Seralar, sıcak iklim ve bölgelerde yetişen ve kışın soğuktan zarar gören bitkilerin yetiştirildiği, kısmen veya tamamen camla kapalı yerlerdir.

1

SERA TARİHİ & ÖZELLİKLERİ & ÇEŞİTLERİ & İMALATI & KURULUMU Seralar, sıcak iklim ve bölgelerde yetişen ve kışın soğuktan zarar gören bitkilerin yetiştirildiği, kısmen veya tamamen camla kapalı yerlerdir. Ser veya limonluk olarak da bilinir. Genelde portakal, limon, muz ve bunlara benzer narenciye bitkileri buralarda yetiştirildiği ve saklandığı için, böyle bir düzen ve sisteme limonluk adı verilmiştir. 2

Cam, ışığı geçirdiğinden sera bitkilerinin gelişimine, fotosentezine imkan sağlar. Bu arada serayı rüzgar ve soğuktan da korur. Seralar soba, kalorifer veya elektrik sistemleriyle ısıtılmaktadır. Seralarda çoğunlukla alçak bir tuğla duvar üzerine metal veya ahşap iskelet yapılır. 3

Camlar iskelete takılır. Kapılar üzerinde de küçük havalandırma pencereleri bulunur. Seraların yönü güneş ışığını rahat alabilecek şekilde seçilir. Modern seralar, kapalı havalarda cıva buharlı lambalarla aydınlatılarak sun î güneş ışığı sağlanır. Böylece sera bitkilerinin fotozentezinin devamı sağlanır. İlk seranın, 15. yüzyılın sonlarına doğru İtalya da bir botanik bahçesinde kullanıldığı tahmin edilmektedir. 4

Camlar iskelete takılır. Kapılar üzerinde de küçük havalandırma pencereleri bulunur. Seraların yönü güneş ışığını rahat alabilecek şekilde seçilir. Modern seralar, kapalı havalarda cıva buharlı lambalarla aydınlatılarak sun î güneş ışığı sağlanır. Böylece sera bitkilerinin fotozentezinin devamı sağlanır. İlk seranın, 15. yüzyılın sonlarına doğru İtalya da bir botanik bahçesinde kullanıldığı tahmin edilmektedir. 5

Bazı hassas bitkiler, kışın bu seraya alınıyor, baharla birlikte yeniden yerlerine dikiliyorlardı. Daha sonra özellikle Avrupa da, 17. yüzyılda, camın özelliğinden faydalanılarak koruyucu ve ışık geçirici seralar yapılmaya başlandı. Bu seralar, soğuk, ılık, sıcak olmak üzere üç kısma ayrılır. Bunların içlerinde Akdeniz bölgesi, tropik ve astropik bölgelerin bitkileri de yetiştirilirdi. Seraların; toprak üstünde, toprak içinde ve duvara dayalı olmak üzere kısımlara ayrılan cinslerine Akdeniz bölgesinde rastlanmaktadır 6

Dünyada Yaygın Olan Sera Çeşitleri SOĞUK SERALAR: Hafif donlardan zarar gören bitkilerle sıcaktan etkilenen bitkiler buralarda saklanır. Isıtma tertibatıyla, ısı derecesi sıfırın ancak birkaç derece üstünde tutulur. Toprak içindeki seralar: Genellikle üretme çiftliklerinde bu tip seralar kullanılır Üretim seraları: Çok sık, fide ve bitkilerin yetiştirilmesi için kullanılır. Bu tip seralarda ısıtma tertibatı alttan yapılır. Genelde cam çerçeve ile örtülmüş yastıklardan meydana gelir ve çok masraflıdır. Turfanda fide yetiştirmek için, eğik camla örtülmüş basit yapılı seralar da kullanılır. Halk arasında bunlar camekan olarak bilinir. Ilık seralar: Avusturya ile GüneyÇin bitkileri için kullanılır. Seralar içindeki sıcaklığın 10-15 C arasında olması gerekir.: Duvara dayalı seralar: Kuzey tarafı duvara dayandırılıp, güneşin güneyden tamamen içeri girmesi sağlanır. Az ısıya ihtiyacı vardır. Masrafı azdır. Çabuk olgunlaştırma seraları: Bu tip seraların çeşidi, içinde olgunlaştırılacak bitkiye ve meyveye göre değişir. Hangi tip sera olursa olsun, mutlaka bol güneş alabilecek özelliğe sahip olması lazımdır. 7

SERA PLANLAMA Sera işletmeciliğinde planlamanın gayesi Bitkilerin yetiştirilme, büyüme ve gelişmeleri için uygun olmayan çevre koşullarında, en uygun bitki gelişme koşullarını yapay olarak oluşturmaktır 8

Sera tipinin seçiminde etkili unsurlar : Kullanılma amacı İhtiyaç duyulan sera büyüklüğü Civar iklim şartları Yerleşim yerinin fizyografik ve ekolojik özellikleri İşletmeye ayrılan sermaye Alet ve ekipman kullanma imkanları 9

Sera tipinin seçiminde etkili unsurlar : Yetiştirilecek bitki türleri ve yetiştirme tekniği Sera işletmesinin gelişme planı İşletme sahibinin istekleri 10

Kullanılma Amacı: Seradan beklenen amaç, sera tipine etki yapan en önemli faktörlerden biridir. Sera amatör, araştırma, yarı profesyonel veya tam ticari amaçlı olabilir İhtiyaç Duyulan Sera Büyüklüğü: Bir seracının işletmesinde sera ünitelerinin ayrı ayrı veya toplam olan büyüklüğü, işletmenin işçilik miktarı ve çeşidine bağlıdır. Eğer işletmede kullanılabilecek fazla sayıda alet ve ekipman varsa, seralar daha büyük, üniteler de daha fazla sayıda planlanabilir. 11

Civar iklim şartları: Bir yörenin en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri, rüzgar durumu, yağış şekli, yoğunluğu ve süresi, güneşlenme ve bulutlu günler sayısı ve enlem derecesi gibi çeşitli etmenler, sera tipinin seçiminde etkilidir. Örneğin : Soğuk, rüzgarlı ve kar yağışlı yerlerde seraların çatısı daha dayanıklı ve alçak, ılık yerlerde ise seraların daha yüksek tipte yapılması gerekir. İşletmeye ayrılan sermaye: İşletmenin ekonomik gücü ve sera için ayrılabilen sermayenin büyüklüğü, uygulanacak sera tipinin seçiminde en önemli etmenlerden biridir. Sermayesi yeterli olan işletmelerde ek yapım masrafı yüksek, fakat yıllık bakım masrafları daha düşük olan cam örtülü çelik veya alüminyum iskeletli sera tipleri, sermayesi yeterli olmayan işletmelerde ise ilk yapım masrafı düşük fakat yıllık bakım giderleri büyük olan plastik örtülü, ahşap iskeletli tipleri seçilmelidir. 12

Alet ve ekipman kullanma imkanları: Sera içi tarımsal işçiliğin daha çok elle yapıldığı işletmelerde, sera boyutları, mekanizasyonu fazla olan toprak işçiliği, gübreleme, ilaçlama, toprak dezenfeksiyonu, ürün temizleme gibi işlerin alet ve ekipmanlarla yapıldığı seralara göre daha küçüktür. Yetiştirilecek Bitki Türleri Ve Yetiştirme Tekniği: Gelecekte serada yapılacak yetiştiricilik şeklinin değiştirilmesi düşünülmeden sera kurulursa, daha sonra yapılacak değişikliğe uyum sağlamada zorluk çekilir veya değişiklik olanaksız olur. Örneğin yalnız alçak boylu bitkilerin yetiştirileceği basit bir serada, uzun boylu bitkiler yetiştirilemez. Bu nedenle gelecekte başka bitkilerin yetiştirilebileceği seraların tip ve boyutları bu bitkiler içinde uygun olmalıdır. Sera İşletmesinin Gelişme Planı: İşletmede zamanla seranın genişletilmesi düşünülerek sera tipinin seçiminde planlama ve konumunda zamanla oluşacak bu büyüme ve gelişme gözden ırak tutulmamalıdır. 13

İşletme sahibinin istekleri: İşletme sahibinin istekleri, beğenisi, seranın estetik görümünde tipinin seçiminde etkilidir. Ancak estetik görünüm kullanışlılık ve faydalılık ile birleştiği zaman bir anlam taşır. Ülkemizde yetiştiriciler ihtiyaçlara uyacak bir sera seçimi yerine, genellikle yakın çevrede görüp beğendikleri bir tipin aynısını yapmasını isterler. 14

SERALARIN SINIFLANDIRILMASI 1. Orta Yastık Durumuna Göre Seralar: Orta yastıksız seralarda 80cm kadar genişlikte orta yolun iki tarafında, tercihen 110cm genişliklerinde birer üretme yastığı bulunur. Yan yastıklar çoğu kez çelik üretimi ve aşılara tahsis edilir. Orta yastıklı seralarda iki tarafa uzanan yastıkların arasında sranın ortasında boylu boyunca, tercihen, 220cm genişliği ile bir orta yastık bulunur. Bu seralar orta yastıksızlardan tabiatıyla daha geniş alınır. Eğer böyle bir serada hem üretme ve hem de yetiştirme yapılıyorsa, orta yastık üretmeye, kenar yastıklar da saksıya, kaba veya tüpe alınan fidan ve aşıları yetiştirmeye tahsis edilir. Zira orta yastıklar bu seralarda daha sıcak olur. 15

SERALARIN SINIFLANDIRILMASI 2. Çatı Şekillerine Göre Seralar Tek çatılı seralar: Bunlarda çatılar tek meyilli ve dolayısıyla tek yüzeylidir. Genellikle bir binanın veya bir duvarın güneye bakan tarafına dayanır. Aynı çatı tipi meyilli yerler için de söz konusu olabilir. Bunlarda çatı eğimi güneye baktığından güneş ışınlarından ve sıcaklığından iyi faydalanır. Genellikle amatör seralardır, tesisleri ucuzdur. Ayrı, yani bir kenarı bir yere dayanmayan müstakil olarak da tek çatılı seralar yapılabilir. Fakat bu takdirde çift meyilli veya iki çatlı seralar tercih edilmelidir. 16

SERALARIN SINIFLANDIRILMASI 2. Çatı Şekillerine Göre Seralar İki çatılı seralar: Bunlar daha iyi ışık alırlar. Çatının iki yüzü birbirine eşit ise ''ikiz kenar çatılı seralar' olurlar. Çatının biri uzun diğeri kısa ise ''iki çatı kenarı eşit olmayan seralar'' söz konusudur. Meyilli arazilerde de bu tip sera kuruluşlarına sıkça başvurulur. 17

