Anahtar kelimeler: Prostat kanseri, prostat spesifik antijen, prostrat spesifik antijen türevleri, transrektal prostat biyopsisi

Benzer belgeler
PSA: , , 68) 56 0,15 (0,20 0%, 7.89%, DRE

SÖNMEZ C., GÜNEY S., ARISAN S., DALKILIÇ A., ÇAŞKURLU T., ERGENEKON E. Şişli Etfal Hastanesi I. Üroloji Kliniği, İSTANBUL

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya

Prostat kanseri tanısında prostat spesifik antijen ve parmakla rektal muayene bulgularının rolünün değerlendirilmesi

TRUSG Eşliğindeki Prostat Rebiyopsisinde Kanser Öngörmede Etkili Klinik Parametreler

KANSERİ TANISINDA TOTAL PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN, KOMPLEKS PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN VE BUNLARIN VOLÜM İLİŞKİLİ FORMLARININ DEĞERİ

ÜRO-ONKOLOJİ/URO-ONCOLOGY

PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN NG/ML ARALIĞINDA PSAD VE PROSTAT BİYOPSİ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ÜROONKOLOJİ/Urooncology

KOLONOSKOPİ VE REKTOSKOPİNİN ERKEN DÖNEMDE SERUM TOTAL, SERBEST VE SERBEST/TOTAL PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN DEĞERLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Güncel Verilerle Prostat Kanseri Taranmalı mı? Dr. Bülent Akdoğan Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı

Başvuru: Using Transrectal Ultrasound Guided Prostate Biopsy. Kabul: Orjinal Arastirma

Serbest/Total Prostat Spesifik Antijen (PSA) Oran n n Tan sal Yeterlilik Bak m ndan De erlendirilmesi

PSA DEĞERİ 4.0 NG/ML NİN ALTINDA OLAN HASTALARDA PROSTAT KANSERİ SAPTANMASINDA TRANSREKTAL ULTRASONOGRAFİNİN TANI DEĞERİ

Benign Prostat Hiperplazisi Olan Hastalarda Yaşın PSA, PSAD ve Prostat Volümüne Etkisi

Dr.Bahar Müezzinoğlu Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

Prostat Kanseri Tanısında PSA yı Nasıl Kullanalım

Prostat Kanseri Tanısı: Tekrar Biyopsi

Total Prostat Spesifik Antijen <10 ng/ml Olan Hastalarda Prostat Kanseri Teşhisinde Prostat Spesifik Antijen Dansitesi Daha mı Önemlidir?

PSA'ya Analitik Yaklaşım: Farklı Yaş Grupları ve Prostat Hacimlerinde Diğer Değişkenlerle spsa'nın Bağıntısının İncelenmesi

Güven ÜSTÜN, Barış ALTAY, Fatih EKREN, Burak TURNA, Bülent SEMERCİ, Necmettin ÇIKILI Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı, İZMİR

DEĞİŞEN HASTALARIN TRANSREKTAL ULTRASONOGRAFİ EŞLİĞİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ VE BİYOPSİ SONUÇLARI

KÜRATİF TEDAVİ SONRASI PSA YÜKSELMESİNE NASIL YAKLAŞALIM? Doç. Dr. Bülent Akduman Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.D.

RADİKAL PROSTATEKTOMİ SONRASI PATOLOJİK EVRENİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE SERBEST/TOTAL PSA ORANININ ETKİNLİĞİ

Farklı Prostat Spesifik Antijen Değeri Aralıklarında PSA Dansitesinin Prostat Kanserini Saptamadaki Diagnostik Önemi

PRM, BİYOPSİ VE PROSTATEKTOMİ TÜMÖR LOKALİZASYONLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

PROSTAT KANSERİNDE YENİ DERECELENDİRME SİSTEMİ. Prof. Dr. Işın Kılıçaslan İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı

Araştırma Makalesi/Original Article. Birsen SAHİLLİOĞLU 1, Gönül ERDEN 1, Serpil ERDOĞAN 1, Mustafa Metin YILDIRIMKAYA 1

PSA'YA ANALİTİK YAKLAŞIM: FARKLI SPSA VE TPSA ALT GRUPLARINDA DİĞER DEĞİŞKENLERLE SPSA'NIN BAĞINTISININ İNCELENMESİ

Prostat iğne biyopsisi örneklem sayısının radikal prostatektomi ve biyopsi gleason skorlarının korelâsyonuna etkisi

Prostat spesifik antijen değeri 4-10 ng/ml arasında olan hastaların 6- ve 12-kor ilk biyopsi sonuçlarının karşılaştırılması

Transrektal prostat biyopsisi yapılan hastalarda prostat hacmi ile prostat kanseri arasındaki ilişki

2016 All rights reserved ÜROLOJİK ONKOLOJİ İÇİN MOLEKÜLER TEŞHİS ÇÖZÜMLERİ

Prostat Spesifik Antijen ve Türevlerinin Prostat Biyopsi Sonuçları ile İlişkisi

PROSTAT KANSERİ TANISIYLA RADİKAL PROSTATEKTOMİ UYGULANAN HASTALARDA AMELİYAT ÖNCESİ CERRAHİ SINIRDA TÜMÖR VARLIĞININ ÖNGÖRÜLMESİ

Prostat spesifik antijen (PSA) 19. kromozomun kısa kolunda. Prostat kanseri tanısında PSA 4ng/ml sınırı geçerli midir? DERLEME. Dr.

