ISSN - 1303-6343 TOTBİD DERGİSİ TÜRK ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ BİRLİĞİ DERNEĞİ DERGİSİ Yılda altı kez yayımlanır / Published six times a year Cilt (Volume) 14 Sayı (Number) 3 Mayıs (May) 2015 Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin yayın organıdır. The Official Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği adına / on behalf of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü / Ownership and Accountability for Contents Sait Ada Editör / Editor Önder Kalenderer Yardımcı Editörler / Associate Editors Melih Güven Vasfi Karatosun Nusret Köse Halil Yalçın Yüksel Teknik Kurul / Technical Board Burak Önvural Ali Turgut Yayın Kurulu / Editorial Board Önder Aydıngöz H. Nevres Aydoğan Semih Aydoğdu Murat Bozkurt Emel Gönen Önder Kılıçoğlu Vecihi Kırdemir H. Yalçın Yüksel Dergide yayımlanan malzemenin telif hakkı Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği ne aittir. 2015 Tüm hakları saklıdır. Material published in the journal is covered by copyright 2015 Journal of the Turkish Society of Orthopaedics and Traumatology. All rights reserved. Yönetim yeri ve adresi / Executive office: Yayın hizmetleri / Publishing services: Yayın türü / Type of publication: Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. Süreli yayın / Periodical İkizdere Sok., No: 21/12, Bayraktar Mah., Ziya Gökalp Cd. 30/31, 06420 Kızılay, Ankara 06670 Gaziosmanpaşa, Ankara, Türkiye Tel: 0 312-431 30 62 Tel: +90 312-436 11 40 Faks (Fax): 0 312-431 36 02 Faks (Fax): +90 312-436 27 16 E-posta (e-mail): info@bayt.com.tr E-posta (e-mail): totbid@totbid.org.tr Bu dergideki yazıların dergi standartlarına uygunluğunun kontrolü, dizimi, İngilizce/Türkçe özetlerin ve kaynakların denetimi, derginin yayına hazırlanması BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. tarafından gerçekleştirilmiştir.
iii YAZARLARA BİLGİ 1. TOTBİD Dergisi, Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği nin yayın organıdır. 2. Dergi, Ortopedi ve Travmatoloji alanında derlemeleri ve olgu sunumlarını Türkçe yayımlar. 3. Dergi her iki ayda bir yayımlanır (Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Eylül, Kasım) ve 6 sayıda bir cilt tamamlanır. 4. Yazılarda bildirilen görüşler ve sonuçlar yazarlara aittir. Dergide yayımlanan yazıların her türlü sorumluluğu (etik, bilimsel, yasal, vb.) yazarlara aittir. Dergide yayımlanan makaleler TOTBİD in resmi görüşünü temsil etmez. Yayımlanmak üzere kabul edilen yazıların telif hakları TOTBİD Dergisi ne aittir. 5. Derlemelerin TOTBİD in Çekirdek Eğitim Programı ve Eğitim Konseyinin (TOTEK) belirlediği 100 Temel Seminer Konusu ile ilintili olması tercih nedenidir. 6. Yazının hazırlanması: Bu derginin yazım kuralları, Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals - International Committee of Medical Journal Editors (http://www.icmje.org) ile uyumludur. Yazı standart Word dosyasında, çift satır aralıklı olarak, kenarlarda en az 2,5 cm boşluk kalacak şekilde yazılmalıdır. Başlık sayfasından itibaren sayfalar numaralandırılmalıdır. Yazının her bölümü yeni bir sayfadan başlamalı ve şu sırayla olmalıdır: başlık sayfası, özet, metin, teşekkür, kaynaklar, tablo ve başlıkları, şekil altyazıları. Başlık sayfaları: İki başlık sayfası hazırlanması gerekmektedir. İlki, a) metnin özlü ve açıklayıcı bir başlığını, b) 35 harfi geçmeyen kısa başlığını, c) tüm yazarların tam isimleri, akademik ve kurumsal ünvanlarını, d) çalışmanın yapıldığı kliniğin veya kurumun adını, e) sorumlu yazarın adresi, telefonu, faks numarası ve e-posta adresini içermelidir. Danışmanlara iletilecek olan diğer başlık sayfası sadece metnin özlü ve açıklayıcı başlığını bulundurmalı, yazarlar ve kurumları hakkında bilgi içermemelidir. Özet: İkinci sayfa Türkçe ve İngilizce olarak 200 kelimeyi aşmamalıdır ve alt başlıksız (bütün) olmalıdır. Özet, çalışmanın amacını ve içeriğini kapsamalıdır. İngilizce özet başlık içermelidir. Özetlere anahtar sözcükler eklenmelidir. Metin: Yazılırken literatür gözden geçirilmeli ve konuyla ilgili önemli makalelerin kapsandığından emin olunmalıdır. Yazarların