SERALARIN SINIFLANDIRILMASI 2. Çatı Şekillerine Göre Seralar M çatlı seralar: Bunlar ise yan yana gelen blok seralardır. Bunlar ikiz kenar veya iki kenarı eşit olmayan çatılı seraların yan yana gelmesinden oluşur. Blok seralar: Blok seralar birbirlerine ekli olarak tesis edildikleri için tesis giderleri daha azdır. Aynı tür bitki yetiştirme söz konusu ise aralarında ara duvar gerekmez. Fakat her blok için ayrı bir türün yetiştirilmesi öngörülüyor ise her türe uygun farklı ekolojik koşullar yaratmak için blokların arasına perdeler koyarak bir birinden ayırmak gerekir. 18

Çatı İskeleti Elemanları Bir seranın çatı iskeletini, mertekler, aşıklar, çatı kirişleri oluşturur. Ayrıca çatıya eklenen yağış sularının uzaklaştırılacağı su olukları, sera iç yüzeyinde yoğunlaşan su damlalarını toplayan damlalıklar ve fazla ısı ve ışık isteyen tavana asılan bitki düzenlerinden oluşur. Sera çatısının temel elemanı çatı makas kirişleri çatıdan gelen yüklerin kolonlara iletilmesine yararlar. Çatı kirişleri belirli aralıklarla kolonlar üzerine yerleştirilir ve seranın genel görünümünü ortaya çıkarırlar. Çatı makas elemanları, çelik iskeletli seralarda kolonlar üzerine köşebentlerle vidalanır, kaynaklanır veya kolon ve kirişler tek malzeme olarak üretilirler. Ahşap iskeletli seralarda bunlar vidalanacağı gibi çivi ile de tutturulur. 19

Bunlar tek parçalı olduğu gibi, kolonlar üzerine yatay olarak konan kirişle, A tipi, payandalı, kırlangıç kuyruğu, silindirik, çok mesnetli olarak düzenlenebilir. Bu kiriş sistemlerinde sera genişliği pek fazla olmadığı için, kirişler üzerinde aşıklar ve mertekler bulunmaz. Rüzgarın hızlı estiği yörelerde, özellikle plastik örtülü seralarda, plastik örtünün sarkmasını ve şişmesini önlemek için makas aralıklarına destekleyici bağlantı merteklerinin yerleştirilmesi gerekebilir. 20

Soğuk yerlerde, ahşap iskeletli seralarda kirişlerin altına ikinci kat plastik çekilebilir. Böylece sera içindeki ısı kaybı belirli oranda azalır. Genişliği fazla olan seralarda, kirişler kafes sistemine göre düzenlenirler. Sera çatı kirişlerinin en geliştirilmiş ve estetik yönünden kullanılmaya en uygun olanı kafes kirişleridir. Kafes kirişleri değişik uzunluktaki malzemenin, aralarında üçgenler olabilecek şekilde bağlanmasıyla elde edilir. Ahşap, çelik ve alüminyum alaşımları olan bu kirişlerin açıklığı 3 m' nin katları şeklinde 6912 m ve daha yukarısı olabilir Kiriş aralıkları 3 m dolayındadır. Genellikle çatı iskeleti ahşap olan seraların örtü malzemesi plastik, metal olanların ise cam olması uygundur. Kiriş açıklığı arttıkça, kirişlerin kesit alanları ve dolayısıyla ağırlığı artacaktır. 21

Çatı Kirişlerinin Farklı Düzenlenmesi Eşlenik olmayan beşik çatı kirişleri. Tek parçalı, A tip, Fabrika çatısı şeklindeki, Payandalı, Çok mesnetli çatı kirişleri, Kırlangıç kuyruğu, Gotik, Silindirik, 22

Çatı Kirişlerinin Farklı Düzenlenmesi Kirişlerin sera çatısında birleştiği yerde, mahya aşığı yardımıyla kirişler birbirlerine birleştirilir. Aşıklar üzerine yerleştirilen mertekler üzerine sera örtü malzemesi yerleştirilir Sera havalandırılmasında kullanılan çatı pencereleri de mahya ve aşıklar tarafından taşınır. Kafes kirişleri, iki ucundan kolonlara mesnetlenirse, serada fazla kolonların olmaması sebebiyle sera içinde rahat hareket edebilme olanakları doğar. Kolonları, seranın iki başına uzunluğu boyunca konan aşıkları birleştirir. Eğer çatı makas elemanlarının kesitleri küçültülerek daha ucuz malzeme kullanımı ve daha kolay çatı yapımı istenirse, bu durumda sera içine kirişlerden eşit uzaklıklarda ek kolonlar konulmalıdır. Buna karşılık sera içindeki ek kolonlar serada yapılacak tarımsal çalışmaları biraz sınırlarlar. Bu kolonlar özellikle ilk yapım sermayesi az işletmelerde uygulanmaktadır. Sera çatısına asılan hareketli ve hareketsiz saksılıklara ve bireysel demir halkalı saksı asma yerlerindensera içi düzenlemesi başlığı altında anlatılacaktır. 23

Saçak altı pencereleri Ortadan menteşeli tam yan duvar pencere Çift saçak altı ve çift sıra mahya pencereleri Üstten menteşeli tam yan duvar penceresi Ortadan menteşeli saçak altı ve mahya pencereleri Alttan menteşeli tam yan duvar penceresi Saçak altı pencereleri ve havalandırma bacası 24

HAVALANDIRMA Doğal havalandırmanın yeterli miktarda olabilmesi için önerilen çatı pencerelerinin toplam alanı, sera taban alanının % 16-20'si arasında olmalı ve bu açıklıklar, çevre koşullarına uygun olarak ayarlanabilmelidir. Soğuk bölgelerdeki seralarda, çatı pencere alanı daha küçük tutulmalıdır. 25

HAVALANDIRMA Sera çatı pencerelerinin en uygun düzenleme şekli, mahyanın her iki yanına mahya uzunluğunca yerleştirilen ve mahyaya bağlı menteşeler etrafında döndürülerek açılıp kapanan şeklidir. Bu şekilde çatı pencereleri birlikte ayrı ayrı veya istenilen miktarda açılıp kapanmalıdır., Pencerelerin açıldığı zaman yatay düzlemle en az 15"lik açı yapmalıdırlar. Yoksa havalandırma hızı düşürülmüş olur. Çatı pencerelerinin açılıp kapanması mekanik veya kremayer dişlisiyle mekanik olarak, elektrikli veya hidrolikli olarak yapılabilir. Ayrıca pencerelerin açılmasında termal pistonlarda kullanılabilir. Bu pistonlar ısıyla genleşerek, havalandırma pençelerini açar. Sıcaklık düştüğünde ise kısalarak kapatır. 26

HAVALANDIRMA Ülkemiz seralarında uygulanan çatı pencereleri, mahyanın her iki yanında ve çatı mertek aralıkları bir açık bir kapalı olacak şekilde yani sektirmeli olarak düzenlenmelidir. Bu da uygun havalandırma çatı pencere alanını sağlayamamaktadır. Çiftçi tarafından yapılan seralarda, çatı pencere alanı sera taban alanının ancak % 1'i dolayındadır. Çiftçinin sera çatısında havalandırma pencere alanını fazla yapmamasının nedenleri şunlardır. Sera yapım maliyetini azaltmak ve havalandırmanın öneminin çiftçiler tarafından anlaşılmamış olmasıdır. 27

HAVALANDIRMA Otomatik açılan çatı havalandırması Çatı pencerelerini açan çubuk Ana mil Elektrik motor uve sonsuz vida Çatı pencereleri. 28

HAVALANDIRMA Havalandırma etkinliğini artırmak için, çatı pencerelerinin çatı mahyasına menteşelenmesi yerine mahyaya paralel çatı aşığına menteşelenmesi düşünülebilir. Bu şekildeki düzenlemede özellikle yağışlı yerlerde, yağış sulan sera içine sızar. Doğal havalandırmanın etkinliğini arttırmak için, çatı pencereleri yerine çatı mahyasını ortalayan havalandırma bacaları ülkemizde özellikle Ege Bölgesinde bulunmaktadır. Böylece hava giriş deliği olan yan pencerelerle hava çıkış deliği arasındaki yükseklik farkı arttırılarak havalandırma etkinliği arttırılmış olur. Havalandırma bacasının yan duvarlarının cam veya şeffaf sera örtüsüyle kaplanması gerekir. Bu da havalandırma maliyetinin artmasına neden olur. Havalandırma bacasının açılıp kapanması ayarlanabilmelidir. Yalnız çatı pencereleri ile yapılan havalandırma da, havalandırma etkinliği rüzgar dışında seranın iç ve dış hava sıcaklığı arasındaki fark etkili olmaktadır. Bu nedenle, rüzgar hızının çok az olduğu yerlerde havalandırma etkinliğini artırmak için, bu şekildeki havalandırma seçilebilir. 29

HAVALANDIRMA Rüzgâr hızının fazla olduğu yerlerde, pencere camlarının kırılmamasına özen gösterilmeli ve bunun için önlem alınmalıdır. Plastik seralarda çatı havalandırma pencerelerinin pratik olmaması nedeniyle, yalnız yan havalandırma yapılmaktadır. Yan pencere alanı, çatı pencere alanının 2/3'ünden daha az olursa, havalandırma etkinliği düşer. Yan duvarlardaki pencereler elle tek, tek açılabildiği gibi bir mil ve kremayer dişlisi yardımıyla mekanik veya elektrikli otomatik olarak açılabilir veya kapanabilir Havalar ısındıkça havalandırmanın etkinliğini arttırmak için çatıda delikler açılmaktadır. Doğal havalandırma sistemlerinde, yan duvarlardaki pencerelerin toplam alan büyüklüğü, çatı pencere alanı veya en az bunun 2/3'ü kadar olmalıdır. 30

HAVALANDIRMA Blok seralarda, yan duvarlara yerleştirilen havalandırma pencereleri beklenen etkinliği gösteremezler. Bu seralarda havalandırmanın etkinleştirilmesi için, tüm yan duvarların pencerelerle kaplanması gerekir. Yalnız yan duvardaki pencerelerin iyice kapanması gerekir. Yoksa soğuk havalarda yan duvarlara yakın bitkiler soğuktan zarar görürler. Blok seralarda iyi bir doğal havalandırmanın sağlanması için, bloklar arasında boşluk bırakılmalıdır. Plastik seralarda çatı havalandırmasının çok zor olması, havalandırmanın yalnız yan havalandırmalara bağlı kalması nedeniyle 20 m' den daha geniş ve bir dekardan daha büyük tesisler önerilmemektedir. Sera yan duvar pencereleri içeriye, dışarıya veya düşey eksene boyunca açılıp kapanabilir. Sera duvar pencerelerinin içeriye doğru açılması, seradaki bitki sıralarının daha içeriye çekilmesini gerektirdiği için, sera faydalı alanının azalmasına neden olur. Pencerelerin alttan menteşelenerek yukarıya doğru açılması da yağışlı günlerde yağışın sera içine girmesi nedeniyle sakıncalı olabilir. Sera yan duvarı yüksekse, pencereler iki sıralı olarak ta yapılabilir. Pencereler düşeyle 70"lik açı yapıncaya kadar açılabilmelidir. Yan duvar pencereleri seranın her iki duvarına eşit sayıda ve alanda yapılmalıdır. 31

