Âşık Mehmet Yakıcı I, Halk Kültürü, (2), 1985, 65-81. 12. Karacaoğlan da Sanat Endişesi, Bildiriler, 1 Ocak 1986, 44-49. 13. Ozan, Âşık, Saz Şairi ve Halk Şairi Kavramları Üzerine III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri I. Genel Konular, Ankara 1986, 247-251. 14. Mesnevi deki Hikâyelerin Kaynakları ve Tesirleri, Selçuk Üniversitesi I. Milli Mevlâna Kongresi /Tebliğler, 3-5 Mayıs 1985 Konya, Konya 1986, 105-113. 15. Halk Edebiyatı Kavramı Üzerine, II. Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri / 7-9 Mayıs 1985 Eskişehir, Eskişehir 1987, 287-294. 16. Atatürk ün Türk Sanatına Verdiği Değer, Erdem, 4 (10), Ocak 1988 (basımı Aralık 1988), 1-30. 17. Kazuvanjata so religijozna Tematika Kaj Balkanskite Narodi İ Novniot Odraz Vo Predamjata, Makedonski Folklor, 24 (47), 1991, 187-193. Türkçesi için bk. Balkan Ülkeleri Halk Anlatmalarında Dinî İnanışların Efsaneye Yansıması, Efsane Araştırmaları, Konya 1992, 37-41; İngilizcesi için bk. The Reflection of the Folk Belief on Legend in the Folk Narration of the Balkan Countries, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, Konya 1990, 1-5. 18. From Belief to Legend: Two Gravestones in the Kumuks and Two Statues in Anatolian Turkey, Altaic Religious Beliefs and Practices, Budapest 1992, 291-294. Türkçesi için bk. İnanıştan Efsaneye: Kuhttp://www.millifolklor.com 17
muklarda İki Mezar Taşı ve Anadolu Türklerinde İki Heykel, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 6, 1991, 29-34. 19. Balkan Türklerinin Halk Anlatmalarında Anadolu Anlatmalarının İzleri, Balkan Türkleri Sempozyumu / 7 Haziran 1991, Tebliğler, Kayseri 1992, 55-61. 20. From Tale to Fact: On the Concept of Sovereignity in Altaic Communities: (Usbek, Uighur, Turkmen, Azeri and Turkish, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, Konya 1991 (Basım 1993),1-6. 21. Çocuklara Ad Konulmasında Görülen Yenilikler, Türk Dili, 1994/1 508, Nisan 1994, 275-282. 22. Konya da 1918 Yılı Ergenekon Bayramı, Türk Kültüründe Nevruz Uluslararası Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri (Ankara, 20-22 Mart 1995), Ankara 1995, 89-93. 23. Destan Kahramanlarının Doğuşu: Er Manas ve Anadolu Türklerindeki Benzerleri, XII. Türk Tarih Kongresi / Ankara, 12-16 Eylül 1994, Kongreye Sunulan Bildiriler II. Cilt, Ankara 1999, 443-453. 24. Koşma Tasnifine Yeni Bir Yaklaşım, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Konya 1999, 103-113. 25. 16. Yüzyıl Anadolu ve Azerbaycan Sahası Âşıklarının Karşılıklı Etkilenmeleri, Uluslar Arası Üçüncü Türk Kültürü Kongresi Bildirileri/25-29 Eylül 1993, Ankara, II. Cilt, Ankara 1999, 445-452. 26. Âşık Edebiyatında Yarım Kafiyeden Daha Zayıf Kafiye Var mıdır?, Birinci Balıkesir Kültür Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri / 01-02 Haziran 1998 Balıkesir, Balıkesir 1999, 99-105. 27. Doğumunun 85. Yılında Şair Coşkun Ertepınar, Türk Kültürü, 37 (439), Kasım 1999, 677-702. Not: 18 Şubat 1999 da Türk Dil Kurumunda verilen konferansın metnidir. 