13. International Sport Sciences Congress November 7-9,2014 Konya/TURKEY Differences in the Perception of Constraints and Motives on Leisure Time Exercise Participation Esra EMİR 1, Bülent GÜRBÜZ 2, Erman ÖNCÜ 3 1 Hacettepe University, Faculty of Sport Sciences, Ankara, TURKEY 2 Kırıkkale University, School of Physical Education and Sports, Kırıkkale, TURKEY 3 Karadeniz Technical University, School of Physical Education and Sports, Trabzon, TURKEY Objective There has been a considerable research revealed the important effects of leisure time participation on health and fitness (Pastor, Balaguer, Pons & Garcia-Merita, 2003). The result of these studies clearly presents that regular exercise has many physiological and psychological benefits (Henderson & Ainsworth, 2002; Zuzanek, Robinson & Iwasaki, 1998). Even though, some research in the literature indicated that a significant part of the world s population fails to perform recreational exercise at the recommended level a day (Rhodes & Dean, 2009). For this reason, it is important to conduct researches for identifying the factors that motivate or constraints individuals to participate in exercise. Therefore, the purpose of this study was to examine motives and constraints to recreational exercise participation and compare differences with respect to some demographic variables. Method The participants of this descriptive research were 260 male (M age = 20.82± 2.33) and 146 female (M age = 20.58± 2.35) from different universities. The Leisure Constraints Questionnaire (LCQ) developed by Alexandris and Carroll (1997) was used to measure students perceptions of constraints on exercise participation. The reliability and validity of the Turkish version of the T- LCQ was re-tested by the Gürbüz, Öncü and Emir (2012) with the Confirmatory Factor Analysis method. It consists of 6 subscales and 18 items and all items were measured by using 4-point Likert-scale. Furthermore, the Recreational Exercise Motivation Measurement REMM developed by (Rogers & Morris, 2003) were used to measure motives for participation in recreational exercise. The reliability and validity of the Turkish version of REMM (T- REMM) for Turkish participants were obtained in a study by Gürbüz, Aşçı and Çelebi 1
(2006). The T-REMM consists of 5 subscales and 66 items, and the participants were asked to rate each item on a 5-point Likert-scale. Descriptive statistics, Multivariate Analysis of Variances (MANOVA), and Pearson Correlation analysis were used to analyze the collected data. Cronbach s alphas were calculated for the scales in order to evaluate their internal consistencies. Results MANOVA analysis indicated no overall significant main effect of gender on the subscales of T-LCQ [λ=0.998, F(6, 399)=0.161, p>0.05] and T-REMM [λ=0.989, F(5, 400)=0.911, p>0.05]. Analysis indicated an overall significant main effect of frequency of exercise participation on the subscales of T-LCQ [λ=0.912, F(6, 399)=2.891, p<0.01]. A follow-up univariate analysis indicated significant main effects for frequency of exercise participation on the subscales of Lack of Knowledge [F(2, 403)=5.246, p<0.01], Lack of Partners [F(2, 403)=9.207, p<0.01], Time [F(2, 403)=4.331, p<0.05], and Lack of Interests [F(2, 403)=3.280, p<0.05]. The mean scores of the non or rarely participants were higher than the others. MANOVA indicated significant main effect of frequency of exercise participation on T-REMM scores [λ=0.918, F(5, 400)=6.27, p<0.01], in tests between subject effects by frequency of exercise participation, results also revealed a significant differences in the Health [F(2, 403)=4.789, p<0.01], Appearance [F(2, 403)=11.085, p<0.05] and Skill Development [F(2, 403)=4.992, p<0.05] subscales. As the frequency of exercise participation increased the mean scores decreased. The analysis indicated that, there was significant main effect of exercise type on T-LCQ [λ=0.964, F(6, 399)=2.485, p<0.05] an T-REMM [λ=0.916, F(5, 400)=7.304, p<0.05] scores. ANOVA analysis