HAVALANDIRMA Mekanik yan pencere havalandırma düzenleri. A. Üstten, B. Ortadan menteşeli pencereler. 1. Temel, 2. Dikme (kolon), 3. Pencere açma mekanizması, 4. Açılan pencere camı, 5. Su oluğu, 6. Çatı makas elemanları. 7. Çatı örtü camı, 8. Pencere menteşeleri. Yan duvar pencereleri aşağı yukarı hareket ederek açılıp kapanabilirler. Sera çevresindeki havanın durgun ve rüzgarlı olmasına ve rüzgar yönüne göre çatı ve yan duvar pencereleri ayarlanarak sera içi havalandırması sağlanmalıdır. 32

HAVALANDIRMA Rüzgar estiği yöndeki pencerelere basınç ve diğer yöndeki pencerelere de emme etkisi yaratır. Rüzgarların estiği yöndeki mahya pencereleri açık tutulursa, ısınan sera havasının buradan çıkması zorlaşır. Bu nedenle rüzgara karşı duvardaki yan pencereler ve rüzgarın esmediği yöndeki mahya pencereleriaçılırsa, seranın havalandırması kolayca yapılmış olur. Fide yetiştirilen seralarda, fideleri bazı zararlılardan korumak için pencerelerin ince sinek yada elek teli ile kapatılması oldukça yararlı sonuçlar sağlayabilir. 33

SERALARDA İSKELET VE ÖRTÜ MALZEMELERİ VE ÖZELLİKLERİ İskelet Malzemeleri Ve Özellikleri Seralar taşıyıcı fonksiyon yapan temel, duvarlar, iskelet ve onu örten bir koruyucu örtüyü gerektirir.seraların iskeletleri ahşap, demir, beton, alüminyum olabilirler. Ahşap iskeletliler çabuk çürür, ömürlerini uzatmak için emprenye etmek ve sık, sık boyamak gerekir. Sıcak yörelerde ahşap iskelet, kamışlardan da oluşabilir. Demir iskelet daha uzun ömürlüdür. Bunlarında paslanmaması ve uzun ömürlü olmaları için antipas ile boyanmaları gerekir. Son yıllarda galvanize edilmiş veya galvaniz borularından oluşan sera iskeletleri de yapılmaktadır. Beton iskeletler ise az kullanılır, beton daha ziyade temel ve duvarlarda söz konusu olur. Alüminyum veya hafif metal iskeletler kullanılırsa seranın ışık alımını ahşap gibi fazla azaltmaz. Bunlar hafif, sağlam, uzun ömürlüdür. İskelet ahşap+demir kombine olarak da yapılabilir. 34

Örtü Materyalinin Özellikleri Örtü malzemesi Işık geçirgenliği (%) Cam 89-93 Cam elyafı takviyeli polyester 85-89 PVC levhası (mat) 80-82 PVC levhası (Şeffaf) 85-87 PE 92-94 Plexi-cam 86-88 Cam + Polyester 81-82 PE + Cam 84-85 Örtü materyali güneş ışınlarını rahatlıkla geçirebilecek nitelikte olmalı,sıcaklığı tutmalı, hafif ve ucuz, montajı kolay, dayanıklı, ışık geçirgenliğini zamanla kaybetmeyen cinsten ve kolay yıkanarak temizlenebilir olmalıdır. 35

Örtü Materyali Olarak Seralarda Camların ışık geçirgenliği en fazladır. Plastik örtü kullanılacaksa iskeletin ahşap, cam örtü materyali kullanılacaksa iskeletin metal olması gerekir. Plastik örtü metal iskelete doğrudan gerilirse rüzgarla daha çabuk yırtılır. Ahşap iskelet de zamanla eğildiğinden, çalıştığından cam örtü önerilmez, zira camlar ahşap çalıştıkça çabuk kırılır, ancak yarı silindirik seralarda metal iskelete temas yerleri ahşapla veya sert plastikle takviye edilerek plastik örtü geçirilebilir. 36

Plastik Örtüler Plastik örtüler genellikle polietilen veya PVC olurlar. Bunlar 1-2 yıl ömürlüdürler. Genellikle plastikler fiziksel ve mekanik etkilere karşı dayanıksızdırlar. Plastik örtü materyalinin, bitkilerde renk oluşumu ve büyümeyi engelleyen, onların cüce kalmalarına neden olan ultraviole (kısa dalga) ışınları geçirme niteliği, cama kıyasla çok daha fazladır. Bu sakınca son yıllarda plastiğin bileşimine, ultraviole ışınların etkisini azaltan bazı katkı maddeleri ilavesi ile giderilmeye çalışılmıştır. Plastiklerde ışık geçirgenliği son yıllarda geliştirilerek cam gibi hatta daha yüksek ışık geçirgenliği sağlanabilmiştir. Örneğin camda ışık geçirgenliği %89-92 olmasına karşılık son yıllarda üretilen plastiklerin geçirgenliği %85 ile 89'dur. Bu değer %92-95'e kadar çıkarılabilmiştir. Ancak plastik zamanla kirlenme ve yıpranma nedeni ile ışık geçirgenliğinde büyük düşmelere sebep olur ve bu geçirgenlik %62-65'e kadar inebilir. Plastikler yıkandıklarında da kirliliklerini cam gibi atamazlar, yani temizlenemezler. Çünkü tozlar plastik üzerine elektriksel yük ile bağlanır. Kirlilik devamlı kalır. 37

Plastik Örtüler Plastik, yüksek sıcaklıkta kendisini salıverir ve soğukta da büzüşme yapar. Ancak son zamanlarda bazı ilave maddelerle bu kusur da bir ölçüde azaltılabilmiştir. Eğer plastik örtüye sahip seralarda yeterli havalandırma yapılamazsa, bunlarda hava boşlukları yok denecek kadar az olduğundan cam seraya kıyasla çok fazla nem tutarlar ve bu fazla nem de sakınca yaratır. 38

Plastik Örtüler Plastik Sera Örtülerinin Faydaları Hafiftirler, 1m²'lik plastik sera örtüsü 100-125 gramdır. Ayrıca istenen şekilde ve kolaylıkla iskeleti kapaması ve şekil vermesi mümkün olur. Çift kat kullanıldığından daha da iyi koruyucu olurlar. Bedel ve tesis giderleri ucuzdur. 39

Plastik Örtüler Polietilen Örtü özellikleri Polietilen örtü materyali 0.15-0.30 mm kalınlıkta olup ucuzdur. Dış koşullara, öncellikle rüzgara karşı dayanıklılığı azdır. Kolay yırtılıp, çabuk kirlenir. 40

Plastik Örtüler PVC Örtü özellikleri -10 ila +60 C arasında stabildir. Ancak daha soğukta büzüşür, kırışır, çatlar, daha sıcakta yumuşar. Bu itibarla kışın soğuk olan yerlerle yazın çok sıcak olan yerler için uygun değildir. Işık geçirgenliği %85-96 olup kirlendikten sonra bu değer %50-70'e düşer. Ömrü polietilen örtü materyalininkinden daha uzundur. (2-4 yıl). Ancak daha pahalıdır. 41

Plastik Örtüler Diğer Örtüler Polyvinylfuorid (PVF) örtüler: ömrü 4-8 yıl,, geçirgenliği %92-93'tür. Polyester (Maylar) plastik örtüler: ışık geçirgenliği (%80-85) tir. Ancak başlangıçtaki %80-90 ışık geçirgenlikleri kirlenerek zamanla %50'ye kadar düşer. Düz veya dalgalı plaklar halinde olup tahta ve demir iskelet üzerinde kolayca çivilenip veya vidalanıp yerleştirilebilirler. Cam takviyeli veya çift katlı (Acryglas) lar ile Fiber glaslar da bu tip örtülerdendir. 42

Plastik Örtüler Diğer Örtüler Cam örtü materyali: %89-92 olan ışık geçirgenliği kirlenip azaldığında yıkanarak eski duruma yükseltilir. Yağışı fazla olan yerlerde yıkanmaya lüzum kalmadan kendiliğinden temizlenir. Bunlarda yansıma ile kaybolan ışık azalması, güneş ışınları cama ne kadar dik gelirse o kadar az olur. Seralarda kullanılan cam kalınlıkları, ebatlara göre 2-4 mm arasında değişir. Örtü malzemesi olarak cam, parlak cam veya mat (buzlu) cam olarak kullanılır. Parlak cam pencere camıdır. Mat cam (buzlu cam) bir yüzü düz öteki yüzü dalgalı olan buzlu camdır. Parlak camdan yarı yarıya ucuzdur. Düz yüzü dışa dalgalı yüzü içe getirilir. Güneş ışınları rahatça sera içine girer, pürüzlü yüz ışınları yansıtarak seradan çıkmasını engeller. 43

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI Seralarda verimin daha yüksek, ürün niteliğinin daha iyi ve aynı zamanda ürünün gelişme ve olgunlaşma süresinin daha kısa olması için ekonomik koşullar dikkate alınarak sera planlayıcısının bitkilerin isteklerine göre çevre etmenlerini uygun hale getirmesi gerekir. 1.derece çevre etmenleri: Işık, sıcaklık, nem ve havalandırma 2.derece çevre etmenleri: Havanın içerdiği Co2 miktarı, toprak suyu, drenaj, toprak bitki besin maddeleri ve hastalık etmenleri. 44