HEMODİYALİZ HASTALARINDA TOTAL VE SERBEST PSA DÜZEYLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Radikal Prostatektomi Yapılan Hasta Verilerinin Partin Tabloları İle Uyumluluğunun Araştırılması

Hastalıklarda Risk Faktörleri ve Tarama Tanı ve Tedavi Etkinliği İstatistikleri. A.Ayça ÖZDEMİR

ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ

PSA, PSA derivatives, propsa and prostate health index in the diagnosis of prostate cancer

Yeni Üroloji Dergisi - The New Journal of Urology 2018; 13 (3): 38-43

Organa Sınırlı Prostat Kanserinde Aktif İzlem. Prof. Dr. Tarık Esen Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı

PCa Erken teşhis, lokal hastalık, ve progresyonda PSA ve dinamikleri

Transrektal Prostat ne Biyopsi ve Radikal Prostatektomi Spesmenlerinde Gleason Skorlar n n Karfl laflt r lmas

LOKALİZE PROSTAT KANSERLİ HASTALARDA PELVİK LENFADENEKTOMİNİN DEĞERİ THE VALUE OF PELVIC LYMPHADENECTOMY IN PATIENTS WITH LOCALIZED PROSTATE CANCER

Türk Üroloji Dergisi - Turkish Journal of Urology 2010;36(4):

TANISAL BİYOPSİ VE RADİKAL PROSTATEKTOMİ MATERYALLERİNDE BELİRLENEN GLEASON SKORLARININ UYUMU

PROSTAT KANSERĠNDE PSA DEĞERLENDĠRMESĠ ve YENĠ MARKERLAR. Dr.Alev ÖKTEM Düzen Laboratuvarlar Grubu

Prostat spesifik antijen (PSA) seminal koagulumda bulunan. PSA nereden geldi nereye gidiyor? PSA: past, today and tomorrow DERLEME / REVIEW

Prostat Kanseri ve PSA

Araştırma. Güven ASLAN 1, Elnur MAMMADOV 1, Onur KİZER 1, BurçinTUNA 2, Kutsal YÖRÜKOĞLU 2

OLGU SUNUMU. Dr. Furkan DURSUN GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi TÜD KUZEY MARMARA ŞUBESİ AYLIK BİLİMSEL TOPLANTISI

Comparison between needle biopsy and radical prostatectomy samples in assessing Gleason score and modified Gleason score in prostatic adenocarcinomas

Rektal muayenesi normal, PSA değeri rastlantısal olarak yüksek bulunan hastalarda prostatın endorektal MRG ile değerlendirilmesi

ÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü

Tedavi Öncesi Testosteron Düzeyinin Prostat Kanseri Risk Gruplarındaki Önemi

Patoloji Arşivindeki 10 Yıllık Kanser ( ) Olgularının Genel Değerlendirilmesi

Prostat Biyopsisi Öncesi Prostat Kanser Riskini Hesaplayan ki Farkl Öngörü Sisteminin Karfl laflt r lmas

Prostat adenokarsinomlarında PSA değerlerinin Gleason Skor ve klinik evre ile ilişkisi

TORASiK RADYOTERAPi UYGULANAN AKCİĞER KANSERi TANILI HASTALARDA FARKLI SET-UP POZiSYONLARINDAKi TEDAVi ALAN DEViASYONLARININ incelenmesi

Prostat İğne Biyopsisi Öncesi Hormonal Değerlendirme ile Lokal İleri Prostat Kanseri Arasındaki İlişki

Lokalize Prostat Kanserinin Tedavisinde İzlem Politikaları

Template kılavuzluğunda transperineal prostat saturasyon biyopsisi: İlk sonuçlar

MESANE YAPILAN SİSTEKTOMİDE PROSTAT KORUNMASI GÜVENİLİR BİR YÖNTEM MİDİR?

