DÖŞEMELER (Plaklar) Üzerindeki yükleri kiriş veya kolonlara aktaran genelde yatay betonarme elemanlardır. Salon tavanı, tabanı, köprü döşemesi (tabliye) örnek olarak verilebilir. Döşeme tipleri: Kirişli döşeme Kirişsiz (mantar) döşeme Dişli (nervürlü) döşeme Asmolen döşeme Kaset (ızgara)-kiriş döşeme Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 149
Kirişli döşeme: en az bir kenarı kirişe oturan 8-20 cm kalınlığında bir plaktır. Yükleri ve kenarları çok büyük olmayan hacimlerde (odalarda) genelde tercih edilir. Kısa kenarı 6-7 m olabilir. İnşası kolay ve ekonomiktir. Konut tipi yapılarda en çok kullanılan döşeme tipidir. Kirişsiz döşeme: Kirişleri olmayan, doğrudan kolonlara oturan 30-40 cm kalınlığında bir plaktır. Mantar döşeme de denir. Yükleri ve kenarları çok büyük olmayan hacimlerde (odalarda) kullanılabilir. Açıklık 9-10 m olabilir. Kalıp işçiliği ve maliyeti azdır. Sarkan kiriş olmadığından alttan bakıldığında düz bir tavan görünür. İyi bir çerçeve davranışı sergileyemez. Kolonların plağı delip geçmesi (zımbalama) riski vardır. Ağır yükleri olan döşemelerde (sanayi yapıları, köprü, otopark) zımbalamayı önlemek amacıyla kolona başlık yapılır. Depremde davranışı kötüdür, Türkiye için uygun bir plak tipi değildir. Mutlaka deprem perdeleri düzenlenmelidir. Dişli (nervürlü) döşeme : 40-70 cm aralıklarla birbirine paralel kirişçiklerin (dişlerin) ana kirişlere oturtulması ve üzerine çok ince bir plak yapılması ile oluşturulan bir döşemedir. Dişlerin genişliği 10-15 cm, yüksekliği 25-35 cm civarındadır. Plak 5-7 cm dir. Yükleri ve kenarları büyük hacimlerde kullanılabilir. Hacim dikdörtgen ise bir yönde dişli, kare veya kareye yakın ise iki yönde dişli tercih edilir. Bir yönde dişli döşemenin diş açıklığı 10-12 m, iki yönde dişli döşemenin diş açıklığı 14-15 m olabilir. Dişli döşemelerin depremde davranışı iyi değildir. Mutlaka deprem perdeleri düzenlenmelidir. Asmolen döşeme: Dişler arası asmolen olarak adlandırılan hafif bir malzeme ile doldurulmuş bir veya iki yönde dişli döşemedir. Tavan düz görünür. Asmolen döşemelerin depremde davranışı iyi değildir. Mutlaka deprem perdeleri düzenlenmelidir. Kaset (ızgara) kiriş döşeme: Hacim ortasında kolon istenmeyen çok büyük (sinema salonu, otopark gibi) hacimlerin kapatılmasında kullanılır. Açıklık 15-25 m olabilir. Dişli döşemeler gibi inşa edilir. Dişler yerine normal boyutlu kirşler(tali kirişler) kullanılır. Çevre kirişlere ana kirişler denir, tali kirişler ana kirşlere oturur. lerde büyük burulma momenti oluşur, bu nedenle talı kirişlere nazaran daha geniş(80-100 cm) yapılırlar. Tali kirişler arası 50-150 cm civarındadır. Sistem ağırdır, kolonlara değil, her iki yönde yerleştirilmiş rijit perdelere oturtulmalıdır. Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 150
Döşeme Örnekleri (Fotoğraflar) Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 151
Kirişli döşeme Kiriş kalıbı (donatıhenüz yerleştirilmemiş) Döşeme kalıbı (donatıhenüz yerleştirilmemiş) Kiriş donatıları yerleştiriliyor Kiriş-döşeme kalıbı hazırlanıyor Kiriş donatıları Döşeme donatıları (iki yönde) Kirişli döşeme Kiriş Kiriş Kolon Kiriş donatıları yerleştirilmiş, döşeme donatıları yerleştiriliyor Kat betonu dökülüyor ve sıkıştırılıyor Kalıp söküldükten sonra alttan görünüş Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 152
İki yönde dişli döşeme Diş donatısı Diş kalıbı Kolon filizleri Diş kalıbı Diş donatısı Diş donatıları yerleştirilmiş, plak donatısı henüz yok. Diş kalıpları dizilmiş, ana kiriş donatıları yerleştiriliyor donatısı a An iş k ir İnce plak Plak donatısı Henüz sökülmemiş diş kalıbı Diş donatısı Ana kiriş Kolon İki yönde dişler Eti Lisesi, ESKİ ŞEHİR-Foto: Onur KAPLAN, 2006 Plak donatıları yerleştiriliyor Diş donatısı Kalıp söküldükten sonra alttan görünüş Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 153
İnce plak (yastık kiriş) İki yönde dişler iki yönde dişli döşeme Kirişli döşeme Eti Lisesi, ESKİŞEHİR-Foto: Onur KAPLAN, 2006 Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 154
Yerinde döküm asmolen döşeme Dağıtma dişi Döşeme donatısı (iki yönde) Diş Hafif beton asmolen Sert köpük dolgu malzemesi (asmolen) Bir yönde asmolen döşeme, üstten görünüş(betonlanmamış) Ki l asmolen diş diş Ki l asmolen üstten görünüş(betonlanmamış) alttan görünüş(betonlanmış) Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 155
Prefabrik dişli asmolen döşeme (bir yönde dişli) Prefabrik Diş Kil asmolen Prefabrik diş (kapalıetriyeli) alttan görünüş üstten görünüş Kil asmolen Henüz döşeme donatısı yerleştirilmemiş, betonlanmamış ana kiriş Kil asmolen Diş diş Kil asmolen üstten görünüş Alttan görünüş Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 156
Kirişsiz (mantar) döşemeler Kalın plak kolon Kirişsiz döşeme kolon Foto: İbrahim TORUNOĞLU Döşeme (kalın) tabla başlık kolon Nilson Başlık ve tabla zımbalama riskini önlemek içindir. Ters kesik pramid başlığın kalıp işçiliği daha basittir. Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 157
Kaset kiriş döşeme İnce döşeme Kaset kirişler (Normal kirişler) Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 158
Kaset kiriş döşeme Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2011, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 159