MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI SANAYİ SEKTÖR RAPORU 22 MAYIS 2014
RAPOR İÇERİĞİ VE SUNUMU SEKTÖREL TANIM VE SINIFLANDIRMA SEKTÖRÜN TEMEL GÖSTERGELERİ SEKTÖRÜN KÜRESEL KONUMU REKABET UNSURLARI VE DEĞERLENDİRME SWOT ANALİZİ SEKTÖR İÇİN STRATEJİ VE POLİTİKA ÖNERİLERİ FİRMALAR İÇİN ÖNERİLER 2
SEKTÖREL TANIM VE SINIFLANDIRMA NACE.2 SEKTÖREL SINIFLANDIRMA 23 DİĞER METALİK OLMAYAN MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI 23.1 Cam ve cam ürünleri imalatı 23.2 Ateşe dayanıklı (refrakter) ürünlerin imalatı 23.3 Kilden inşaat malzemeleri imalatı 23.4 Diğer porselen ve seramik ürünlerin imalatı 23.5 Çimento, kireç ve alçı imalatı 23.6 Beton, çimento ve alçıdan yapılmış eşyaların imalatı 23.7 Taş ve mermerin kesilmesi, şekil verilmesi ve bitirilmesi 23.9 Aşındırıcı ürünlerin ve başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 3
MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI SANAYİ TEMEL BÜYÜKLÜKLERİ YILLAR GĠRĠġĠM SAYISI TEMEL BÜYÜKLÜKLER ÜCRETLĠ ÇALIġAN ÜRETĠM DEĞERĠ MĠLYON TL KATMA DEĞER MĠLYON TL YATIRIMLAR MĠLYON TL 2004 11.216 138.910 14.415 4.732 1.264 2005 11.148 139.377 18.064 5.017 2.023 2006 11.321 156.936 22.859 7.017 5.689 2007 12.568 166.315 25.067 7.455 3.996 2008 12.679 167.929 26.820 7.348 3.944 2009 12.948 143.707 24.273 6.436 2.964 2010 12.208 180.505 30.884 7.904 3.191 2011 12.982 196.968 38.347 10.138 4.918 MĠNERAL ÜRÜNLER SANAYĠNĠN ĠMALAT SANAYĠ PAYINDAKĠ GELĠġMELER YILLAR GĠRĠġĠM SAYISI ĠÇĠNDE PAYI % ĠSTĠHDAM ĠÇĠNDE PAYI % ÜRETĠM DEĞERĠ ĠÇĠNDE PAYI % KATMA DEĞER ĠÇĠNDE PAYI % YATIRIMLAR ĠÇĠNDE PAYI % 2004 3.99 6,12 5.05 7.07 6.70 2005 3.69 6,14 5.79 8.33 9.98 2006 3.65 6,62 6.03 9.38 10.73 2007 3.97 6,76 6.04 9.43 10.30 2008 3.94 6,62 5.62 7.83 10.85 2009 4.04 6,34 5.77 7.59 8.10 2010 4.07 7,04 5.89 7.96 9.46 2011 3.88 6,88 5,45 7,80 9,91 KAYNAK: TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU, Ġġ ĠSTATĠSTĠKLERĠ 4
MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI SANAYİ ALT SEKTÖRLERİNİN ÜRETİM DEĞERİ İTİBARİYLE PAYLARI YÜZDE CAM VE ÜRÜNLERİ REFRAKTER ÜRÜNLER 27,6 11 4,7 17,3 9,8 1,6 KİLDEN İNŞAAT MALZEMELERİ PORSELEN VE SERAMİK ÜRÜNLER 23,4 4,7 ÇİMENTO KİREÇ ALÇI BETON ÇİMENTO VE ALÇI ÜRÜNLERİ MERMER VE ÜRÜNLERİ DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ KAYNAK: TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU, Ġġ ĠSTATĠSTĠKLERĠ 5
ÜRETİM ENDESKİ 2005=100 SANAYİ ÜRETİMİ; SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ 135,0 125,0 124,8 127,3 115,0 105,0 110,1 107,2 114,4 112,6 112,7 110,2 114,3 111,3 118,8 115,9 95,0 100,0 100,0 99,9 97,0 85,0 75,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İMALAT SANAYİ KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU 6
İSTİHDAM İSTİHDAM ENDEKSİ 2005=100 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 100,0 106,8 102,5 110,3 106,3 107,1 106,0 95,5 93,4 100,1 98,2 105,9 110,1 102,1 104,4 85,0 80,0 75,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İMALAT SANAYİ KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 7
VERİMLİLİK ENDESKİ 2005=100 VERİMLİLİK; KİŞİ BAŞI ÜRETİM ENDEKSİ 2005=100 120,0 117,9 115,0 114,2 116,8 115,6 113,4 110,0 105,0 104,6 107,6 106,3 104,6 111,0 100,0 100,0 103,1 102,2 103,0 104,0 95,0 90,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İMALAT SANAYİ KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 8
MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ DIŞ TİCARETİ YILLAR MĠNERAL ÜRÜNLERĠ ĠHRACAT MĠLYON DOLAR TÜRKĠYE ĠHRACAT MĠLYON DOLAR MĠNERAL ÜRÜNLERĠ ĠHRACAT PAY % MĠNERAL ÜRÜNLERĠ ĠTHALAT MĠLYON DOLAR TÜRKĠYE ĠTHALAT MĠLYON DOLAR MĠNERAL ÜRÜNLERĠ ĠTHALAT PAY % 2005 2.390 73.476 3,25 969 116.774 0,83 2006 2.477 85.535 2,90 1.365 139.576 0,98 2007 3.064 107.272 2,86 1.456 170.063 0,86 2008 3.998 132.027 3,02 1.431 201.964 0,71 2009 3.512 102.143 3,44 1.056 140.928 0,75 2010 3.708 113.883 3,26 1.426 185.544 0,77 2011 3.729 134.907 2,76 1.678 240.842 0,69 2012 3.759 137.710 2,73 1.559 236.545 0,66 KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 9
MİNERAL ÜRÜNLER DIŞ TİCARETİ TÜRKİYE İHRACATI İÇİNDE PAY % 3,5 3,44 3,4 3,3 3,2 3,25 3,26 3,1 3 2,9 2,9 2,86 3,02 2,8 2,7 2,76 2,73 2,6 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 10
MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ DIŞ TİCARET ALT SEKTÖR İHRACAT MİLYON DOLAR KOD ÜRÜN AÇIKLAMASI 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 66 661 662 TaĢ, Alçı, Çimento, A myant, Cam, Seramik vb Maddeden EĢya Kireç, Çimento, Tabii TaĢlar, Asfalt ile Bunlardan EĢya Silisli Fosil Unları ve Benzerlerinden EĢya, Tuğla, Kiremit, Karolar vb.eģya 2.390 2.477 3.064 3.988 3.512 3.708 3.729 3.759 1.186 1.219 1.500 2.122 1.990 2.001 1.840 1.817 464 465 570 634 497 581 657 726 663 Mineral Maddelerden Mamul Diğer EĢya ve Cihazlar 109 108 136 176 148 178 218 234 644 Cam 244 276 359 441 320 373 385 360 665 Zücaciye, Cam EĢya 336 356 422 519 477 482 527 531 666 Çanak-Çömlek 48 51 74 90 77 91 98 88 667 Ġnciler ve Kıymetli TaĢlar 3 2 3 6 3 3 4 3 KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 11
2003=100 122 122 118 131 135 142 134 132 134 137 158 158 164 175 176 170 MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İHRACAT MİKTAR VE DEĞER ENDEKSLERİ 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 MİKTAR ENDEKSİ BİRİM DEĞER ENDEKSİ KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 12
MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İHRACAT PAZARLARI 2005 2012 SIRA ÜLKELER ĠHRACAT PAY % SIRA ÜLKELER ĠHRACAT PAY % 1 ABD 443 18,5 1 IRAK 389 10,3 2 IRAK 225 9,4 2 ABD 337 9,0 3 ĠNGĠLTERE 156 6,5 3 RUSYA 204 5,4 4 ĠTALYA 135 5,6 4 ALMANYA 202 5,4 5 ALMANYA 114 4,8 5 ĠNGĠLTERE 174 4,6 6 ĠSPANYA 114 4,8 6 ĠSRAĠL 173 4,6 7 ĠSRAĠL 96 4,0 7 FRANSA 141 3,8 8 FRANSA 78 3,2 8 AZERBAYCAN 129 3,4 9 KANADA 57 2,4 9 S.ARABĠSTAN 125 3,3 10 KKTC 56 2,4 10 LĠBYA 101 2,7 11 YUNANĠSTAN 53 2,2 11 ĠTALYA 96 2,5 12 RUSYA 53 2,2 12 GÜRCĠSTAN 94 2,5 13 ROMANYA 42 1,8 13 KANADA 81 2,2 14 BULGARĠSTAN 40 1,7 14 BULGARĠSTAN 70 1,9 15 S.ARABĠSTAN 36 1,5 15 BAE 63 1,7 KAYNAK: BM TİCARET VERİ TABANI, TÜİK, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ 13
MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ DIŞ TİCARET ALT SEKTÖR İTHALAT MİLYON DOLAR KOD ÜRÜN AÇIKLAMASI 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 66 661 662 663 TaĢ, Alçı, Çimento, Amyant, Cam, Seramik vb Maddeden EĢya Kireç, Çimento, Tabii TaĢlar, Asfalt ile Bunlardan EĢya Silisli Fosil Unları ve Benzerlerinden EĢya, Tuğla, Kiremit, Karolar vb.eģya Mineral Maddelerden Mamul Diğer EĢya ve Cihazlar 969 1.365 1.456 1.431 1.056 1.426 1.678 1.559 124 287 251 209 173 206 245 222 126 202 181 213 118 165 206 235 206 223 275 296 215 315 400 377 664 Cam 244 306 345 318 250 315 339 321 665 Zücaciye, Cam EĢya 158 185 199 198 162 221 257 203 666 Çanak-Çömlek 80 134 166 164 123 172 195 171 667 Ġnciler ve Kıymetli TaĢlar 30 28 39 33 15 32 36 30 KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, 14
MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI SANAYİNDE TEKNOLOJİ FAALİYETLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GÖSTERGELERİ; HARCAMALAR MİLYON TL YILLAR TOPLAM CARĠ HARCAMA YATIRIM HARCAMASI 2005 31 23 7 2006 43 30 13 2007 43 35 8 2008 44 40 4 2009 51 41 10 2010 53 38 15 2011 64 40 24 KAYNAK: TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU KAYNAK: TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ TESCİL EDİLEN MARKA SAYISI YILLAR YERLĠ YABANCI 2000 342 101 2005 734 144 2006 964 117 2007 3.180 1.136 2008 2.729 959 2009 3.268 1.234 2010 2.642 919 2011 2.451 443 2012 3.648 892 15