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI IŞIK Işık, bitkilerin fotosentezde kullandığı en gerekli temel etmendir. Bitkilerin gelişmesinde ışık rengi, yoğunluğu, günlük ışıklanma periyodu ve gelişme süresince toplam ışıklanma süresi önemlidir. Seraların ışık kaynağı güneştir ve güneşten gelen ışınların dalga boyları ve ışık renkleri farklı farklıdır. Görülebilir ışık ışınları: Mavi ışık: bitkilerin fazla boylanarak gelişmesini sağlar. Kırmızı ışık: olmazsa tohumların çimlenmesi ve gelişmesi yavaşlar ve çiçeklenme hızlanır. Yeşil ışık; bitki büyümesini olumsuz olarak etkiler. Kızılötesi ışınlar: Güneş ışığıyla gelen ışınların yaklaşık % 50 sidir. Bu ışınlar, ısı oluştururlar. Sera içindeki bitkilerin dengeli büyüme ve gelişmeleri için seraların ve sera içindeki bitki sıralarının yönlendirilmesi gerekir. Bitki sıralarının kuzey-güney doğrultusunda düzenlenmesi ile dengeli bir şekilde ışıktan yararlanması için seranın doğu-batı yönünde yerleştirilmesi gerekir. 45

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI Daha iyi ışıklanma için; Münferit olarak yapılan seralar özellikle kışın doğu - batı doğrultusunda yerleştirilmeli. Blok seralar ise kuzey güney doğrultusunda yönlendirilmeli, Bireysel seralar birbirini gölgelememelidir. Serayı oluşturan kiriş ve kolon gibi yapı elemanlarının kesit yüzeyli mümkün olduğu kadar ince yapılmalı, Daha iyi bitki gelişimi için ışığın yetmediği yerlerde yapay ışıklandırma yoluna gidilebilir. 46

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI SICAKLIK Bitkiler için en uygun sıcaklık, sera içerisinde soğuk günlerde en az 15 C, güneşli ve sıcak günlerde ise en çok 30 C olmalıdır. Sera toprak sıcaklığının da belirli bir sınır altına düşmesi bitki gelişmesini durdurur. Sera içi sıcaklığının en yüksek sıcaklığı aşmasıyla, bitkilerde özümleme durmaktadır. Isıtma için, güneş enerjisinden en iyi şekilde yararlanacak sera tipinin geliştirilmesi gerekmektedir. Seralar soğuk mevsimlerde ısıtılmalı, sıcak mevsimlerde ise soğutulmalıdır. Soğuk günlerde sera dışındaki toprak sıcaklığının daha düşük olması seranın dış duvarlarına en yakın bitki sıralarının soğuktan zarar görmesine neden olabilir. Bu durum seranın dış drenaj sisteminin yapılması ile engellenebilir. 47

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI NEM Sera toprağının, bitkilerin ihtiyaçlarına göre sulanması gerekir Sulamayla sera içindeki havanın nem oranı artar. Havalandırma ile de sera içindeki havanın nem oranı düşer. Bu nem çeşitli önlemlerle tekrar normal düzeyine yükseltilmelidir. Seradaki havanın nem oranının en uygun sınırları, yetiştirilen bitki türüne, seranın sıcaklığına, ışıklandırma yoğunluğuna ve özümleme hızına bağlı olarak değişir. Oransal nemin çok düşük olması bitki büyümesi ve gelişmesini geriletmesi yanında, çok yüksek nem oranı da sera örtüsünün iç yüzeyinde yoğunlaşır. Yoğunlaşan nemin bitkiler üzerine damlaması bitkilerin hastalanmasına da neden olur. Ayrıca yüksek hava nemi, bitkiler için zararlı mikroorganizmaların gelişmesi için uygun ortam oluşturur ve mantar hastalıklarının çıkmasına neden olur. 48

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI HAVA ve KARBONDİOKSİT Oksijen bitkilerin solunumu için; karbondioksit ise bitkilerin özümleme yapmaları için gereklidir. Seralarda havalandırma yapılmazsa sera içinde gece Co2 artar ve gündüz azalır. Serada CO2 oranını yapay yollarla artırmak CO2 gübrelemesiyle olabilir. CO2 gübrelemesi en kolay olarak sera içinde organik gübre kullanılmakla olur. Organik gübrenin sera toprağında parçalanması ile ortaya çıkan CO2 sera havasının CO2 oranını yükseltir. CO2 gübrelemesinin başarısı, sera içi sıcaklık derecesi ve seranın ışıklanma yoğunluğuna bağlıdır. 49

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI HAVA ve KARBONDİOKSİT Sera içinde gece CO2 artar. Fakat sabahları güneş ışıkları ile bitkilerde başlayan özümleme sonucunda, sera içinde CO2 normal havadakinin altına düşer. CO2 oranının azalması özümlemenin de yavaşlamasına neden olur. Bunun için ya serada havalandırma ile serada CO2 oranı yükseltilmeli, ya da CO2 gübrelemesi yapılmalıdır. 50

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI DİĞER ETMENLER Enerji : Seranın kurulacağı yerde, sürekli ve ucuz olarak kullanılabilecek bir enerji kaynağı olmalıdır. Bu enerji kaynağı seranın ısıtılmasında kullanılabileceği gibi, serada çalıştırılacak araç ve gereçler için de gereklidir. Ulaşım : Seralar, yola ve büyük tüketim merkezlerine ve ulaşım yollarına yakın olmalı. Pazar : Seralar, büyük tüketim merkezlerine yakın olmalıdır. İşçi : Serada yapacak işlerden anlayan işçilerin yakın civarda bulunması gerekir. Su: Sera kurulan yerde su bulunması gerekir. Gübre : Seralarda çiftlik gübresine fazlaca ihtiyaç vardır. Çiftlik gübresinin sağlanacağı yerler daha önceden belirlenmelidir. 51

SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ ÇEVRE KOŞULLARI DİĞER ETMENLER Rüzgar : Sera kurulacak yerlerde ortalama rüzgar hızının ve yönünün bilinmesi gerekir. Rüzgar hızına göre, seraya gelen yükün bilinmesi ve rüzgarla kaybolacak ısının hesaba katılması gerekir. Toprak : Serada sera toprağın tuzlu besin maddesi yüksek, su tutma kapasitesi yüksek ve drenaj olanaklarının iyi olması gerekir. Sera olarak kurulacak yerin eğimi az olmalıdır. Plastik sera malzemelerinden imal edilen seralar eğimli arazilerde de kurulabilirler. Sera kurulacak toprağın taban suyu düzeyi en az toprak yüzeyinden 1 m. aşağıda olmalıdır. Endüstri Bölgeleri : Hava kirliliği seraların kirlenmesini hızlandırdığı için endüstri bölgelerine uzakta kurulmalıdır. 52

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Seralarda kullanılan yapı malzemeleri, ve yapı elemanlarının planlanmasında ve seçiminde bölgenin iklim durumu, serada yetiştirilmek istenen bitki türü, seracılık işletmesinin büyüklüğü ve işletme tipi dikkate alınır. Sera yapı malzemesi ucuz, sağlam ve hafif olmalı. Seri üretime uygun olmalı, Seranın Yapım Malzemesi Seçilirken Dikkat Edilecek Hususlar Enerji tasarrufunu sağlamalı Kuruluş ve tamiri kolay olmalı, Hava koşullarından etkilenmemeli, Sera içinde yeterli iklim ayarlaması yapılabilmelidir. 53

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Seranın Temeli Temel kolonlarla kendi üzerine gelen seranın tüm yükünü taşıyabilmelidir. Cam seralarda temel duvarı yapmak için, 70 cm genişlikte ve 80-100 cm derinlikte sera çevresi boyunca temel çukuru kazılır. Eğer zeminin emniyeti yeterli değilse alt kısmına 20 cm yükseklikte betonarme sömel yapılır. Bu sömel yerine tesviye betonu da yeterli olabilir. Sömelin üzerine temel çukuru iki taraftan 10 cm örme payı olarak boş bırakılır ve 50 cm kalınlığında taş duvar çimento takviyeli kireç harcıyla zemini en az 10 cm geçecek şekilde örülür. 54

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Seranın Temeli Plastik seralarda her dikmenin altına 20x30x40 cm boyutlarında veya 20-30 cm çapında 30-40 cm derinliğinde silindirik beton dökmek yeterli olur. Ayaklar üzerine dikmelerin (kolonların) bağlanacağı şekilde vidalanacak veya kaynaklanacak gibi lama demirleri yerleştirilmelidir. Plastik örtülü ahşap seraların temel duvarları fazla yük taşımadıkları için, TUĞLA BETON BİRİKET TAŞ BETON ile yapılabilir. Temel duvarların genişliği, beton sömeller vebriket duvar içinen az 35 cm, tuğla duvar için 23-35 cm taş duvar 50 cm olmalıdır. 55

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Seranın Temeli Taban suyu yüksek olduğu yerlerde toprak seviyesinin biraz üstüne çıkılmalıdır. Sera içinde masalar ve tezgahlar bulunuyorsa toprak üstü duvarlarının yüksekliği 10-15 cm daha yüksek olabilir. Seraların çevresinde yağışlarla oluşabilecek arazi yüzey ve durgun yüksek taban suyunun drenajını sağlamak amacıyla, sera temel duvarları çevresinde bir drenaj sisteminin yapılması gerekir. 56

İskelet Malzemeleri ve Elemanları İskelet malzemeler Seraları iskeletinde ahşap ve metal malzemeler kullanılır. Ahşap yapı malzemeleri Ağaç malzemesinin hafif ve dayanıklı olması, kolay işlemesi, çivilenmesi ve vidalanması gibi iyi özellikleri vardır. Ayrıca hem çekmeye, hem de basınca çalışması gibi üstünlüğü vardır. Ama ağaç malzeme kısa zamanda deforme olur. 57

İskelet Malzemeleri ve Elemanları Metal Malzemeler Seralarda kullanılan değişik metaller mevcuttur Bunlardan en fazla kullanılanları, I profiller T-Profiller L-Profiller Kutu Profiller Boru Profiller Çelik Levhalar Çelik profilleri birçok üstünlüğü yanında, paslanması en önemli sakıncasıdır. Bunun önlenmesi ya boyamayla ya da galvanize edilmesi gerekir. 58

İskelet Malzemeleri ve Elemanları İskelet Elemanları İskeleti oluşturan elemanların şu özellikleri olması gerekir. İskelet elemanları sağlam ucuz ve hafif olmalı Kolay kurulabilmeli Gölgelemesi az olmalı yani sera içine giren ışığın miktarını azaltmamalı Hava geçirgenliği yani ısı kaybı az olmalıdır. Bir seranın iskeletinde kolonlar (dikmeler) ve çatıyı oluşturan çeşitli elemanlar bulunursa da,çatı elemanları ayrı bir başlık altında incelenecektir. 59