28. Dîvânü Lûgati t- Türk teki Atasözlerimizin Anadolu daki İzleri, Dîvânü Lûgati t- Türk Bilgi Şöleni Bildirileri / 7-8 Mayıs 1999, Ankara-Türkiye, Ankara [1999], 36-46. 29. Atatürk ve Türk Kültürü, Türk Dili, 2001 / II, 599, Kasım 2001, 564-574. 30. Cumhuriyet ten Günümüze Konya da İş Yeri Adları, Türk Dili, 86 (622), Ekim 2003, 410-420. 31. Nasreddin Hocaya Ait Olmayan Fıkraların Ona Yamanma Sebepleri Üzerine, Türk Dili, 88 (631), Temmuz 2004, 12-14. 32. Karaca Oğlan Üzerine Konya da Yapılan Çalışmalar, Konya da Kültür ve Hayat / Makaleler-Sohbetler, Konya 2004, 95-110. B. ARMAĞAN DA OLMAYAN YA- ZILAR 1. Manas Destanı ve Anadolu Geleneğinde Kısır Kadının Doğum Yapması, Erciyes, 19 (225), Eylül 1996, 5-7. 2. Efsane-Menkıbe Bağı, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi / Halk Edebiyatı Seksiyonu Bildirileri / II. Seksiyon, Ankara 1997, 241-247. C. 01 OCAK 2006 DAN SONRAKİ YAZILAR a. Dergi Ve Armağan Yazıları Ve Bildiriler Bu başlık altında tanıtacağımız yazıların bir bölümü, Konya da günlük olarak yayımlanan Merhaba gazetesinin haftalık kültür eki Akademik Sayfalar da yer almaktadır. Bunları, öbür yazılardan farklı bir başlık altında vermeyi uygun bulduk. 1. Prof. Kaplan a Mektup, Türk Kültürü, 44 (511-512), Ocak-Şubat 2006, 5-9. 2. Karamanoğlu Mehmet Bey Yaşadı mı?, Ülkü Ocakları, 35, Mayıs 2006, 50-51. 3. Türk Dili ve Karamanoğlu Mehmed Bey, Barem, 2 (23), Haziran 2006, 71-73. 4. Kadirlili Âşık Halil Karabulut, Türk Dili, 92 (659), Kasım, 459-474. 5. Akşehir de Anlatılan Aslana Binme / Duvarı Yürütme Efsanesinin Motifleri Üzerine, Doğumunun 65. Yılında Prof. Dr. Tuncer Baykara ya Armağan / Tarih Yazıları (drl. Prof. Dr. M. Akif Erdoğru), İstanbul 2006, 432-444. Not: 16-18 Ekim 2003 tarihleri arasında Akşehir de, Akşehir Belediye Başkanlığınca düzenlenen toplantıda sunulan bildiridir. 18 http://www.millifolklor.com
6. Sempozyum Bilim Kurulu Adına Prof. Dr. Saim Sakaoğlu nun Konuşması, I. Uluslararası Nasreddin Hoca Sempozyumu (Bilgi Şöleni) Bildirileri (06-07 Temmuz 2005 Akşehir), [Ankara] [2006?], 10-11. 7. Çok Kimlikli Nasreddin Hoca dan Tek Kimlikli Nasreddin Hoca ya, I. Uluslararası Nasreddin Hoca Sempozyumu (Bilgi Şöleni) Bildirileri (06-07 Temmuz 2005 Akşehir), [Ankara] [2006?], 68-70. Not: Prof. Dr. Mehmet S. Meramlı adıyladır. 8. Selçuk Üniversitesi Türk Dili Anıtı Açıldı, Türk Dili, 93 (662), Şubat 2007, 178-179. 9. Portre: Mehmet Bildirici, Yeni İpek Yolu, 20 (228), Şubat 2007, 48-49. 10. Bir Efsanemiz var, Kontur Yaşam, 1 (3), Şubat 2007, 34-39. 11. Portre: Mehmet Ali Uz, Yeni İpek Yolu, 20 (231), Mayıs 2007, 46-47. 12. Bilimsel Hakemlik mi, Bilimsel Soykırım mı?, Erciyes, 30 (353), Mayıs 2007, 5-7. 13. Eleştiri Üzerine: 1 Eleştiri mi, İntikam Alma mı?, Çalı (Konya), 93, Mayıs 2007, 4-5. 14. Hadi Gelin Dilimize Geri Dönelim, Türkçe Kimlik, 3, 2007. 15. Bilim, Ahlak ve Eleştiri, Erciyes, 30 (354), Haziran 2007, 8-9. 