1. Konsolide finansal tabloların sunumuna ilişkin esaslar ve uygulanan muhasebe politikaları 1.1 Sunuma ilişkin temel esaslar 1.1.1 Uygulanan Muhasebe Standartları Konsolide finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 9 Nisan 2008 tarihinde yayımlanan Seri:XI, No:29 numaralı Tebliği uyarınca (bundan sonra SPK Muhasebe Standartları olarak anılacaktır) belirlenen ve uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. Konsolide finansal tablolar Grup şirketlerinin yasal kayıtlarına dayandırılmış ve Türk Lirası cinsinden ifade edilmiş olup, SPK Muhasebe Standartları na göre Grup un durumunu layıkıyla arz edebilmek için bir takım düzeltme ve sınıflandırma değişikliklerine tabi tutularak hazırlanmıştır. Bu düzeltme kayıtları ve sınıflandırmalar temel olarak; ( UMS 12 ) Gelir Vergileri standardına göre ertelenmiş vergi hesaplamasının etkileri, ( UMS 16 ) Maddi Duran Varlıklar standardına göre maddi duran varlıkların kapasite kullanım oranları dikkate alınarak amortismana tabii tutulmalarının etkileri, kıdem tazminatının Uluslararası Muhasebe Standardı ( UMS ) 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar standardına göre hesaplanmasının etkileri ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UFRS ) 3 İşletme Birleşmeleri nin etkilerinden oluşmaktadır. Finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen türev finansal araçlar dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak Grup un fonksiyonel para birimi olan Türk Lirası ( TL ) olarak hazırlanmıştır. SPK Muhasebe Standartları nın 5. maddesine göre işletmelerin, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle UFRS uygulamaları gerekmektedir. Ancak yine SPK Muhasebe Standartları nda yer alan geçici madde 2 ye göre 5. maddenin uygulanması, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UFRS ile Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayınlanan UFRS arasındaki farklar ilan edilinceye kadar ertelenmiştir. Bu sebeple Grup, 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren döneme ilişkin konsolide finansal tablolarını UMSK tarafından kabul edilen UFRS standartlarına uygun olarak hazırlamıştır. 1.1.2 Konsolidasyon esasları (i) Bağlı Ortaklıklar Bağlı ortaklıklar, Grup un doğrudan veya dolaylı olarak işlemleri üzerinde kontrol yetkisine sahip olduğu şirketlerdir. Grup, bağlı ortaklık konumundaki şirketlerin finansal ve operasyonel politikalarını yürütme gücüne sahip olmasına bağlı olarak, bağlı ortaklığın faaliyet sonuçlarından pay alır. Kontrol gücünün belirlenmesinde, mevcut ve dönüştürülebilir oy hakları göz önünde bulundurulur. Bağlı ortaklıkların finansal tabloları, kontrol gücünün oluştuğu tarihten sona erdiği tarihe kadar konsolide finansal tablolarda gösterilmektedir. Aşağıdaki tablo, 31 Aralık 2011 ve 2010 tarihleri itibariyle Grup un sahip olduğu pay oranları ile birlikte tüm bağlı ortaklıkları göstermektedir: 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Hisse oranı Hisse oranı Componenta UK Ltd. 100% 100% İngiltere de faaliyet gösteren ve fonksiyonel para birimi İngiliz Sterlini (GBP) olan Componenta UK Ltd. in varlık ve yükümlülükleri bilanço tarihindeki döviz kurundan (GBP), gelir tablosu kalemleri yıllık ortalama kurdan Türk Lirası na çevrilmiştir. Dönem sonu ve yıllık ortalama kurlar aşağıdaki gibidir: (1)
Tarih TL / GBP 31 Aralık 2011 2,9170 31 Aralık 2010 2,3886 01 Ocak 31 Aralık 2011 dönemine ilişkin ortalama kur 2,6749 01 Ocak 31 Aralık 2010 dönemine ilişkin ortalama kur 2,3156 Componenta UK Ltd. in dönem başındaki net varlıklarının ve döneme ait gelir tablosunun Türk Lirası na çevriminden kaynaklanan kur farkları, özsermaye altında yabancı para çevrim farkları hesabına dahil edilmiştir. (ii) İştirakler Grup un, finansal ve operasyonel faaliyetleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu fakat herhangi bir kontrole sahip olmadığı iştirakler, bu etkilerin başladığı tarih ile etkilerin bitiş tarihi arasında özsermaye esasına göre muhasebeleştirilir. Konsolide finansal tablolar, Grup un payına düşen ve özsermaye esasına göre muhasebeleştirilmiş olan iştirak gelir ve giderlerini içermektedir. Aşağıda yer alan tablo, Grup un iştiraklerdeki yatırımlarındaki hisse oranlarını göstermektedir: 31 Aralık 2011 31 Aralık 2010 Hisse oranı Hisse oranı Kumsan Döküm Malzemeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.( Kumsan ) %25,10 %25,10 (iii) Konsolidasyonda eliminasyon işlemleri Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında, grup içi işlemlerden dolayı oluşan tüm bakiye ve işlemler ile gerçekleşmemiş her türlü gelir elimine edilmiştir. Grup içi işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş zararlar da, değer düşüşüyle ilgili kanıt olmadığı hallerde, gerçekleşmemiş karların arındırılmasında kullanılan yöntemle arındırılmıştır. Grup un sahip olduğu hisselerin kayıtlı değerleri ve bunlardan kaynaklanan temettüler, ilgili özsermaye ve gelir tablosu hesaplarından elimine edilmiştir. 1.2 Muhasebe politikalarındaki değişiklikler Yeni ve düzeltilmiş standartlar ve yorumlar 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle sona eren hesap dönemine ait konsolide finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan muhasebe politikaları aşağıda özetlenen 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle geçerli yeni ve değiştirilmiş standartlar ve UFRYK yorumları dışında önceki yılda kullanılanlar ile tutarlı olarak uygulanmıştır. Bu standartların ve yorumların Grup un mali durumu ve performansı üzerindeki etkileri ilgili paragraflarda açıklanmıştır. 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olan yeni standart, değişiklik ve yorumlar aşağıdaki gibidir: UFRYK 14, UMS 19 Tanımlanmış Fayda Varlığının Sınırı, Asgari Fonlama Koşulları ve Bu Koşulların Birbiri ile Etkileşimi Asgari Fonlama Koşullarının Peşin Ödenmesi (Değişiklik) Değişiklik, asgari fonlama koşulunun bulunduğu bazı durumlarda gelecekteki katkıların peşin olarak ödenmesi işlemlerinin yarattığı istenmeyen sonucu ortadan kaldırmaktadır. Değişiklik gelecekteki hizmet maliyeti için yapılan peşin ödemelerin bir varlık olarak değerlendirmelerine izin vermektedir. Grup un asgari fonlama yükümlülüğü olmadığı için değişikliğin Grup un finansal performansı veya finansal durumuna hiçbir etkisi olmamıştır. (2)