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ ÜRETİCİ ÜLKELER MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİNİN İMALAT SANAYİ İÇİNDE KATMA DEĞER PAYI % ÜLKELER 2005 % PAY 2010 % PAY MISIR 11,12 16,10 CEZAYĠR 15,42 14,84 VĠETNAM 9,49 9,23 PORTEKĠZ 9,31 8,40 AVUSTRALYA 6,09 7,21 MEKSĠKA 7,22 6,79 ROMANYA 6,73 6,62 POLONYA 5,55 6,13 ĠSPANYA 8,96 5,96 ÇEK CUMHURĠYETĠ 7,35 5,66 AVUSTURYA 6,11 5,22 ĠTALYA 6,09 5,02 GÜNEY AFRĠKA 5,33 4,97 BELÇĠKA 4,90 4,73 MALEZYA 3,58 3,87 HĠNDĠSTAN 4,52 3,84 FRANSA 3,85 3,73 ENDONEZYA 4,64 3,61 BREZĠLYA 3,22 3,43 ĠNGĠLTERE 3,58 3,40 HOLLANDA 4,17 3,34 JAPONYA 3,52 3,22 ALMANYA 2,99 2,78 TÜRKĠYE 8,33 7,96 KAYNAK: BM UNIDO 16
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ ÜRETİCİ ÜLKELER DÜZCAM OTOCAMI SEKTÖRLER TEKNĠK CAMLAR CAM AMBALAJ CAM EV EġYASI CAM ELYAFI SERAMĠK KAPLAMA MALZEMELERĠ SERAMĠK GEREÇLERĠ ÇĠMENTO HAZIR BETON DOĞALTAġLAR MERMER SAĞLIK ÜLKELER JAPONYA, TAYVAN, ÇĠN, GÜNEY KORE, ABD, FRANSA, ĠRAN, RUSYA, TÜRKĠYE JAPONYA, ÇĠN, FRANSA, ABD ABD, FRANSA, ÇĠN, GÜNEY KORE ABD, FRANSA, LÜKSEMBURG, MEKSĠKA, ÇĠN, TÜRKĠYE FRANSA, ABD, ÇĠN, TÜRKĠYE ABD, ÇĠN ÇĠN, HĠNDĠSTAN, VĠETNAM, ENDONEZYA, TAYLAND BREZĠLYA, MEKSĠKA ĠTALYA, ĠSPANYA, RUSYA, POLONYA, UKRAYNA, ĠRAN, MISIR, B.A.E, S.ARABĠSTAN, FAS TÜRKĠYE ÇĠN, HĠNDĠSTAN, TAYLAND, JAPONYA ĠTALYA, ĠSPANYA, PORTEKĠZ, ALMANYA, FRANSA, POLONYA BREZĠLYA, KOLOMBĠYA, ġġlġ, MEKSĠKA MISIR, B.A.E TÜRKĠYE ÇĠN, HĠNDĠSTAN, JAPONYA, ENDONEZYA, VĠETNAM, G.KORE ABD, BREZĠLYA, MEKSĠKA RUSYA, ALMANYA, ĠTALYA, ĠSPANYA ĠRAN, MISIR, S.ARABĠSTAN, TÜRKĠYE ÇĠN, HĠNDĠSTAN, JAPONYA, ABD, BREZĠLYA, MEKSĠKA ALMANYA, RUSYA, ĠTALYA, ĠSPANYA, FRANSA, POLONYA TÜRKĠYE ÇĠN, HĠNDĠSTAN, ĠRAN, MISIR, ĠTALYA, ĠSPANYA, PORTEKĠZ, BREZĠLYA, ABD, TÜRKĠYE 17
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İHRACATI VE TÜRKİYE NİN PAYI YILLAR DÜNYA MĠNERAL ÜRÜNLER ĠHRACATI MĠLYON DOLAR TÜRKĠYE MĠNERAL ÜRÜNLER ĠHRACATI MĠLYON DOLAR TÜRKĠYE MĠNERAL ÜRÜNLER ĠHRACATI PAY % 2005 105.830 2.390 2,26 2006 120.886 2.477 2,05 2007 137.806 3.064 2,22 2008 151.503 3.998 2,64 2009 122.185 3.512 2,87 2010 141.094 3.708 2,63 2011 160.591 3.729 2,32 2012 163.020 3.759 2,30 KAYNAK: BM TİCARET VERİ TABANI, TÜİK, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ 18
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İHRACATI MİLYAR DOLAR KOD ÜRÜN AÇIKLAMASI 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 66 TaĢ, Alçı, Çimento, Amyant, Cam, Seramik vb Maddeden EĢya 106 121 138 152 122 141 161 163 661 662 663 Kireç, Çimento, Tabii TaĢlar, Asfalt ile Bunlardan EĢya Silisli Fosil Unları ve Benzerlerinden EĢya, Tuğla, Kiremit, Karolar vb.eģya Mineral Maddelerden Mamul Diğer EĢya ve Cihazlar 19 23 26 30 23 25 27 27 17 19 22 25 20 22 25 26 21 25 29 32 24 29 35 36 664 Cam 25 28 32 36 29 34 39 39 665 Zücaciye, Cam EĢya 17 20 22 22 19 23 25 26 666 Çanak-Çömlek 6 7 7 7 6 8 9 9 KAYNAK: BM TİCARET VERİ TABANI, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ 19