İskelet Malzemeleri ve Elemanları Çatı Elemanları Sera çatısı, çatıyı oluşturan elemanların kendi ağırlıklarını, çatıyı örtü malzemesini, çatı örtüsüne etkili olan kar ve rüzgar yükünü, tamir ve bakım için çatıya çıkan işçilerin ağırlığını ve çatıya asılan çeşitli bitki ekiliş yerlerini taşıyabilecek durumda olmalıdır. Çatı İskeleti Elemanları Bir seranın çatı iskeletini, mertekler, aşıklar, çatı kirişleri ve su olukları oluşturur. Çatı Örtü Malzemesi Serayı yağmur, kar ve rüzgar gibi dış etkenlerden koruyarak sera içinden ısı kaybını azaltan ve ışığı olanaklar ölçüsünde sera içine fazla geçiren saydam bir malzemeyle sera çatısı kaplanır. Sera kaplama malzemesi cam veya plastiktir. Seranın yan duvarına da bu malzeme ile kaplanır. 60

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Seralarda ısı yalıtımı arttırmak için plastik ve cam örtüler birlikte kullanılabilir Örtü, güneş ışığını en iyi şekilde geçirmeli, yansıtma, emme ve iletme gibi olaylarla ışık kaybına neden olmamalıdır. Örtü altındaki ısıyı en üst seviyede tutmalı, Herhangi bir nedenle bozulma ortaya çıktığında kolay değiştirilebilmelidir. Örtü maliyeti yüksek olmamalıdır. Kolay taşınabilmelidir. Örtü malzemesi fazla ağır olmamalıdır. Örtünün iç yüzeyinde rutubet oluşturmamalıdır. Monte edilmesi kolay olmalıdır. Işık geçirgenliğini kolay kaybetmemeli, kirlendiğinde kolay temizlenmelidir. Kolay deforme olmamalı, uzun ömürlü olmalıdır. 61

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Herhangi bir nedenle bozulma ortaya çıktığında kolay değiştirilebilmelidir. Seralarda ısı yalıtımı arttırmak için plastik ve cam örtüler birlikte kullanılabilir. Bu şekilde ısı yalıtımı ile sera içinde %40 a varan enerji tasarrufu olmaktadır. Çift malzeme kullanma ile seraya giren ışık miktarı tek cama göre çift camda %10 ikinci kat olarak plastik kullanılmasında yoğunlaşma suyu ile birlikte bu oran %20 değerinde azalmaktadır. 62

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Cam Cam örtü malzemesinin avantajları Uzun süre kullanılabilirler. Işık geçirgenliği yüksektir. Kolay temizlenir ve bakım masrafı yoktur. Cam seralarda verim, plastik örtülü seralara göre daha yüksektir. Mor ötesi (Ültraviyole) ışıklarından etkilenmez. Kolay kirlenmedikleri için ışık geçirgenlikleri azalmaz. Camlarda buğulanma ve nemlenme olmadığından,bitkilerin üzerine su damlaları gelerek bitkilerin hastalanması önlenir. 63

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Cam örtü malzemesinin kaplanması: Örtü malzemeleri ısı ve nemin sera içinden sızmasını engelleyici şekilde kaplanmalıdır. camın genleşmesi göz önüne alınmalıdır. Montajda cam macunu kullanılmalıdır. cam kaplama bindirme veya uç uca ekleme yöntemiyle yapılır. Bindirmede camların uçları birbiri üzerine 3-4 cm. bindirilerek arasında boşluk bırakılmadan veya uç uca eklenerek yapılmalı, eklenerek kaplama yapılacaksa, ek yerlerin arası macunlanmalıdır. 64

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Plastik Plastik örtünün avantajları Plastikler vurma ve çarpmalara karşı duyarlı değildir. Paslanmazlar Ucuzdurlar İşletme özelliği iyidir. Kolay temizlenir ve saklanabilirler. Kimyasal maddelere, özellikle asitlere karşı dayanıklıdır. Güneş ışığını iyi geçirirler. Renklendirme özellikleri iyidir. Biyolojik zararlardan etkilenmezler. 65

Sera örtü malzemesinde aranan özellikler Plastik Plastik örtünün kaplanması: Plastikle seranın kaplanmasında, plastik örtü seranın uzun ve dar ekseni boyunca serilebilir. Plastik örtü pürüzsüz yüzeyli iskelet üzerine çakılmadan önce gerginleştirilip birbiri üstüne bindirilerek ve ince ahşap çıtalarla çivilenerek tutturulur. Çivileme yerine bazı sert plastik, alüminyum veya çelikten yapılan kıskaç ya da mandal kullanılabilir. 66

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Oluklar ve Damlalıklar Rüzgarlıklar Sera içinde yoğunlaşan örtü malzemesinden sızarak akan damlaları toplamak için çatı yan duvarın birleştiği yere küçük oluklar yapılabilir. Rüzgarlıklar, rüzgar etkisini önlemek için çatı ve yan duvarlardaki kolonlar arasında çapraz çatı elemanları kullanılarak yapılır. Kapılar Kapılar serada yapılacak işler için giriş ve çıkışı sağlar. Kapılar doğal olarak ışığı geçiren sera içinde engel olan şeffaf örtü malzemesiyle kaplanır. Kapılarda genişlik ve yükseklik ihtiyaca göre minimum olmalıdır. Kapılar büyük yapılırsa açılıp kapanma esnasında serada ısı kaybı artar. Küçük seralarda kapı genişliği 70-90 cm den daha dar olmalıdır. Büyük seralarda rahat çalışmak için kapı genişliği 180-200 cm olmalı Sera boyunun 30 m den fazla ise havalandırma iş akışının kolaylığı vb. için birden fazla kapı kullanılabilir. Kapılar sera içinden dışarıya doğru açılmalıdır. 67

SERA YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI Pencereler Pencereler, CO2, O2 ısı ve nem kontrolü için havalandırma yapılması için sisteme yerleştirilirler. Pencereler kapalı durumda dışardan içeriye ışık, içerden de dışarıya ısı geçirmemelidir. Bunun için pencereler şeffaf örtü malzemesi ile kaplanmalıdır. Doğal havalandırmanın yeterli miktarda olabilmesi için önerilen çatı pencerelerinin toplam alanın sera taban alanının %16-20 arasında olmalı ve bu açıklıklar çevre koşullarına uygun olarak ayarlanabilmelidir. Soğuk bölgelerdeki seralarda çatı pencere alanı daha küçük tutulmalıdır. Sera pencereleri düzenlenirken havalandırma etkinliğinin maksimum olması Pencerelere ulaşımın kolay olması ve sera faydalı alanının maksimum tutulmasına dikkat edilir. 68

SERALARIN ISITILMASI Sistem, dış hava sıcaklığına bağlı olmadan sera içi sıcaklığını istenilen sınırlar içinde tutabilmeli, Sera ısıtmasında, en önemlisi ısının sera içinde dengeli olarak dağılmasıdır. Sera ısıtma sisteminin özellikleri ; Isı sera içinde dengeli olarak dağılmalı, Sık arızalanmamalı, Kolay yakıt sağlanabilmeli, Verimli çalıştırılabilmeli, Maliyet ve yakıt masrafları az olmalıdır. Seraların örtü malzemesi olan cam ve plastiğin ısı geçirme özelliğinin yüksek olması nedeniyle seralar çabuk ısınır ve çabuk soğurlar, Serada bitkinin iyi bir şekilde gelişebilmesi için seranın sıcaklığı düştüğü zaman sera içine ısı verilmesi gerekmektedir. Sera dışındaki hava sıcaklığına, Seraya verilecek ısının miktarı ; Sera içinde istenilen sıcaklık derecesine, Seranın dış yüzeylerinin toplam alanına, Sera örtü malzemesinin tipine ve kat sayısına, Seranın yapı kalitesine bağlı olarak değişir. 69

SERALARIN ISITILMASI Seraların bulunduğu yerde çevre sıcaklığının en düşük olduğu zamanlarda, sera içinin istenilen sıcaklık derecesinde (15-25 C) tutulabilmesi için seranın ısıtılması gerekir. Bu şekilde ısıtma fazla pahalı olacağından sera içi sıcaklığı bir süre 7-10 C' de tutulabilir. Bu sıcaklık derecelerinde bitkilerin gelişme hızı yavaşlasa bile, bitki yetiştiriciliği yönünden sakıncalı sayılmayabilir. Seralarda Kullanılan Isıtma Yöntemleri Sobalarla ısıtma, Kaloriferli ısıtma, Sıcak havayla ısıtma: Isıtılmış havanın belli aralıklarla küçük delikleri bulunan ince polietilenden yapılmış boru kanallara, bir basınç altında sürekli olarak gönderilmesi ilkesine dayanır. Doğal enerji kaynaklarından yararlanarak ısıtma, Elektrik enerjisiyle ısıtma, Atık enerjiden yararlanarak ısıtma. 70

SERALARIN SOĞUTULMASI Havalandırma Oksijen ve karbondioksit dengelemesi Sera Havalandırmasının Nedenleri: Sera içi sıcaklığının dengelenmesi, Güneşlenmeyle ortaya çıkan yüksek ısının sera dışına atılması, Nemin dengelenmesi, Havalandırma sistemi bitkiler üzerine bir hava hareketi oluşturabilmeli ve bu hareket bitki üst boşlukta olmalı, Havalandırma sisteminin özellikleri ; Seraya giren taze hava doğrudan bitkileri çarpmamalı, Havalandırma elemanı sağlam olmalı ve iyice kapanabilmeli, (böylece hava değişimi ile ısı kaybı az olur. Havalandırma sistemi dış etkilerle açılıp kapanmamalı, Havalandırma açıklıkları yeterince büyük olmalı, Havalandırma düzeni işletmede teknik sorunlar yaratmayacak, az bir kuvvetle açılıpkapanabilecek durumda olmalıdır. 71

SERALARIN BOYUTLANDIRILMASI Seraların genişliği Seraların genişliği, bitki sıraları arasındaki uzaklığa ve bitki sırasının boyuna sera çatı şekline, yetiştirilecek bitki türüne ve miktarına, serada çalışabilecek işçi sayısına ve sera kurulacak alanın büyüklüğüne göre değişir. Seraların Uzunluğu Sera boylarının fazla uzun olması, ısının sera içerisinde homojen olarak dağılımını engellemektedir. Buna karşılık çok kısa seralarda ise hareket ve çalışma zorluğu vardır. Bu nedenlerle sera uzunluğunun 40-50 m dolayında olması gerekir. Bu etkenler düşünüldüğünde, ir bireysel seranın taban alanı en çok 400-500 m2 ; genişliği ise 9-12 m arasında olmalıdır. Sera genişliğinin 3 ve 3 ün katları olacak şekilde ayarlanırsa, sera iç planlaması kolay olur. Çatı genişliğinin ise cam örtülü seralarda 9-12 m, plastik örtülerde ise 6-9 m arasında olması tavsiye edilir. Seraların Yüksekliği Sera yüksekliğini; yetiştirilecek bitki boyu, türü ve miktarına, Sera içinde işçiliğin rahatça yapılabilme yüksekliğine, civar iklim şartlarına, bağlı olarak değişir. Ortalama Sera yüksekliği 180-190 cm civarında olmalıdır. Eğer Serada makine kullanımı düşünüyorsa, sera yüksekliğini daha yüksek tutulabilir. İç mekan süs bitkileri ve diğer süs bitkilerinin yetiştirildiği seralar en az 2,5 metre olmalıdır. 72

