simplifies predictive maintenance 25 Şubat 2010 GENEL MOTOR DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU ARTESİS A.Ş. GOSB Üretim Tesisleri HAZIRLAYAN: Simge ÇAKIR ONAYLAYAN: Dr. İzzet Yılmaz ÖNEL The Institution of Engineering, UK Technology Innovation odulu 2007 Control Engineering Dergisi, US Dunyanın en iyi 40 urunu - 2000 TUBĐTAK-TUSIAD-TTGV, Türkiye Teknoloji Buyuk Odulu 1998 1
İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 3 1. Proje hakkında genel açıklamalar... 4 2. Projeden beklenenler... 5 3. Alarm hiyerarşisi... 6 İzlenen Motorların Durumu... 7 Motor Detayları... 8 1. Kompresör 1... 8 2. Chiller Fanı... 8 3. Kule Pompası... 9 4. Kule Fanı... 10 5. Taze Hava Fanı... 10 5. Artesis MCM sistemi ile izlenen motorlara ait elektriksel verilerin özeti... 11 2
YÖNETİCİ ÖZETİ Sayın Yetkili, Tesisinizde 5 adet fan ve pompaya ait motorlar Artesis MCM cihazları ile izlenmektedir. Bunun neticesinde elde edilen verilerin 04 Mart 2010 itibariyle özetlenmesi maksadıyla bu rapor hazırlanmıştır. İzlenen motorlara ilişkin özet durum aşağıdaki tabloda verilmiştir; Beklendiği gibi çalışan motor ve ekipman sayısı 1 3 ay içerisinde kontrol edilmesi gereken ekipman sayısı 2 6 ay içerisinde kontrol edilmesi gereken ekipman sayısı 2 Aşağıdaki tabloda izlenen motorlar ve yapılması gereken bakıma ilişkin öneriler belirtilmiştir. MOTOR EKİPMAN DURUM / AÇIKLAMA SÜRE Kompresör 1 Kompresör Balanssızlık, Kaplin arızaları göz önüne alınarak bakım planlanmalıdır. Chiller Fanı Fan Zemin gevşekliği ve aktarma elemanlarına ilişkin arızalar dikkate alınarak bakım planlanmalıdır. Kule Pompası Pompa Kavitasyon arızası göz önüne alınarak bakım planlanmalıdır. Kule Fanı Taze Hava Fanı Fan Fan Kule Fanı motoruna bakım yapılmasını gerektirecek herhangi bir arıza bulunmamaktadır Yük ya da süreç bilinçli olarak değiştirilmediyse, kanat ayarları, filtreler, zincir gevşekliği gibi yükü etkileyecek komponentler incelenmelidir. 6 Ay 3 ay 3 ay OK 6 ay Ekipmanların arızalı operasyonu hem enerji verimliliğini düşürmekte hem de beklenmedik duruşlar ile üretim kayıplarına neden olmaktadır. Arızanın giderilmesi sırasında meydana gelecek zaman kaybı da göz önüne alındığında, firmanızın sağlayacağı kazancın on binlerce TL nin üzerinde olacağı tahmin edilmektedir. MCM tarafından izlenen motorların genellikle sürülen yüke uygun seçildiği tespit edilmekle birlikte aşağıda belirtilen motorlarda sadece motor verimliliğini arttırarak toplam 13.450TL/yıl civarında tasarruf fırsatı bulunduğu tahmin edilmektedir. Motor Adı Nominal Aktif Güç [kw] İzlenen süre boyunca Maksimum güç [kw] Ortalama güç [kw] Kompresör 1 75 43 33 Chiller Fanı 75 43 30 Kule Fanı 75 74 45 Kule Pompası 75 79 48 Taze Hava Fanı 75 79 48 Tavsiye Edilen Aksiyon Motor, 55 kw lık bir yenisiyle değiştirilebilir. Motor, 55 kw lık bir yenisiyle değiştirilebilir. Tahmini Tasarruf Miktarı [TL] 2.900 2.900 2.750 2.450 2.450 Genel olarak tesisin izlenen bölgelerinde harmonik problemi bulunmamakla birlikte, %12 civarında gerilim dalgalanması olduğu tespit edilmiştir. Gerilim seviyesi özellikle 09: 00 19: 00 saatleri arasında düşmektedir. Bu motorların verimsiz çalışmasına neden olabilir. ARTESİS TEKNOLOJİ SİSTEMLERİ A.Ş. 3
Özet 1. Proje hakkında genel açıklamalar Çayırova Cam Elyaf Üretim Tesislerinde bulunan toplam 5 adet motor Artesis MCM Sistemi ile izlenmektedir. Bu projede kurulan sistemin haberleşme diyagramı aşağıda Şekil1 de yer alan diyagramda verilmiştir. Şekil 1 : Artesis MCM projesi haberleşme diyagramı 4