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İHRACATÇI ÜLKELER MİYON DOLAR 2005 2012 SIRA ÜLKELER ĠHRACAT SIRA ÜLKELER ĠHRACAT 1 ÇĠN 12.012 1 ÇĠN 38.587 2 ALMANYA 11.173 2 ALMANYA 14.608 3 ĠTALYA 10.386 3 ĠTALYA 11.211 4 ABD 6.761 4 ABD 10.313 5 JAPONYA 6.398 5 JAPONYA 10.136 6 FRANSA 5.359 6 ĠSPANYA 6.430 7 ĠSPANYA 5.345 7 FRANSA 5.493 8 BELÇĠKA 4.266 8 BELÇĠKA 4.234 9 ĠNGĠLTERE 3.159 9 TÜRKĠYE 3.759 10 TÜRKĠYE 2.387 10 POLONYA 3.277 11 ÇEK CUMHUR 2.357 11 ĠNGĠLTERE 2.889 12 KANADA 2.273 12 MEKSĠKA 2.807 13 MEKSĠKA 2.241 13 ÇEK CUMHU. 2.737 14 AVUSTURYA 2.049 14 TAYVAN 2.650 15 POLONYA 1.879 15 HOLLANDA 2.563 DÜNYA 105.830 DÜNYA 163.020 KAYNAK: BM TİCARET VERİ TABANI, TÜİK, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VERİLERİNDEN HESAPLANMIŞTIR 20
DÜNYA MİNERAL ÜRÜNLER SANAYİ İTHALATÇI ÜLKELER MİLYON DOLAR 2005 2012 SIRA ÜLKELER ĠTHALAT SIRA ÜLKELER ĠTHALAT 1 ABD 18.950 1 ABD 17.298 2 ALMANYA 7.238 2 ALMANYA 9.708 3 FRANSA 6.390 3 ÇĠN 8.774 4 ĠNGĠLTERE 4.603 4 FRANSA 7.634 5 JAPONYA 3.951 5 GÜNEY KORE 6.183 6 ĠTALYA 3.536 6 JAPONYA 5.376 7 KANADA 3.452 7 KANADA 5.121 8 GÜNEY KORE 3.281 8 ĠNGĠLTERE 4.741 9 ĠSPANYA 3.150 9 ĠTALYA 4.316 10 BELÇĠKA 3.137 10 RUSYA 4.303 11 ÇĠN 3.033 11 BELÇĠKA 3.632 12 HOLLANDA 2.308 12 TAYVAN 3.566 13 HONG KONG 2.243 13 HOLLANDA 3.275 14 TAYVAN 2.140 14 HONG KONG 2.815 15 MEKSĠKA 1.999 15 MEKSĠKA 2.519 DÜNYA 108.485 DÜNYA 165.055 KAYNAK: BM TİCARET VERİ TABANI, TÜİK, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VERİLERİNDEN HESAPLANMIŞTIR 21
TÜRKİYE NİN ÜRETİM İTİBARİYLE DÜNYA DA DURUMU ALT SEKTÖRLER YIL AVRUPADA SIRA DÜNYADA SIRA DÜZ CAM TRAKYA CAM 2012 4. 6. CAM EġYA PAġABAHÇE 2012 2. 3. CAM AMBALAJ ANADOLU CAM 2012 4. 5. SERAMĠK KAPLAMA MALZEMELERĠ 2011 3. 9. SERAMĠK SAĞLIK GEREÇLERĠ 2011 1. 4. ÇĠMENTO 2012 1. 6. HAZIR BETON 2012 1. 4. DOĞALTAġLAR 2011 1. 3. 22
TÜRKİYE NİN İHRACAT İTİBARİYLE DÜNYA DA DURUMU 3,1 2,9 2,87 2,7 2,5 2,64 2,63 2,3 2,26 2,22 2,32 2,30 2,1 2,05 1,9 1,7 1,5 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 23
MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI SANAYİNDE TEMEL REKABET UNSURLARI DEĞER ZĠNCĠRĠ HAMMADDE VE GĠRDĠ TEDARĠKĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠ FAALĠYETLERĠ PAZARLAMA SATIġ FĠNANSMAN MALĠ YAPI ĠNSAN KAYNAKLARI PĠYASA VE SEKTÖR KOġULLARI BELĠRLEYĠCĠ REKABET UNSURLARI HAMMADDE REZERVLERĠ VE KULLANIMI MADEN VE OCAK ĠġLETMECĠLĠĞĠ KĠMYASALLAR VE ARA GĠRDĠLERĠN ÜRETĠMĠ ÜRETĠM TECRÜBESĠ VE KAPASĠTESĠ ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ VE MAKĠNE EKĠPMAN FĠRMA ÖLÇEKLERĠ ENERJĠ MALĠYETLERĠ ĠġGÜCÜ MALĠYETLERĠ YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI TEKNOLOJĠ BĠLGĠSĠ VE ALTYAPISI ARGE VE ÜRGE HARCAMALARI STANDARD KOYUCU OLMAK DIġ TĠCARET POLĠTĠKALARI VE ANLAġMALARI YURTDIġI PAZARLARDA ÜRETĠM TAġIMACILIK ALTYAPISI VE MALĠYETLERĠ TASARIM KOLEKSĠYON KAPASĠTESĠ VE MARKALAġMA SERMAYE OLANAKLARI YATIRIM KREDĠLERĠ SATIN ALMA VE BĠRLEġMELER NĠTELĠKLĠ VE UZMAN ĠNSAN KAYNAKLARI NĠTELĠKLĠ ĠġGÜCÜNÜN MOBĠLĠTESĠ ĠTHALAT GÖZETĠMĠ ĠÇ PĠYASA GÖZETĠMĠ TEST STANDARDĠZASYON ALTYAPISI YATIRIM TEġVĠK UYGULAMALARI ÇEVRE DÜZENLEMELERĠ 24
RAKİP ÜLKELERİN REKABET ÜSTÜNLÜKLERİ ÜLKELER 1. 2. 3. 4. 5. Üretim Yüksek Kalite Endüstriyel Tarihi ve Teknolojisi ve Kümelenme ve Ġmajı Yüksek Tasarım Geleneksel Ġç ĠTALYA Ara Girdi Sektörde Ġleri Katma Değerli Kapasitesi ve Talep ile Kültürel Üretimine Sahip Entegrasyon Ürünlerin Üretimi MarkalaĢma Yapı Olmak ĠSPANYA PORTEKĠZ POLONYA ALMANYA JAPONYA GÜNEY KORE Ürün Teknolojisi ve NiĢ Alanlarda Ara Girdi Teknolojisine Sahip Olmak Avrupa da Göreceli Ucuz ĠĢgücü Avrupa da Göreceli Ucuz ĠĢgücü Yüksek Teknolojili Üretim Yüksek Teknolojili Üretim Ġleri Teknolojili Ürünlerde ĠhtisaslaĢma ve Üretim Daha Kaliteli ve Yüksek Katma Değerli Ürünlerin Üretimi Yabancı Sermaye Yatırımları (Ġspanya, Ġtalya, Fransa) Yabancı Sermaye Yatırımları (Almanya, Avusturya) Mühendislik ve ARGE Altyapısı Mühendislik ve ARGE Altyapısı Mühendislik ve ARGE Altyapısı Endüstriyel Tasarım Kapasitesi ve