Binalarda Enerji Kimlik Belgesi www.onurenerji.com.tr Onur Enerji 3/19/2012
1. Enerji Kimlik Belgesi Nedir? Enerji Kimlik Belgesi, binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren; 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında hazırlanan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğine göre binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasını sağlamak için düzenlenen bir belgedir. Enerji Kimlik Belgesi, düzenlemek üzere yetki belgesi bulunan ve meslek odalarından alınmış Serbest Müşavir Mühendis belgesine sahip olan mühendisler veya mimarlar da yeni yapılan binalara Enerji Kimlik Belgesi verebilir. Enerji Kimlik Belgesi, enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır ve ilgili idarece onaylanır. Enerji Kimlik Belgesi, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesiyle birlikte alınmalıdır. Mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden 02.05.2017 tarihine kadar Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir. Enerji Kimlik Belgesi düzenleme tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir. Aşağıda belirtilen binalar dışında tüm yapılar Enerji Kimlik Belgesi alması zorunludur. Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri olan binalar, Planlanmış kullanım süresi iki yıldan az olan binalar, 50 m2 nin altında toplam kullanım alanına sahip olan binalar, Atölyeler, Seralar Isıtılması soğutulmasına ihtiyaç duyulmayan yaşam alanı olarak düşünülmeyen, depo, ardiye, ahır, ağıl gibi binalarda İmar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş alanların dışında kalan ve toplam inşaat alanı 1.000 m2 den az olan binalar. Sayfa 1
Enerji Kimlik Belgesi binanın tamamı için hazırlanmalıdır. Ayrıca, isteğe bağlı olarak, kat mülkiyetini haiz her bir bağımsız bölüm veya farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebilir. Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesinden, yetkili kuruluşun ilgili personeli ve yetkili kuruluş adına kuruluşun sahibi veya yöneticisi müteselsilen sorumludur. Binalar veya bağımsız bölümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme ile ilgili iş ve işlemlerde enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olması şartı aranır. Binanın veya bağımsız bölümün satılması veya kiraya verilmesi safhasında, mal sahibi enerji kimlik belgesinin bir suretini alıcıya veya kiracıya verir. Enerji Kimlik Belgesi bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya enerji yöneticisin muhafaza edilir, bir nüshası da bina girişinde rahatlıkla görülebilecek bir yerde asılı bulundurulur. Enerji Kimlik Belgesi, binanın yıllık birincil enerji ihtiyacının değişmesine yönelik herhangi bir uygulama yapılması halinde, bu Yönetmeliğe uygun olacak şekilde bir yıl içinde yenilenir. Proje müellifleri; yapımın eksik veya hatalı olması veyahut standartlara uygun olmaması halinde ise, varsa yapı denetim kuruluşu ve yüklenici veya yapımcı firma, yetkileri oranında sorumludur. Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor ise, bina sahibi, yöneticisi veya varsa enerji yöneticisi veya işletmeci kuruluş doğrudan sorumlu olur. Bu Yönetmeliğe uygun tasarım ve uygulaması yapılmayan binalara yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi verilmesi durumunda, ilgili idareler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşları sorumlu olur. 2. Bina Enerji Performansı Nasıl Belirlenir? Bina enerji performansı 4 aşamada belirlenir. I. Binanın m2 başına düşen yıllık enerji tüketimi II. Bu değere göre CO2 salımını III. Bu değerlerin referans bir binanınki ile kıyası IV. Kıyaslama sonucuna göre binanın A-G arası bir enerji sınıfına yerleştirilmesi 2.1 Yıllık Enerji Tüketimi Enerji Kimlik Belgesi düzenlenirken binanın yıllık enerji tüketimi : Isıtma Enerjisi Soğutma Enerjisi Aydınlatma Enerjisi Sıcak Su üretim Enerjisi olarak elde edilir. Sayfa 2
Bina enerji performansı hesaplama yöntemiyle(bep-hy); Binada enerji tüketimine etki eden tüm parametrelerin, binaların enerji verimliliğine etkisini değerlendirerek enerji performans sınıfı belirlenir. Bina enerji performansı değerlendirirken kullanılan yöntem basit saatlik dinamik, AB standartları ile, gerekli görülen durumlarda ASHRAE ve Türk standartlarından yararlanılarak oluşturulmuştur. Basit saatlik dinamik yöntemi, Binanın ısıtma-soğutma için gereken net enerji ihtiyacını ve bu ihtiyacın karşılanacağı sistemlerin tüketimini saatlik olarak hesaplar. Net enerjiyi karşılayacak kurulu sistemlerden olan kayıpları ve sistem verimlerini de göz önüne alarak binanın toplam ısıtma-soğutma enerji tüketiminin belirlenmesini, Havalandırma enerjisi tüketiminin belirlenmesini, Binalarda günışığı etkileri göz önüne alınarak, günışığından yararlanılmayan süre ve günışığının etkili olmadığı alanlar için aydınlatma enerji ihtiyacının ve tüketiminin hesaplanmasını, Sıhhi sıcak su için gerekli enerji tüketiminin hesaplanmasını kapsamaktadır. Sayfa 3
Tablo 1: Birincil Enerjiye Göre Referans Göstergesi (kwh/m 2.yıl) Bina Tipleri Kullanım Amaçları 1.Isıtma 2.Isıtma 3.Isıtma 4.Isıtma Konutlar Tek ve İkiz Aile Evleri 165 240 285 420 Apartman Blokları 180 255 300 435 Hizmet Binaları Ofis ve Büro Binaları 240 300 360 495 Eğitim Binaları( okullar yurtlar,spor 180 255 300 450 tesisleri vb.) Sağlık Binaları 600 600 600 600 (Hastaneler, huzurevleri,yetiştirme yurtları, sağlık ocakları vb.) Ticari Binalar Otel, Motel, Restoran 540 540 540 540 Alışveriş Ve Ticaret Merkezleri 750 750 750 750 2.2 CO2 Salımını Birincil enerji olarak belirlen tüketim değerlerine bağlı olarak CO2 salımı hesaplanır. Bu hesaplamalarda Yenilenebilir enerji kaynakları kullanımıda kullanılmaktadır. Enerji Kimlik Belgesi düzenlenecek binanın hesaplanan enerji tüketim miktarı ve CO2 Salımı, referans binanın değerleriyle karşılaştırılır. Bina Tipleri Tablo 2: Sera Gazı Referans Göstergesi (SRG) (kg eşd.co 2 /m 2.yıl) Kullanım Amaçları 1.Isıtma 2.Isıtma 3.Isıtma Konutlar Tek ve ikiz aile evleri 28 40 47 70 Apartman Blokları 30 43 50 73 Hizmet Binaları Ofis ve Büro Binaları 40 50 60 80 Eğitim Binaları( okullar yurtlar,spor tesisleri vb.) Sağlık Binaları( Hastaneler, huzurevleri,yetiştirme yurtları, sağlık ocakları vb.) 30 45 50 75 120 120 120 120 Ticari Binalar Otel, Motel, Restoran vb 100 100 100 100 Alışveriş Ve Ticaret Merkezleri 150 150 150 150 4.Isıtma