revealed significant differences in Facilities [F(1, 404)=6.319, p<0.05] and Lack of Partners [F(1, 404)=10.148, p<0.01] subscales of T-LCQ, and Competition [F(1, 404)=20.993, p<0.01] and Social and Enjoyment [F(1, 404)=27.172, p<0.01] subscales of T-REMM. Individual exercisers had lower mean scores than the others in all subscales. Furthermore, the results of Pearson correlation analysis indicated no significant relationship between age and T-LCQ scores (p>0.05) but there were significant and negative relationship between age and subscales of Competition and Skill Development of the T-REMM (p<0.05). Conclusion Overall, it can be concluded that, Facilities is the biggest constraint individuals from taking part in exercise participation, and Skill Development is the most important factors that motive to exercise participation. The perception level of constraints and motivation level of the participants were over the medium level. A methodological limitation of this study was that the sample size was relatively small and the entire sample was selected from only selected universities. Despite 2
the sample limitations, this study provided some additional information to leisure literature related to exercise motives and constraints from Turkey as a non-western country. Future studies might be conducted with participants from different ages, different cities, or individuals in different exercise environments. Further, future studies could use qualitative methods to provide a way of elaboration and contextualizing statistical facts, and also allow for a level of depth analyses that quantitative analyses cannot provide. Keywords: Exercise, recreation, motivation, constraints 3
Rekreasyonel Egzersize Katılımı Engelleyen ve Güdüleyen Faktörlerin Algılanmasındaki Farklılıklar Esra EMİR 1, Bülent GÜRBÜZ 2, Erman ÖNCÜ 3 1 Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Ankara, TÜRKİYE 2 Kırıkkale Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Kırıkkale, TÜRKİYE 3 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Trabzon, TÜRKİYE Amaç Egzersizin, sağlık ve zindelik üzerinde önemli etkilerinin olduğunu ortaya koyan pek çok çalışma bulunmaktadır (Pastor, Balaguer, Pons & Garcia-Merita, 2003). Bu çalışmaların sonuçları, düzenli olarak yapılan egzersizin fizyolojik ve psikolojik faydalarını net bir şekilde ortaya koymaktadır (Henderson & Ainsworth, 2002; Zuzanek, Robinson & Iwasaki, 1998). Ancak, bazı araştırmalar, günümüzde dünya nüfusunun önemli bir kısmının önerilen düzeyde günlük rekreasyonel egzersize katılmadığını göstermektedir (Rhodes & Dean, 2009). Bu noktada, bireyleri rekreasyonel amaçlı egzersize katılıma güdüleyen veya katılımlarını engelleyen faktörlerin belirlenmesine yönelik araştırmaların yapılması önem kazanmaktadır. Bu noktadan hareketle, bu çalışmanın amacı bireyleri egzersize katılıma güdüleyen veya engelleyen faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılmasıdır. Yöntem Betimsel araştırma modelindeki araştırmanın çalışma grubunda, farklı üniversitelerden 260 erkek (Ort yaş = 20.82± 2.33) ve 146 kadın (Ort yaş = 20.58± 2.35) yer almıştır. Çalışmada; bireylerin, rekreasyonel etkinliklere katılımının önündeki algılanan engelleri belirlemek amacıyla Alexandris ve Carroll (1997) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlaması Gürbüz, Öncü ve Emir (2012) tarafından doğrulayıcı faktör analizi ile yeniden yapılan Boş Zaman Engelleri Ölçeği-18 (BZEÖ) kullanılmıştır. Toplam 6 alt boyut ve 18 maddeden oluşan ölçeğin maddeleri 4 lü Likert tipi ölçek üzerinden puanlanmaktadır. Çalışmada ayrıca, Egzersize Güdülenme Anketi (EGA) (Rogers & Morris, 2003) kullanılmıştır. Bireyleri egzersiz yapmaya yönlendiren temel nedenleri belirlemek amacıyla geliştirilen bu ölçeğin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması Gürbüz, Aşçı ve Çelebi (2006) tarafından yapılmıştır. Toplam 66 madde ve 5 alt boyuttan oluşan ölçekte yer alan ifadeler 5 li Likert tipi ölçek üzerinden puanlanmaktadır. Veriler; betimsel istatistik yöntemler, tek faktörlü MANOVA ve Pearson Korelasyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçeklerin güvenirliklerini belirlemek için ise Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. 4