GeliĢen Markaları GeliĢen Endüstriyel Tasarım Kapasitesi (Ġtalya, Ġspanya Fransa Etkisi) Zengin Mineral Kaynakları Küresel ġirketler, Markalar ve Güçlü Sermaye Küresel ġirketler, Markalar ve Güçlü Sermaye Kümelenme Küresel ġirketler Markalar Güçlü ARGE Altyapısı ve Geleneği AB üyeliği ve geniģ AB pazarına eriģim, Avrupa Pazarında Üretim Ġçin Coğrafi Merkez Çevre Ülkelere Yatırım ve Yüksek Entegrasyon Asya Ülkelerine Yatırım Kamu nun GeniĢ Teknoloji Destekleri AB Teknoloji Programlarına Katılım ve Alınan Destekler AB nin STA yaptığı üçüncü ülke pazarlarına eriģim Avrupa Ġçinde Lojistik Merkez ve Yeterli Demiryolu Altyapısı ve Bağlantısı Tek AB pazarının Ölçek Avantajı Asya-Pasifik Ġçinde Teknoloji ve Pazar Entegrasyonu Asya-Pasifik Ġçinde Teknoloji ve Pazar Entegrasyonu 25
RAKİP ÜLKELERİN REKABET ÜSTÜNLÜKLERİ ÜLKELER 1. 2. 3. 4. 5. Ucuz ĠĢgücü Kamu nun Çevre Büyük Ölçekli Ve DüĢük Açık ve Çok Büyük Konusunda ÇĠN Firmalar Enerji Kapalı Ġç Talep Kısıtlamalar Kümelenme Fiyatları TeĢvikleri Olmaması HĠNDĠSTAN VĠETNAM ĠRAN MISIR Ucuz ĠĢgücü Ve DüĢük Enerji Fiyatları Ucuz ĠĢgücü Ve DüĢük Enerji Fiyatları Ucuz ĠĢgücü Ve DüĢük Enerji Fiyatları Ucuz ĠĢgücü Ve DüĢük Enerji Fiyatları Zengin Mineral Kaynakları Çin, Japonya, Güney Kore, Tayvan, ABD Yatırımları Zengin Mineral Kaynakları AB ile STA AnlaĢması, ABD ile Nitelikli Sanayi Bölgesi Ġle Serbest Ticaret Olanağı Çok Büyük Ġç Talep ve Büyük Firma Ölçekleri Sanayi ve Yabancı Sermaye TeĢvikleri Ambargonun Yarattığı Yerli Üretim Zorunluluğu- Ġhtiyacı Yeterli Mineral Kaynaklar GeliĢen Teknoloji ve Tasarım Kapasitesi Hızlı GeliĢen Asya Pazarlarına Yakınlık Büyük Ölçekli Yatırımlar Yabancı Sermaye TeĢvikleri ve Yabancı Sermaye Yatırımları Kimyasal ve ara Girdilerde Üretim Kimyasal ve ara Girdilerde Üretim (Yabancı Sermaye) GeliĢen Pazarlara Yakınlık, Demiryolu Altyapısı Ġle EriĢim GeliĢen Afrika Pazarına Yakınlık ve Kolay UlaĢım 26
TÜRK MİNERAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN GÜÇLÜ YÖNLERİ CAM VE CAM EŞYA SERAMİK ÜRÜNLERİ ÇİMENTO HAZIR BETON DOĞALTAŞLAR VE MERMER Teknoloji, üretim, pazarlama ve satış bilgisine sahip insan kaynağı Ölçek ekonomisinde ve en son teknolojilerle üretim yapan kuruluşlar İç ve dış pazarlarda müşteri nezdinde üretim, ürün çeşidi, kalite ve dağıtımda sahip olunan imaj Kişi başına cam tüketiminin düşük olduğu, ancak büyüyen ve gelişen bir iç pazarın varlığı, 1960 lı yıllarda başlayan ihracat geçmişiyle dış ticaret birikimi, Kurumsallık düzeyi yüksek, çağdaş yönetim ilkeleriyle yönetilen ve yurt dışında üretim yapan dünya şirketinin varlığı, Halen maliyet düşürme, verimliliği arttırma ve ihracatı geliştirme potansiyeline sahip olunması Hammadde ve yardımcı hammadde kullanımında yeterli kaynaklar 1990 sonrası yenilenen modern makine parkı ve sahip olunan yüksek üretim teknolojisi (Özellikle Avrupalı rakiplere göre) Karo malzemelerinin, diğer döşeme malzemelerine göre daha uzun ömürlü olması Üretimin ve ürünlerin kullanıcı dostu, çevreci ve geri kazanılabilir olması Hammadde açısından diğer rakip ülkelere göre önemli stratejik avantajlara sahip olması Tüketici pazarlara yakınlık Ürün çeşitliliğinin çokolması Sektördeki bilgi birikimi ve kaliteli insan kaynağı Seramik üreticilerinin örgütlenmesi Seramik Araştırma Merkezi nin sektöre hizmet vermesi Avrupa ya kıyasla işgücü maliyetlerinin daha uygun olması Üretim bilgisi ve tecrübesi Yabancı sermaye yatırımları Ürün ve teknoloji geliştirme kapasitesi Kaliteli ve yüksek rezerv miktarı Tür renk ve desende çeşitlilik Mermer üretim makineleri ve teknolojisinde gelişmeler Güçlü örgütlenme yapısı Dünya sıralamasında önemli olan bir fuara ev sahipliği yapılması 27