SERA KONSTRÜKSİYON PROJESİ 73

YAPILACAK SERANIN DETAYLARI SERANIN MODELİ ve KONSTRÜKSİYON DETAYLARI KONSTRUKSİYONDA KULLANILACAK MALZEMELER SERA ÖRTÜSÜ HAVALANDIRMA SİSTEMİ SİRKÜLASYON FANLARI THERMAL PERDE SİNEK TÜLÜ HUNGING GUTTER SİSTEMİ COCO-PEAT GÜBRE DOZAJLAMA ÜNİTESİ DAMLAMA SULAMA SİSTEMİ-DRENAJ İKLİMLENDİRME SİSTEMİ YÜKSEK BASINÇLI SİSLEME SİSTEMİ ISITMA KAZANI / Co2 ISITMA SİSTEMİ YER ÖRTÜSÜ BUFFER TANK OSMOZ SİSTEMİ ELEKTRİK SİSTEMİ İDARİ BİNA / PAKETLEME TESİS KAPI SU TANKLARI AKSESUARLAR AÇIKLAMA 74

May Sera B Serisi 75

Destek Boruları seranın mukavemetine takviye sağlamak amacı ile yapı ya yardımcı mahiyette kullanılır. 76

ANKRAJ PROFİLLER Temel ankraj elemanları dâhil edilecek olup, kolon bağlantıları için hazırlanmış 70x70x2,5mm ebatlarında 1,2 m yüksekliğinde çelik ankraj elemanları olacaktır. Sera temel ölçüleri 60 cm çap ve 100 cm derinliğinde olacaktır. 77

SERA DİREKLERİ Sera genelinde kullanılacak olan direkler 80x80x2,50mm galvanizli profillerden üretilecektir. 78

ÇATI Sera nın çatısı 80 x 80 x 2,50 mm kalınlığında sıkıca monte edilmiş direklerle desteklenecektir Alın ve sera içerisinde 3 bölge güney / kuzey ve orta bölgeden 48*2mm rüzgar çaprazlarımız monte edilmektedir. 79

OLUKLAR Oluk ve direk arasındaki bağlantıyı yapan oluk başları 4 mm kalınlığında galvanizli çelikten üretilmiş olup direğe ve oluğa vida ve cıvatalarla bağlanmıştır. Genişlikleri 500mm. Oluk kalınlıkları 2 mm dir. Oluklar plastik döşeme işini ve yağmur suyunun akışını kolaylaştıracak şekilde dizayn edilmiştir. Oluklar daha fazla suya maruz kalacaklarından aşınma ve paslanmaya karsı güçlendirilmişlerdir. Kapasite :36 lt/m 80

YOĞUNLAŞMA OLUKLARI 2,5 cm derinliğinde oluklar her 2,5 metrede bir oluk direk bağlantılarına monte edilir. Damlalıklar 0,60mm galvanizli sacdan imalat yapılmaktadır. 81

KONSTRÜKSİYON GENEL ÖZELLİKLERİ Teklifimiz seranın bulunduğu bölge koşullarına bağlı olarak kar ve rüzgâr yüküne göre hesaplanmıştır. Kullanılacak olan malzemelerin miktar, adet, metraj ve teknik detayları ve konu ile ilgili projeler sözleşmeye ek olarak verilecektir. Tüm sera malzemeleri sıcak daldırma galvaniz işleminden geçmiştir. Rüzgâr yükü Standartlara göre seramızın rüzgâr yükü 120 km/s tir. Kar yükü 25kg/m2 olarak hesaplanmıştır Ürün Yükü 37kg/m2 olarak hesaplanmıştır. Aksesuar Yükü 7,5kg/m2 olarak hesaplanmıştır 82

KONSTRÜKSİYONDA KULLANILACAK MALZEMELERİN ÖZELLİKLERİ Tünel Genişliği 9,60mt Tünel Sayısı 35 + 1 + 35 = 71 adet toplam Yan Kolon Aralığı 2,50mt Ara Kolon aralığı 5,00mt Oluk Altı Yüksekliği 5,00mt Tepe Yüksekliği 7,60 mt Makas aralığı 2,50mt Rüzgâr Yükü 120 km/saat Yan Kolonlar 80x80x2,5mm Orta Kolonlar 80x80x2,5mm Alın Cephe Kolonları 80x80x2,5mm Makas Yay Borusu 60*2mm Makas Destekleri 27 lik ve 32 lik borular. Yağmur Oluğu 2 mm kalınlıkta 50 cm sacdan imal geniş oluk tipi Bağlantılar Özel imalatımız olan 3 ve 4 mm den oluşan galvaniz bağlantı elemanları Cıvata ve Somunlar Avrupa normlarında Metrik 8 M 6 dan oluşan çelik cıvatalar ve fiberli somunlar Ankraj Profilleri 70x70x2,5mm 83

SERA ÖRTÜSÜ Çatı: 180 mikron kalınlığında UV + IR +EVA + AD + AP + CR korumalı %45 difüzyon, yüksek ışık geçirme, damla tutmayan, Kükürt dahil tüm tarım ilaçlarına dayanıklı, Sis yapmayan 36 ay garantili plastik. 84

SERA ÖRTÜSÜ Kenarlar: 8 mm kalınlığında UV katkılı tek cidarlı dört duvarlı, ışık geçirgenliği %80 olan, iyi kullanımda 10 yıl garantili TSE ve uluslar arası kalite belgelerine sahip 1.420gr/m2 ağırlığında Polikarbon. 85

SERA ÖRTÜSÜ Klipsler: Klipslerimiz en kötü hava şartlarına karşı en üstün dayanıklılığı gösterirler. Sera sistemimizde kullanılan örtü tutturucuların tamamı 45 lik profillerden oluşmaktadır.pvc bölümler NF T 54-405 inşaat standartlarını karşılayacak şekilde üretilmişlerdir. 86

SERA ÖRTÜSÜ PE örtünün IR ve EVA Özelliği : Gündüz güneşin etkisiyle ısınan seranın, gece daha yavaş soğumasını sağlar. Isı kaybının en aza indirilmesi, ani sıcaklık düşmelerinde ürünü don tehlikesine karşı korur. Gece gündüz arasındaki sıcaklık farkının azalması bitkinin verimini artırır. +1 C ile +5 C arasında sıcaklık avantajı ve ısıtma yapılan seralarda yakıt tasarrufu sağlar. 87

SERA ÖRTÜSÜ PE Örtünün soğutucu özelliği: Güneş ışığının güçlü ve havanın sıcak olduğu bölgelerde veya gölge seven bitki yetiştiriciliğinde dış ortama göre daha serin bir sera içi ortam ihtiyacı vardır. Soğutucu etki özelliği güneş ışığını yansıtarak, absorblayarak ve kırarak gündüz sera içinde sıcaklığın yükselmesini engeller. Soğutucu etki özelliği olan sera örtüleri, bu özellik olmayan sera örtülerine göre sabahları daha yavaş ısınmaktadır. 88

SERA ÖRTÜSÜ Antifog özelliği: Yüzeye tutunamayan su taneleri, sera içerisinde sis oluşturur. Bu sisli havanın sera dışına tahliyesi gerekir. Bu işlem seranın kenarlarını açarak doğal havalandırmayla veya fanlar yardımıyla yapılabilir. Uzun süre sera içerinde bekleyen sisli hava bitkiye ve meyveye yapışarak hastalıklara sebep olabilir. Sera içi ile dışı arasındaki sıcaklık farkının fazla olmasından dolayı bitki ve toprakta oluşan terleme sera örtüsünün iç yüzeyine su damlacıkları şeklinde tutunur. Yüzeydeki su damlacıkları güneş ışığının bir kısmının sera içerisine girmesine engel olur. Sera içine girebilen bir kısım güneş ışığı ise su taneciklerinin mercek özelliği göstermesinden dolayı mahsülde yanmaya ve hastalıklara neden olur. AntiFog-AntiDrip katkısı, sera içindeki rutubetin filmin iç yüzeyine büyük su taneleri şeklinde tutunmasına engel olur. Bu özellik sera örtüsünün sadece bir tarafında olduğu için filmin yönünü gösteren uyarı yazılarına dikkat edilmelidir. 89

SERA ÖRTÜSÜ Polikarbon Örtü özellikleri: Isıl Özellikler Hizmet sıcaklığı Polikarbonat, değişken sıcaklıklarda kullanılabilir. Ancak, malzemenin mekanik performansının, uzun süreli kullanımlarda ve -40 Co'den +120Co'ye kadarki sıcaklıklarda stabil kaldığı bilinmektedir. Işıl genişleme Isı yalıtımı ve U-Değeri Isı yalıtımı, iki madde arasındaki ısı sıcaklığı farkından kaynaklanan ısı sıcaklığına dayanıklılık olarak tanımlanabilir. MWPC'ye (Oluklu Polikarbonat) baktığımızda, dış sıcaklık ile iç sıcaklığın birbirinden farklı olduğu alanlarda kullanılan maddelerde ısı yalıtımının önem arz ettiğini görürüz. UV Işınlarına karşı koruma Güneşten gelen radyasyon, polikarbonat da dâhil olmak üzere birçok polimerik materyalin bozulmasına sebep olan UV ışınlarının da içerdiği zararlı bir bileşen içerir. Bu da daha çok, coğrafi konumlar, mevsimler, vb faktörlerle ilgilidir. Polikarbonat levhalar, zararlı UV ışınlarına karşı uzun süreli stabilite sağlayan, dış hava şartlarına karşı koruma sağlayan ve aşağıdaki grafiklerde de gösterilen hızlandırılmış hava etkisiyle aşınma testlerindeki orijinal renk ve ışık iletimini koruyan, özellikle kalıptan birlikte çekilmiş UV emilimi ve koruma tabakası özelliği gösterir. 90

