The Effects of Different Farming Techniques and Growth Regulator PIX s on Seed Cotton Yield and Earliness in Cotton

Benzer belgeler


Sırt Oluşturmada Markör Kullanılmasının Yakıt Tüketimi, Zaman Tüketimi ve İş Verimi Üzerine Etkileri

HR.Ü.Z.F.Dergisi, 2010,14(1): J.Agric.Fac.HR.U., 2010,14(1): Araştırma Makalesi

BAZI MELEZ MISIR ÇEŞİTLERİNİN PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ. Yakup Onur KOCA, Osman EREKUL

Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

Hasan Ali KARAAĞAÇ, Sait AYKANAT, Bülent ÇAKIR, Yasin KORKMAZ. Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Adana

Effects of Organic and Conventional Growing Techniques on Cotton Yield and Quality Criteria in Menemen Plain, Aegean Region

PAMUK TARIMI TOHUM YATAĞI HAZIRLAMA

Ege Bölgesinde, Menemen Ovasında Organik Ve Konvansiyonel Tarım Uygulamalarının Pamuk Verimi Ve Kalite Kriterleri Üzerine Etkileri

A. KARACA 1 V. KİRİŞCİ 2 S. GÖRÜCÜ 3 T. KORUCU 4

Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. Agricultural Mechanization Properties of Hatay Province

Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Pamuğun Verim, Verim Bileşenleri ve Bazı Erkencilik Kriterlerine Etkisi*

AYDIN KOŞULLARINDA FARKLI SULAMA YÖNTEMLERİ VE SULAMA PROGRAMLARININ PAMUKTA KÜTLÜ KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ *

Anahtar Kelimeler: Pamuk, Gossypium hirsutum L., Verim, Verim Unsurları, Lif Kalite Özellikleri

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 17-22

The Effects of Different Types of Ridge Sowing Methods on Yield and Some Yield Properties in Wheat Production

İKİNCİ ÜRÜN PAMUKTA (Gossypium hirsutum L.) YAPRAK DÖKTÜRÜCÜ KİMYASALLARIN ÖNEMLİ MORFOLOJİK ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİ

Sırta Ekim Sisteminde Buğdayda (Triticum Aestivum L.) En Uygun Ekim Normunun Belirlenmesi

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ

İKİNCİ ÜRÜN KOŞULLARINDA FARKLI EKİM ZAMANLARININ PAMUĞUN (Gossypium hirsutum L.) BAZI KOZA VE LİF TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ*

Erzurum İlinin Mekanizasyon Özellikleri

Bülent COŞKUN* İbrahim YALÇIN** Rauf UÇUCU***

ANTALYA KOŞULLARINDA ÇUKUROVA 1518 PAMUK ÇEŞİDİNİN BİTKİ İZLEME YÖNTEMLERİ İLE BİTKİSEL GELİŞİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Şanlıurfa Harran Ovası nda İkinci Ürün Susam Tarımında Farklı Anıza Ekim Yöntemlerinin Girdi Kullanımı Yönünden Karşılaştırılması

Ethephon un Tritikale de Tane Verimi, Protein Oranı ve Protein Verimine Etkisi

Buğday Tarımında Farklı Ekim Tekniklerinin Enerji Bilançosu. Energy Balance of Different Sowing Systems in Wheat Agriculture

Tekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi&

Bazı Pamuk (gossypium hirsitum L.) Çeşitlerinde Havlı Tohum Kaplama Uygulamalarının Verim ve Verim Komponentleri Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Harran Ovasında Azaltılmış Toprak İşleme ve Toprak İşlemesiz Tarım Tekniklerinin Uygulanması (II. Ürün Mısır ve Susam Yetiştiriciliği)

Mehmet YILDIZ N.Sezer SİNAN Sema BAŞBAĞ Tarla Bitkileri ABD Tarla Bitkileri ABD D.Ü Tarla Bitkileri ABD

GAP Bölgesinde Mekanizasyonun Gelişimi ve Sorunları. Development and Problems of Agricultural Mechanization in GAP

Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi Altuntaş ve Dede, (3) Journal of Tekirdag Agricultural Faculty

The Possibilities of the Direct Seeding of Watermelon Seed By Pneumatic Precision Planter

ÖZET. İlhan TURGUT * Arzu BALCI **

Çukurova Yöresinde Buğday Anızlı Sırta II.Ürün Mısırın Doğrudan Ekim Olanakları

Şanlıurfa Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi

EKĐM ZAMANI VE BĐTKĐ SIKLIĞININ PAMUK VERĐMĐ ÜZERĐNE ETKĐSĐ

Bazı Bezelye (Pisum sativum L) Çeşitlerinin Tohum Verimi ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi

Aydın İlinde Sırta Buğday ve Anıza Doğrudan Pamuk Ekimi Üzerine Bir Araştırma

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 362

Bazı Ceviz (Juglans regia L.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Çöğür (Anaçlık) Gelişme Performanslarının Belirlenmesi

Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Farklı Azot ve Fosfor Uygulamalarının Pamukta Verim ve Lif Teknolojik Özelliklere Etkisi*

SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ:

Bazı İki Sıralı Arpa ve Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Azot ve CCC Dozlarının Tane Verimine Etkileri

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi

Çanakkale İli Buğday Üretiminde Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması*

Mersin İlinin Tarımda Teknoloji Kullanım Projeksiyonu

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 425

ANTALYA BÖLGESİ SERA SEBZECİLİĞİ İŞLETMELERİNDE TARIMSAL ALTYAPI ve MEKANİZASYON ÖZELLİKLERİ

Araştırma Makalesi (Research Article)

DİYARBAKIR EKOLOJİK KOŞULLARINDA BAZI KIŞLIK KIRMIZI MERCİMEK

Tohum Yatağı Hazırlamada Uygulanan Farklı Toprak İşleme Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma

Pamuk Üretiminde Sırta Ekim Yöntemi ve Makinalı Hasat

YERFISTIĞI (Arachis hypogaea L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FARKLI ÇEŞİTLER VE SIRA ÜZERİ MESAFELERE GÖRE TEK VE ÇİFT SIRALI EKİM YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

FARKLI ZAMANLARDA EKİLEN PAMUKTA DEĞİŞİK DEFOLİYANT UYGULAMA ZAMANLARININ VERİM VE KALİTEYE ETKİSİ *

Korunga Tarımı. Kaba yem açığının giderilmesinde, maliyetlerin düşürülmesinde etkili, kıraç topraklara ekilebilmesi ile üstün bir yem bitkisi.

KİŞİSEL BİLGİLER. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü -1997

2. Endüstri Bitkileri: 2.1. Yağ Bitkileri 2.2. Lif Bitkileri 2.3. Nişasta ve Şeker Bitkileri 2.4. Tütün, İlaç ve Baharat Bitkileri

Şeker Mısırda Ekim Zamanı ve Yetiştirme Tekniğinin Hasıl Verim ve Bazı Özelliklere Etkisi

Su Yastıkları ve Karık Sulama Yöntemlerinin Tarımsal Mekanizasyon Açısından Karşılaştırılması

Sıvı Hayvan Gübresinin Pamuk (G. hirsutum L.) Tarımında Üst Gübre Olarak Kullanılmasının Vegetatif Gelişmeye ve Lif Değerlerine Etkisi

GAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları

ANTALYA İLİ SULU TARIM TARLA İŞLETMELERİNDE MEKANİZASYON PLANLAMASINA YÖNELİK TEMEL İŞLETMECİLİK VERİLERİ *

Farklı Toprak İşleme Yöntemleri Kullanılan Pamuk-Mısır Münavebesinde Pamuk Ekimi Öncesi Yetiştirilen Yem Bezelyesinin Gelişimi

MISIR TOHUMU EKİMİ 19.Eki.2016

İkinci Ürün Susamda Farklı Anıza Ekim Yöntemlerinin Toprağın Fiziksel Özelliklerine Etkisinin Saptanması

Antalya İlinde Yürütülen Koruyucu Toprak İşleme ve Doğrudan Ekim Çalışmaları

TOPRAK STRÜKTÜRÜNÜN GÖRSEL DEĞERLENDİRİLMESİ

Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Verim ve Verimle İlgili Bazı Özelliklerin Belirlenmesi

İkinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Bazı Soya Çeşitlerinin Önemli Agronomik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Diyarbakır İlindeki Hayvancılık İşletmelerinin Mekanizasyonu

Meyva Bahçesi Tesisi

Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5 (2): , 2012 ISSN: , E-ISSN: X,

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

ANTALYA KOŞULLARINDA PATATESTE FARKLI HASAT ZAMANLARININ VE BİTKİ SIKLIKLARININ BAZI AGRONOMİK ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİ

İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN

A. SCI, SCI-Expanded KAPSAMINDA ULUSLARARASI HAKEMLİ. A1. Beyhan M.A., A. Tekgüler, T. Yıldız and H. Sauk Investigation

İKİNCİ ÜRÜN KOŞULLARINDA EKİM SIKLIĞININ PAMUĞUN (Gossypium hirsutum L.) VERİM, VERİM UNSURLARI VE LİF ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Rüveyde TUNÇTÜRK 1* Effects of Different Row Spacings on the Yield and Quality in Coriander (Coriandrum sativum L.) Cultivars

Pamukta Erkencilik, Verim ve Lif Teknolojik Özelliklerin Kalıtımı

BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİ

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME

Yeni Geliştirilen Nohut Hatlarının Bornova Koşullarında Verim ve Bazı Tarımsal Özellikleri Üzerinde Araştırmalar