TÜRK MİNERAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN ZAYIF YÖNLERİ CAM VE CAM EŞYA SERAMİK ÜRÜNLERİ ÇİMENTO HAZIR BETON DOĞALTAŞLAR VE MERMER Yeni gelişen ve pazarlarda Yeni gelişen ve pazarlarda Aşırı üretim kapasitesi Yeni gelişen ve pazarlarda rekabet edilen rakiplere göre rekabet edilen rakiplere göre Yeni gelişen ve pazarlarda rekabet edilen rakiplere göre yüksek enerji maliyetleri yüksek enerji maliyetleri rekabet edilen rakiplere göre yüksek enerji maliyetleri Ölçek ekonomisi gereği tam Kamyonlar ile taşımadaki tonaj yüksek enerji maliyetleri Sektörel teşvik eksikliği; kapasite ve kesintisiz üretim sınırlamasının taşıma Kayıt dışı kalitesiz üretim (işlenmiş ürün üretimi yapan yapma gerekliliği maliyetlerini (Hazır beton sektöründe) işletmeler için) Türkiye de diğer bazı artırması Şehir içi çalışma (taşıma ve Göreceli ağır iş koşulları gelişmekte olan ülkelere göre Seramik taşımacılığında uygulama) saatlerine ilişkin nedeniyle işgücü temininde yatırım teşviklerinin yetersiz maliyet avantajı getiren yerel yönetimlerin keyfiyeti, sıkıntı kalması demiryollarının, yeterince yasaklama kararları ve yarattığı Kalifiye eleman eksikliği Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan kullanılamaması belirsizlikler İşletme sermayesi noksanlığı kaynaklar yeterli düzeyde Hammaddelerin yanlış ve Kamyonlar ile taşımadaki tonaj Yerli üreticiler arasında sektör olmaması yetersiz kullanılması sınırlamasının taşıma içi haksız rekabet yaratan fiyat Uluslararası pazarda marka Türkiye de diğer bazı maliyetlerini artırması uygulamaları bilinirliğinin henüz istenilen gelişmekte olan ülkelere göre Atıkların boşaltılacağı alanların Yüksek işçilik sigorta prim vb düzeye ulaşmamış olması yatırım teşviklerinin yetersiz yeterli olmaması ve taşıma ödemeleri Özgün tasarımlar yaratmada kalması kısıtları Standardizasyon ve ölçüm önemli altyapı eksiklikleri İleri teknoloji ve katma değeri Araştırma geliştirme Projelere saatleri verilen izinlerinde çalışma yaşanan eksikliği Envanter eksikliği yüksek düz ekran görüntü farklılıkların yarattığı haksız Tasarım ve mimari camları ürünleri (televizyon, rekabet örgütlenmeler ile iletişim dizüstü bilgisayar, masa üstü eksikliği bilgisayar, cep telefonu) Taşımacılık, liman yetersizliği üretilememesi ve pahalılığı Araştırma geliştirme projelerine ayrılan kaynakların yetersiz olması Yeni Kalifiye eleman sıkıntısı Sürekli büyüme ve modernizasyon yatırımları gerekliliğinin yatırım ve üretim maliyetlerini arttırması projelerine ayrılan kaynakların yetersiz olması Yurtdışı pazarlarda yer alan güçlü aracılar karşısında, üretici firmaların pazarlık gücünü kaybetmesi Üst gelir gruplarına yönelik marka yaratılamamış olması Makine teknolojilerinde dışa bağımlı olunması İhtisas gümrüklerindeki laboratuar imkânlarının yetersiz olması Mermer ve doğal taş ruhsatlarının finans kurumlarınca teminat sayılmaması 28
TÜRK MİNERAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN FIRSATLARI CAM VE CAM EŞYA SERAMİK ÜRÜNLERİ ÇİMENTO HAZIR BETON DOĞALTAŞLAR VE MERMER Kentsel dönüşüm, bina yenileme, yeni bina yatırımları ve yüksek binalar ile talep artışı Gelişen pazarlara (Balkanlar, Orta ve Doğu Avrupa, Rusya ve diğer BDT ülkeleri, Orta Doğu) yakınlık Cam tüketiminin ülkenin ekonomik ve sosyal gelişmesine paralel olarak artması Dünyadaki teknolojik gelişmelerin hem cama yeni kullanım alanları açması, hem de katma değeri yüksek ürün ihtiyacını arttırması Sektörün yenilikçi ürün kapasitesi Katma değeri yüksek ileri teknoloji ürünleri olan düz ekran camları özellikle düz cam firmaları için ürün çeşitlendirme ve yeni pazarlara girme olanakları Yeni