BİNALARDA ENERJİ PERFOMANSI YÖNETMELİĞİ B.İ.B. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Enerji Komisyonu Başkanlığı
AB 2002/91/EC Konsey Direktifi Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği 05.12.2008 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu 02.05.2007
KAPSAM Mevcut ve Yeni Binalar Konut, Ticari, Hizmet Amaçlı KAPSAM DIŞI Mevcut ve Yeni Binalar Mimari tasarım, Isı yalıtımı, Mekanik tesisat, Otomasyon, Aydınlatma, Yenilenebilir enerji kullanımı, Kojenerasyon sistemleri Sanayi binaları, Kullanım ömrü 2 yıldan az olan binalar, Asgari performans kriterlerini, Enerji performansı hesaplama usullerini, Enerji Kimlik Belgesi Düzenlenmesini, Bina denetleme ve periyodik kontrollerini, Yetkilendirmeleri, Yetkilerin Düzenlenmesini Toplam kullanım alanı 50 m 2 nin altında olan binalar, Isıtma ve soğutmasına ihtiyaç duyulmayan depo, ardiye, atölye vb. binalar
İLKELER Yeni bina tasarımında ve mevcut binaların proje değişikliğinde, Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınacak, Binanın mimari, mekanik ve elektrik projeleri, diğer yasal düzenlemeler yanında, enerji ekonomisi bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, ilgili idare tarafından yapı ruhsatı verilmeyecek, Yönetmelik esaslarına uygun projesine göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde, tesbit edilen eksiklikler giderilinceye kadar binaya, ilgili idare tarafından yapı kullanım izin belgesi verilmeyecek, Yönetmelikte tanımlanmamış olan ve açıklık gereken hususlar hakkında, Türk Standartlarının güncel halleri, olmaması halinde ise, Avrupa Standartlarının güncel halleri kullanılacaktır, Yönetmeliğin uygulanmasında proje, yapım, denetim ve diğer konularda tereddüte düşülen hususlarda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yazılı görüşü alınacak.
GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLAR GÖREVİ YETKİSİ SORUMLULUĞU Tasarımcı Mühendis ve Mimarlar E.K.B.D. Yetkili Kuruluşlar BEP Yönetmeliğine uygun tasarım yapmak BEP Yönetmeliğine uygun E.K.B. düzenlemek Projenin eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde, Hatalı E.K.B. düzenlenmesi halinde, İlgili İdareler, Yapı denetim Mekanizmaları Yatırımcı Kuruluşlar BEP Yönetmeliğine uygun olmayan projelerin onaylanmaması, binalara ruhsat verilmemesi BEP Yönetmeliğine uygun bina talepleri Uygun olmayan projelerin onaylanması hali, Uygun olmayan binalara ruhsat verilmesi halinde, Yönetmeliğe aykırı tasarım ve yapım talepleri halinde, Bina sahipleri, yöneticileri, işletmeciler Uygulamacılar, üreticiler BEP Yönetmeliğine uygun işletme ve raporlama BEP Yönetmeliğine uygun projelerin hayata geçirilmesi Yönetmeliğe aykırı işletme ve kontrollerin yapılmaması halinde, Yönetmeliğe aykırı imalat yapılması halinde.
BİNA ENERJİ PERFORMANSI Isıtma, soğutma, havalandırma, sıcak su, otomatik kontrol Bina ve Tesisat Yalıtımı Aydınlatma Ne kadar enerji tüketimi? Ne kadar CO 2 salımı?
MİMARİ PROJE TASARIMI VE UYGULAMA Güneş, nem ve rüzgar etkisi de dikkate alınarak, doğal ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma imkanlarından azami derecede yararlanılmalıdır, Binanın yapılacağı yerin yenilenebilir enerji kaynak kullanım imkanlarının araştırılmalı, oluşturulacak raporlar doğrultusunda alternatif mimari çözümler değerlendirilmelidir. Mevcut binaların dış kabuğu, binanın enerji performansını olumsuz etkileyecek şekilde değiştirilemez.