UFRYK 19 Finansal Borçların Özkaynağa Dayalı Finansal Araçlarla Ödenmesi Bu yorum, işletme ile kredi verenler arasında finansal borcun şartları hakkında bir yenileme görüşmesi olması ve kredi verenin işletmenin borcunun tamamının ya da bir kısmının işletmenin sermaye araçları ile geri ödemesini kabul etmesi durumundaki muhasebeleştirilme uygulamasına değinmektedir. UFRYK 19, bu sermaye araçlarının UMS 39 un 41 no lu paragrafı uyarınca ödenen bedel olarak niteleneceğine açıklık getirmektedir. Sonuç olarak finansal borç finansal tablolardan çıkarılmakta ve çıkarılan sermaye araçları, söz konusu finansal borcu sonlandırmak için ödenen bedel olarak işleme tabi tutulmaktadır. Bu yorum kredi verenin işletmenin ortağı sıfatıyla hareket etmesi halinde, ortak kontrol altındaki taraflar arasındaki işlemlerde veya sermaye aracı ihracının finansal yükümlülüğün orijinal şartları uyarınca yapılması durumlarında uygulanmaz.söz konusu yorumun Grup un finansal performansı veya finansal durumuna hiçbir etkisi olmamıştır. UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum - Yeni haklar içeren ihraçların sınıflandırılması (Değişiklik) Değişiklik UMS 32 deki finansal borç tanımını değiştirerek, şirketlerin özkaynağına dayalı finansal araçlarının elde edilmesine ilişkin hak, opsiyon ya da teminatları özkaynağa dayalı finansal araç olarak sınıflamasına müsaade etmiştir. Değişiklik, herhangi bir para birimi cinsinden belirli bir tutar karşılığında işletmenin özkaynağına dayalı finansal araçlarının elde edilmesine ilişkin hakların; işletmenin, özkaynağına dayalı ve aynı sınıftaki türev olmayan finansal araçlarını ellerinde bulunduranların tümüne oransal olarak sunulması durumunda geçerlidir. Grup un bu tarz enstrümanları olmadığı için, değişikliğin Grup un finansal performansı veya finansal durumuna hiçbir etkisi olmamıştır. UMS 24 İlişkili Taraf Açıklamaları (Değişiklik) Değişiklik, ilişkileri tespit edebilmeyi kolaylaştırmak ve uygulamadaki farklılıkları gidermek amacıyla ilişkili taraf tanımına açıklık getirmiştir. Ayrıca, değişiklik devletle ilişkili işletmelerle yapılan işlemlere genel açıklama yükümlülüklerinden kısmi muafiyet getirmiştir. Değişikliğin uygulamaya konmasının Grup un finansal performansı veya finansal durumuna hiçbir etkisi olmamıştır. UFRS deki iyileştirmeler Mayıs 2010 da UMSK, tutarsızlıkları gidermek ve ifadeleri netleştirmek amacıyla üçüncü çerçeve düzenlemesini yayınlamıştır. Aşağıdaki değişikliklerin uygulamaya konması Grup un muhasebe politikalarında ve finansal tablolara ilişkin açıklamalarda değişiklik yapılması sonucunu doğurmuş ancak Grup un finansal performansı veya finansal durumuna hiçbir etkisi olmamıştır. Değişiklikler için çeşitli yürürlük tarihleri belirlenmiştir. 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle geçerli olan değişiklikler aşağıdaki gibidir: UFRS 3 İşletme Birleşmeleri i) Yeniden düzenlenen UFRS nin yürürlük tarihinden önce gerçekleşen işletme birleşmelerinden kaynaklanan koşullu bedellere ilişkin geçiş hükümleri Bu iyileştirme, UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar, UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum, UMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme standartlarında yapılan ve koşullu bedele ilişkin muafiyeti kaldıran değişikliklerin 2008 de yeniden düzenlenen UFRS 3 ün uygulanmaya başlanmasından önce olan işletme birleşmelerinden doğan koşullu bedel için geçerli olmadığı konusuna açıklık getirmektedir. ii) Kontrol gücü olmayan payların ölçümü Bu iyileştirme, kontrol gücü olmayan payların ölçüm seçeneklerinin (gerçeğe uygun değerden veya mülkiyet hakkı veren araçların satın alınan işletmenin belirlenebilir net varlıklarındaki orantısal payı üzerinden) kapsamını, mevcut ortaklık payları olan ve hamiline işletmenin net varlıklarının orantılı payından hak sağlayan kontrol gücü olmayan payların bileşenleri ile sınırlamaktadır. (3)
iii) Yenisi ile değiştirilmeyen veya gönüllü olarak yenisiyle değiştirilen hisse bazlı ödeme işlemleri Bu iyileştirme, bir işletme birleşmesinde işletmenin satın aldığı işletmenin hisse bazlı ödeme işlemlerinin değiştirilmesinin (zorunlu ya da gönüllü olarak) muhasebeleştirilmesini (ödenen bedel ve birleşme sonrası gider olarak ayrıştırılmasını) zorunlu hale getirmektedir. UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar Değişiklik, UFRS 7 uyarınca yapılması gereken açıklamalara açıklık getirmekte ve sayısal ve niteliksel açıklamalar ile finansal araçlara ilişkin risklerin doğası ve derecesi arasındaki etkileşimi vurgulamaktadır. Diğerlerinin yanı sıra, bu değişiklikler vadesi geçmiş ancak karşılık ayrılmamış ve bireysel olarak karşılık ayrılmış finansal varlıklar için güvence olarak alınan teminatlar ve kredi güvenilirliğinde artış sağlayan diğer unsurlar ile bunların tahmini gerçeğe uygun değerine ilişkin açıklama gerekliklerini kaldırmış, bunun yerine tüm finansal varlıklar için güvence olarak alınan teminatların ve kredi güvenilirliğinde artış sağlayan diğer unsurların finansal etkisinin açıklanmasını zorunlu kılmıştır. UMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Değişiklik, işletmenin özkaynak kalemlerinin her biri için özkaynak değişim tablosu ya da finansal tablo dipnotlarında diğer kapsamlı gelire ilişkin bir analizi sunması gerekliliğine açıklık getirmektedir. UMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Bu iyileştirme, UMS 27 nin UMS 21 Kur Değişimin Etkileri, UMS 31 İş Ortaklıkları ve UMS 28 İştiraklerdeki Yatırımlar standartlarında yaptığı değişikliklerin 1 Temmuz 2009 tarihinde sona eren yıldan itibaren veya UMS 27 nin daha erken uygulandığı durumda bu tarihten itibaren ileriye dönük olarak uygulanacağına açıklık getirmektedir. UMS 34 Ara Dönem Raporlama Değişiklik, UMS 34 de yer alan açıklama ilkelerinin nasıl uygulanacağına rehberlik etmekte ve yapılması gereken açıklamalara şu eklemeleri yapmaktadır; i) Finansal araçların gerçeğe uygun değerini ve sınıflamasını etkileyebilecek durumlar, ii) finansal araçların gerçeğe uygun değere ilişkin hiyerarşi sıraları arasındaki yer değiştirmeleri, iii) finansal varlıkların sınıflandırılmasında oluşan değişimler ve iv) koşullu borçlar veya koşullu varlıklarda meydana gelen değişimler. UFRYK 13 Müşteri Sadakat Programları Düzeltme, program dahilindeki müşterilere sağlanan hediye puanlarının kullanımlarındaki değerini temel alacak şekilde gerçeğe uygun değerlerinin belirlendiği durumlarda; müşteri sadakat programına katılmayan diğer müşterilere verilen indirimler ve teşviklerin miktarının da göz önünde tutulması gerektiği konusuna açıklık getirmektedir. Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar Konsolide finansal tabloların onaylanma tarihi itibariyle yayımlanmış fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanmaya başlanmamış yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler aşağıdaki gibidir. Grup aksi belirtilmedikçe yeni standart ve yorumların yürürlüğe girmesinden sonra konsolide finansal tablolarını ve dipnotlarını etkileyecek gerekli değişiklikleri yapacaktır. (4)
UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu (Değişiklik) Diğer Kapsamlı Gelir Tablosu Unsurlarının Sunumu Değişiklikler 1 Temmuz 2012 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir fakat erken uygulamaya izin verilmektedir. Yapılan değişiklikler diğer kapsamlı gelir tablosunda gösterilen kalemlerin sadece gruplamasını değiştirmektedir. İleriki bir tarihte gelir tablosuna sınıflanabilecek (veya geri döndürülebilecek) kalemler hiçbir zaman gelir tablosuna sınıflanamayacak kalemlerden ayrı gösterilecektir. Değişiklikler geriye dönük olarak uygulanacaktır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Değişiklik sadece sunum esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde bir etkisi olmayacaktır. UMS 12 Gelir Vergileri Esas Alınan Varlıkların Geri Kazanımı (Değişiklik) Değişiklik 1 Ocak 2012 tarihinde ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir fakat erken uygulamaya izin verilmektedir. UMS 12, i) aksi ispat edilene kadar hukuken geçerli öngörü olarak, UMS 40 kapsamında gerçeğe uygun değer modeliyle ölçülen yatırım amaçlı gayrimenkuller üzerindeki ertelenmiş verginin gayrimenkulün taşınan değerinin satış yoluyla geri kazanılacağı esasıyla hesaplanması ve ii) UMS 16 daki yeniden değerleme modeliyle ölçülen amortismana tabi olmayan varlıklar üzerindeki ertelenmiş verginin her zaman satış esasına göre hesaplanması gerektiğine ilişkin güncellenmiştir. Değişiklikler geriye dönük olarak uygulanacaktır Bu değişiklik henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Grup, değişikliğin finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olmasını beklememektedir. UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar (Değişiklik) Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve erken uygulamaya izin verilmiştir. Bazı istisnalar dışında uygulama geriye dönük olarak yapılacaktır. Standartta yapılan değişiklik kapsamında birçok konuya açıklık getirilmiş veya uygulamada değişiklik yapılmıştır. Yapılan birçok değişiklikten en önemlileri tazminat yükümlülüğü aralığı mekanizması uygulamasının kaldırılması ve kısa ve uzun vadeli personel sosyal hakları ayrımının artık personelin hak etmesi prensibine göre değil de yükümlülüğün tahmini ödeme tarihine göre belirlenmesidir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Grup, düzeltilmiş standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UMS 27 Bireysel Finansal Tablolar (Değişiklik) UFRS 10 nun ve UFRS 12 nin yayınlanmasının sonucu olarak, UMSK UMS 27 de de değişiklikler yapmıştır. Yapılan değişiklikler sonucunda, artık UMS 27 sadece bağlı ortaklık, müştereken kontrol edilen işletmeler, ve iştiraklerin bireysel finansal tablolarda muhasebeleştirilmesi konularını içermektedir. Bu değişikliklerin geçiş hükümleri UFRS 10 ile aynıdır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Söz konusu değişikliğin Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olması beklenmemektedir. UMS 28 İştiraklerdeki ve İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar (Değişiklik) UFRS 11 in ve UFRS 12 nin yayınlanmasının sonucu olarak, UMSK UMS 28 de de değişiklikler yapmış ve standardın ismini UMS 28 İştiraklerdeki ve İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar olarak değiştirmiştir. Yapılan değişiklikler ile iştiraklerin yanı sıra, iş ortaklıklarında da özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirme getirilmiştir. Bu değişikliklerin geçiş hükümleri UFRS 11 ile aynıdır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Söz konusu standardın Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olması beklenmemektedir. UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum - Finansal Varlık ve Borçların Netleştirilmesi (Değişiklik) Değişiklik muhasebeleştirilen tutarları netleştirme konusunda mevcut yasal bir hakkının bulunması ifadesinin anlamına açıklık getirmekte ve UMS 32 netleştirme prensibinin eş zamanlı olarak gerçekleşmeyen ve brüt ödeme yapılan hesaplaşma (takas büroları gibi) sistemlerindeki uygulama alanına açıklık getirmektedir. Değişiklikler 1 Ocak 2014 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geriye dönük olarak uygulanacaktır. Söz konusu standardın Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir. (5)
UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar Geliştirilmiş Bilanço Dışı Bırakma Açıklama Yükümlülükleri (Değişiklik), Değişikliğin amacı, finansal tablo okuyucularının finansal varlıkların transfer işlemlerini (seküritizasyon gibi) - finansal varlığı transfer eden taraf üzerinde kalabilecek muhtemel riskleri de içerecek şekilde - daha iyi anlamalarını sağlamaktır. Ayrıca değişiklik, orantısız finansal varlık transferi işlemlerinin hesap döneminin sonlarına doğru yapıldığı durumlar için ek açıklama zorunlulukları getirmektedir. Bu değişiklik henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Değişiklik 1 Temmuz 2011 tarihinde ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir. Karşılaştırmalı açıklamalar verilmesi zorunlu değildir. Değişiklik sadece açıklama esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde bir etkisi olmayacaktır. UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar - Finansal Varlık ve Borçların Netleştirilmesi (Değişiklik) Getirilen açıklamalar finansal tablo kullanıcılarına i) netleştirilen işlemlerin şirketin finansal durumuna etkilerinin ve muhtemel etkilerinin değerlendirilmesi için ve ii) UFRS ye göre ve diğer genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre hazırlanmış finansal tabloların karşılaştırılması ve analiz edilmesi için faydalı bilgiler sunmaktadır. Bu değişiklik henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Değişiklikler geriye dönük olarak 1 Ocak 2013 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri ve bu hesap dönemlerindeki ara dönemler için geçerlidir. Değişiklik sadece açıklama esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde bir etkisi olmayacaktır. UFRS 9 Finansal Araçlar Sınıflandırma ve Açıklama Aralık 2011 de yapılan değişiklikle yeni standart, 1 Ocak 2015 tarihi ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. UFRS 9 Finansal Araçlar standardının ilk safhası finansal varlıkların ve yükümlülüklerin ölçülmesi ve sınıflandırılmasına ilişkin yeni hükümler getirmektedir. UFRS 9 a yapılan değişiklikler esas olarak finansal varlıkların sınıflama ve ölçümünü ve gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırılan finansal yükümlülüklerin ölçümünü etkileyecektir ve bu tür finansal yükümlülüklerin gerçeğe uygun değer değişikliklerinin kredi riskine ilişkin olan kısmının diğer kapsamlı gelir tablosunda sunumunu gerektirmektedir. Standardın erken uygulanmasına izin verilmektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından onaylanmamıştır. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değişiklikler bazı farklı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 11 Müşterek Düzenlemeler ve UFRS 12 Diğer İşletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları standartlarının da aynı anda uygulanması şartı ile erken uygulamaya izin verilmiştir. UMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Standardının konsolidasyona ilişkin kısmının yerini almıştır. Hangi şirketlerin konsolide edileceğini belirlemede kullanılacak yeni bir kontrol tanımı yapılmıştır. Mali tablo hazırlayıcılarına karar vermeleri için daha fazla alan bırakan, ilke bazlı bir standarttır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRS 11 Müşterek Düzenlemeler Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değişiklikler bazı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar ve UFRS 12 Diğer İşletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları standartlarının da aynı anda uygulanması şartı ile erken uygulamaya izin verilmiştir. Standart müşterek yönetilen iş ortaklıklarının ve müşterek faaliyetlerin nasıl muhasebeleştirileceğini düzenlemektedir. Yeni standart kapsamında, artık iş ortaklıklarının oransal konsolidasyona tabi tutulmasına izin verilmemektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Söz konusu standardın Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olması beklenmemektedir. (6)
UFRS 12 Diğer İşletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değişiklikler bazı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar ve UFRS 11 Müşterek Düzenlemeler standartlarının da aynı anda uygulanması şartı ile erken uygulamaya izin verilmiştir. UFRS 12 daha önce UMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Standardında yer alan konsolide finansal tablolara ilişkin tüm açıklamalar ile daha önce UMS 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar ve UMS 28 İştiraklerdeki Yatırımlar da yer alan iştirakler, iş ortaklıkları, bağlı ortaklıklar ve yapısal işletmelere ilişkin verilmesi gereken tüm dipnot açıklamalarını içermektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Yeni standart kapsamında Grup diğer işletmelerdeki yatırımlarına ilişkin daha fazla dipnot açıklaması verecektir. UFRS 13 Gerçeğe Uygun Değerin Ölçümü Yeni standart gerçeğe uygun değerin UFRS kapsamında nasıl ölçüleceğini açıklamakla beraber, gerçeğe uygun değerin ne zaman kullanılabileceği ve/veya kullanılması gerektiği konusunda bir değişiklik getirmemektedir. Tüm gerçeğe uygun değer ölçümleri için rehber niteliğindedir. Yeni standart ayrıca, gerçeğe uygun değer ölçümleri ile ilgili ek açıklama yükümlülükleri getirmektedir. Bu standardın 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemlerinde uygulanması mecburidir ve uygulama ileriye doğru uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Yeni açıklamaların sadece UFRS 13 ün uygulamaya başlandığı dönemden itibaren verilmesi gerekmektedir yani önceki dönemlerle karşılaştırmalı açıklama gerekmemektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRYK 20 Yerüstü Maden İşletmelerinde Üretim Aşamasındaki Harfiyat (Dekapaj) Maliyetleri 1 Ocak 2013 tarihinde ya da sonrasında başlayan finansal dönemler için yürürlüğe girecek olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Şirketlerin karşılaştırmalı olarak sunulan dönemin başından itibaren üretim aşamasında oluşan hafriyat maliyetlerine bu yorumun gerekliliklerini uygulamaları gerekecektir. Yorum, üretim aşamasındaki hafriyatların ne zaman ve hangi koşullarda varlık olarak muhasebeleşeceği, muhasebeleşen varlığın ilk kayda alma ve sonraki dönemlerde nasıl ölçüleceğine açıklık getirmektedir. Bu yorum henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiştir. Söz konusu yorum Grup için geçerli değildir ve Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olması beklenmemektedir. 1.3 Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli mali tablolarda yapılan sınıflamalar Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. 31 Aralık 2011 tarihli konsolide bilançonun sunumu ile uygunluk sağlanması amacıyla 31 Aralık 2010 tarihli konsolide bilançoda aşağıda belirtilen sınıflama işlemi yapılmıştır. 31 Aralık 2010 tarihli konsolide bilançoda ilişkili taraflardan finansal alacaklar hesabında bulunan 1.964.939 TL tutarındaki personelden alacaklar tutarı diğer alacaklara, 1.673.325 TL tutarındaki ilişkili taraflara diğer borçlar hesabında bulunan personele borçlar tutarı ise diğer borçlara sınıflanmıştır. 1.4 Önemli muhasebe politikalarının özeti Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında izlenen önemli muhasebe politikaları aşağıda özetlenmiştir. Hazır değerler Hazır değerler, nakit ve banka mevduatı ile tutarı belli nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli ve yüksek likiditeye sahip ve değerindeki değişim riski önemsiz olan ve orijinal vadesi 3 ay veya daha kısa olan yatırımları içermektedir. Hazır değerler makul değerleri ile gösterilmektedir. (7)
Ticari alacaklar ve değer düşüklüğü karşılığı Doğrudan bir borçluya mal veya hizmet tedariki ile oluşan Grup kaynaklı vadeli satışlardan kaynaklanan ticari alacaklar, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyetleri üzerinden değerlendirilmiştir. Belirtilmiş bir faiz oranı bulunmayan kısa vadeli ticari alacaklar, orijinal etkin faiz oranının etkisinin önemsiz olması durumunda fatura tutarı esas alınarak değerlendirilmiştir. Grup un, ödenmesi gereken meblağları tahsil edemeyecek olduğunu gösteren bir durumun söz konusu olması halinde ticari alacaklar için bir değer düşüklüğü karşılığı oluşturulur. Söz konusu bu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar, teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek tutarlar da dahil olmak üzere beklenen nakit akışlarının, oluşan ticari alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Değer düşüklüğü tutarı, zarar yazılmasından sonra oluşacak bir durum dolayısıyla azalırsa, söz konusu tutar, cari dönemde diğer gelirlere yansıtılır. Vade farkı finansman gelir/giderleri Vade farkı finansman gelir/giderleri vadeli alış ve satışlardan dolayı yüklenilen gelir/giderleri ifade eder. Bu çeşit gelir/giderler dönem içindeki vadeli alım ve satımlardan kaynaklanan finansman gelir ve gideri kabul edilir ve vade süresince finansman gelir ve giderine dahil edilirler. Stoklar Stoklar, maliyetin veya net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve satilmaya hazir konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Stokların birim maliyeti, aylık hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi ile belirlenir. Net gerçekleşebilir değer, işin normal akışı içinde tahmini satış fiyatından tahmini tamamlama maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır Maddi varlıklar Maddi duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce iktisap edilen kalemler için TL nin 31 Aralık 2004 tarihindeki alım gücüyle ifade edilen düzeltilmiş elde etme maliyetleri üzerinden, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen kalemler için ise elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş amortisman ve mevcutsa kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan net değeri ile finansal tablolara yansıtılmaktadır. Amortisman, maddi varlıkların faydalı ömürleri esas alınarak doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak ayrılmaktadır. UMS 16 Maddi Duran Varlıklar kapsamında, şirketler üretim adetlerini göz önünde bulundurarak amortisman ayırabilmektedir. UMS 16 ile uyumlu olarak, Grup 1 Ocak - 31 Aralık 2011 hesap döneminde makine ve teçhizatlara ait amortisman giderini kapasite kullanım oranlarını dikkate alarak konsolide finansal tablolarına yansıtmıştır. Kapasite kullanım oranları 1 Ocak- 31 Aralık 2011 hesap döneminde pik döküm, alüminyum döküm ve jant tesislerinde sırasıyla 12 aylık ortalama %67, %54 ve %88 olarak gerçekleşmiştir. Bunun sonucu olarak 1 Ocak - 31 Aralık 2011 hesap dönemine ait makine ve teçhizatların amortisman gideri 11.566.181 TL olmuştur (1 Ocak - 31 Aralık 2010-8.824.569 TL). Grubun maddi duran varlıkları ile ilgili faydalı ömürleri aşağıda belirtilmiştir: Faydalı ömür (yıl) Binalar 30-50 Yeraltı ve yerüstü düzenleri 30 Makina ve teçhizat 6-15 Döşeme ve demirbaşlar 2-8 Motorlu araçlar 3-4 Arsalar için sınırsız ömürleri olması sebebiyle amortisman ayrılmamaktadır. (8)
Maddi duran varlıkların herhangi bir parçasını değiştirmekten doğan giderler bakım onarım maliyetleri ile birlikte varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. Tüm diğer giderler oluştukça gelir tablosunda gider kalemleri içinde muhasebeleştirilir. Maddi varlıklar değer düşüklüğü olduğuna işaret eden koşulların mevcut olması halinde olası bir değer düşüklüğünün tespiti amacıyla inceleme yapılır ve bu inceleme sonunda maddi varlığın kayıtlı değeri, geri kazanılabilir değerinden fazla ise, karşılık ayrılmak suretiyle kayıtlı değeri geri kazanılabilir değerine indirilir. Geri kazanılabilir değer, ilgili maddi varlığın mevcut kullanımından gelecek net nakit akımları ile net satış fiyatından yüksek olanı olarak kabul edilir. Maddi varlıkların elden çıkartılması dolayısıyla oluşan kar ve zararlar diğer faaliyet gelirleri ve giderleri hesaplarına dahil edilirler. Maddi olmayan varlıklar Maddi olmayan varlıklar, elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş itfa payları ve, mevcutsa, kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan net değeri ile finansal tablolara yansıtılmaktadır ve elde edildikleri tarihten sonraki 5 yılı geçmeyen bir süre içinde tahmini faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi ile itfa edilirler. Faktoring işlemleri Grup, ticari alacaklarının bir bölümünü faktoring yöntemiyle tahsil etmektedir. Faktoring anlaşmaları uyarınca, ticari alacak ile ilgili tahsilat riskinin Grup ta kaldığı hallerde söz konusu ticari alacaklarının faktoring şirketi tarafından tahsil edilme tarihine kadar ilgili tutarlar bilançoda varlıklar altında Ticari Alacaklar kalemi içerisinde ve yükümlülükler altında Faktoring Borçları olarak takip edilmekte ve kur değerlemesinde bilanço tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası alış kuru esas alınmaktadır. Banka kredileri Banka kredileri, alındıkları tarihlerde, alınan kredi tutarından işlem masrafları çıkartıldıktan sonraki değerleriyle kaydedilir. Banka kredileri, sonradan etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değeri üzerinden gösterilir. İşlem masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile iskonto edilmiş maliyet değeri arasındaki fark, gelir tablosuna kredi dönemi süresince finansman maliyeti olarak yansıtılır. Kredilerden kaynaklanan faiz gideri, oluştuğu dönemde gelir tablosuna yansıtılır. Makul değer değişiklikleri gelir tablosunda muhasebeleştirilen finansal varlıklar/yükümlülükler Grup, elinde bulundurduğu vadeli döviz alım-satım sözleşmelerini korunma muhasebesi koşullarını karşılamadıkları için makul değer değişiklikleri gelir tablosunda muhasebeleştirilen finansal varlıklar/yükümlülükler olarak sınıflandırmakta, dolayısıyla makul değerleriyle muhasebeleştirmekte ve söz konusu sözleşmelerin makul değer değişikliklerini gelir tablosuna kaydetmektedir. Sermaye ve temettüler Adi hisseler sermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettüler, beyan edildiği dönemde birikmiş karlardan indirilmek suretiyle kaydedilir. Alınacak temettüler ise ilan edildikleri dönemde gelir olarak kaydedilir. Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler Dönemin kar veya zararı üzerindeki vergi yükümlülüğü, cari dönem vergisi ve ertelenen vergiyi içermektedir. Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden ve bilanço tarihi itibariyle geçerli olan vergi oranları ile yürürlükteki vergi mevzuatı uyarınca hesaplanan vergi yükümlülüğünü ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülüğü ile ilgili düzeltme kayıtlarını içermektedir. Ertelenen vergi, yükümlülük yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin konsolide bilançodaki kayıtlı değerleri ile vergi değerleri arasında oluşan geçici farklar üzerinden hesaplanır. Varlık ve yükümlülüklerin vergi değeri, vergi mevzuatı çerçevesinde söz konusu varlık ve yükümlülükler ile ilgili gelecek dönemlerde vergi matrahını etkileyecek tutarları ifade eder. Ertelenen vergi, konsolide bilanço tarihi itibariyle yürürlükte olan veya yürürlüğe giren vergi oranları ve vergi mevzuatı dikkate alınarak, vergi varlığının gerçekleşeceği veya yükümlülüğünün ifa edileceği dönemde uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden hesaplanır. (9)