kişisel deneyimlerini orijinal çizim ve resimlerle aktarmaları önemli ve yol göstericidir. Kaynaklar: Metin içinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır. Yayımlanmamış sonuçlar ve kişisel görüşmeler kaynak olarak gösterilemez. Gerekli olmadıkça 30 dan fazla kaynak gösterilmemelidir. Kaynak kontrolü önem taşımaktadır ve yazarlardan herhangi bir kaynağın tamamının temini istenebilir. Kaynaklar şu şekilde düzenlenmelidir: Süreli yayından makale: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, makalenin adı, derginin Indeks Medicus a göre kısaltılmış adı veya tam başlığı, yıl, cilt sayısı ve ilk ve son sayfa numaraları (Örnek: Ramirez N, Johnston CE, Browne RH. The prevalence of back pain in children who have idiopathic scoliosis. J Bone Joint Surg Am 1997;79(3):364 8.). Kitaptan bir bölüm: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, bölümün adı, editörlerin adı, kitabın adı, basım yeri, basımevi, yıl, bölüme ait ilk ve son sayfa numaraları (Örnek: Milford L. Dislocations and ligamentous injuries. In: Crenshaw AH, editor. Campbell s operative orthopaedics. St. Louis: CV Mosby; 1987. p. 241-57.). Kitap: Tüm yazarların soyadı, isim baş harfleri, kitabın adı, baskısı, basım yeri, basımevi, yıl (Örnek: Colson JH, Armour WJ. Sports injuries and their treatment. 2nd ed. London: S. Paul; 1986.). 7. Tablolar: Yazıda geçiş sırasına göre numaralandırılmalı, her tablonun aynı sayfa üstünde bir başlığı olmalı; tablo içeriğinde derginin sayfa boyutu göz önüne alınmalıdır. Resim ve şekiller: Orijinal olmalı, özenle çizilmeli veya yüksek çözünürlükte fotoğraflanmalıdır. 8. Yazılar elektronik posta ile totbid@totbid.org.tr adresine iletilmelidir.
iv İÇİNDEKİLER Dernek Başkanı ndan... v Editörden... vi Davetli Sayı Editöründen... vii DERLEME / REVIEW Doğuştan çarpık ayak: sağaltıma tarihsel bir bakış...156 Congenital clubfoot: a historical perspective of treatment Nusret Köse, Bartu Sarısözen Doğuştan çarpık ayak epidemiyolojisi...158 Congenital clubfoot epidemiology Rahmi Can Akgün, Orçun Şahin Doğuştan çarpık ayak etiyolojisi...162 Congenital clubfoot etiology Mehmet Akif Altay, Baki Volkan Çetin Doğuştan çarpık ayakta patolojik anatomi ve kinematik...168 Congenital clubfoot pathologic anatomy and kinematics Adnan Sevencan, Erol Göktürk Doğuştan çarpık ayakta klinik değerlendirme ve deformiteler...173 Clinical evaluation and deformities of congenital clubfoot Ahmet Doğan Doğuştan çarpık ayakta sınıflamalar...178 Classifications of congenital clubfoot İsmail Safa Satoğlu, Haluk Berk Doğuştan çarpık ayak Ponseti yönteminin mantığı...182 Congenital clubfoot the logic of Ponseti method Emre Çullu, Ferit Tufan Özgezmez Doğuştan çarpık ayak tedavisinde Ponseti yöntemi uygulama prensipleri...189 Application principles of Ponseti method in the treatment of congenital clubfoot Mustafa Işık, Mehmet Subaşı, Burçin Karslı Ponseti metodu ile tedavi edilen hastalarda ayak abduksiyon cihazı kullanım prensipleri...194 Principles of the use of foot abduction orthosis following the treatment of patients with Ponseti method Altuğ Yücekul, Cemalettin Aksoy Doğuştan çarpık ayakta alçılama sonrası aşilotomi ve tendon transferleri...198 Achilles tendon release and tibialis anterior tendon transfer after primary casting in the treatment of congenital clubfoot Bartu Sarısözen İleri yaş doğuştan çarpık ayak konservatif tedavisi...203 Conservative treatment of the congenital clubfoot at advanced age Timur Yıldırım, Avni İlhan Bayhan, Ayşegül Bursalı Doğuştan çarpık ayakta yumuşak doku cerrahisi...208 Surgical soft tissue treatment in congenital clubfoot Ali Turgut, Önder Kalenderer Doğuştan çarpık ayak; deformitelerin yinelemesi...214 Congenital clubfoot; relapsing of deformities Cemil Yıldız, İsmail Demirkale Doğuştan çarpık ayak rezidüel deformitelerinde kemiksel girişimler...220 Bone procedures for residual or recurrent deformities in patients with treated congenital clubfoot Nusret Köse Doğuştan çarpık ayak Ponseti sonrası gelişmeler...226 Congenital clubfoot advances after Ponseti Murat Oto İdiyopatik olmayan olgular ve sendrom parçası olarak doğuştan çarpık ayak...232 Non-idiopathic (syndromic) pes equinovarus İsmail Türkmen, Koray Ünay Doğuştan çarpık ayak: eksternal fiksatör uygulaması...235 Congenital clubfoot: correction with external fixators İlker Sarıkaya, Mehmet Ali Talmaç, Muharrem İnan Toplantı ve Kongreler TOTBİD Dergisi Sürekli Tıp Eğitimi TTB-STE Değerlendirme Soruları