Hakan fiirin, Orhan Tanr verdi, Muammer Kendirci, Cengiz Miro lu

Prostat kanseri nedeniyle radikal prostatektomi uygulanan hastalarda nüks ve sağkalımı etkileyen faktörler

Prostat kanserinde insülin benzeri büyüme faktörü ba lay c protein-3 ekspresyonunun patolojik evre ve prognoz aç s ndan öngörü de eri

Tanı Testlerinin Değerlendirilmesi. ROC Analizi. Prof.Dr. Rian DİŞÇİ

28. Ulusal Patoloji Kongresi Çıkar İlişkisi Beyanı

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ

Prostat Kanseri Tarama ve PSA Dr. Cemil Uygur 30 Mayıs 2009 Eskişehir

.DUDU$ DFÕ$QDOL]LLOH3URVWDW.DQVHULQLQ

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

Prostat kanseri tüm dünyadaki erkekler için, özellikle de. Düşük riskli prostat kanserine yaklaşım ve aktif izlem DERLEME

Giriş Güncel cerrahide tanı ve tedavi planlamalarında ultrasonografinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Ultrasonografinin cerrah tarafından gerçekleşti

Başvuru: Specific Antigen Levels Below 4 ng/ml. Kabul: Orjinal Arastirma

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

Klinik Çalışma. Özgür Haki YÜKSEL 1, Aytaç ŞAHİN 1, Ahmet ÜRKMEZ 2, Ayhan VERİT 1

PSA GÜNCEL DEĞERLENDİRME TARAMA/TANI. Dr Ferruh ZORLU

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi

Radyasyon onkologları ne diyor?

Alt Üriner Sistem Semptomları ile Serum PSA Seviyeleri ve Histolojik Prostatit Arasındaki İlişki

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Prostatik adenokarsinomlarda nükleer morfometrinin Gleason skoru ile iliflkisi

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

Gestasyonel Diabetes Mellitus Tan ve Taramas nda Maternal Serum Adiponektin ile Leptin Ölçümlerinin Karfl laflt r lmas

PROSTAT KANSERİ TANISINDA TRANSREKTAL ULTRASONOGRAFİ BULGULARININ GÖZDEN GEÇİRİLMESİ: RADYOLOJİK VE PATOLOJİK BULGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

GÖREV ANALİZİ 2. YAZILMA ÖĞRENİM HEDEFİ. Mesane ve üreterin normal ve patolojik özelliklerini belirler

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı

Türk Üroloji Dergisi - Turkish Journal of Urology 2010;36(3):

FARKLI LiGLERDE MÜCADELE EDEN PROFESYONEL FUTBOL TAKıMLARı SPORCULARININ SOMATOTip ÖZELLIKLERi ÜZERiNE BiR INCELEME

TRANSREKTAL ULTRASON EŞLİĞİNDE 6 İLE 10 KOR BİYOPSİNİN AĞRI VE KOMPLİKASYONLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.

T1c prostat kanserlerine genel bakış

Renkli Doppler Ultrasonografi Eşliğinde Alınan Transrektal Prostat Biyopsisi Kanser Yakalama Şansını Arttırır mı?

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ

Transkript:

1300-0470/04/153-119#04030 Üroloji Bülteni (2004), 15, 119-123 2004, Hekimler Yay n Birli i Parmakla Rektal İncelemesi Normal ve Prostat Spesifik Antijen Değeri 2.6-4.0 ng/ml Olan Hasta Grubunda Prostat Kanseri Saptama Oranı Nedir? Çok Merkezli Prospektif Ankara Çalışması LOKMAN İRKILATA, A. HAKAN HALİLOĞLU, SADETTİN ESKİÇORAPÇI, CENK ACAR, SİNAN SÖZEN, SÜMER BALTACI, HALUK ÖZEN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı; Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı; Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı, Ankara Özet Amaç: Serum prostat spesifik antijen (PSA) düzeyi 2.6-4 ng/ml ve parmakla rektal incelemesi normal olan hastalarda prostat kanser saptama oranını bulmak ve bunu etkileyen faktörleri saptamak. Yöntem: Çok merkezli prospektif bir çalışma tasarımı içinde ortalama yaşı 63 yıl (51-69) olan ve ilk kez prostat biyopsisi yapılan 120 hasta çalışmaya alındı. Tüm hastalara 10-kor biyopsi yapıldı. Yaş, serbest/total (s/t) PSA, prostat ve tranzisyonel zon volümü ve bunlara bağlı parametrelerin prostat kanseri saptama üzerine etkileri incelendi. Bulgular: 120 hastanın 15 inde (%12.5) kanser saptandı. Ortalama yaş, PSA, s/t PSA oranı kanser olan ve kanser olmayan hastalarda farklı değildi. Prostat kanseri olan hastalar istatistiksel olarak anlamlı olarak düşük prostat ve tranzisyonel zon hacmine sahiplerdi. Ayrıca prostat kanseri olan hastalarda PSA dansitesi (PSAD) ve tranzisyonel zon PSA dansitesi (TZ PSAD) değerleri daha yüksekti. Olguların, %20 si (3/15) Gleason 8-10, %6.6 sı (1/15) Gleason 7, % 53.3'ü (8/15) Gleason 4-6 ve %20 si (3/15) Gleason 4 ten küçük biyopsi skorlarına sahipti. Radikal prostatektomi yapılan hastaların % 71 i (10/14) klinik önemli kansere sahipti. Ameliyat edilen hastaların % 36 sında (5/14) kapsül invazyonu saptandı. Sonuç: Bu hasta grubunda, prostat kanseri saptama oranı %12.5 idi. Bu kanserlerin %71 i klinik olarak önemli kanserdir. Serbest/total PSA oranı bu grup hastada ek bilgi vermemektedir. PSAD ve TZ-PSAD değerlerinin faydaları ise sınırlıdır. Anahtar kelimeler: Prostat kanseri, prostat spesifik antijen, prostrat spesifik antijen türevleri, transrektal prostat biyopsisi Abstract What Is The Prostate Cancer Detection Rate In Patients With Prostate Specific Antigen Values Of 2.6-4.0 ng/ml And Normal Digital Rectal Examination Findings? Prospective Multicenter Ankara Study Objective: To determine prostate cancer detection rate and factors that have impact on detection rates in patients with serum prostate specific antigen (PSA) values between 2.6 and 4 ng/ml and normal digital rectal examination findings. Methods: In a prospective multicenter design 120 patients with a mean age of 63 years (51-59) who underwent first set of 10 core biopsies were enrolled into the study. The impact of age, total PSA, free/total (f/t) PSA, volume based derivatives of PSA on cancer detection were investigated. Results: Prostate cancer was detected in 15 patients (12.5 %). There were no statistically significant differences between patients with and without cancer with regard to age, total PSA and f/t PSA values. The patients with prostate cancer had significantly smaller total prostate and transition zone volumes. In addition, patients with cancer had higher PSA density (PSAD) and transitional zone PSA density (TZPSAD) figures. Of the patients with cancer, 20% (3/15) had Gleason score (GS) values of 8-10; 6.6% (1/15) had GS 7; 53.3% (8/15) had GS 4-6; and 20% (3/15) had less than 4 GS. Among patients who underwent radical prostatectomy 71% (10/14) had clinically significant cancers. Capsular invasion was detected in 36% (5/14) of patients who underwent surgery. Conclusions: In this series of patients prostate cancer detection rate was 12.5%. Of these patients, 71% had clinically significant disease. Determination of f/t PSA does not provide additional information for cancer detection while PSAD and TZPSAD have limited value in this regard. Key words: Prostate cancer, prostate specific antigen, prostate specific antigen derivatives, transrectal prostate biopsy 119