2.3. Referans Bina ile Kıyaslama Enerji Kimlik Belgesi düzenlenirken kıyaslanacak refreans bina yeri ve iklim verileri, geometrisi, bina kabuğu, mekanik sistemleri, bina kabuğu, mekaniksel sistemleri, aydınlatma sistmeleri, sıcak su sistemi, yenilenebilir enerji ve kojenerayon sistemi açısından bazı benzerliklere taşıması gerekmektedir. Hesaplama programına aynı özellikler için hem gerçek hem de referans bina için tek sefer girilerek iki kez çalıştırılır. Enerji Kimlik Belgesi verilecek binanın net enerji ihtiyacı olmasına rağmen hesaplardan ortaya çıkmaması durumunda, bina karakteristiği referans bina ile aynı alınır. Tam tersi bir sonuç alındığında, hesaplanan net enerji ihtiyacı karşısında yetersiz kalması durumunda, ihtiyacın karşılanamayan kısmını karşılamak üzere, hayali bir sistem atanır. Bu hayali sistemin özellikleri, referans binadaki ilgili sistem ile aynıdır. Enerji Kimlik Belgesi düzenlemelerinde kıyaslanacak referans bina aşağıda belirtilen özelliklere sahip olmalıdır. A. Yeri ve İklim Verileri Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina ile İklim verileri Yönlendirme Yer olarak benzer özellikleri taşımalıdır. B. Geometri Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina ile aynı; Geometri Kat sayı ve toplam alanı toplamaları Plan Çatı tipleri özelliklere sahip olmalıdır. Sayfa 1
C. Bina Kabuğu Enerji kimlik belgesi düzenlemelerinde opak ve saydam bileşenler TS825 zorunlu standardına uygun olmalıdır. Referans bina kabuğu minimum TS825 standardına uygun olacaktır. Gerçekte yapılacak ve enerji kimlik belgesi düzenlenecek bina kabuğu ise TS825 standardının minimum değerinden daha iyi olmasının önünde herhangi bir engel yoktur. D. Mekanik Sistemler Referans bina yasal mevzuatların izin verdiği minimum verim değerlerine göre tanımlanan sistem ; Isıtma sisteminde yakıt olarak doğalgaz Merkezi ısıtma sistemi Havalandırma doğal havalandırma Konut dışı binalar da havalandırma mekanik Soğutma sistemi bireysel sistem Konut dışı binada soğutma sistemi merkezi sistem özelliklerini bulundurmalıdır. E. Aydınlatma Sistemi Aydınlatma için tanımlanan minimum parametrelere sahip hacmin aydınlatma sistemi direkt kabul edilir. Tablo:3 Bina hacimlerinde ışık yansıtma katsayısı Tavan ışık yansıtma katsayısı (ρt) %70 Duvar Işık yansıtma katsayısı (ρd) %50 Sayfa 1
Tablo:4 Yapma aydınlatma sistemi için lambalar Konut Binalar Kompakt Fluoresan Lamba %30 Enkandesan Lamba %70 Ticari Binalar Tüp fluoresan Lamba %70 Enkandesan Lamba %30 Yapma aydınlatma sistemi elle kontrol edildiği, gün ışığı geçisinin zayıf olduğu durumda Gün ışığı Bağımlılık faktörü (FD değeri) için hacim türüne bağlı olarak kullanılacak değerler tablo 5 de ibelirtilmiştir.asıl binalarda ise FD hesaplanarak elde edilir. Tablo 5: FD değeri için hacim türüne bağlı olarak kullanılacak değerler Aydınlık Düzeyi (lux) Enlem 36 37 38 39 40 41 300 0,83574 0,83808 0,84042 0,84276 0,84510 0,84744 500 0,87904 0,88092 0,88280 0,88468 0,88656 0,88844 750 0,91440 0,91574 0,91708 0,91842 0,91976 0,92110 F. Sıcak Su Sistemi Enerji Kimlik Belgesi yasal mevzuatların izin verdiği minimum verim değerlerine göre tanımlanan sistem: Referans konut binasında sıcak su sistemi için doğalgazlı şofben Referans konut dışı binada merkezi sıcak su sistemi özelliklerini bulundurmalıdır. Referans bina için seçilen sistemler için yönetmelik ve standartların izin verdiği minimum verim değerleri seçilmiştir. Sayfa 2