BİNA ISI YALITIMI Bina kabuğunu oluşturan, duvar, döşeme, balkon, konsol, taban, tavan, çatı ve pencere/duvar birleşimleri ısı köprüsü oluşmayacak şekilde yalıtılacaktır, Yapı ve yalıtım malzemelerinin standarda uygunluğuna dikkat edilecektir, Asgari hava sirkülasyonu ve sızdırmazlık uygulamaları yapılacaktır, Yönetmelikte belirtilmeyen hususlarda TS 825 standardına uyulacaktır, TS 825 standardında belirtilen hesap metoduna göre, yetkili makina mühendisi tarafından hazırlanan "ısı yalıtımı projesi" hazırlanacaktır.
MEKANİK TESİSAT YALITIMI Isıtma, soğutma, havalandırma ve klima tesisatında kullanılacak olan borular, kollektörler ve bağlantı malzemeleri, vanalar, havalandırma ve iklimlendirme kanalları, sıhhi sıcak su üreticileri ve depolama üniteleri, yakıt depoları ve benzeri mekanik tesisat ekipmanları, ısı ve/veya ses yalıtım malzemeleri ile yalıtılır, Soğuk su ve soğutma tesisatlarındaki borular ve soğuk akışkan taşıyan klima kanalları, ısı kazançları ve yoğuşma riskini önlemeye yönelik olarak iki ayrı hesaplama yöntemi sonucunda elde edilen en büyük kalınlık değeri esas alınarak dıştan yalıtılır.
ISITMA SİSTEMLERİ Toplam kullanım alanının 1.000 m 2 den büyük yeni yapılacak binalarda merkezi ısıtma sistemi yapılacaktır, Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezi veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılacaktır, Merkezi ısıtma ve/veya kullanım alanı 250 m 2 nin üstünde olup bireysel ısıtma sistemine sahip gaz yakıt kullanılan binalarda; yoğuşmalı tip ısıtıcı cihazlar kullanılacaktır, Merkezi ısıtma sistemlerinde, kazana geri dönüş su sıcaklığı ile dış hava sıcaklık kontrolünü yaparak sistem ekonomisi sağlayacak sistemler kullanılacaktır.
ISITMA SİSTEMLERİ Teshin merkezlerinde, kazanların ve buna bağlı cihazların verimliliğe engel olmayacak şekilde dizayn edilmesi, yakıt türlerine göre merkezin havalandırılmasının önemi, bacaların dizaynı ve hesaplamalarına uygun olarak yapılmasının sağlanması gerekmektedir, Isıtma sisteminde kullanılan katı yakıtlı kazanlardan 15 yılını, sıvı ve gaz yakıtlı kazanlardan 20 yılını dolduran kazanların değişimleri gerekmektedir, Kazanların, yakıt cinsine göre dönüşümleri verimlerinde düşüşe sebep olacak ise bu dönüşümler yapılamaz, Bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisi, ısıtma sistemlerinin, ilgili yönetmelik ve/veya standartlarda belirtilen periyodik kontrolleri, testleri ve bakımlarını yaptıracaklar.
SOĞUTMA SİSTEMLERİ Soğutma ihtiyacı 500 kw dan ve soğutulacak toplam kullanım alanı 2000 m 2 den büyük olan ticari ve hizmet amaçlı yeni yapılacak binalarda merkezi soğutma sistemi tasarımları yapılacaktır, Soğutma sistemleri tasarımında, soğutma guruplarının kısmi yüklerde bile yüksek verimlerle çalışacak sistemler seçilecektir, Soğutma sistemi işletmecisinin, eğitime katılarak belge alması zorunludur. Soğutma sisteminde kullanılan cihaz ve ekipmanlardan 20 yılını dolduran sistemlerin iyileştirilmesi veya değişimleri şarttır.
HAVALANDIRMA VE İKLİMLENDİRME SİSTEMLERİ Konut dışı amaçlı kullanılan bir binada, çok farklı kullanıma sahip mekanlar veya mekan gruplarının havalandırılması için bağımsız sistemler kurulabilir, Hava kanalları, klima santraları ve santralarda kullanılacak filitreler çok önemi olup verimliliği artıracak tedbirlerin alınması gerekir, İklimlendirme sistemleri değişken insan yüküne bağlı olarak değişken hava debili çalışacak şekilde iç hava kontrolü sağlayacak mekanik tesisatla donatılır, Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin, bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisinin sorumluluğu altında, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutularak raporlanması şarttır.