v DERNEK BAŞKANI NDAN... Değerli Meslektaşlarımız, Çocuk Ortopedisinin sık görülen doğumsal anomalilerinden olan PEV tedavisi, TOTBİD Dergisi nin bu sayısında Prof. Dr. Nusret Köse konuk editörlüğünde irdelenmiştir. PEV tedavisinde son bilgilerin paylaşıldığı bu değerli derlemenin oluşmasında büyük emekleri olan konuk editör ve yazarlara çok teşekkür ederiz. Konu seçimi isabetleri ile, TOTBİD dergisinin birçok meslektaşımız için faydalı bir başucu kaynağı olmasını sağlayan dergi editörümüz Doç. Dr. Önder Kalenderer e ayrıca teşekkür ederiz. Sevgi ve Saygılarımla. Prof. Dr. Sait Ada TOTBİD Başkanı
vi EDİTÖRDEN... Değerli TOTBİD okurları, TOTBİD Dergisi nin 2015 yılı üçüncü sayısında, çarpık ayak (pes ekinovarus) konusu tüm ayrıntılarıyla değerlendirilmiş ve deneyimli hocalarımız tarafından derlenmiştir. Son yıllarda, prenatal ve erken natal dönemdeki tıbbi gelişmelerle birlikte, doğumsal deformitelerde ciddi bir azalma olmuştur. Fakat, çarpık ayak hastası sayısında bir azalma olmamıştır. Bunun yanında, 1980 lerde sıkça kullanılan ve bir süreliğine terk edilen Ponseti yöntemi tekrar popülaritesini kazanmış ve oldukça başarılı sonuçlar elde edilmeye başlanmıştır. Böylece, komplike ve büyük cerrahi girişimlerin yerini daha basit ve fonksiyonel yöntemler almıştır. Bu sayıda, derleme makalelerine katkıda bulunan tüm yazarlara ve bu sayının misafir editörü Sayın Prof. Dr. Nusret Köse ye, katkılarından dolayı teşekkür ederim. Tüm ekip olarak iyi, kaliteli ve güncel derleme makaleleri sunmak ve derneğimizin resmi yayın organı olan TOTBİD Dergisi nin okunurluğunu arttırmak için yoğun çaba sarf etmekteyiz. Saygılarımla. Doç. Dr. Önder Kalenderer Editör
vii DAVETLİ SAYI EDİTÖRÜNDEN... Değerli meslektaşlarım, Çarpık ayak, değişik derecede ciddiyeti olan, kolayca tanı konan ve pek de nadir olmayan bir ayak şekil bozukluğudur; bir hastalık spektrumudur. MR görüntüleme ve üç-boyutlu BT rekonstrüksiyonlarının mümkün olması ile, çarpık ayak pato-anatomisinin anlaşılmasında çok büyük ilerlemeler sağlanmıştır. Dr. Ignacio Ponseti, 50 lerde kendi adıyla anılan tedavi yöntemini geliştirme sürecinde, ameliyat edilen olguların sonuçlarının başarılı olmadığını tespit ettikten sonra, bebeklerin ayağının anatomisini ve fonksiyonunu derinlemesine inceleyerek ve neden daha önceki alçılama metodlarının işe yaramadığını ortaya koyarak, ayağı farklı bir biçimde manipüle etmeye başladı ve başarılı sonuçlar elde etti. Günümüzde, seçkin tedavi yöntemi manipülasyon ve ardışık alçılamadır. Çarpık ayak olgularının çoğu, eğer doğumdan hemen sonra tedaviye başlanmışsa, uygun yapılmış manipülasyon ve alçılama ile düzelir. Manipülasyon ve alçılama tedavisinde başarısızlığın nedeni, genellikle cerrahın, deformitenin gerçek kinematik ve patolojik anatomisine ait yeterli bilgiye sahip olmamasıdır. Öncelikle aile, hastalık, prognoz ve alçılama yöntemi konusunda bilgilendirilmeli, düzelme sonrası uygulanacak breys konusunda tekrar tekrar uyarılmalıdır. Ponseti alçı tedavisine, yaşamın ilk günlerinde başlanmalıdır. Böylece; bağları, eklem kapsülünü ve tendonları oluşturan fibro-elastik yapıdaki bağ dokusunun uzayabilme özelliğinden yararlanılmış olunur. Alçılama, manipülasyon ile elde edilen düzelmenin korunabilmesi için uygulanır; kendi başına düzeltici özelliği yoktur. O nedenle, alçılama öncesi doğru manipülasyonla, kontrakte yumuşak dokular gerdirilerek uzatılmalı ve kemikler arasındaki doğru dizilim elde edilmeye çalışılmalıdır. Bu özel sayının hazırlanabilmesi ve ülkemiz hekimlerine bedelsiz ulaşabilmesi için her türlü desteği sağlayan TOTBİD yöneticileri, ilgililer ve konu yazarlarına teşekkür ederim. Saygılarımla. Prof. Dr. Nusret Köse Davetli Sayı Editörü