120 Giriş Prostat kanseri erkeklerde en s k görülen ikinci kanser türüdür ve Amerika Birleflik Devletleri nde kansere ba l ölümlerde ikinci s rada yer almaktad r (1, 2) Prostat kanserinin erken tan s na yönelik yap lan çal flmalarda prostat spesifik antijen (PSA) seksenli y llar n ikinci yar s ndan itibaren yayg n olarak kullan lmaktad r. Ancak PSA n n en büyük dezavantaj düflük pozitif prediktif de er tafl mas - d r (3). Literatür incelendi inde parmakla rektal incelemesi normal, PSA de eri 4 ile 10 ng/ml aras nda olan (gri zon) hasta grubunda prostat kanseri saptama oran %25 ler seviyesinde iken, bu oran ülkemizde %7.5-17 düzeyinde kalmaktad r (4-7). Benzer flekilde yine bat literatüründe 2.6-4.0 ng/ml PSA aral nda ise %22 ler düzeyinde prostat kanseri saptanma oran bildirilmektedir (8-10). Bu yaz da, rektal muayenesi normal, PSA de eri 2.6-4.0 ng/ml olan hasta grubundaki prostat kanseri saptama oran n belirlemek için Ankara daki üç üniversite klini inin kat l m yla gerçeklefltirilen çok merkezli bir prospektif çal flman n sonuçlar sunulmaktad r. Hastalar ve Yöntem ÜROLOJİ BÜLTENİ Ocak 2003 ile Haziran 2004 tarihleri aras nda serum PSA de eri 2.6 ile 4 ng/ml aras nda ve parmakla rektal muayenesi normal olan 120 hasta çal flma kapsam na al nd. Daha önce prostat biyopsisi yap lan, prostatektomi öyküsü bulunan, aktif idrar yolu infeksiyonu olan, idrar retansiyonu nedeniyle üretral kateterizasyon uygulanan ve son bir y l içerisinde finasterid kullan m öyküsü olan hastalar çal flma kapsam na al nmad. Bu kriterler temelinde çal flma kapsam na al nan 120 hastan n tümüne ilk prostat biyopsisi ve rektal muayene öncesinde serum PSA ve serbest PSA (spsa) tayinleri radyoimmünoizometrik olarak yap ld. Biplanar 7.5 MHz transrektal ultrasonografi probu kullan larak hastalar sol lateral dekübit pozisyonunda iken prostat gland transvers ve sagittal eksende incelendi. Prolat elipsoit formülü ile (hacim= 0.52 x uzunluk x genifllik x yükseklik) hastalar n tümünde toplam prostat hacmi ve tranzisyonel zon hacmi hesapland. Serum PSA de erinin total prostat hacmine bölünmesiyle PSA dansitesi (PSAD), serum PSA de- erinin tranzisyonel zon hacmine bölünmesiyle tranzisyonel zon PSA dansitesi (TZPSAD) hesapland. Hastalar n tümüne üçer adet parasagittal ve ikifler adet uzak lateral olmak üzere 10-kor periferal zon i ne biyopsisi yap ld. Biyopsi için 18G 20 cm lik prostat biyopsi i nesi kullan ld. Histolojik derecelendirmede Gleason skorlama sistemi esas al nd. Prostat kanseri saptanan hastalardan radikal retropubik prostatektomi (RRP) yap lanlarda, radikal prostatektomi patolojilerinde tümör hacmi <0.5 ml, Gleason skoru 6 ve organa s n rl kanserler klinik önemsiz kanser olarak kabul edildi (11). statistiksel de erlendirme için SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Windows, sürüm- 10.0) program kullan ld. Elde edilen ortanca de erlerin karfl laflt r lmas için t testi, duyarl l k ve özgüllük saptamak için ise ROC (Receiver Operating Characteristics) e risi kullan ld. Bulgular Biyopsi materyallerinin histopatolojik olarak de erlendirilmesinde 120 hastan n 15 inde (%12.5) kanser tespit edildi. Kanser saptanan ve kanser saptanmayan hasta gruplar n n genel özellikleri Tablo 1 de verilmifltir. Bu verilere göre kanser saptanan ve saptanmayan hasta guruplar aras nda total prostat hacmi, Tablo 1. Benign ve malign hasta gruplarının genel özellikleri. Ortalama değerler Benign Malign p Yaş 60 69 0.126 PSA (ng/ml) 3.3 3.1 0.120 Prostat hacmi (ml) 42 33 0.002 Transizyonel zon hacmi 20 15 0.018 Serbest/total PSA 22 24 0.823 PSA dansitesi 0.07 0.11 0.001 Transizyonel zon PSA dansitesi 0.15 0.21 0.048