Şanlıurfa Kuru Tarım İşletmelerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi

26 (B) ISSN:

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

BUĞDAY (Triticum spp.) Buğdayda Toprak Hazırlığı:

DUFED 4(2) (2015) 77-82

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

DİYARBAKIR ŞARTLARINDA ŞAHİN-91 VE SUR-93 ARPA ÇEŞİTLERİNDE UYGUN EKİM SIKLIĞININ BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Farklı Ekim Zamanı ve Potasyum Uygulamasının Aspirde (Carthamus tinctorius L.) Tohum Verimi ve Bitkisel Özelliklere Etkisi

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

Konya İlinde Fasulye Tarımında Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Önerileri. The Problems and Suggestions to Dry Bean Farming in Konya Region

Doğu Akdeniz Bölgesinde Farklı Sıra Aralıklarının Pamuk Bitkisinin (Gossypium hirsutum L.) Verim ve Sulama Suyu Miktarına Etkisi

Farklı Toprak İşleme Sistemlerinin Toprağın Bazı Fiziksel Özelliklerine Etkilerinin Belirlenmesi ve Haritalanması

Makinalı Hasadın Farklı Pamuk Çeşitlerinde Pamuk Lifinin Teknolojik Özelliklerine Etkisi

Transkript:

ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2009; 6(1): 29-33 PAMUKTA FARKLI ÜRETİM TEKNİKLERİNİN VE BÜYÜME DÜZENLEYİCİSİ PİX İN VERİM VE ERKENCİLİK ÜZERİNE ETKİSİ İbrahim YALÇIN 1, İlkay YAVAŞ 2, Nurettin TOPUZ 1, Aydın ÜNAY 2 Özet: Bu çalışmada, pamuk üretiminde özellikle erken ekim tarihlerinde sırta ekim tekniğinin uygulanabilirliği, bunun geleneksel ekim tarihi ve üretim sistemi ile karşılaştırılması ve pix kullanımının bu değişkenler üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak, kütlü verim, birinci el toplama yüzdesi, tarla filiz çıkış derecesi, nisbi tarla filiz çıkış derecesi, koza ağırlığı, çırçır randımanı, ilk çiçeklenme süresi, yatay ve dikey çiçeklenme aralığı ve boy/boğum oranı özellikleri incelenmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmadan özellikle erken ekim tarihlerinde pamuğun sırta ekilebileceği ve söz konusu toprak işleme yöntemleri ile uygulanabileceği açıkça görülmektedir. Bunun verim ve erkencilik üzerine etkisinin olumlu yönde olduğu belirtilebilir. Geleneksel ve sırta üretim yöntemlerinde, pix uygulamasının ekim tarihine ve bitki gelişimine bağlı olarak dikkatli bir inceleme sonucu uygulanması gerektiği söylenebilir. Anahtar kelimeler: Pamuk, üretim teknikleri, bitki büyüme düzenleyicisi, verim The Effects of Different Farming Techniques and Growth Regulator PIX s on Seed Cotton Yield and Earliness in Cotton Abstract: In this study, it was aimed to determine the effects of ridge tillage system at early and classical sowing dates and pix application on cotton production when compared to conventional system. Seed cotton yield, first picking percentage, emergence degree, proportional emergence degree, boll weight, ginning percentage, days after first flowering date, horizontal flowering interval, vertical flowering interval, height/node rate were measured. Finally, it was clearly seen that cotton can be sown on ridge at especially early sowing date and mentioned tillage systems can be applicated. The effects of these applications were positive on yield and earliness. It should be recommended that pix application as growth regulators in ridge and conventional farming systems depends on sowing date and plant growth. Key words: Cotton, farming techniques, plant growth regulator, seed cotton yield GİRİŞ Ege Bölgesi 176.000 ha ekim alanı ve 254.00 ton lif üretimi ile ülkemizdeki en önemli pamuk yetiştirilen bölgelerden birisidir (Özüdoğru ve Çakaryıldırım, 2005). Sonbahar ve erken ilkbahar toprak işlemeleri ile başlayan geleneksel pamuk yetiştirme periyodu 20 Nisan ve 10 Mayıs tarihleri arasındaki ekimler ile devam etmekte ve Kasım ayı sonu hasatlarına kadar sürebilmektedir. Pamuk üretiminde toprak işleme yöntemlerinin temel amacı, tohumun çimlenmesi, sürmesi ve kök gelişmesi için uygun ortam hazırlamaktır. Bu koşulların sağlanmasında geleneksel toprak işleme yöntemi başarı ile uygulanmakta ancak toprak gereğinden fazla işlenmektedir. Bunun sonucunda da maliyet artmaktadır. Ekonomik şartlar göz önüne alındığında ve üreticinin pamuk üretiminden vazgeçme noktasına geldiği günümüzde, geleneksel yönteme karşılık, tarlada daha az trafiği amaçlayan toprak işleme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Sırta ekim yöntemi bunlardan birisidir (Yalçın ve ark., 2002). Ülkemiz pamuk tarımında Çukurova Bölgesinde uygulanmaya başlayan sırta ekim yöntemine olan ilgi, geleneksel pamuk üretim yöntemine karşı her geçen yıl artış göstermektedir. Sırta ekim, belli amaçlar için, ekim öncesi tohum ve kök yatağı hazırlığı sırasında, toprak yüzeyine toprak işleme alet ve makineleri ile özel şekil ve yapı kazandırılması olarak tanımlanmıştır. Sırtların ilkbaharda ısınması daha erkendir. Isınma ve drenaj nedeniyle, ekim zamanı gelmiş ve sırttaki toprağın; sırt yapılmamış ve işlenmemiş toprağa göre daha kuru olması sağlanır. Bu durumda, erken ilkbaharda toprağın işleme için fazlaca nemli olduğu ve üretim döneminin yeterince uzun olmadığı tarlalarda sırt toprak işlemesi uygun bir seçenektir (Vulkan, 2007). Sırta ekim tekniğinde, sırtların yönü, geometrisi ve toprak sıkılığı nedeniyle ekim öncesinde tohum yatağı sıcaklığı, düz ekime göre 2-6 o C daha fazla olmaktadır. Sırta ekimlerde toprak daha erken tava geldiğinden erken ekim ve hızlı çimlenme ile erkencilik sağlanmaktadır (Önal, 1990). Yalçın ve ark., (2005), yaptıkları çalışmada pamuk üretiminde geleneksel yöntem ile azaltılmış toprak işleme yöntemlerini karşılaştırmalı olarak incelemişlerdir. Pamuk üretiminde kütlü pamuk verimleri, koza sayıları ve lif kalite özellikleri 1 Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Aydın. 2 Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Aydın. 29