SICAK SU HAZIRLAMA SİSTEMLERİ Kullanım alanı 1000 m 2 nin üzerindeki oteller, hastaneler, yurtlar ve benzeri konaklama amaçlı konut harici binalar ile spor merkezlerinde merkezi sıhhi sıcak su sistemi planlanacaktır, Merkezi sıhhi sıcak su hazırlama ekipmanlarının da TS EN 89 standardında belirtilen ısıl performansa sahip olmalıdır, Merkezi sıhhi sıcak su sistemlerinde cihaz ve dağıtım hatları yalıtımlı olmalı ve her yıl bina işletmecisi tarafından kontrol ettirilerek raporlanmalıdır.
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ Yakıt tasarrufu için sıvı ve gaz yakıtlı kazanlarda otomatik kontrol sistemi yapılacaktır, Merkezi ısıtma ve/veya soğutma sistemine sahip binalar, her odanın sıcaklığını ayrı ayrı düzenleyecek otomatik cihazlarla donatılacaktır, Konut olarak kullanılan binalar hariç olmak üzere binalarda, aydınlatma kontrolü zamana, gün ışığına ve kullanıma göre yapılacaktır, Konut hariç 5000 m 2 'nin üzerindeki binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma için, bilgisayar kontrollü bina otomasyon sistemi kurulacaktır, Yeni yapılacak binalarda enerji tükettiklerini ayrı ayrı ölçülebilecek enerji analizörleri ve/veya pay ölçerler kullanılacaktır.
AYDINLATMA SİSTEMLERİ Binalarda gün ışığından azami derecede faydalanmak ve gereksiz yapay aydınlatmadan kaçınılacaktır, Doğal aydınlatma yeterli olduğunda, zaman ayarlı veya insan mevcudiyetini algılayan cihaz ile yapay aydınlatmanın otomatik olarak devreye girmesi zorunludur, Sistemlerde kullanılacak tüm elektrikli cihazların verimli seçilmesi gerekir, Binalarda kullanılan lambaların özellikleri yandaki tablodan seçilecektir, Binanın toplam enerji tüketimi içerisindeki aydınlatma enerjisi payının hesaplanmasında EN15193 standardında verilen hesap yöntemi kullanılacaktır. Yüksek Basınçlı Sodyum Metal Halojenur Endiksiyon Aydınlatmalı Boru Şeklinde Fleurosan Bütün çeşitleri ve sınıfları. Bütün çeşitleri ve sınıfları. Bütün çeşitleri ve sınıfları. 26 mm çapında (T8) lambalar, 16 mm çapında (T5) ve 11 W üzerinde sınıflandırılmış yüksek verimli kumanda dişlisine sahip lambalar ve (T12) lineer 2400 mm uzunluğunda fleurosan lambalar. Kompakt Fleurosan 11W üzerindeki bütün sınıfları ve enerji verimliliği 50 lümen/devrewatt tan büyük olan bütün çeşit ve sınıfları. Diğer Lambanın enerji verimliliği 50 lümen/devrewatt tan büyük olan bütün çeşit ve sınıfları.
AYDINLATMA SİSTEMLERİ Ülkemizde aydınlatmada çok yaygın olarak, normal flamanlı ampuller kullanılmaktadır. Bu enerji verimliliği için kötü bir aydınlatmadır. Normal flamanlı ampuller göre, floresanlar 5-10 katı, kompakt floresanlar 4-5 katı daha verimlidir. Ayrıca kullanım ömrü 10 misli fazla olan floresanların kullanılması halinde enerji tüketimine katkısı sonderece önemli olacaktır. Yüksek Basınçlı Sodyum Metal Halojenur Endiksiyon Aydınlatmalı Boru Şeklinde Fleurosan Bütün çeşitleri ve sınıfları. Bütün çeşitleri ve sınıfları. Bütün çeşitleri ve sınıfları. 26 mm çapında (T8) lambalar, 16 mm çapında (T5) ve 11 W üzerinde sınıflandırılmış yüksek verimli kumanda dişlisine sahip lambalar ve (T12) lineer 2400 mm uzunluğunda fleurosan lambalar. Kompakt Fleurosan 11W üzerindeki bütün sınıfları ve enerji verimliliği 50 lümen/devrewatt tan büyük olan bütün çeşit ve sınıfları. Diğer Lambanın enerji verimliliği 50 lümen/devrewatt tan büyük olan bütün çeşit ve sınıfları.