PSA 2.6-4.0 NG/ML GRUBUNDA PROSTAT KANSER 121 tranzisyonel zon hacmi, PSAD ve TZPSAD ortanca de erleri aras nda istatistiksel olarak anlaml fark saptanm flt r. Her bir paremetre için çizilen ROC e rilerindeki e ri alt nda kalan alanlar (EAA) hesapland nda PSAD nin 0.713 lük de erle di er üç parametre aras nda en iyi de ere sahip oldu u izlenmifltir (Tablo 2). PSAD ve TZPSAD için %90 ve %95 duyarl l kta kestirim ve özgüllük de erleri Tablo 3 te verilmifltir. PSAD ve TZPSAD için %90 duyarl l ktaki özgüllük de erlerinin, s ras yla, %24 ve %29 oldu- u görülmüfltür (Tablo 3). Prostat kanseri saptanan hastalar n %20 sinde (3/15) Gleason skoru 8-10; %6.6 s nda (1/15) Gleason skoru 7; %53.3 ünde (8/15) Gleason skoru 4-6 ve %20 sinde (3/15) ise Gleason skoru 4 ten küçük bulunmufltur. Prostat kanseri tan s konan 15 hastadan 14 üne RRP uyguland. Prostatektomi materyallerinde yap lan histopatolojik inceleme sonucunda hastalar n %71.4 ünde (10/14) klinik olarak önemli kanser bulundu u belirlendi. Prostatektomi materyallerinin %35.7 sinde (5/14) kapsül invazyonu mevcuttu. Tartışma Seksenli y llar n ikinci yar s ndan itibaren PSA n n günlük kullan ma girmesi ile birlikte prostat kanserinin erken tan s nda belirgin art fl saptanm flt r. Günümüzde en s k kullan lan tümör belirteçlerinden biri olma özelli ine sahip olan PSA n n en çok tart fl lan yönü prostat biyopsisi karar vermek için kullan lacak kestirim de eri ile ilgilidir. Yüksek kestirim de erleri önemli kanser vakalar n n atlanmas na ve kür flans n n yitirilmesine yol açarken, düflük kestirim de erleri gereksiz biyopsi say s n art rmaktad r. Y llar boyunca prostat kanseri riski tafl yan hastalar n saptanmas nda PSA n n mutlak kestirim de eri 4.0 ng/ml olarak kabul edilmiflse de prostat kanseri tan s alan hastalar n %20 den fazlas nda PSA düzeyinin bu de erin alt nda saptanmas bu s n r n tart fl lmas na sebep olmufltur. Kestirim de eri ister 2.6 ister 4.0 ng/ml al ns n, PSA n n her iki durumda da benzer prediktif de- erlere sahip oldu u izlenmektedir (7, 12, 13). Mevcut çal flmam zdaki kanser saptama oran n n (%12.5), ülkemizde "gri zon" hasta grubunu irdeleyen çal flmalardaki bulgularla paralellik göstermesi ve de erlerinin her iki grup için de bat literatüründen düflük olmas bizim popülasyonumuzda prostat kanserinin daha az görülmesine ba lanabilir (23, 24). Bu seride kanser saptanan ve RRP yap lan hastalar n histopatolojik verileri bu kanserlerin %70 den fazlas n n klinik öneme sahip oldu unu göstermifltir. Tart fl lmas gereken nokta bu olgular yakalamak için 2.6-4.0 ng/ml aral nda PSA de erlerine sahip tüm olgulara prostat biyopsisi yap lmas n n gerekli olup olmad d r. Bu gruptaki tüm hastalara biyopsi yap lmas n önerecek isek, %90 lar gibi yüksek gereksiz biyopsi say s n azaltacak formüller üretmeliyiz. Günümüzde yayg n olarak kullan lmakta olan spsa ve PSA n n hacime dayal türevleri acaba bu aral kta da özgüllü ü art rmada kullan labilir mi sorusunu yan tlamak amac yla çal flmam zda her bir parametre için çizilen ROC e rilerindeki e ri alt nda kalan alanlar hesaplanm fl ve PSAD nin 0.713 lük de erle di er üç parametre aras nda en iyi de ere sahip oldu u izlenmifltir. PSA n n özgüllü ünü art rmak amac l ile kullan lmakta olan serbest/total (s/t) PSA için kestirim de eri genelde %20 ler civar nda kabul görmektedir (14). Çal flmam zda prostat kanseri olan ve olmayan gruplarda s/t PSA ortanca de erleri Tablo 2. Eğri altında kalan alan değerler. PSA s/t PSA PSAD TZ PSAD ROC, Eğri Altında Kalan Alanlar 0.369 0.490 0.713 0.669 Tablo 3. PSAD ve TZ PSAD için % 90 ve % 95 duyarlılıkta kestirim ve özgüllük değerleri. PSAD TZ PSAD Duyarlılık (%) Duyarlılık (%) 90 95 90 95 Kestirim değeri 0.06 0.05 0.11 0.09 Özgüllük (%) 24 12 29 14