sürdürülebilirlik, enerji, ısı ve yapı standartları Kentsel dönüşüm, bina yenileme, yeni bina yatırımları ve hızlı kentleşme ile talep artışı Sosyal ve kültürel yapının seramik kullanımını desteklemesi Türk toplumunun seramik kullanım talebinin gün geçtikçe artması Gelişen pazarlara (Balkanlar, Orta ve Doğu Avrupa, Rusya ve diğer BDT ülkeleri, Orta Doğu) yakınlık Komşu ülkelerde karo ve seramik sağlık gereçleri tüketiminin artması Demir çelik endüstrisinde yaşanan teknolojik gelişmelerin, Türkiye de bol miktarda bulunan refrakter ürünlerin kullanımını artırması Sektörün yenilikçi ürün kapasitesi AB nin yaşadığı finansal kriz nedeniyle, üretim potansiyelinin Türkiye ye kayma olasılığı Kentsel dönüşüm, bina yenileme, yeni bina yatırımları, alt yapı yatırımları, büyük projeler ve konut açığı ile talep artışı Depreme dayanıklı, yüksek standartlı çimento ve hazır beton ihtiyacı Yeşil binalar ve yüksek binalarda artış Tüketici pazarlara yakınlık Kentsel dönüşüm, bina yenileme, yeni bina yatırımları ve hızlı kentleşme ile talep artışı Avrupa ülkelerinde çevre düzenlemeleri nedeniyle doğal taş rezervlerinin kullanımında kısıtlamalar ve üretimde düşüş Jeolojik yapısı gereği, verimli yeni rezerv alanlarının var olması ihtimali Dünyada doğal taş ürünlerine talebin her geçen yıl artma eğiliminde olması Dünyada Türk mermerlerinin imaj ve tanınırlığının artması Atölyelerde üretim teknolojisinin hızla yenilenmekte olması 29
TÜRK MİNERAL ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNÜN TEHDİTLERİ CAM VE CAM EŞYA SERAMİK ÜRÜNLERİ ÇİMENTO HAZIR BETON DOĞALTAŞLAR VE MERMER Çin, Doğu Avrupa ve İran, Irak Diğer malzeme ve metallerden İç pazarda yetersiz denetim ile Haziran 2012 tarihinde gibi Orta Doğu ülkelerinden yapılmış banyo gereçlerinin, oluşan haksız rekabet (hazır yayınlanan Başbakanlık yapılan ucuz, düşük kaliteli ve seramik ürünlerinin yerine beton) genelgesinden kaynaklana tasarımlarımızı kopyalayan geçebilmesi Beton santrallerinin sıkıntıların sektörü durma özellikle cam ev eşyası Sektörel entegrasyonda ve kurulmasına yönelik noktasına getirmesi ürünlerin ithalatı, özellikle yan sanayi ve ara İşletmeye geçiş sürecinde pek Uluslar arası dev cam girdiler halkasında eksikliğin çok kurum, kuruluş ve kuruluşlarının pazar hakimiyeti sürmesi, bağımsız yerli ara girdi Bakanlıklardan alınması stratejileri doğrultusunda üreticilerinin olmaması, nihai ürün üreticilerinin ara girdi büyük bir pazar olan Türkiye ye yatırım yapmaları ve çevre ülkelerde devam eden cam yatırımlarının sektörün performansını olumsuz etkilemesi Bölgesel ticaret alanlarının kurulması ve üye olmayan ülkelere yüksek gümrük vergisi uygulamalarının bu bölgelerdeki ülkelere ihracatı olumsuz etkilemesi, Bölgesel politik riskler, pazar kayıpları ve nakliye zorlukları Pazarlarda her bir ülkenin ayrı ürün standardı talep etme eğilimi Üretim ilişkilerinde taraflar arasında uyumsuzluk rekabet gücünü gerilecektir. Yeni bölgesel üretici ülkeler (Mısır, BAE, S.Arabistan, İran) üretim hatları da kurması ile oluşan ölçek kaybı ve ilave maliyet Merdiven altı üreticilerin yaptıkları kayıt dışı üretim Çin menşeli düşük kaliteli ürünlerin yaratmış olduğu haksız rekabet Bölgesel ticaret alanlarının kurulması ve üye olmayan ülkelere yüksek gümrük vergisi uygulamalarının bu bölgelerdeki ülkelere ihracatı olumsuz etkilemesi, Teşvik sisteminin tüm sektörde yaygın olmaması, sadece nihai ürünlerin yatırımına odaklanılmış olması, Mevcut üretim kapasitesi zaten olan aynı ürünlerin yatırımlarına teşvikin sürmesi kısıtlamalar ve uygulamalar Hammaddelere ilişkin ocak ve tesislerin ruhsatlarına ilişkin izin ve temditlerde oluşan belirsizlik Bölgesel