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Yeni yapılacak olan ve 1.000 m 2 nin üzerinde kullanım alanına sahip binalardaki ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla, hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, gibi fosil olmayan enerji kaynaklı sistem çözümleri tasarımcılar tarafından rapor halinde hazırlanarak değerlendirilmesi, Yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji sistemleri için sunulan raporda tesbit edilen ilk yatırım maliyeti enerji ekonomisi göz önünde bulundurulmak suretiyle, inşaat alanı 20.000 m 2 ye kadar olan binalarda 10 yıl, inşaat alanı 20.000 m 2 ve daha büyük binalarda 15 yılda geri dönüşüm kazanılması durumunda bu sistemlerin yapılması zorunludur.
KOJENERASYON SİSTEMLERİ Toplam inşaat alanı en az 20.000 m 2 nin üzerindeki tasarımlarda kojenerasyon sistemlerinin uygulama imkanları analiz edilir. İnşaat mahallerine yakın ve maliyetinin yüzde onunu geçmeyen uygulamalar yapılır.
PERİYODİK TEST, KONTROL, RAPORLAMA Bütün mimari, mekanik, elektrik ve aydınlatma sistemleri, ilgili raporda belirtilen periyotlarda ve ilgili standartlarda belirtilen ve sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutulur, Rapor, binanın yapı kullanım izin belgesi alınması safhasında hazırlayan tarafından bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisine teslim edilir. Binanın işletim safhasında bu rapora göre işlem yapılması gerekir, Periyodik kontrollara ait test, bakım, denetim ve raporlama ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
ENERJİ KİMLİK BELGESİ Asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içerir, Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır ve ilgili idarece onaylanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin ayrılmaz bir parçası olacaktır, Toplam kullanım alanı 1.000 m 2 ve üzerinde olan mevcut binalar ve işletmeye alınan yeni binalar için üstündeki bilgileri içerecek şekilde düzenlenir. Alınmış EKB geçerlilik süresi 10 yıldır.
ENERJİ KİMLİK BELGESİ GÖSTERGELERİ BİNA TİPLERİ KULANIM AMAÇLARI Konutlar : Tek ve ikiz aile evleri Hizmet Binaları : Ticari Binalar : Birincil Enerjiye Göre Referans Göstergesi (RG) 1.Isıtma bölgesi(rg) 2.Isıtma bölgesi(rg) 3.Isıtma bölgesi(rg) 4.Isıtma bölgesi(rg) 165 240 285 420 Apartman blokları 180 255 300 435 Ofis ve Büro Binaları Eğitim Binaları (Okullar, Yurtlar, Spor Tesisleri vb.) Sağlık Binaları (Hastaneler, huzurevleri, yetiştirme yurtları, sağlık ocaklarıvb.) Otel, Motel, Restoran vb. Alışveriş Ve Ticaret Merkezleri RG:Birincil Enerji cinsinden referans göstergesi (kwh/m 2 -yıl) 240 300 360 495 180 255 300 450 600 540 750
ENERJİ KİMLİK BELGESİ GÖSTERGELERİ BİNA TİPLERİ Konutlar : Hizmet Binaları : Ticari Binalar : Sera Gazı Referans Göstergesi (SRG) KULANIM AMAÇLARI Tek ve ikiz aile evleri 1.Isıtma bölgesi(rg) 2.Isıtma bölgesi(rg) 3.Isıtma bölgesi(rg) 4.Isıtma bölgesi(rg) 28 40 47 70 Apartman blokları 30 43 50 73 Ofis ve Büro Binaları Eğitim Binaları (Okullar, Yurtlar, Spor Tesisleri vb.) Sağlık Binaları (Hastaneler, huzurevleri, yetiştirme yurtları, sağlık ocaklarıvb.) Otel, Motel, Restoran vb. Alışveriş Ve Ticaret Merkezleri SRG:Nihai Enerji cinsinden referans göstergesi (kg eşd.co2 / m².yıl) 40 50 60 80 30 45 50 75 120 100 28 40 47 70