122 ÜROLOJİ BÜLTENİ aras nda istatistiksel olarak anlaml fark saptanmam flt r. Bu parametre için çizilen ROC e risinde e ri alt nda kalan alan n 0.490 gibi düflük bir de ere sahip oldu u gözlenmifltir. Hasta grubumuzda s/t PSA oran bize ek bilgi vermemifl ve grubumuzdaki gereksiz biyopsileri azaltma da ek katk sa lamam flt r. PSAD nin ise önerilen ve genel kabul gören s n r de eri %15 tir. Ancak son y llarda PSAD nin prostat kanseri ile prostat n iyi huylu hastal klar n n ay r m nda serum PSA de erine göre üstün olmad - n bildiren yay nlar da mevcuttur (6, 15, 16). Bizim sonuçlar m za göre PSAD nin %90 duyarl l ktaki kestirim de eri 0.06 d r. Bu de erdeki özgüllü ü ise %24 olarak bulunmufltur. Bu özgüllük ve duyarl l k de erlerinde PSAD nin katk s son derece s n rl d r ve temel amac m z olan bu hasta grubundaki gereksiz biyopsilerin önlenmesi ve prostat kanseri olan hastalar n daha net saptamas nda ciddi bir katk sa lamamaktad r. TZPSAD ise PSAD nden sonra çal flmam zda en iyi sonuç elde etti imiz ikinci parametre olarak saptanm flt r (EAA: 0.669). TZPSAD nin %90 duyarl l kta kestirim de eri 0.11 iken bu de erdeki özgüllü ü ise %29 olarak bulunmufltur. TZPSAD ile ilgili "gri zon" hasta gruplar nda yap lm fl çal flmalarda, TZPSAD nin prostat kanserini saptamada özgüllü ü art r c katk lar sa lad gösterilmifltir (17, 18). Djavan ve arkadafllar n n çal flmas nda ise bizim çal flmam za benzer flekilde PSA düzeyi 2.6-4.0 ng/ml olan hasta grubunda TZ- PSAD için %95 duyarl l kta 0.095 kestirim de eri ile %17.2 özgüllük saptanm flt r (19). Bu de erler göz önüne al nd nda PSA de eri 2.6-4.0 ng/ml olan hasta grubunda TZPSAD nin gereksiz biyopsileri önlemede ciddi bir katk sa layaca görüflünde de iliz. Mevcut bilgiler ve bulgular fl nda PSA de eri 2.6-4.0 ng/ml aral nda olan hasta grubunda PSA n n özgüllü ünü art rmak için kullan lan PSA türevlerinin ek katk sa lamad ortaya konmufltur. Bu nedenle PSA n n yeni türevlerinin [kompleks PSA (cpsa)] ve propsa (ppsa)) bu hasta grubunda sa layaca katk lar araflt r lmaktad r. cpsa ile ilgili günümüzde bu hasta grubu için yap lm fl çok fazla çal flma bulunmamaktad r (7, 20-22, 25). Parsons ve arkadafllar, bu hasta grubunda cpsa için hesaplanan e ri alt ndaki alan n PSA dan üstün oldu unu göstermekle beraber s/t PSA ya bir üstünlük belirleyememifllerdir (25). Sözen ve arkadafllar ise PSA de eri 2.6-4.0 ng/ml olan hasta grubunda bulduklar en iyi parametre olan cpsad için hesaplanan e ri alt nda kalan alan n PSAD ye herhangi bir üstünlük sa lamad n ortaya koymufllard r (7). Genel olarak bu çal flmalar cpsa n n kullan lan parametrelere ek katk sa lamad n ortaya koymaktad r. ppsa ise PSA n n prekürsör formudur. Prostat kanserli olgularda serumda spsa n n rölatif olarak artan k sm n oluflturur (27, 28). Catalona ve arkadafllar, farkl PSA aral klar nda ppsa/spsa n n (%ppsa) etkinli inin hem s/t PSA dan hem de cpsa dan daha üstün oldu unu ortaya koymufllard r (29). Skoll ve arkadafllar ise serum PSA de eri 2.5-4.0 ng/ml aral nda olan hasta grubunda %ppsa n n s/t PSA dan daha etkin oldu unu belirlemifllerdir (26). Ancak bugün için yap lan çal flmalar n s n rl olmas nedeniyle ppsa halen tart flmal bir belirteçtir ve daha net de erlendirilebilmesi için genifl kapsaml çal flmalara ihtiyaç vard r. Sonuç olarak, bizim çal flmam zda rektal muayenesi normal ve PSA de eri 2.6-4.0 ng/ml olan hasta grubunda kanser oran %12.5 olarak bulunmufltur. Bu oran ülkemizde "gri zon" hasta grubu için yap lan çal flmalardaki kanser saptama oran na benzerlik göstermektedir. Saptanan kanserlerin önemli bir k sm (%71.4) klinik olarak ihmal edilebilecek hastal k grubunda de ildir. Ne var ki mevcut PSA türevlerinden hiçbiri %87.5 gibi yüksek gereksiz biyopsi oran n azaltacak etkinli i göstermemektedir. Bu nedenle bu grup hastalar için yeni tümör belirteçlerine ihtiyaç vard r. Kaynaklar 1. Cancer Facts and Figures, 1998. Atlanta: American Cancer Society. 1998. 2. SEER Cancer Statistics Review, 1973-1995 (Ries LAG, Kosary CL, Hankey BF et al, ed). Bethesda, National Cancer Institute. 1998. 3. Partin AW, Oesterling JE. The clinical usefulness of prostate specific antigen: update 1994. J Urol, 152: 1358, 1994. 4. Catalona WJ, Richie JP, Ahmann FK et al. Comparison of digital rectal examination and serum prostatic-specific antigen in the early detection of prostate cancer: Result of a multicenter trial of 6630 men. J Urol, 151: 1283, 1994. 5. Özen H, Aygün C, Ergen A et al. Combined use of prostate specific antigen derivates decreased the number of unnecessary biopsies to detect prostate cancer. Am J Clin Oncol, 24: 610, 2001. 6. Akdafl A, Tarcan T, Türkeri L et al. The diagnostic accuracy of digital rectal examination, transrectal ultrasonography, prostate specific antigen and PSA density in prostate carcinoma. Br J Urol, 76: 54, 1995. 7. Sözen S, Eskiçorapç S, Küpeli B et al. The value and performance of PSA derivatives in patients with normal DRE findings and PSA levels between 2.5-20 ng/ml: is complexed PSA a reliable marker? Eur Urol (bask da).