16. Eleştiri Üzerine: 2 / Üç Eşittir Dört Eder mi?, Çalı, 94, Haziran 2007, 13-14. 17. Tuhaf Bir Dergi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Erciyes, 30 (355), Temmuz 2007, 3-4. 18. Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu ve Çok Karşılıklı Kelimeler Üzerine, Türk Dili / Dil ve Edebiyat Dergisi, 94 (667), Temmuz 2007, 160-177. (Türk Dil Kurumunun 75. Yılı Özel Sayısı) 19. Başı Sonu Kopuk Kitaplar Üzerine, Bilgi Yolu, 7 (10), Temmuz 2007, 149-154. 20. Okunmadan Eleştirilen Kitap: Karaca Oğlan, Erciyes, 30 (356), Ağustos 2007, 22-26. 21. Çocuklarımıza Nasıl Yeni Adları Koyuyoruz, Türk Dili, 94 (668), 332-341. 22. Âşıkların Harf İnkılabına, Türk Diline ve Türk Dil Kurumuna Bakışları, Türk Dili, 94 (669), Eylül 2007, 411-422. 23. Konya da Derlenen Bir Deli Dumrul Hikâyesi, Prof. Dr. Taciser Onuk a Armağan (Ed. Yard. Doç. Dr. H. Feriha Akpınarlı, vb.) Ankara 2007, 301-306. 24. Altı Yüz Yıllık Bir Konya Mahallesinde Günlük Hayat, 46. Uluslararası Sürekli Altayistik Konferansı Bildirileri / 22-27 Haziran 2003-Altay Dünyasında Gündelik Hayat, Ankara 2007, 373-378. 25. Konya Ağzında Kullanımdan Düşmeye Başlayan Bazı Fiiller, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı / II. Cilt Ankara 2007, 1575-1587. (Dış kapak: IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II / 24-29 Eylül 2000) 26. Konya Âşık Edebiyatı, Yeni İpek Yolu / Konya Kitabı IX, Konya 2006, 465-485. 27. Konya Halk Edebiyatı, Yeni İpek Yolu / Konya Kitabı IX, Konya 2006, 415-452. b. Merhaba /Akademik Sayılardaki Yazılar 1. Yeni Bir Görülen Geçmiş Zaman Eki (mi): -ü, 6 (1), 18 Ocak, 05. 2. Okunmadan Eleştirilen Kitap: Karaca Oğlan- I, 6 (2), 25 Ocak, 11-13. 3. Okunmadan Eleştirilen Kitap: Karaca Oğlan- II, 6 (3), 01 Şubat, 20-22. 4. Okunmadan Eleştirilen Kitap: Karaca Oğlan- III, 6 (4), 08 Şubat, 27-29. 5. Ölümünün 20. Yılında Prof. Dr. Mehmet Kaplan a Mektup, 6 (5), 15 Şubat, 37-39. 6. Konya nın Güzel Kitapları: 1/ Sille Fotoğraf Albümü, 6 (6), 22 Şubat, 52-54. 7. Tuhaf Bir Dergi: Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 6 (10), 22 Mart, 98-100. 8. Dost Küçükbezirci den Dost Kitap: Konya Halkbilimi, 6 (11), 29 Mart, 112-113. 9. Karamanoğlu Mehmet Bey Yaşadı mı?, 6 (20), 31 Mayıs, 189-190. 10. Konya Ansiklopedisi Hazırlanabilecek mi?, 6 (21), 7 Haziran, 197-198. 11 Cehennem de Ateş Var mıdır?, 6 (25), 04 Temmuz, 229-230. http://www.millifolklor.com 19
12. Mahalle Yazıları: 1 / Mahalle Hasreti, 6 (27), 20 Eylül, 253-254. 13. Ad Bilimi Araştırmaları: 1 / Bu İstatistiklere Güvenebilir miyiz?, 6 (30), 11 Ekim, 279. 14. Son Ayların Ad ve Soyadı Değiştirmeleri, 6 (32), 01 Kasım, 295-296. 15. Sınıf Arkadaşım Fahri Özparlak, 6 (32), 01 Kasım, 298-299. 16. Siz, İhsan Hınçer i Tanımış mıydınız?, 6 (33), 08 Kasım, 305-306. 17. Bir Hacıfettahlı Yazar: Mustafa Ataman, 6 (34), 15 Kasım, 321-322. 18. Güvenebileceğimiz Bir Konya Tarihi Kitabı Var mıdır?, 6 (35), 22 Kasım, 337-338. 19. Mahalle Yazıları: 2 / Mahalle Adları, 6 36), 29 Kasım, 349-350. 