ENERJİ KİMLİK BELGESİ GÖSTERGELERİ Birincil Enerji Tüketimlerine Göre Enerji Sınıfı (EP) Nihai Enerji Tüketimlerine Göre Sera Gazı Emisyon Sınıfı (SEG) Bina Enerji Sınıfı A B C D E F Birincil Enerji Tüketimlerine Göre Enerji Sınıfı Endeksi (EP) EP < 0,4*RG 0,4*RG EP <0,8*RG 0,8*RG EP < RG RG EP < 1,20*RG 1,20*RG EP < 1,40*RG 1,40*RG EP < 1,75*RG Bina Enerji Sınıfı A B C D E F Nihai Enerji Tüketimlerine Göre Sera Gazı Emisyon Sınıfı Endeksi (SEG) SEG < 0,4*SRG 0,4*SRG SEG <0,8*SRG 0,8*SRG SEG < SRG SRG SEG < 1,20*SRG 1,20*SRG SEG < 1,40*SRG 1,40*SRG SEG < 1,75*SRG G 1,75*RG EP G 1,75*SRG SEG EP: Birincil enerji cinsinden enerji performansı göstergesi (kwh/m2-yıl) SEG: Nihai enerji tüketimine göre sera gazları emisyonu göstergesi (kg eşd.co2 / m².yıl)
ENERJİ KİMLİK BELGESİ GÖSTERGELERİ NOT: Bu değişkenler, birincil enerjiyi nihai enerjiye dönüştürmek için dönüşüm ve iletim sistemlerinde gerekli olan enerjiyi içerir. BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ *Birincil Enerji Dönüşüm Katsayıları Yenilenebilir olmayan kaynak Toplam SEG Dönüşüm Katsayısı [kg eşd.co 2 /kwh] Fuel-Oil 0.330 Doğalgaz 0.234 Gaz (propan, bütan, metan, biyogaz) 0.277 Diğer fosil yakıtlar 0.320 Antrasit 0.394 Linyit 0.433 Kok 0.467 Talaş 0.004 Kütük, biokütle 0.014 Kayın kütüğü 0.013 Köknar kütüğü 0.020 Hidrolik enerji santralinden elektrik 0.007 Nükleer enerji santralinden elektrik 0.016 Kömür enerji santralinden elektrik 1.340 Doğalgaz enerji santralinden elektrik 0.819 Karışık elektrik 0.617 *Birinci enerji dönüşüm katsayıları; ilgili kurum ve kuruluşların belirlediği değerler esas alınacaktır.
GEÇİCİ VE SON HÜKÜMLER Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği yürürlükten kaldırılacaktır, İhtiyaç duyulan, standardlar, TSE tarafından, Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl içinde çıkarılır, İhtiyaç duyulan tebliğler, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından, Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl içinde çıkarılır. Mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde ENERJİ KİMLİK BELGESİ düzenlenir.
BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ YÖNETMELİĞİN TEMELİ BEK Belgesi düzenlemek suretiyle enerji verimliliğini yönlendirmek ve bir enerji kültürü yaratmak/yaşatmak, Verimlilik önlemleri ile enerji kullanımını azaltmak, İklim değişikliği ve artık gazların sera etkisini azaltmak, Çevre ve ekolojik şartları korumak iyileştirmek, Enerji harcamaları ile enerjinin maliyet üzerindeki oranını azaltmak gibi, enerji stratejisi ve politikası izlemek,
BU ÇALIŞMALARDA HEP BERABER OLALIM 1. Mali destek için çalışalım 2. Kamu bilincinin artırılmasını sağlayalım 3. Bilgi paylaşımı yapalım 4. Kurumsal düzen sağlayalım 5. Uyum önlemleri alalım 6. Planlamanın tüm eksenlerini paylaşalım 7. Yasal değişikliklerin adaptasyonunda birlik olalım 8. Mali desteğin artırılması için uğraşalım 9. Yeni teknolojilerin geliştirilmesini takip edelim