HAVALANDIRMA SİSTEMİ Üst havalandırma sistemi rack& pinion sistemi ile çalışacaktır. Üst havalandırma mahyanın iki yanında, mahya boyunca en az 2.00 m genişliğinde, toplam olarak 4.00 m olacaktır. Dolayısıyla havalandırma oranı: 4m / 9,6m = 0,40 alacaktır buda % 40 sera da havalandırma demektir. Havalandırma koluna bağlı tünel boyunca giden profilin sabit olan profili en 10 cm üstüne binmesi gerekmektedir. Çünkü yağışlı havalarda pencereyi en az %10 açarak içerdeki nemin tahliyesi sağlanır. Havalandırma kollarında tünelin başında ortasında ve sonunda 27x 1,5 mm destek boruları olacaktır.. Bu şekilde havalandırma penceresinin hareketi sağlıklı olur. 91

HAVALANDIRMA SİSTEMİ Havalandırma motorları her tünele iki adet düşecek şekilde yerleştirilecektir(kelebek). Havalandırmalar switchler ile kontrol edilecektir. Havalandırmaya m2 ye 85 gr yoğunluğunda kendi ithalatımız olan sinek tülleri monte edilecektir. Kelebek Havalandırma 2x2 metre, açılma mesafesi 1 metre 80 cm Havalandırma 1 metre 50 cm uzunluğunda 2,5 mm kalınlığında dişli çubuklar tarafından ve pinyonlar tarafından yönlendirilir. Havalandırma kolları dikdörtgen şeklinde galvanizli borularla üretilirler. 40x30x2 mm. Eni 2x2m olan yüzey bölgesi sayesinde havalandırmalar açıldığında içerdeki seviyeyi arttırır. Çatı üzerini süpüren, içerdeki ve dışarıdaki akıma yardım eden bir hava akımı oluşturur. Bu süpürme etkisi başarılı şekilde nem almaya izin verir. Havalandırmaların yüksek açılımı (1,8 m) elde bulunan hava değerinden daha iyi bir hava akımı oluşmasına olanak sağlar. Yağmur veya rüzgâr zamanında birleşik yapısı yüzünden açık tutmak da mümkündür. 92

HAVALANDIRMA SİSTEMİ Sera havalandırma sisteminde kullanılacak motorlar 2 yıl garantili ve tüm donanım ve yedek parçaları mevcuttur Havalandırma motorları 2 yıl garantilidir. 600 Newton gücündedir. Avrupa standartlarında üretimi yapılıp %100 kalite kontrolüne tabi tutulurlar. Redüktör çıkış devri 3 /1 dakikadır. Redüktör de 2si durma kalkma 2 si emniyet swicthi olmak üzere 4 adet swicthi bulunmaktadır. Kullanılacak redüktörler ihraç kalitesinde olup TSEK belgelidir.0,55 kv X 380 V X 1400 dd. özelliklerindedir. KONSTRUKSİYON ÜRETİMİNDE KULLANILACAK MALZEME TSE VE ISO 9002 KALİTE BELGELERİNE SAHİPTİR. 93

EKSOZ & SİRKÜLASYON FAN SİSTEMİ Eksoz fanları 1.10kw/h enerji harcama yapar. 41.000 m3/h kapasitede çalışır. 7000 M3 TRIFASE-037 KW LIK SİRKÜLASYON FANLARI. ÇELİKTEN ÜRETİLMİŞ. İKİ YIL GARANTİLİ. İSTENİLDİĞİNDE MONOFASE OLARAK KULLANILABİLİR Sera için özel olarak üretilmiş sirkülasyon fanları statik ve dengeli olarak dizayn edilmiştir. Fanlar güçlü çift kaplamalı galvanizli çelik sacdan imal edilmişlerdir. Bütün motorlar %100 kalite kontrolünden geçirilmiştir. Kolay asılmaları için dizayn edilmiş kendilerine has kancaları vardır. Düzenli bir hava akımı elde edilir ve sıvılaşma kesinlikle önlenebilir. Fanlar bitkisel hastalıkları önler ve bitki gelişimini hızlandırır. Bütün fanlar kalite kontrolüne tabi tutulur. Bütün fanlar çelik çerçevelidir. Fanlarda elektrik motoru mevcuttur 0,5HP 380 volts. Sera iskeletine zincirlerle asılırlar. Bağlantı, kesici ve düzenleyici vardır. 7.000 m3 hava akımı sağlar. 94

Perde Sistemi Gölgeleme sistemi: Makastan makasa push-pull perde sistemi olacaktır. Sistem her bölüm için ayrı ayrı çalışacaktır. Her bölüm için 1 motor kullanılacaktır. TERMAL PERDE Alınlardaki bağlantı elemanları: Alın kolonlarıyla aynı genişlikte galvaniz profil misina bağlantıları için alınlara monte edilecektir. Bu profiller en az 50 x50 x1,5 olacaktır. Misina bağlanacak profilin alın kolonlarıyla aynı genişlikte seçilmesi alınlarda perde ile kolonlar arasında enerji kaybına yol açacak boşluğun oluşmasını engellemek içindir. Kurulum desteği: Sera alın kısmı, perde seviyesiyle aynı yükseklikte yerleştirilecek, 50x50x1,5 galvanizli kare profil kullanılacaktır. 6 mt.lik profil barları, galvanizli demir bağlantı parçası yardımı ile bağlanacaktır. Bağlantıda matkap (akıllı) vida kullanılacaktır. Sera profile kurulumu için, direk tipine uyarlanmış kelepçeler kullanılmalıdır. Kurulum için gerekli materyaller aşağıda açıklanmıştır. Misinalar: Şeffaf LS-wire ø 2.5 mm, her,9,60m lik tünelde 21 adet destek teli ve 10 adet üst tel(perdenin yukarı doğru hareketini önlemek için). Yanlarda kumaşın zedelenmesini önlemek için, yandan geçen tellerin üzerine PVC klips geçirilmelidir. Oluk altlarına, oluğun sağına ve soluna mutlaka misina geçirilmelidir. Çalışma Sistemi Push-pull sistem 95

TERMAL PERDE Perde kurulum genel özellikleri: Bu tip kurulumlar, onların, tüm yürüme hattı boyunca mesafeyi kesin olarak koruması gereken, yüksek miktarda hareketli parçalarından oluşmasından dolayı, montajında doğrululuk ile karakterize edilir. İç termik perdenin kurulumu, kurulum desteği, transmisyon ekipmanı, perde ve sabitleme elemanlarından oluşmaktadır. Kızaklı profil: 6 m.lik parçalarla 19 mm çapında galvanizli demir boru. Bu parçalar konik uçlarıyla bir birine bağlanacaklar. Her perde bölmesinde, perdeyi açılma ve kapatmada çekecek olan, bir hat boru monte edilecektir. Perde kurulum genel özellikleri: Bu tip kurulumlar, onların, tüm yürüme hattı boyunca mesafeyi kesin olarak koruması gereken, yüksek miktarda hareketli parçalarından oluşmasından dolayı, montajında doğrululuk ile karakterize edilir. İç termik perdenin kurulumu, kurulum desteği, transmisyon ekipmanı, perde ve sabitleme elemanlarından oluşmaktadır. 96

Polyester tel: Bunlar perdeyi desteklemek içindir. Alt teller, galvanizli tellerin yardımı ile, perde ağırlığını tutmak için ve üst teller ise, rüzgarlı dönemlerde, perdenin direk olarak hareket etmesini engellemek içindir. Alt teller, 15-20 cm. ara ile uygulanan ilk 2si hariç, her 40 cm mesafede yerleştirilir. Üst teller ise, 50 ve 70 cm ara ile uygulanan birinci ve ikinci teller hariç her 1.00 m. mesafede yerleştirilir.bu polyester teller 2,5 mm çapında olup, yırtılmaya dayanıklılığı 60 kg/mm, genleşmesiz ve düşük parlaklık azalma gibi özel karakteristiklere sahipler. Ultravioleye yüksek dayanıklılığı olduğundan, 1.200 saat yoğun ultraviyole uygulanmasından sonar sadece %3 gibi bir mekanik dayanma kaybına uğrar. -40 ºC ile 70 ºC arasındaki sıcaklık değişimlerde tamamıyla çap ve mekanik dayanıklılığı korur. 3 mm çelik halat: 3 mm çapında çelik halatlar. Bu halatların 2 görevi var: dikey hareketlerini önleyen polyester tellerine destek ve her perde bölmenin sabit desteğidir. Açılma yönün karşı tarafına, her perde bölmesi için 1 adet galvanizli çelik halat yerleştirilecek. 2 yıl garantili tüm ekipman ve metal aksanları dahildir. %68 enerji, %55 gölgelendirme özelliğine sahiptir. Akrilik/ALU ve Pehd den üretilmiştir. Perdenin rengi yayılmış Alu şeklindedir. Sabit ve esnek yapıdadır. Montajı kolay ve kükürt dahil tüm tarım ilaçlarına karşı dayanıklıdır. İşlenmiş metallerin benzeri olmayan dokuma yapısı istikrarlılık özelliği ve yüksek dereceli kalitesiyle uzun kullanım ve kalıcı etkenliği garantidir. 70 C ye kadar bir ısıda sadece %1 küçülme olur. 97

Transmisyon ekipmanları Transmisyon, kremiyer dişli kutulu bir itme-çekme sistemidir. Kremiyer dişli kutuların takıldığından dolayı motor çıkış gücünü yarıya azalacak olan, şaft transmisyonu hareket ettirmelidir. Transmisyon ekipmanları aşağıdaki gibidir Şaft desteği Amaç, şaftın transmisyon hatlarını çalıştırınca, üreteceği hareketlenmeyi desteklemektir. Perde desteği ile aynı seviyede monte edilen, 50x50x1.5 ölçülü profil kullanılmaktadır. Şaftı güçlendirmek için, her tünelin ark kısmından şaft desteğine kadar monte edilen teleskopik güçlendiriciler kullanılacaktır. bu teleskopik dikmeler şaftı çalışır iken sabit tutmaya yarar. Teleskopik dikmeler en az 40x 40x1,5 mm galvaniz profillerden oluşacaktır. Şaft dişli motor seti Kremiyer dişli kutusu, şaft desteği (mil yatağı) ve şaft bölmesinden oluşur. Lineer limit anahtar sistemi Bu sistem dişli motora dâhildir ve perdenin açılma ve kapanmasını ayarlanmasını yapar. Sistem basit ayarlanabilir ve ince bir ayar verir. Çift anahtar içerir, 2 si açma ve 2si kapanma içindir. Makaralar: Makaralar her 9,60 lik tünelde üç sıra olacakdır. 98