2. Projeden beklenenler Yukarıda network yapısı ve izlenen motorların listesi verilen Artesis MCM sistemi ile aşağıdaki faaliyetlerin yapılması hedeflenmektedir: i. İzlenen motorlara ilişkin gelişen arızaların hem elektriksel hem de mekanik parametrelerin sürekli izlenmesi ile kayıt altına alınması ii. iii. iv. Arıza analizi ve teşhisinin yapılması Arızalara ilişkin kök-neden analizlerinin kolayca yapılabilmesi Bakım planlaması yapılması v. Yapılan bakımın amacına uygun olarak tamamlandığının takibinin yapılması vi. vii. viii. Kayıpların azaltılarak bakım etkinliğinin artırılması Plansız duruş ve arızaların azaltılması Enerji verimliliği çalışmalarına katkı sağlayacak verilere kolayca ulaşılması 5
3. Alarm hiyerarşisi Durum Bilgisi Normal Şebekeyi İzle Yükü İzle İncele 1 İncele 2 Motor Durumu 2 1 2 3 4 5 Anlamı Motor sağlıklı ya da arıza seviyesi alarm eşiklerinin altında Motor çıkış voltajında değişiklik meydana gelmiştir. Bu uyarı genellikle şebeke voltajındaki dalgalanmalar nedeniyle görülür. Eğer uyarı sürekliliğini korursa şebeke voltajı, harmonik bozulmalar, kondansatör, kablo, motor bağlantılarında gevşeklik, kontaktör v.b. bileşenler incelenmelidir. Yük Değişikliği İhtimali : Motor beslediği sistemdeki yük karakteristiği PCM' in öğrendiğinden farklılık göstermektedir. Yük ya da süreç bilinçli olarak değiştirilmediyse; salmastralarda kaçak, vana ya da kanat ayarları, filtrelerde tıkanıklık, zincir gevşekliği gibi yükü etkileyecek bileşenler incelenmelidir. Değişim bilinçli yapıldıysa PCM güncellenmelidir. Bakımı Planla (Birinci Seviye Alarm) : Motor mekanik ve/veya elektriksel arıza ihtimali bulunmaktadır. Arıza seviyesi çok ciddi olmamakla birlikte ilk planlı bakımda ya da en geç 3 ay motora bakım yapılmalıdır. Bakım Yap (İkinci Seviye Alarm) : Motor mekanik ve/veya elektriksel arıza bulunmaktadır. Arıza seviyesi ciddi olup en kısa zamanda motora müdahale edilmelidir. 6
İzlenen Motorların Durumu Sıra No MOTOR EKİPMAN DURUM / AÇIKLAMA SÜRE 1 Kompresör 1 Kompresör Balanssızlık, Kaplin arızaları göz önüne alınarak bakım planlanmalıdır. 6 Ay 2 Chiller Fanı Fan 3 Kule Pompası Pompa 4 Kule Fanı Fan Zemin gevşekliği ve aktarma elemanlarına ilişkin arızalar dikkate alınarak bakım planlanmalıdır. Kavitasyon arızası göz önüne alınarak bakım planlanmalıdır. Kule Fanı motoruna bakım yapılmasını gerektirecek herhangi bir arıza bulunmamaktadır 3 ay 3 ay OK 5 Taze Hava Fanı Fan Yük ya da süreç bilinçli olarak değiştirilmediyse, kanat ayarları, filtreler, zincir gevşekliği gibi yükü etkileyecek komponentler incelenmelidir. 6 ay 7
Motor Detayları 1. Kompresör 1 Bu motora ilişkin trendler incelendiğinde gelişen Balanssızlık / aktarma arızası tespit edilmiştir. 6 ay bakım planlanmalıdır. Artış trendi Kompresör motorunu izleyen MCM 29.10.2009 tarihinden sonra motor ve aktarma elemanlarındaki balanssızlık nedeniyle Incele 1 seviyesinde alarm vermeye başlamıştır. Balanssızlık, Kaplin arızaları göz önüne alınarak 6 ay bakım planlanmalıdır. Balanssızlık / Aktarma Elemanları Arıza Parametresi 1 2. Chiller Fanı Bu motora ilişkin trendler incelendiğinde Zemin Gevşekliği ve Aktarma Elemanları arızaları tespit edilmiştir. 3 ay bakım planlanmalıdır. 11.01.2010 Chiller Fanına ilişkin zemin gevşekliği parametresinin değişimi şekil 2 de verilmiştir. Buna göre 11 Ocak 2010 tarihinden itibaren zemin gevşekliğinde artış gözlemlenmektedir. Gevşek Zemin Arıza Parametresi 2 8