Ertelenen vergi varlığı veya yükümlülüğü, sözkonusu geçici farkların ortadan kalkacağı ilerideki dönemlerde ödenecek vergi tutarlarında yapacakları tahmin edilen artış ve azalış oranlarında konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadırlar. Ertelenen vergi yükümlülüğü, tüm vergilendirilebilir geçici farklar için hesaplanırken ertelenen vergi varlığı gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle indirilebilir geçici farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla konsolide finansal tablolara alınır. Ertelenen vergi varlığının bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde finansal kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde, ertelenen vergi varlığının kayıtlı değeri azaltılır. Türkiye de vergi mevzuatı, ana ve bağlı ortaklıkların konsolide vergi beyannamesi doldurmasına izin vermemektedir. Bu yüzden konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılığı, şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Şirket ve konsolidasyon kapsamındaki bağlı ortaklıklar ertelenmiş vergi aktif ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle mali tablolarına yansıtmışlardır ancak konsolide bazda bir netleştirme yapılmamıştır. Ertelenmiş vergi, varlıkların oluştuğu veya yükümlülüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olması beklenen vergi oranları üzerinden hesaplanır ve gelir tablosuna gider veya gelir olarak kaydedilir. Ödenecek cari vergi tutarları, aynı vergi otoritesine ödenmiş veya ödenecek olması durumunda peşin ödenen vergi tutarlarıyla netleştirilmektedir. Aynı ülkenin vergi mevzuatına tabi olunması ve cari vergi varlıklarının cari vergi yükümlülüklerinden mahsup edilmesi konusunda yasal olarak uygulanabilir bir hakkın bulunması şartlarıyla ertelenen vergi varlıkları ve ertelenen vergi yükümlülükleri, karşılıklı olarak birbirinden mahsup edilir. Gelirlerin kaydedilmesi Mal satışı Satışlar, ürünün teslimi veya hizmetin verilmesi, ürünle ilgili risk ve faydaların transferlerinin yapılmış olması, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Satılan malların riskinin ve faydasının alıcıya transfer olduğu ve gelir tutarının güvenilir bir şekilde hesaplanabildiği durumda gelir oluşmuş sayılır. Grup, risk ve faydaların transferi ilkesini dikkate alarak yurtdışı müşterilere ve yurtdışı müşterilerinin tedarik zinciri ortaklarına ait yurtdışında yerleşik depolara gönderilmek üzere ihracatı yapılan ürünlere ait satış gelirini, söz konusu malların müşterilere veya bahsi geçen depolara teslimi anında muhasebeleştirmektedir. Net satışlar, indirim, KDV ve komisyonların düşülmesi suretiyle bulunmuştur. Grup sıvı alüminyum almak üzere tedarikçilere hurda alüminyum satışı gerçekleştirmektedir. Söz konusu hurda satışları satış gelirleri içerisinde gösterilmemekte, satışların maliyeti içerisinde yer alan hurda alüminyum maliyetiyle netleştirilmektedir. Faiz Grup tarafından elde edilen faiz geliri etkin faiz getirisi yöntemi üzerinden hesaplanarak tahakkuk esasına göre kaydedilir. Tahsilatın şüpheli olmadığı durumlarda tahakkuk esasına göre gelir kazanılmış kabul edilir. Temettü Ortakların kar payı alma hakkı doğduğu anda gelir kazanılmış kabul edilir. Yabancı para cinsinden işlemler Yabancı para cinsinden olan işlemler, işlem tarihlerinde geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası alış kurları üzerinden çevrilmiştir. Yabancı para ile ifade edilen parasal varlık ve yükümlülükler, dönem sonunda geçerli olan kurlar üzerinden çevrilmiştir. Yabancı para ile ifade edilen (10)
parasal varlık ve yükümlülüklerin çevrimlerinden doğan kur farkı gelir ve giderleri, konsolide gelir tablosuna yansıtılmıştır. Finansal araçlar ve finansal risk yönetimi Grup faaliyetlerinden dolayı çeşitli finansal risklere maruz kalmaktadır. Bu riskler; piyasa riski, (kur riski, makul değer faiz oranı riski, fiyat riski ve nakit akım faiz oranı riskini içerir), kredi riski ve likitide riskidir. Grup un genel risk yönetimi programı, finansal piyasaların değişkenliğine ve muhtemel olumsuz etkilerin Grup un finansal performansı üzerindeki etkilerini asgari seviyeye indirmeye yoğunlaşmaktadır. Finansal araçların makul değeri Makul değer, zorunlu satış veya tasfiye dışında tarafların rızası dahilindeki bir işlemde, bir finansal aracın alım satımının yapılabileceği tutardır. Mevcut olması durumunda kote edilmiş piyasa fiyatı, makul değeri en iyi biçimde yansıtır. Grup, finansal araçların tahmini makul değerlerini, halihazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak belirlemiştir. Ancak piyasa bilgilerini değerlendirip gerçek değerleri tahmin edebilmek yorum ve muhakeme gerektirmektedir. Sonuç olarak burada sunulan tahminler, her zaman, Grup un cari bir piyasa işleminde elde edebileceği değerlerin göstergesi olmayabilir. Finansal araçların makul değerinin tahmini için kullanılan yöntem ve varsayımlar aşağıdaki gibidir: Finansal varlıklar Yabancı para cinsinden bakiyeler bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak TL ye çevrilmektedir. Bu bakiyelerin aynı zamanda kısa vadeli olmaları nedeniyle kayıtlı değere yakın olduğu öngörülmektedir. Nakit ve nakit benzeri değerler, makul değerleri ile gösterilmektedir. Ticari alacakların kayıtlı değerlerinin, ilgili şüpheli alacak karşılıklarıyla beraber makul değeri yansıttığı öngörülmektedir. Finansal yükümlülükler Faiz içeren finansal borçlar, ilk olarak alınan bedelin makul değerinden doğrudan ilişkilendirilebilen işlem maliyetleri ve geri ödeme sırasındaki indirimler ve primler göz önünde bulundurulduktan sonra muhasebeleştirilir. İlk muhasebeleştirmenin ardından, söz konusu borçlar etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmiş maliyetinden ölçülür; itfa işlemi sırasında ortaya çıkan kazanç ve zararlar konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilir. İtfa sürecinde veya yükümlülüklerin kayda alınması sırasında ortaya çıkan gelir veya giderler, konsolide gelir tablosu ile ilişkilendirilir. Karşılıklar Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması ve yükümlülüğün yerine getirilmesinin ve ekonomik fayda getiren kaynakların işletmeden çıkmasının muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarlarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebilmesi durumunda konsolide finansal tablolarda bu yükümlülükler için karşılık ayrılır. Karşılıklar, bilanço tarihi itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın Grup yönetimi tarafından yapılan en iyi tahmine göre hesaplanır ve etkisinin önemli olduğu durumlarda bugünkü değerine indirmek için iskonto edilir. Şarta bağlı yükümlülükler ve varlıklar Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ifası halinde ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkışına veya girişine neden olacak mevcut varlık veya yükümlülük olarak tanımlanmaktadır. Şarta bağlı yükümlülükler, ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin uzak olduğu durumlar hariç, finansal tablo dipnotlarında açıklanır. Kaynak aktarımını gerektiren durumun muhtemel olması halinde ise şarta bağlı yükümlülükler mali tablolara yansıtılır. Şarta bağlı varlıklar ise finansal tablolara yansıtılmayıp ekonomik getiri yaratma ihtimali yüksek olduğu takdirde dipnotlarda açıklanır. (11)
Çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar Kıdem tazminatı karşılığı, Grup un, Türk İş Kanunu ve Bağlı Ortaklıkların faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan kanunlar uyarınca personelin emekliye ayrılmasından doğacak gelecekteki olası yükümlülüklerinin tahmini toplam karşılığının bugünkü değerini ifade eder. Türkiye de geçerli olan çalışma hayatını düzenleyen yasalar ve Türk İş Kanun u uyarınca, Grup, en az bir yıllık hizmetini tamamlayan, kendi isteği ile işten ayrılması veya uygunsuz davranışlar sonucu iş akdinin feshedilmesi dışında kalan sebepler yüzünden işten çıkarılan, vefat eden veya emekliye ayrılan her personeline toplu olarak kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Tüm aktüeryal karlar ve zararlar konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Önceden belirlenmiş katkı paylı emeklilik planları için yapılan ödemeler, katkı payının ilişkilendirildiği dönemde giderleştirilir. Sosyal Güvenlik Kurumu na yapılan ödemeler de önceden belirlenmiş katkı paylı emeklilik planları için yapılan ödemeler gibi değerlendirilir ki; Grup un yükümlülükleri, katkı paylı emeklilik planlarındakine benzerlik gösterir. Sosyal Güvenlik Kurumu na yapılan ödemeler zorunludur. Grup un bu ödemeleri yaptıktan sonra, başka bir ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Katkı payları hizmetin sağlandığı dönemde çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalara ilişkin giderler olarak kayıtlara alınır. Araştırma ve geliştirme giderleri Araştırma maliyetleri gerçekleştiğinde gider kaydedilmektedir. Yeni ürünlerin geliştirilmesi veya geliştirilen ürünlerin testi ve dizaynı ile ilgili proje maliyetleri, projenin ticari ve teknolojik bakımdan başarılı bir şekilde uygulanabilir olması ve maliyetlerin güvenilir olarak tespit edilebilmesi halinde maddi olmayan varlık olarak değerlendirilirler. Diğer geliştirme giderleri gerçekleştiğinde gider olarak kaydedilmektedir. Grup un araştırma ve geliştirme malzemeleriyle ilgili teşvik gelirleri olması halinde araştırma ve geliştirme giderleri söz konusu teşvik gelirleri ile netleştirilerek gösterilmektedir. Önceki dönemde gider kaydedilen geliştirme maliyetleri sonraki dönemde aktifleştirilemez. İlişkili taraflar Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılması için: (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) Söz konusu tarafın, doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla: (i) İşletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da işletme ile ortak kontrol altında bulunması (bu ana ortaklıklar, bağlı ortaklıklar ve aynı gruptaki bağlı ortaklıkları içerir); (ii) İşletme üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması veya (iii) İşletme üzerinde ortak kontrole sahip olması; Tarafın, işletmenin bir iştiraki olması; Tarafın, işletmenin ortak girişimci olduğu bir iş ortaklığı olması; Tarafın, işletmenin veya ana ortaklığının kilit yönetici personelinin bir üyesi olması; Tarafın, (a) ya da (d) de bahsedilen herhangi bir bireyin yakın bir aile üyesi olması; Tarafın; (d) ya da (e)' de bahsedilen herhangi bir birey tarafından kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki altında bulundurulan veya bu bireyin doğrudan ya da dolaylı olarak önemli oy hakkına sahip olduğu bir işletme olması; veya Tarafın, işletmenin ya da işletme ile ilişkili taraf olan bir işletmenin çalışanlarına işten ayrılma sonrasında sağlanan fayda planları olması, gerekmektedir. İlişkili taraf işlemleri, bir bedel karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın, kaynakların, hizmetlerin ve yükümlülüklerin ilişkili taraflar arasında transfer edildiği işlemlerdir. İşletme birleşmeleri İşletme birleşmeleri, satın alma yöntemine göre muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesi maliyetinin iktisap edilen tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerin makul değerindeki iktisap edenin payını aşan kısmı şerefiye olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesi sırasında oluşan şerefiye amortismana tabi tutulmaz, bunun yerine yılda ve her yıl aynı dönemde en az bir kez, şartların değer düşüklüğünü işaret ettiği durumlarda ise daha sık aralıklarla değer düşüklüğü tespit çalışmasına tabi tutulur. İktisap edilen tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve koşullu yükümlülüklerin makul değeri içerisindeki iktisap edenin payının işletme birleşmesi maliyetini aşması durumunda ise fark gelir olarak kaydedilir. (12)
Hisse başına kazanç / (kayıp) Hisse başına kayıp veya kazanç, net zararın veya karın ilgili dönem içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Şirketler mevcut hissedarlara birikmiş karlardan hisseleri oranında hisse dağıtarak ( Bedelsiz Hisseler ) sermayelerini arttırabilir. Hisse başına kayıp veya kazanç hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kayıp veya kazanç hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir. Hisse başına esas kayıp veya kazanç, hissedarlara ait net karın çıkarılmış adi hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile hesaplanır. Nakit akımının raporlanması Nakit akım tablosunda, döneme ilişkin konsolide nakit akımları işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanır. İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları, Grup un esas faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımlarını gösterir. Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup un yatırım faaliyetlerinde (varlık yatırımları ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir. Finansal bilgilerin bölümlere göre raporlanması Grup, örgütsel ve yönetsel yapısında ve yönetim kurulu ile yöneticilerine yönelik iç finansal raporlama sisteminde yer alması sebebiyle, üç endüstriyel bölüm olan alüminyum döküm, pik döküm ve jant endüstriyel bölümleri için bölümlere göre raporlama yapmaktadır. Kiralama işlemleri - kiralayan Mülkiyete ait risk ve faydanın tamamının kiracıya devir edildiği kiralama işlemi, finansal kiralama olarak sınıflandırılır. Diğer bütün kiralamalar operasyonel kiralama olarak sınıflanır. Finansal kiralama yolu ile elde edilen varlıklar, varlığın kiralama tarihindeki rayiç değerleri, ya da asgari kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı kullanılarak kayıtlara alınmaktadır. Kiralama ile ilgili yükümlülük, bilançoda finansal kiralama yükümlülüğü olarak gösterilir. Finansal kiralama ödemeleri, finansman gideri ve finansal kiralama yükümlüğündeki azalışı sağlayan anapara ödemesi olarak ayrıştırılır ve böylelikle borcun geri kalan anapara bakiyesi üzerinden sabit bir oranda faiz hesaplanır. Finansman giderleri konsolide gelir tablosunda yansıtılır. Operasyonel kiralama sözleşmesinden kaynaklanan kira borçları kiralama dönemi boyunca konsolide gelir tablosunda eşit tutarlarda gider olarak kaydedilir. Operasyonel kiralamaya teşvik amacıyla elde edilen ve edilecek faydalar da aynı şekilde eşit tutarlarda operasyonel kiralama dönemi boyunca gelir tablosuna yansıtılır. Muhasebe politikaları, muhasebe tahminlerindeki değişiklikler ve hatalar Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır. (13)