arasında fark ortaya çıkmamıştır. Azaltılmış toprak işleme yöntemlerinden birisi olan Sırta ekim sisteminden elde edilen bitki boyu değerleri geleneksel toprak işleme sisteminden elde edilen değerlere göre %10 daha fazla olmuştur. Aynı şekilde sırta ekim sisteminin uygulandığı parsellerde %10.6 erkencilik elde edilmiştir. Antalya yöresinde pamuk ekiminde pnömatik ve mekanik ekim makineleri ile sırta ve düze ekim yöntemleri karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda sırta yapılan ekimlerde, düz ekime göre daha fazla verim alınmıştır. Sırta ekimde, düze ekime göre birinci el toplanan kütlü oranı %17,8, ikinci el toplanan ise % 8,5 daha fazla bulunmuştur. Sırta ekim yöntemi ile ekim nisan ayında yapılabilirken, düz ekimde bu tarih haziran ayına kadar yayılabilmektedir (Yaldız ve ark, 1994). Fahong ve ark. (2002), Çin de geleneksel ekim sistemi ile sırta ekim sistemini karşılaştırmak amacıyla yürüttükleri bir çalışmada, sırta ekimde %30 oranında sulama suyundan ve %10 azot gübrelemesinden tasarruf ettiklerini, yatmanın ve hastalıkların önemli oranda azaldığını, kalitenin yükseldiğini ve verimde %10 luk bir artışın sağlandığını bildirmektedirler. Ike (1987), değişik toprak işleme yöntemlerinin mısır ve pamuk verimine etkisini araştırdığı çalışmasında, geleneksel toprak işleme sistemine göre sırta ve toprak işlemesiz yapılan parsellerde daha yüksek pamuk verimi elde edildiğini ortaya koymuştur. Özellikle makineli hasat yapılan pamuk tarımında bitki büyüme düzenleyicileri ile büyümeyi kontrol altına almak yaygın bir uygulamadır. Pamuk yetiştiriciliği yapan ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de pamukta en yaygın kullanılan bitki büyüme düzenleyicisi Pix (mepiquat chloride) dir. Pix uygulaması ile birlikte verim, verim unsurları ve erkencilikte bazı önemli farklılıklar saptanmıştır. El-Shahawy (1999), meyve dalı sayısı, toplam kuru madde, ana sap boğum sayısı, koza tutma oranı, erkencilik, koza ağırlığı, çırçır randımanı ve verimin Pix uygulaması ile arttığını ancak bitki boyu, ana sap boğum arası uzunluğunun azaldığını belirlemiştir. El-Tabbakh (2002), pix uygulamasının pamukta meyve dalı sayısını, kütlü pamuk verimini, bitkide koza sayısını ve erkenciliği artırdığını saptamıştır. Bu çalışmada, pamuk üretiminde özellikle erken ekim tarihlerinde sırta ekim tekniğinin uygulanabilirliği ve bunun geleneksel ekim tarihi ve üretim sistemi ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bununla birlikte, pix kullanımının bu değişkenler üzerine etkisinin belirlenmesine çalışılmıştır. MATERYAL ve YÖNTEM Çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Araştırma ve Üretim Çiftliği Alanlarında yürütülmüştür. Çalışmanın yürütüldüğü toprak özellikleri Aydın (1998) tarafından kumlu-tınlı olarak saptanmıştır. Tohum olarak Ege Bölgesi standart pamuk çeşidi Nazilli 84 S kullanılmıştır. Araştırmada geleneksel ve sırta ekim tekniklerinde uygulanan işlemler ve kullanılan alet makinalar Çizelge 1 de verilmiştir (Kolstad ve ark., 1981; Önal, 1990; Tompkins ve ark., 1990; Yalçın ve ark., 2002). Çizelge 1. İşlemler ve kullanılan alet makinalar. Geleneksel Üretim Yöntemi Sırta Ekim Yöntemi Sonbahar işlemleri Alet-makina Sonbahar işlemleri Alet-makina Sürüm (25cm) Kulaklı Pulluk Sürüm (25cm) Kulaklı Pulluk İkincil toprak işleme Diskli Tırmık İkincil toprak işleme Diskli Tırmık İlkbahar işlemleri Alet-makine İlkbahar işlemleri Alet-makina Kabartma Çizel Sırt oluşturma Sırt Listeri İkincil toprak işleme Diskli Tırmık (x5) Gübreleme Sant.Gübre Dağıt.Mak. Gübreleme Sant.Gübre Dağıt.Mak. Yabancı ot ilaçlama Tarla Pülverizatörü Yabancı ot ilaçlama Tarla Pülverizatörü Sırt düzeltme Sırt Listeri İkincil toprak işleme Diskli Tırmık Sırt bastırma Sırt Bastırma Aleti Bastırma Tapan Sırta ekim Mek. Pamuk Ekim Mak. Düze ekim Mek. Pamuk Ekim Mak. Sırt bastırma Sırt Bastırma Aleti Bastırma Tapan Sıra arası çapalama Sıra Arası Kültivatörü Sıra arası çapalama Sıra Arası Kültivatörü Sıra arası gübreleme Gübreli Ara Çapa Makin. Sıra arası gübreleme Gübreli Ara Çapa Makin. Sıra arası çapalama Sıra Arası Kültivatörü Sıra arası çapalama Sıra Arası Kültivatörü İlaçlama Tarla Pülverizatörü Sulama tavası yapımı Sedde Makinası Pix Uygulaması Tarla Pülverizatörü İlaçlama Tarla Pülverizatörü Pix Uygulaması Tarla Pülverizatörü Çizelge 1 incelendiğinde anlaşılacağı üzere, geleneksel üretim yönteminde, toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama, ekim ve kültürel işlemler Ege Bölgesinde uygulanan yöntemlere göre yapılmıştır. Sırta ekim yönteminde ise, sırtlar ekimden önce hazırlanmış ve bu sırtlara (Hatfield ve ark., 1998; Yalçın, 1999) mekanik pamuk ekim makinası ile ekim yapılmıştır (Şekil 1). 30