11.01.2010 Kayış/Kanat/Aktarma/Sürülen Ekipman Arıza Parametresi 3 Şekil 3 te 25G-4A Fanına ilişkin aktarma elemanlarındaki arıza durumu verilmiştir. Buna göre 11 Ocak 2010 tarihinden itibaren arıza parametresinde artış görülmektedir. 11 Ocak 2010 tarihindeki motor operasyonu gözden geçirilerek olağandışı herhangi bir durum olup olmadığı kontrol edilmelidir. Zemin gevşekliği ve aktarma elemanlarındaki arızalar dikkate alınarak 3 ay bakım planlanmalıdır. 3. Kule Pompası Bu motora ilişkin trendler incelendiğinde gelişmekte olan kavitasyon arızası tespit edilmiştir. 3 ay bakım planlanmalıdır. 25.11.2009 Kule Pompası motoruna ilişkin kavitasyon problemine ilişkin trend yandaki şekilde verilmiştir. Buna göre, 10.08.2009 tarihinden itibaren gelişmeye başlayan arıza seviyesi 25.11.2009 tarihinde ani bir artış göstermiştir. 3 ay kavitasyon arızası göz önüne alınarak bakım planlanmalıdır. Kavitasyon Arıza Parametresi 4 9
4. Kule Fanı Bu motora ilişkin trendler incelendiğinde herhangi bir arıza tespit edilmemiştir. 01.09.2009 13.11.2009 Kule Fanı motoruna ilişkin Aktarma Elemanı arıza parametresinin değişimi şekil 5 te verilmiştir. Buna göre 01.09.2009 13.11.2009 arasında aktarma elemanlarında artış göstermiş ancak 13.11.2009 tarihinde müdahale edilerek düzeltilmiştir. Kayış/Kanat/Aktarma/Sürülen Ekipman 5 Kule Fanı motoruna bakım yapılmasını gerektirecek herhangi bir arıza bulunmamaktadır. 5. Taze Hava Fanı Bu motora ilişkin trendler incelendiğinde yük ya da süreç bilinçli olarak değiştirilmediyse kanat ayarlarında değişim ya da filtre tıkanıklığı arızası tespit edilmiştir. İlk planlı bakımda motor kontrol edilmelidir. Şekil 6 da Taze Hava Fanı 2 motoruna ilişkin teşhis penceresi ekranı verilmiştir. Buna göre 25.Ocak.2010 tarihinden itibaren motor yükünde değişimler meydana gelmiştir. Eğer proses bilinçli olarak değiştirildiyse MCM GÜNCELLEME moduna alınmalıdır. Eğer proseste bir değişiklik yapılmadıysa bu yükle ilgili (filtre tıkalılığı, klape ayarlarının değiştirilmesi, zincir gevşekliği gibi) bir değişime işaret edebilir. Şekil 7 da motor akımının değişimi verilmiştir. 25 Ocak 2010 tarihinde motor akımındaki değişim açıkça görülmektedir. 6 Yüksek gerilim dalgalılığı tespit edilmiştir. Gün gerilim 25V civarında değişmektedir.18:00 den sonra gerilim seviyesi artışa geçip saat 07:00 den sonra yeniden azalma trendi göstermektedir. 10
25.01.2010 Yük ya da süreç bilinçli olarak değiştirilmediyse, kanat ayarları, basınç ölçerin bozulması, manometre, filtreler, zincir gevşekliği gibi yükü etkileyecek komponentler incelenmelidir. Değişim bilinçli olarak yapıldıysa, MCM/PCM güncellenmelidir. Motor akımı değişim trendi 7 5. Artesis MCM sistemi ile izlenen motorlara ait elektriksel verilerin özeti İzlenen motorlara ait elektriksel verilerin özeti Ek-1 de verilmiştir. Buna göre ; 1. İzlenen ünitelerde gerilim seviyesi, %12 civarında dalgalanma göstermektedir. 2. Fabrika genelindeki ortalama THD seviyesi kabul edilebilir sınırlar dâhilindedir. 3. İzlenen motorlar güç / ihtiyaç bakımından incelendiğinde genel olarak motor güçleri nde bazı düzenlemeler yapılabilir. Tablo 1 de de belirtildiği gibi yapılacak aksiyonlarla 13.450TL /yıl civarında bir tasarruf imkanı bulunmaktadır. Tablo 1 : Daha küçük güçlü bir motorla değiştirilmesi ya da sürücü kullanımı önerilen motorlar Motor Adı Nominal Aktif Güç İzlenen Süre zarfında Maksimum güç Ortalama güç Tavsiye Edilen Aksiyon Tahmini Tasarruf Miktarı [TL] Kompresör 1 75 kw 43 kw 33 kw Chiller Fanı 75 kw 43 kw 30 kw Kule Fanı 75 kw 74 kw 45 kw Kule Pompası 75 kw 79 kw 48 kw Taze Hava Fanı 75 kw 79 kw 48 kw Motor, 55 kw lık bir yenisiyle değiştirilebilir. Motor, 55 kw lık bir yenisiyle değiştirilebilir. 2.900 2.900 2.750 2.450 2.450 11