G. Yenilenebilir Enerji ve Kojenerasyon Sistemi Enerji kimlik belgesi düzenlemelerinde Referans bina yenilenebilir enerji veya kojenerasyon sisteminin kullanılmadığı kabulü yapılmıştır. Yenilenebilir enerji kullanımı için minimum oran verilmesi halinde yönetmelik revizyonunda referans bina tanımına yansıtılacaktır. 2.4. Binanın Sınıflandırılması Enerji Kimlik Belgesi düzenlenirken bina sınıflandırılmasında aşağıda ki basamaklar izlenir. I. Gerçek bina için yapılan hesaplamanın aynısı, hayali referans bina için de yapılır. II. Hesaplamaların sonuçları karşılaştırılarak, gerçek binanın enerji performansı referans binanınkine oranlanır. III. Elde edilen orana göre, binanın enerji sınıfı belirlenir. IV. İşlem sonucunda bina için enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olur. Referans bina ile aynı değerlere sahip bir binanın Ep değeri 100 dür, Referans bina D sınıfının üst sınırına yerleşmektedir. Sayfa 3
Enerji Sınıfı Tablo 6: Enerji Sınıfları ve Enerji Performans Aralıkları Ep Aralıkları A 0-39 B 40-79 C 80-99 D 110-119 E 120-139 F 140-174 G 175 Enerji Sınıfı A B C D E F G Tablo7: Birincil Enerji Tüketimlerine Göre Enerji Sınıfı (EP) (kwh/m 2.yıl) Birincil Enerji Tüketimlerine Göre Enerji Sınıfı Endeksi (EP) EP<0,4*RG 0,4*RG EP>0,8*RG 0,8*RG EP<RG RG EP<1,20*RG 1,20*RG EP<1,40*RG 1,40*RG EP<1,75*RG 1,75*RG EP Sayfa 4
Tablo 8: Nihai Enerji Tüketimlerine Göre Sera Gazı Emisyon Sınıfı Endeksi (SEG) (kg eşd.co 2/m 2.yıl) Enerji Sınıfı A B C D E F G Nihai Enerji Tüketimlerine Göre Sera Gazı Emisyonu Sınıfı Endeksi (SEG) SEP<0,4*SRG 0,4*SRG SEG>0,8*SRG 0,8*SRG SEG<SRG SRG SEG<1,20*RG 1,20*SRG SEG<1,40*SRG 1,40*SRG SEG<1,75*SRG 1,75*SRG SEG 3. Bina Enerji Performansı Yazılımı (BEP-TR) BEP-TR, ulusal hesaplama yönteminin İnternet tabanlı yazılımıdır. Yalnızca kayıtlı kullanıcılar tarafından kullanılan sistemin kayıtlı kullanıcıları, Bakanlık, yerel yönetimler, akredite olmuş Serbest Mühendis Müşavirler veya Enerji Verimliliği Danışmanlığı firmaları ve EKB uzmanlarıdır. Girilen bilgiler Bakanlık kontrolünde olan merkezi veritabanında depolanır. Böylece Türkiye de binalar ile ilgili ayrıntılı bir takip sistemi ve veritabanı oluşturulmaktadır. Bakanlık, sistemdeki bütün kullanıcıları ve işlemleri tanımlar, kontrol eder, denetler. İstediği zaman istediği yere müdahale edebilir. Yerel yönetimler, yeni projelere ait EKB leri kontrol eder ve onaylarlar. BEP-TR yalnızca kayıtlı kullanıcılar tarafından kullanılabilir. Sayfa 5
Sistemin kayıtlı kullanıcıları, Bakanlık, yerel yönetimler, akredite olmuş Serbest Mühendis Müşavirler veya Enerji Verimliliği Danışmanlığı firmaları ve EKB uzmanlarıdır. Bakanlık, sistemdeki bütün kullanıcıları ve işlemleri tanımlar, kontrol etme, denetleme ve müdahale etme hakkına sahiptir. BEP-TR kullanıcıları Yerel yönetimler, Firmalar, EKB uzmanları olarak ayrılırlar. Yerel yönetimler Yeni projelere ait EKB leri kontrol eder ve onaylar. Firmalar Yürütülen projelerini takip ve kontrol ederler. EKB uzmanları Binalara enerji kimlik belgesi düzenler. Binanıza Enerji Kimlik Belgesi almak için: www.onurenerji.com.tr/enerji-kimlik-belgesi adresinden talep formununu doldurarak bize iletebilirsiniz. Onur Eneri iletişim www.onurenerji.com.tr www.facebook.com/onurenerji www.twitter.com/onurenerji Telefon: (0232) 461 58 30 Fax: (0232) 461 58 38 E-mail: iletisim@onurenerji.com.tr Adres: 1586/14 Sok. No:3 Kat:1 Başak Sigorta İş Merkezi 35010 Bayraklı/İzmir Sayfa 6