300 165 100 580 Şekil 1. Ekime hazır durumdaki sırtların ölçüleri (mm). Deneme, Bölünen Bölünmüş Parseller deneme deseninde 3 yinelemeli olarak yürütülmüştür (Açıkgöz, 1993). Buna göre parsellerde uygulanan işlemler ve sistemler Çizelge 2 de sunulmuştur. Çizelge 2. Uygulanan sistemler. Ekim Zamanı Toprak İşleme ve Ekim PIX Uygulaması Sistemler (İŞLEM A) (İŞLEM B) (İŞLEM C) 1 Sırt - 1 1 Sırt + 2 1 Geleneksel - 3 1 Geleneksel + 4 2 Sırt - 5 2 Sırt + 6 2 Geleneksel - 7 2 Geleneksel + 8 Ana parsellerde 10 Mart ve 1 Mayıs olmak üzere iki ekim zamanı (İşlem A), alt parsellerde geleneksel toprak işleme ve sırta ekim yöntemleri (İşlem B) ve alt-alt parsellerde ise Pix uygulaması (İşlem C) yer almıştır. Değişik işlemler, sistemleri oluşturmuştur. Her bir alt-alt parsel 20 m uzunluğunda 6 sıradan oluşmuş ve hasatta verim, 56m 2 lik alandan belirlenmiştir. Ekim normu olarak 3kg/da alınmış ve ekimler 0.7m sıra arasında yapılmıştır. Tarla filiz çıkışlar sağlandıktan sonra parsellerde 7142 bitki/da bitki sıklığı hedeflenmiştir (Yalçın ve ark., 2005). Alt-alt parsellerde yer alan Pix uygulaması çiçeklenme başlangıcında 100 cc/da normunda uygulanmıştır. Çalışmada, kütlü verim (kg/da), birinci el toplama yüzdesi (ERK;%), tarla filiz çıkış derecesi (TFÇD;%), nisbi tarla filiz çıkış derecesi (NTFÇD,%), koza ağırlığı (KA;g), çırçır randımanı (ÇR;%), ilk çiçeklenme süresi (İÇT;gün), yatay (UZA) ve dikey (KZA) çiçeklenme aralığı (gün) ve boy/boğum oranı (BBO) özellikleri incelenmiştir. Tarla filiz çıkış derecesi ve nisbi tarla filiz çıkış derecesi Bilbro and Wanjura, 1982; Tozan ve Önal, 1994 tarafından önerilen yöntem uyarınca aşağıdaki formüllere göre saptanmıştır; TFÇD= (m/n) x 100 (1) Burada; TFÇD : Tarla filiz çıkış derecesi (%), m : 1 m de çıkan ortalama filiz sayısı (adet), n : 1 m ye ekilen tohum sayısı (adet) dır. NTFÇD=(TFÇD / LÇD) x 100 (2) Burada; NTFÇD : Nisbi tarla filiz çıkış derecesi (%), TFÇD : Tarla filiz çıkış derecesi (%), LÇD : Laboratuar çimlenme derecesi (%) dir. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Çalışmada incelenen özelliklere ilişkin varyans analiz sonuçları Çizelge 3 te, ortalama değerler ise, Çizelge 4 de verilmiştir. Çizelge 3 incelendiğinde, verim, koza ağırlığı ve ilk çiçeklenme süresi yönünden İşlem A (ekim tarihleri) arasındaki farklılıkların; verim, TFÇD, NTFÇD, uzun zaman aralığı ve boy/boğum oranı yönünden İşlem B (toprak işleme ve ekim yöntemleri) arasındaki farklılıkların; birinci el toplama oranı yönünden ise İşlem C (pix uygulamaları) arasındaki farklılığın önemli olduğu anlaşılmaktadır. İnteraksiyonlara ilişkin sonuçlar incelendiğinde ise; koza ağırlığı yönünden ekim zamanı*pix uygulaması, çırçır randımanı, kısa zaman aralığı ve boy/boğum oranı yönünden ise ekim yöntemleri*pix uygulaması interaksiyonlarının önemli olduğu görülmektedir. 31