PSA 2.6-4.0 NG/ML GRUBUNDA PROSTAT KANSER 123 8. Catalona WJ, Smiths DS, Ornstein DK. Prostate cancer detection in men with serum PSA concentrations of 2.6 to 4.0 ng/ml and benign prostate examination. Enhancement of specificity with free PSA measurements. JAMA, 277: 1452, 1997. 9. Smith DS, Carvalhal GF, Mager DE et al. Use of lower prostate specific antigen cutoffs for prostate cancer screening in black and white men. J Urol, 160: 1734, 1998. 10. Catalona WJ, Smiths DS, Ratliff TL et al. Measurement of prostate-specific antigen in serum as a screening test for prostate cancer. N Engl J Med, 324: 1156, 1991. 11. Stamey TA, McNeal JE: Adenocarcinoma of the Prostate. Cambell s Urology (Walsh PC, Retick AB, Stamey TA, Vaughan ED Jr, ed). Sixth edition. Philadelphia, Saunders. Vol 2, 1159-1221, 1992. 12. Labrie F, Candas B, Dupont A et al. Screening decreases prostate cancer death: first analysis of the 1998 Quebec prospective randomized controlled trial. Prostate, 38: 83,1999. 13. Krumholtz JS, Carvalhal GF, Ramos CG et al. Prostate-specific antigen cutoff 2.6 ng/ml for prostate cancer screening is associated with favorable pathologic tumor features. Urology, 60: 469, 2002. 14. Christensson A, Bjork T, Nilsson O et al. Serum PSA complexed to alpha-1 antichymotrypsin as an indicator of prostate cancer. J Urol, 150: 100, 1993. 15. Cookson MS, Floyd MK, Ball TP et al. The lack of predictive value of prostate specific antigen density in the detection of prostate cancer in patients with normal rectal examinations and intermrdiate prostate specific antigen levels. J Urol, 154: 1070, 1995. 16. Seaman E, Whang M, Olsson CA et al. PSA density (PSAD). Role in patient evaluation and management. Urol Clin North Am, 20: 653, 1993. 17. Kalish J, Cooner WH, Graham SD Jr. Serum PSA adjusted for volume of transition zone (PSAT) is more accurate than PSA adjusted for total gland volume (PSAD) in detecting adenocarcinoma of the prostate. Urology, 43: 601, 1994. 18. Zlotta AR, Djavan B, Petein M et al. Prostate specific antigen density of the transition zone for predicting pathological stage of localized prostate cancer in patients with serum prostate specific antigen less than 10 ng/ml. J Urol, 160: 2089, 1998. 19. Djavan B, Zlotta A, Kratzik C et al. PSA, PSA density, PSA density of transition zone, free/total PSA ratio, and PSA velocity for early detection of prostate cancer in men with serum PSA 2.5 to 4.0 ng/ml. Urology, 54: 517, 1999. 20. Horninger W, Cheli CD, Babaian RJ et al. Complexed prostate-specific antigen for early detection of prostate cancer in men with serum prostate-specific antigen levels of 2 to 4 nanograms per milliliter. Urology, 60 (Suppl 4A): 31, 2002. 21. Roehl KA, Antenor JAV, Catalona WJ. Robustness of free prostate specific antigen measurements to reduce unnecessary biopsies in the 2.6 to 4.0 ng/ml range. J Urol, 168: 922, 2002. 22. Lein M, Kwiathowski M, Semjonow A et al. A multicenter clinical trial on the use of complexed prostate specific antigen in low prostate specific antigen concentrations. J Urol, 170: 1175, 2003. 23. Fidaner C, Eser SY, Parkin DM. Incidence in zmir in 1993-1994: first result from zmir Cancer Registry. Eur J Cancer, 37: 83, 2001. 24. Greenlee RT, Murray T, Bolden S. Cancer Statistics, 2000. CA Cancer J Clin 50: 7, 2000. 25. Parsons JK, Brawer MK, Cheli CD. Complexed prostate specific antigen (PSA) reduces unnecessary prostate biopsies in the 2.6-4.0 ng/ml range of total PSA. BJU International, 94: 47, 2004. 26. Sokoll LJ, Chan DW, Mikoljczyk SD et al. Proenzyme PSA for the early detection of prostate cancer in the 2.5-4.0 ng/ml total PSA range: Preliminary analysis. Urology, 61: 274, 2003. 27. Mikolajczyk, SD, Millar LS, Wang TJ et al. A precursor form of prostate specific antigen is more highly elevated in prostate cancer compared with benign transition zone prostate tissue. Cancer Res, 60: 756, 2000. 28. Peter J, Unverzagt C, Krogh TN et al. Identification of precursor forms of prostate-specific antigen in serum of prostate cancer patients by immunosorption and mass spectrometry. Cancer Res, 61: 957, 2001. 29. Catalona WJ, Bartsch G, Rittenhause HG et al. Serum pro prostate specific antigen improves cancer detection compared to free and complexed prostate specific antigen in men with prostate specific antigen 2 to 4 ng/ml. J Urol, 170: 2181, 2003. L. İrkılata: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi; A. H. Haliloğlu: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi; S. Eskiçorapçı: Üroloji Uzmanı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı; C. Acar: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi; S. Sözen: Üroloji Doçenti, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi; S. Baltacı: Üroloji Profesörü, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi; H. Özen: Üroloji Profesörü, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Lokman İrkılata, Buket Sokak 78/17 Keçiören, 06310 Ankara Tel. (0)505 501 6659; Faks. (0)312 212 4021; E-posta. irkilata@yahoo.com