20. Mesnevî den Âşık Ömer in Köyüne, 6 (38), 13 Aralık, 377-378. 21. Mahalle Yazıları: 3 / Fahrünnisa Mahallesi nden Hatıralar, 6 (40), 27 Aralık, 410-411. 22. Bilime Düşman Olunur mu?, 7 (1), 17 Ocak, 4-6. 23. Hemşehrim ve Komşum Âşık Mehmet Yakıcı, 7 (2), 24 Ocak, 17-19. 24. Hatıraların Yumağında Prof. Dr. Harun Tolasa, 7 (3), 31 Ocak, 33-35. 25. Konya Vilayeti Halkiyat ve Harsiyatı Üzerine, 7 (8), 7 Mart, 107-110. 26. Nereden Nereye: I / 50 Yıl Öncesinin Karkın ı, 7 (9), 14 Mart, 121-122. 27. Atasözleri ve Deyimler Üzerine veya Artık Kötülerde Emsal Oluyor, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (12), 4 Nisan 2007, 172-173. 28. Nereden Nereye: 2 Tokat taki 42 Yıllık Lisem, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (13), 11 Nisan 2007, 185-186. 29. Alçak Gönüllülük (Tevazu) Bazen Biraz da Ahmaklık Olmuyor mu?, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (15), 25 Nisan 2007, 220-221. 30. Hocam Hüseyin Köroğlu Üzerine, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (16), 2 Mayıs 2007, 235-236. 31. Hüseyin Köroğlu ile Sohbet, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (16), 2 Mayıs 2007, 237-239. 32. Konya Lisesi Tarihi ve Hüseyin Köroğlu, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (16), 2 Mayıs 2007, 240. (tekrar) 33. Bir Mevlevihânedir Dünya, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (18), 16 Mayıs 2007, 267-269. 34. Benim Televizyon programlarım, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (19), 23 Mayıs 2007, 284-286. 35. Atasözleri ve Deyimler Üzerine, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (20), 30 Mayıs 2007, 299-300. 36. Cönk Nedir?, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (21), 6 Haziran 2007, 315-317. 37. Konya da Ad Düzeltmeleri ve Ad Değiştirmeleri Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (23), 20 Haziran 2007, 345-348. Not: Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu / 25-27 Nisan 2007 Erzurum da sunuldu. 38. Ben Artık Fahrünnisa Mahalleli Değilim, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (24), 27 Haziran 2007, 361-363. 39. Nereden Nereye: 3 / 40 Yıl Sonra Erzurum, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (25), 4 Temmuz 2007, 379-381. 40. Hani Konya Kitapları Kitaplığını Kuracaktık?, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (26), 12 Eylül 2007, 395. 41. Ad Bilimi Araştırmaları: 3 / Sizin, Hiç Ad ve Soyadı Benzeriniz Var mı?, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (27), 19 Eylül 2007, 412-414. 42. Tatil Yazıları 1 / Dil, İlle de Dil, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (28), 26 Eylül 2007, 428-429. 43. Tatil Yazıları 2 / Adları Doğru Yazamama Hastalığı, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (29), 3 Ekim 2007, 443-444. 44. Tatil Yazıları 3 / Türk Ailesini Kimler Tehdit Ediyor?, Merhaba / Akademik Sayfalar, 7 (30), 17 Ekim 2007, 457-459. 20 http://www.millifolklor.com