Çizelge 3. İncelenen özelliklere ilişkin varyans analiz sonuçları. Kareler Ortalaması SD Verim ERK TFÇD NTFÇD KA ÇR İÇT UZA KZA BBO Blok 2 247.6** 34.4 8.0 10.5 0.09 3.7 16.1 0.9** 0.9** 0.35** İşlem A 1 19952.7** 0.0 60.2 88.2 0.6** 4.0 522.7* 0.0 0.0 0.00 Hata 1 2 0.04 336.7 4.7 5.2 0.0 3.7 4.3 0.0 0.0 0.00 İşlem B 1 14210.7* 313.2 400.2** 661.5** 0.4 0.8 0.2 1.5* 0.0 0.015** A x B 1 130.7 282.9 0.2 0.2 0.1 2.0 1.5 0.0 0.0 0.00 Hata 2 4 708.9 186.1 9.7 12.8 0.1 0.3 18.0 0.1 0.0 0.00 İşlem C 1 2053.5 219.3* 0.0 0.0 0.1 1.4 4.2 0.2 0.0 0.02 Ax C 1 88.2 37.5 0.0 0.0 0.2* 1.3 0.2 0.0 0.0 0.00 B x C 1 8.2 33.7 0.0 0.0 0.1 2.0* 6.0 1.5 1.6** 1.04** A x B x C 1 280.2 15.6 0.0 0.0 0.1 0.1 16.7 0.0 0.0 0.00 Hata 3 8 554.4 29.0 0.0 0.0 0.0 0.3 10.0 0.7 0.1 0.18 Genel 23 *,**; sırasıyla 0.05 ve 0.01 olasılık düzeyinde önemli Çizelge 4. İncelenen özelliklere ilişkin ortalama değerler. SİSTEMLER Verim ERK TFÇD NTFÇD KA ÇR İÇT UZA KZA BBO SİSTEM 1 437.0 93.8 58.0 71.0 6.0 45.2 82.3 5.1 2.5 6.1 SİSTEM 2 459.7 93.4 58.0 71.0 6.1 45.5 82.7 5.8 2.0 5.7 Ortalama 448.4 93.6 58.0 71.0 6.05 45.35 82.5 5.45 2.25 5.9 SİSTEM 3 401.0 75.8 49.7 60.3 5.7 44.7 81.0 6.1 2.1 6.1 SİSTEM 4 407.7 83.3 49.7 60.3 6.1 44.2 82.7 5.8 2.6 5.7 Ortalama 404.0 79.55 49.7 60.3 5.9 44.45 81.85 5.95 2.35 5.9 SİSTEM 5 387.0 82.9 54.7 67.0 5.9 45.1 71.0 5.1 2.5 5.6 SİSTEM 6 403.7 90.6 54.7 67.0 5.8 46.1 74.3 5.8 2.0 6.0 Ortalama 395.4 86.75 54.7 67.0 5.85 45.6 72.65 5.45 2.25 5.8 SİSTEM 7 328.0 81.7 46.7 56.7 5.5 45.3 74.0 6.1 2.1 5.6 SİSTEM 8 356.0 91.0 46.7 56.7 5.0 46.4 72.0 5.8 2.6 6.0 Ortalama 342.0 86.35 46.7 56.7 5.25 45.85 73.0 5.95 2.35 5.8 Çizelge 4 incelendiğinde, I. ekim tarihinde ekilen parsellerden ortalama 426.2 kg/da kütlü verim alınırken II. ekim tarihinde ekilenlerin ortalama 368.7 kg/da verime sahip olduğu ve aralarındaki verim farklılığının önemli olduğu görülmektedir. Öte yandan her iki ekim tarihinde de sırta ekim yönteminin veriminin daha yüksek olduğu görülmektedir. Çizelgeye yansıtılmayan değerlerden sırta ekimin 421.9 kg/da, düze ekimin ise 373.0 kg/da verim düzeyine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bulgular sırta ekimin düze ekimlerden daha yüksek verim verdiğini saptayan Yaldız ve