Bulgular MANOVA sonuçları, cinsiyet değişkeninin BZEÖ alt boyutları [λ=0.998, F(6, 399)=0.161, p>0.05] ve EGA alt boyutları üzerindeki temel etkisinin anlamlı olmadığını [λ=0.989, F(5, 400)=0.911, p>0.05] göstermektedir. Analizler, egzersize katılım sıklığı değişkeninin BZEÖ alt boyutları üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğunu göstermektedir [λ=0.912, F(6, 399)=2.891, p<0.01]. ANOVA sonuçlarına göre, egzersize katılım sıklığı değişkeni ana etkisi açısından Bilgi Eksikliği [F(2, 403)=5.246, p<0.01], Arkadaş Eksikliği [F(2, 403)=9.207, p<0.01], Zaman [F(2, 403)=4.331, p<0.05] ve İlgi Eksikliği [F(2, 403)=3.280, p<0.05] alt boyut puanlarının anlamlı olarak farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Anlamlı farklılığın tespit edildiği tüm alt boyutlarda, egzersize katılım sıklığını hiç/çok nadir olarak belirten bireylerin ortalama puanları diğer katılımcıların puanlarından daha yüksektir. MANOVA sonuçları, egzersize katılım sıklığı değişkeninin EGA alt boyutları üzerindeki temel etkisinin de anlamlı olduğunu göstermektedir [λ=0.918, F(5, 400)=6.27, p<0.01]. Hangi bağımlı değişkenin çok değişkenli anlamlılığa katkı sağladığını anlamak amacıyla yapılan ANOVA analizi sonuçlarına göre, Sağlık [F(2, 403)=4.789, p<0.01], Dış Görünüm [F(2, 403)=11.085, p<0.05] ve Beceri Gelişimi [F(2, 403)=4.992, p<0.05] alt boyut puanlarının anlamlı olarak farklılaştığı tespit edilmiştir. Anlamlı farklılığın tespit edildiği alt boyutlarda katılım sıklığı arttıkça ortalama puanların yükseldiği görülmektedir. Bireylerin katıldıkları egzersiz türü değişkeninin katılımcıların BZEÖ [λ=0.964, F(6, 399)=2.485, p<0.05] ve EGA [λ=0.916, F(5, 400)=7.304, p<0.05] alt boyut puanları üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Yapılan ANOVA analizi sonuçlarına göre, BZEÖ nin Tesis [F(1, 404)=6.319, p<0.05] ve Arkadaş Eksikliği [F(1, 404)=10.148, p<0.01] alt boyutlarında, EGA nin ise Rekabet [F(1, 404)=20.993, p<0.01] ve Sosyal ve Eğlence [F(1, 404)=27.172, p<0.01] alt boyutlarında anlamlı farklılıklar olduğu bulunmuştur. Anlamlı farklılıkların gözlendiği her iki ölçeğin alt boyutlarında bireysel olarak egzersize katılanların puanları diğerlerinden daha düşüktür. Ayrıca, yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre yaş ile BZEÖ puanları arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı (p>0.05) buna karşın katılımcıların EGA nin Rekabet ve Beceri Gelişimi alt boyutlarından aldıkları puanlar arasında negatif yönde ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç Genel anlamda, bireylerin rekreasyonel amaçlı egzersize katılımlarını engelleyen veya kısıtlayan en önemli faktörün tesis olduğu, katılıma en çok güdüleyen faktörün ise beceri gelişimi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, bireylerin egzersize katılımlarını engelleyen faktörlere ilişkin algılarının ve egzersize katılım güdülerinin ortalamanın üzerinde olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın en önemli yöntemsel sınırlılığı katılımcı sayısının az olması ve katılımcıların belirli bazı üniversitelerden seçilmiş olmasıdır. Ancak, böyle bir sınırlığa rağmen batılı olmayan bir ülke 5
olarak Türkiye deki bireyleri egzersize katılıma güdüleyen ve engelleyen faktörlerin belirlenmesine yönelik elde edilen sonuçların serbest zaman literatürüne bazı ek bilgiler sunacağı düşünülmektedir. Gelecekte yapılacak çalışmalar; farklı yaş gruplarındaki ve farklı şehirlerde yaşayan bireyler veya farklı egzersiz ortamındaki bireylerin katılımı ile gerçekleştirilebilir. Ayrıca, gelecekte yapılacak çalışmalarda, nicel analizler sonucunda ortaya çıkan istatistiksel sonuçların daha iyi ve derinlemesine anlaşılması için nitel araştırmaların da kullanılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Egzersiz, rekreasyon, güdülenme, engeller 6