politik riskler, pazar kayıpları ve nakliye zorlukları Yeni bölgesel üretici ülkeler (Mısır, BAE, S.Arabistan, İran) gereken izinlerde karşılaşılan zorluklar Kamu kurumlarınca ithal doğal taş kullanımına yönelik eğilim Yargı sürecinde karşılaşılan yetersiz bilirkişilikler ve bu bilirkişiliklerin seçilme yöntemleri Her kademede karşılaşılan bilinçsiz çevre baskısı AB uyum sürecinde ülke gerçekleri ile bağdaşmayan madencilik karşıtı düzenlemelerin oluşması eğilimi Doğal taş sektöründen uzak olan, değişik sektörlerde firmaların bilinçsiz ve hazırlıksız olarak sektöre girme çabaları Türk doğal taşlarını özellikle Çin in ham ve işlenmemiş satın alma eğilimi, işlenmemiş ürün ihracatı ile tek bir pazara oluşan yüksek bağımlılık 30
SEKTÖR STRATEJİLERİ VE POLİTİKALAR DEĞER ZĠNCĠRĠ ARA MALI VE GĠRDĠ TEDARĠKĠ STRATEJĠK HEDEFLER 1. YERLĠ HAMMADDE KULLANIMININ GENĠġLETĠLMESĠ 2. YERLĠ ARA GĠRDĠLERĠN ÜRETĠMĠ VE KULLANIMI 3. YERLĠ ÜRETĠM TEKONOLOJĠSĠNĠN GELĠġTĠRĠLMESĠ 4. ENERJĠ MALĠYETLERĠNĠN DÜġÜRÜLMESĠ ÜRETĠM 5. ĠġGÜCÜ VERĠMLĠLĠĞĠNĠN ARTIRILMASI 6. YÜKSEK KATMA DEĞERLĠ ÜRETĠMĠN ARTIRILMASI VE VERĠMLĠLĠĞĠN YÜKSELTĠLMESĠ TEKNOLOJĠ FAALĠYETLERĠ 7. TEKNOLOJĠ FAALĠYETLERĠNĠN GENĠġLETĠLMESĠ VE DESTEKLENMESĠ PAZARLAMA SATIġ FĠNANSMAN VE MALĠ YAPI ĠNSAN KAYNAKLARI PĠYASA VE SEKTÖR KOġULLARI 8. 2023 YILINDA 7,3 MĠLYAR DOLAR ĠHRACAT YAPILMASI 9. ĠÇ PAZARDA YENĠLĠKÇĠ ÜRÜNLERĠN KULLANIMININ ÖZENDĠRĠLMESĠ 10. YATIRIM KREDĠLERĠ ĠLE SATIN ALMA KREDĠLERĠ OLANAKLARININ ARTIRILMASI 11. NĠTELĠKLĠ VE UZMAN ĠNSAN KAYNAKLARI ĠHTĠYACININ KARġILANMASI 12. ĠTHALAT GÖZETĠMĠNĠN ETKĠNLEġTĠRĠLMESĠ 13. ĠÇ PĠYASA GÖZETĠMĠ VE DENETĠMĠNĠN ETKĠNLEġTĠRĠLMESĠ 14. TEST, ÖLÇME VE SDANDART ALTYAPISININ KUVVETLENDĠRĠLMESĠ 15. YATIRIM TEġVĠKLERĠNDE SEKTÖRÜN ĠHTĠYAÇLARINI GÖZETEN ĠYĠLEġTĠRMELER YAPILMASI VE YURTDIġI YATIRIMLARIN DESTEKLENMESĠ 16. ÇEVRE DÜZENLEMELERĠNDE UYGULAMALARIN ĠYĠLEġTĠRĠLMESĠ 31
FİRMALARA ÖNERİLER 1. HAMMADDE MALĠYETLERĠNĠ AZALTMAK ÜZERE DAHA ÇOK GERĠ KAZANILMIġ HAMMADDE KULLANILMASI 2. YERLĠ ARA GĠRDĠ ÜRETĠMĠ ĠÇĠN YURTĠÇĠ FĠRMALAR ARASI ĠġBĠRLĠĞĠ YAPILMASI YABANCI FĠRMALAR ĠLE ORTAKLILAR YAPILMASI 3. ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠNĠN YERLĠLEġTĠRĠLMESĠ VE GELĠġTĠRĠLMESĠ ĠÇĠN MAKĠNE ÜRETĠCĠLERĠ ĠLE DĠYALOG VE ĠġBĠRLĠKLERĠ KURULMASI 4. YÜKSEK KATMA DEĞERLĠ ÜRETĠM ĠÇĠN KAMU NUN TEYDEB, SANTEZ, ARGE, ODAK PROJE VB PROGRAMLARINA DAHA ÇOK BAġVURU YAPILMASI 5. ENDÜSTRĠYEL TASARIM KAPASĠTESĠNĠN GÜÇLENDĠRĠLMESĠ, YERLĠ VE YABANCI TASARIM OFĠSLERĠ ĠLE ÇALIġILMASI 6. ÜNĠVERSĠTELER ĠLE PROJE ODAKLI TEKNĠK ĠġBĠRLĠKLERĠ SAĞLANMASI 7. TURQUALĠTY VE MARKA DESTEK PROGRAMLARINA (BU PROGRAMLARIN SEKTÖRE UYGUN OLARAK REVĠZE EDĠLMESĠ DE ÖNERĠLMĠġTĠR) DAHA ÇOK KATILIM 8. YURTĠÇĠ VE YURTDIġINDA ORTAK DEPO, LOJĠSTĠK VE TAġIMACILIK FAALĠYETLERĠ ĠÇĠN ĠġBĠRLĠKLERĠ YAPILMASI 9. YURTDIġI HEDEF PAZARLARDA ÜRETĠM VE PAZAR KANALI YATIRIMLARI YAPILMASI 10. YURTDIġI ġġrket, ÜRETĠM TESĠSĠ, MARKA VE PAZAR KANALI SATIN ALINMASI 11. NĠTELĠKLĠ ĠNSAN KAYNAKLARI ĠÇĠN FĠRMA BÜNYESĠNDE UYGULAMALI EĞĠTĠM ĠÇĠN OLANAKLAR YARATILMASI 12. YURTDIġI PAZARLARDA ÜRÜN STANDARTLARI ÇALIġMALARININ YAKINDAN ĠZLENMESĠ VE UYUMU 13. YENĠLENEBĠLĠR ENERJĠ KAYNAKLARININ DAHA ÇOK KULLANIMI 14. ALTERNATĠF YAKITLARIN (ENDÜSTRĠYEL ATIKLARIN VB.) DAHA ÇOK KULLANILMASI 15. ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠNĠN ARTIRILMASI; ÜRETĠM SÜRECĠNDE AÇIĞA ÇIKAN ISI ENERJĠSĠNĠN ELEKTRĠK ENERJĠSĠNE ÇEVRĠLEREK KULLANILMASI, 16. TÜM ÜRETĠM TESĠSLERĠNDE ĠYĠLEġTĠRMELER, VERĠMLĠLĠK ARTIġI VE MODERNĠZASYONLAR ĠLE TEMĠZ VE YEġĠL TEKNOLOJĠ KULLANIMI 17. SÜRDÜRÜLEBĠLĠRLĠK RAPORLARI HAZIRLANMASI VE HER YIL ULUSLARARASI NĠTELĠKTE YAYINLANMASI 32