ark, (1994) ve Fahong ve ark. (2002), ile uyum içerisindedir. Ekim tarihi ile ekim yöntemleri arasındaki interaksiyonun önemli olmayışı her iki ekim tarihinde de sırta ekimin istatistikî olarak daha yüksek verime sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca pix uygulanan parseller ile kontrol parselleri verimleri arasındaki farklılıkların önemli olmadığı saptanmıştır. Benzer biçimde, Zhao and Oosterhuis (2000) ve Gwathmey (2004) pix uygulamasının verim üzerine etkisinin önemli olmadığını ve bunun genellikle çevreden etkilendiğini belirtmişlerdir. Önemli bir erkencilik özelliği olan birinci el toplama yüzdesi incelendiğinde ise, pix uygulamasının (% 89.6) kontrole göre (% 83.6) erkencilik sağladığı görülmektedir. Yine bir erkencilik özelliği olan ilk çiçeklenme süresi (gün) değerleri incelendiğinde, sadece ekim tarihleri arasındaki farklılıkların önemli olduğu ve geç ekim tarihindeki bitkilerin daha erken çiçeklendiği görülmektedir. Uzun zaman aralığında ise ekim yöntemleri arasındaki farklıklılar önemli bulunmuş ve düze ekimlerde uzun zaman aralığının arttığı saptanmıştır. Kısa zaman aralığı ve boy/boğum oranı özellikleri birlikte değerlendirildiğinde; sırtta pix uygulamalarının süreyi ve oranı azalttığı ancak düze ekimlerde değerlerin arttığı gözlenmiştir. Oosterhuis ve ark. (1991), El-Shahawy (1999), El-Tabbakh (2002) ve Gwathmey (2004) gibi çok sayıda araştırıcı tarafından yapılan çalışmalarda pix uygulamasının erkencilik üzerine olumlu etkisi vurgulanmıştır. Çalışmada, koza ağırlığı yönünden ekim tarihi*pix uygulaması interaksiyonu önemli bulunmuştur. Çizelge 4 de sunulan verilerden erken ekimde pix uygulamasının koza ağırlığını artırdığı ancak geç ekimlerde azalttığı sonucuna varılabilir. El-Shahawy (1999) pix uygulamasının koza ağırlığını artırdığı yönünde sonuç bildirmiştir. Çırçır randımanı ile ilgili olarak ekim yöntemi* pix uygulaması interaksiyonu önemli bulunmuş ve sırta ekimde pix uygulamasının düze ekimde ise kontrolün daha yüksek değerlere sahip olduğu görülmektedir. Bu özellik koza ağırlığı ile birlikte değerlendirildiğinde hem ekim tarihi hem de ekim yöntemlerinde pamuğun gelişme durumuna göre pix uygulamasının yararlı olacağı aksi takdirde özellikle 32