1.4 Önemli muhasebe değerlendirme tahmin ve varsayımları Konsolide finansal tabloların hazırlanması, bilanço tarihi itibariyle raporlanan varlıklar ve yükümlülüklerin tutarlarını, şarta bağlı varlıkların ve yükümlülüklerin açıklamasını ve hesap dönemi boyunca raporlanan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımların kullanılmasını gerektirmektedir. Bu tahmin ve varsayımlar, Grup yönetiminin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen, fiili sonuçlar varsayımlardan farklılık gösterebilir. Grup un önemli muhasebe tahminleri şöyledir: Kıdem tazminatı Kıdem tazminatı yükümlülüğü, iskonto oranları, gelecekteki maaş artışları ve çalışanların ayrılma oranlarını içeren birtakım varsayımlara dayalı aktüeryal hesaplamalar ile belirlenmektedir. Bu planların uzun vadeli olması sebebiyle, söz konusu varsayımlar önemli belirsizlikler içerir. Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklarla ilgili detaylar Not 14 te yer almaktadır. Dava karşılıkları Dava karşılıkları ayrılırken, ilgili davaların kaybedilme olasılığı ve kaybedildiği taktirde katlanılacak olan sonuçlar Grup hukuk müşavirlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmekte ve Grup Yönetimi elindeki verileri kullanarak en iyi tahminlerini yapıp gerekli gördüğü karşılığa ilişkin açıklamalar Not 13 te yer almaktadır. Şüpheli alacak karşılığı Şüpheli alacak karşılıkları, Grup yönetiminin bilanço tarihi itibariyle var olan ancak cari ekonomik koşullar çerçevesinde tahsil edilememe riski olan alacaklara ait gelecekteki zararları karşılayacağına inandığı tutarları yansıtmaktadır. Alacakların değer düşüklüğüne uğrayıp uğramadığı değerlendirilirken borçluların geçmiş performansları piyasadaki kredibiliteleri ve bilanço tarihinden konsolide finansal tabloların onaylanma tarihine kadar olan performansları ile yeniden görüşülen koşullar da dikkate alınmaktadır. Bilanço tarihi itibariyle şüpheli alacaklara ilişkin karşılıklar Not 8 de yer almaktadır. Gelir vergileri Nihai vergi tutarına olan etkileri kesinleşmeyen ilgili birçok işlem ve hesaplama normal iş akışı sırasında gerçekleşmekte olup bu gibi durumlar kurumlar vergisi karşılığı belirlenmesi sırasında önemli muhakemelerin kullanılmasını gerektirmektedir. Grup, vergisel olayların sonucunda ödenmesi tahmin edilen ek vergilerin oluşturduğu vergi yükümlüklerini kayıtlarına almaktadır. Bu konular ile ilgili oluşan nihai vergisel sonuçların başlangıçta kaydedilen tutarlardan farklı olduğu durumlarda, bu farklar belirlendiği dönemlerdeki gelir vergisi ve ertelenmiş vergi gelir/giderini etkileyebilecektir. Makine ve teçhizat amortismanları UMS 16 Maddi Duran Varlıklar kapsamında, şirketler üretim adetlerini göz önünde bulundurarak amortisman ayırabilmektedir. UMS 16 ile uyumlu olarak, Grup 1 Ocak - 31 Aralık 2011 hesap döneminde makine ve teçhizatlara ait amortisman giderini kapasite kullanım oranlarını dikkate alarak konsolide finansal tablolarına yansıtmıştır. Kapasite kullanım oranları 1 Ocak- 31 Aralık 2011 hesap döneminde pik döküm, alüminyum döküm ve jant tesislerinde sırasıyla 12 aylık ortalama %67, %54 ve %88 olarak gerçekleşmiştir. Bunun sonucu olarak 1 Ocak - 31 Aralık 2011 hesap dönemine ait makine ve teçhizatların amortisman gideri 11.566.181 TL olmuştur (1 Ocak - 31 Aralık 2010-8.824.569 TL). Varlıklarda değer düşüklüğü i) Grup, her bilanço döneminde maddi ve maddi olmayan duran varlıkların değer kaybına ilişkin bir gösterge olup olmadığını değerlendirmektedir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, değer düşüklüğü tutarını belirleyebilmek için o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilmektedir. Varlığın tek başına geri kazanılabilir tutarının hesaplanmasının mümkün olmadığı durumlarda, o varlığın ait olduğu nakit üreten biriminin geri kazanılabilir tutarı hesaplanmaktadır. (14)
Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Kullanımdaki değerin tespiti için, geleceğe ait tahmini nakit akımları, paranın zaman değeri ve varlığa özgü riskleri yansıtan vergi öncesi iskonto oranı kullanılarak bugünkü değerine indirilmektedir. Varlığın (veya nakit üreten birimin) geri kazanılabilir tutarının, defter değerinden daha az olması durumunda varlığın (veya nakit üreten birimin) defter değeri, geri kazanılabilir tutarına indirilmektedir. Bu durumda oluşan değer düşüklüğü kayıpları gelir tablosunda muhasebeleştirilmektedir. Değer düşüklüğünün iptali nedeniyle varlığın (veya nakit üreten birimin) kayıtlı değerinde meydana gelen artış, önceki yıllarda değer düşüklüğünün mali tablolara alınmamış olması halinde oluşacak olan defter değerini (amortismana tabi tutulduktan sonra kalan net tutar) aşmamalıdır. Değer düşüklüğünün iptali konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilmektedir. ii) Grup un 31 Aralık 2011 tarihli konsolide mali tablolarında Componenta UK Ltd. hisselerinin 2006 yılında alımları sonucu ortaya çıkan 2.424.971 TL tutarında şerefiye bulunmaktadır. UMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü standardı kapsamında şerefiye her yıl değer düşüklüğü için gözden geçirilir ve maliyet değerinden birikmiş değer düşüklüğü karşılıkları düşüldükten sonraki değeriyle bilançoda taşınır. Değer düşüklüğü testinde, şerefiye, Grup un birleşmenin sinerjilerinden yararlanacak olan her bir nakit üreten birimine tahsis edilir. Şerefiyenin tahsis edilmiş olduğu nakit üreten birimlerde değer düşüklüğünün olup, olmadığını kontrol etmek amacıyla her yıl ya da değer düşüklüğünün göstergesi olduğu durumlarda daha sıklıkta değer düşüklüğü testi uygulanır. Nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarının defter değerinden düşük olduğu durumlarda, değer düşüklüğü ilk olarak nakit üreten birime tahsis edilen şerefiyenin defter değerini azaltmak için kullanılır ve sonra bir oran dahilinde diğer varlıkların defter değerini azaltmak için kullanılır. Şerefiye için ayrılmış değer düşüş karşılığı, daha sonraki dönemlerde iptal edilemez. Bu çerçevede Grup Componenta UK Ltd. hisselerinin 2006 yılında alımları sonucu ortaya çıkan şerefiyeyi 31 Aralık 2011 itibariyle değer düşüklüğü testine tabi tutmuştur. Yapılan değer düşüklüğü testi sonucunda nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarının defter değerinden düşük olmadığı sonucuna varılmış ve konsolide finansal tablolarda herhangi bir değer düşüklüğü karşılığı ayrılmamıştır. Grup şerefiyenin değer düşüklüğü testi için geri kazanılabilir tutar hesaplamasında kullanım değeri metodunu uygulamış ve 5 senelik bütçelenmiş nakit akımlarını ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti olarak bulunan yıllık %11,2 oranı ile iskonto etmiştir. (15)