üst kozalarda kör açımların artacağı ve bununda çırçır randımanını olumsuz etkileyeceği söylenebilir. Sonuç olarak, bu çalışmadan özellikle erken ekim tarihlerinde pamuğun sırta ekilebileceği ve söz konusu toprak işleme yöntemleri ile uygulanabileceği açıkça görülmektedir. Bunun verim ve erkencilik üzerine etkisinin olumlu yönde olduğu belirtilebilir. Sırta ve düze ekim yönteminde pix uygulamasının ekim tarihine ve bitki gelişimine bağlı olarak dikkatli bir inceleme sonucu uygulanması gerektiği söylenebilir. KAYNAKLAR Açıkgöz, N., 1993. Tarımda Araştırma ve Deneme Metodları (III.Basım), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 478, 202s, Bornova-İzmir. Aydın, G. 1998. ADÜ Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği Topraklarının Bazı Strüktür Özellikleri. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi Bildiri Kitabı, 2. Cilt, s.478-485, Aydın. Bilbro, J.D., D.F. Wanjura, 1982. Soil Cruts and Cotton Emergence Relationships, Transactions of the ASAE, 25(6):1484-1487/1494pp. El-Shahawy,-M-I-M. 1999. Effect of sowing date and Pix (mepiquat chloride) treatment on growth, earliness and yield of Giza 87 cotton cultivar (Gossypium barbadense L.). Egyptian-Journal-of-Agricultural- Research. 1999; 77(2): 829-840. El-Tabbakh,-S-S. 2002. Effect of mepiquat chloride concentrations on growth, productivity and fiber properties of two cotton cultivars (Gossypium spp.) under three nitrogen levels. Alexandria-Journal-of- Agricultural-Research. 2002; 47(2): 45-59. Fahong, W., W. Xuqing, K. Sayre. 2002. Comparison of conventional, flood irrigated, flat planting with furrow irrigated, raised bed planting for winter wheat in China. Field Crops Research, 87 (2004) pp. 35-42. Gwathmey, O. 2004. Plant Growth Regulation Studies in Cotton. http://www.utcrops.com, Erişim: Mart 2007. Hatfield, J.L., R.R.Allmaras, G.W. Rehm, B. Lowery, 1998. Ridge Tillage for Corn and Soybean Production: Environmental Quality İmpacts, Soil and Tillage Research, 48:145-154. Ike, I.F., 1987. Maize and Cotton Yield Responses to Different Tillage Practices, OQ Field-Crops- Abstracts, 1989, 042-05988. Kolstad, O.C., R.T. Schiler, G.W. Randall, 1981. Ridge Forming Tools for Reduced Tillage, Transactions of the ASAE, 81:1018s. Oosterhuis, D.M., S.D. Wullschleger, and S. Rutherford. 1991. Plant physiological responses to PIX. In:D.M. Oosterhuis (ed.). Proc.1991. Cotton Res. Meeting. University of Arkansas Agricultural Experiment Station, Special Report 149: 47-55. Önal, İ., 1990. Toprak İşlemede Yeni Gelişmeler ve Bunları Ülkemiz Koşullarına Uygulama Olanakları, TYUAP Ege-Marmara Dilimi Tarla/Bahçe Bitkileri Abav Toplantısı, 22s, Menemen-İzmir. Özüdoğru, T., C.Çakaryıldırım. 2005. Cotton Situation and Outlock:2005/2006. Agricultural Economics Research Institute. Ankara, Turkey. Tompkins, F.D., J.F. Bradley, M.S. Kearney, 1990. Cotton Performance Under Five Conservation-Tillage Production Systems, Proceedings Beltwide Cotton Production Research Conferences, Tennessee, USA, 108-112pp. Tozan, M. İ. Önal, 1994. Perlit Uygulamalı Domates Ekim Tekniği, Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 88-97s, Antalya. Vulkan E. 2007. Korumalı Toprak İşleme. http://www.trakmak.com.tr/yaren/edition/04/index.as p?view=04, Erişim: Mart 2007. Yalçın, İ., 1999. Değişik Toprak İşleme ve Ekim Tekniklerini Aydın Yöresi Koşullarına Uygulama Olanakları. Ege Üni., Fen Bilimleri Ens. Tarım Makinaları ABD, Doktora tezi. İzmir. Yalçın, İ., T. Doğan, R. Uçucu, 2002. Analysis of Reduced Tillage Methods in Cotton Farming in Terms of Agriculture Machinery Management. 8 th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture Proceedings, pp: 130-135, İzmir- TURKEY. Yalçın, İ., A, Ünay, R. Uçucu, 2005. Effects of Reduced Tillage and Planting Systems on Seed Cotton Yield and Quality, Turk J Agric For, 29:401-407. Yaldız, O., Ö. İnan, O. Aydemir, 1994. Antalya Yöresi Koşullarında Farklı Pamuk Ekim Yöntemlerinin Karşılaştırılması-Sırta Ekim Yöntemi, Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 98-107s. Antalya. Zhao, D. and D.M. Oosterhuis. 2000. Pix Plus and Pepiquat chloride effects on the physiology, growth and yield of field-grown cotton. J. Plant Groth Regulation 20. Geliş Tarihi : 12.01.2009 Kabul Tarihi : 04.05.2009 33

Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.