Transmisyon boruları ( itme çekme boruları ) Transmisyon boruları, 32 mmx1,2 mm çapında olacak, boruların ek yerleri makaraların üzerlerine gelecek şekilde olacaktır ve boyları buna göre üretilecektir, çünkü borunun iki makas arasında kalmasında borularda sarkmalar olmakta ve boru düzgün çalışmamaktadır. Bir ucu (dişi) çapraz yivlidir ve deliklidir, diğer uç (erkek) daraltılmış ve yine delinmiştir. Cıvata yardımı ile bağlanacaktır. Kremayer: Kremayerler 3mm 4,90 dır Transmisyon borusu-kremayer bağlantı parçaları :Alüminyumdan üretilmiş olup, bir ucu kramiyer ile bağlantısı, diğer ucu ise transmisyon borusuna girilecek şekilde yapılmıştır. Kremiyere iki aylan cıvata ile ve transmisyon borusuna ise bağlantı vidaları ile bağlanır. Alüminyum iletici aparatı Transmisyon borusundan çekme profillere hareketi iletmek için amaçlanmıştır. Bu alüminyum parçalar, itme çekme borularını 19mm perde borusuna bağlantıyı sağlar bu sayede itme-çekme boruları ile bağlantı sağlanmış ve olur ve perde hareket eder. 99

Perde Kumaşı Ve Sabitleme Elemanları Kumaş perdesi, 58% gölge ve 55% enerji koruma özelliklerine sahiptir.direk arası 5 m olacak ve 10 12 cm'lik fazlalık tam kapanmasını sağlamak için yan perdenin üstüne geçecek şekilde olacak. Perde uçlarında ek olarak 1 m asılı kalmalıdır, yani yanlara etek bırakılmalıdır, böylece perde %2 azalmaya eğilimlidir.perde sabitleyici ve klips ile galvanizli tele (sabit kısım) ve çekme profiline (hareketli kısım) monte edilecektir. Sabitleyiciler klips gibi elemanlara her türlü hava şartlarına dayanıklı olmalıdır. Plâstik klipsler UV katkılıdır. 100

101

SİNEK TÜLÜ İyi kullanım şartlarında 3 yıl garantilidir. Sinek tülümüz bu sektörde 37 yıllık geçmişi olan bir firma ürünüdür. UV CIBA 944. mesh 20x10 (50 Mesh) özelliklerine sahip sinek tülü kullanılacaktır. İp Tipi: HDPE Renk: Cristal.(Transparent) Gölgeleme: 25-27% Tel Çapı: 0.22-0.23mm (366-400 Dtex) Cm/Tel: Boyuna 20 / Enine 10 Delik Ebat: 0.26 x 0.8 mm (maximum) Mukavemet: 18Kg/m2 cm minimum. ASTM D3787 Gerilme Gücü: Çözgü -1207 kg/m2 minimum. ASTM D5034 Örülü - 746 kg/m2 minimum. Ağırlık: 85 gm/sq mtr + 5%. ASTM D3776 102

Gutter Genişliği: 21 cm Gutter Yüksekliği: 12 cm Drenaj olukları Derinliği: 4,5 cm Drenaj olukları Eni: 3,5 cm Teknik Özellikler Sacın Genişliği :60 cm Askı mesafesi : Her 5 metrede bir halatlı askı sistemi Bitki ısıtma aparatı : Var 38 x 2mm Gutter alt segman: Her 1,5 mt bir 3 mm galvaniz telden imalat segman takılacak. Bitki yatırma : Her 1,5 mt de bir 5 mm galvaniz telden imalat bitki yatırma aparatı Sabitleme Profili : Gutter sonları 40 mm x60 mm x1,5 mm galvaniz profillerle sabitlenecek. Kapaklar: Gutter başlarında sonlama kapağı ile gutter sonunda drenaj kapağı olacak. Ayar Milleri: Tüm askı aparatlarının ucunda 8 mm ayar milli olacak. Bu şekilde gutter'in hassas eğim ayarı yapıla bilinecek. HUNGING GUTTER 0,6 mm kalınlığında iki tarafı galvanizli, iki tarafı boyalı. 60cm Sacdan imal. 103

COCO-PEAT HAMMADDE ÖZELLİKLERI Yaş 0-18 Ay Coco Peat Birinci Elek ½ Mesh İkinci Elek No 28 Mesh Fibre İçeriği 20% Fiber Uzunluğu (yaklaşık) 40mm Husk Chips Chipslerin Ebatları 10mm Altında Standart Nem İçeriği 20% Standart Kurutulmuşluk İçeriği 100% ph 5.5-6.4 EC (Electrical Conductivity) >1 ms/cm ( 1:2 Test Metod) Karışım Oranı 60% Coco Peat + 40% Husk Chips Fiber & Chips Dağılımı Homojen Karışım Ürün Kodu CCGB12-001 Slab Ebatları, Uzunluk & Genişlik (cm) 97-14 Doyurulma İşlemi Öncesi Yükseklik (cm) 3.5 ± 0.5 Slab Ağırlığı 2.1Kg +/-100g Doyurulma İşleminden Sonra Ölçüler U-A- Y(cm) ± 0.75 100-15-12 104

GÜBRELEME OTOMASYON & SULAMA SİSTEMİ Kullanılacak malzemeler Avrupa normlarında olup 2 yıl garantilidirler. Kullanılacak tüm malzemeler TSE ISO ve Uluslar arası kalite belgelerine sahip ürünlerdir. Kullanılacak ürünler 10 PN basınca dayanıklı ve pvc hammaddesinden üretilmişlerdir. 105

GÜBRELEME OTOMASYON & SULAMA SİSTEMİ Sulama Gübreleme Sistemleri: Sulama gübreleme HORTİMAX otomasyon sistemi ile yapılacaktır. Sistem pompası 90 m3/saat 3.5 Bar kapasitelidir ve frekans kontrolü ile basınç regülasyonu yapabilecektir. Frekans kontrolü pompa olacaktır. 1000 litre karıştırma tankı ile verilecektir. 4 adet gübre girişi ve 1 adet asit girişi bulunacaktır. HORTİMAX gübreleme kontrol bilgisayar tarafından yönetilecektir. Sisteme bir adet 90 m3/saat kum filtresi, otomatik geri yıkama özelliği ile dahil edilmiştir. Ancak istendiği takdirde çıkartılabilir. HORTİMAX ünitesinin çıkışında uygun bir akış sensörü bulunacaktır. Bu şekilde zamanla sulama yapılabileceği gibi hacimle de yapılabilir (bitki başına cc. vs.). Akış sensörü dünyanın en iyilerinden olacaktır. HORTİMAX ünitesinde ikişer adet EC ve ph sensörü bulunacaktır. EC Sensörleri ph Sensörleri ise yine dünyanın en iyilerinden marka olacaktır. HORTİMAX ünitesinde A1 + B1, A2 + B2 ve Asit olmak üzere 4 adet 1000 litre/saat gübre, bir adet 100 litre/saat asit girişi bulunacaktır. İstendiğinde asit dozlama kapasitesi arttırılabilir. 5 adet vana grubu verilmiştir. 1, 2, 3,4 vana grupları, 5 vana ile üretim serasını sulayacak. Üretime ayrılmış üç vana grubunda drenaj kontrol bulunacak, kontrollerde EC ve litre ölçümü yapılacaktır. Bir sonraki sulamanın drenaj yüzdesine göre etkileşimi dahil; EC etkileşimi dahil değildir. Drenaj kontrol için gerekli PVC malzeme, sayaç ve EC sensörü teklife dahildir. 3 adet vana grubu manuel start, zamanla start, radyasyonla start ve drenaj bilgisi ile start özelliklerine sahip olacaktır. 2 adet vana grubu (4 ve 5), manuel start dışında kontakt start ve stop özelliklerini haiz olacaktır. Doldurulacak silolardan alınacak seviye bilgilerine göre geceleri silolar otomatik olarak doldurulacak; gündüz ise üretim serasının sulamaları yapılacaktır. Seviye ölçümleri lineer basınç sensörleriyle yapılacak, silo seviyeleri hassas olarak ekrandan takip edilebilecektir. 106

GÜBRELEME OTOMASYON & SULAMA SİSTEMİ Damlatıcı Hatları: Her 9,60 mt lik tünele 5 sıra 20 mm lik damla sulama hortumları ile donatılacaktır. Maksimum verim ve homojenlik için 2 lt/h PCJ CNL damlatıcılar yerleştirilecektir. Bu damlatıcılar, bir sulama süresi sonunda hortumlarda meydana gelen boşalmaları önlemek amacıyla, düşük basınç kitleme mekanizmasına sahip basınç ayarlı damlatıcılardır. Damlatıcılar polietilen hortumlara geçirilmiş olarak yerleştirilecektir.. Her bir set 0,60 mt. 2lt/h 5/3mm boru içerir. Ara Dağıtım Hatları: Her bir yataktaki sulama boruları Q63 mm PVC ara dağıtım hattı ile beslenecektir. Ara dağıtım hatları yer altı ana dağıtım hatlarına vana takımı ile 2 basınç regüleli elektrikli vana ile bağlanacaktır. Hat Sonu: Her damlatıcı hattın sonuna, hat sonu vanası ile bağlanacaktır. 107

İKLİM KONTROL SİSTEMİ Hortimax CX500 sistemi verilmektedir. Bu sistemin içinde aşağıdaki öğeler bulunacaktır: Bir adet meteoroloji istasyonu: Dış sıcaklık, yağmur, radyasyon, rüzgar hızı ve yönü ölçülecektir. Her zon'da olmak üzere: -İkişer adet Ektron III sıcaklık ve rutubet ölçüm kutusu verilecektir. Ayrıca CO2 ölçümleri için 4 adet ayrı sensör kutusu karkas arasına monteedilecektir. Ektron III kutuları bitki tepesinde bulunmaları gerekirken CO2 ölçümünün en sağlıklı yapılması karkas arasından olmaktadır. Bu bakımdan ayrı ölçüm kutuları teklife dahil edilmiştir. -Sensörler dünyaca ünlü Vaisala veya eşdeğer kalitede markalardır. -Sıcaklık ve nem sensörlerinin ağırlıklı ortalaması alınarak kontrol gerçekleştirilebilecektir. -Çatı havalandırma kontrolu (iki yönlü). -Yer ısıtması kontrolu. -Bitki ısıtması kontrolu. -Oluk ısıtması kontrolu. -Perde kontrolu (enerji tasarruf ve gölgeleme). -Sisleme kontrolu. -Sirkülasyon fan kontrolu. -CO2 dozlaması kontrolu. 108

İKLİM KONTROL SİSTEMİ Aynı kontrollar, CO2 ve bitki ısıtması haricinde fidelik için de mevcut olacaktır. Doğalgazlı kazan kontrolu: Kazanın brülörünün hız ayarlı ve hız geri bildirimli olduğu varsayılmıştır. Doğalgazlı kazan'dan CO2 eldesi kontrolu. Doğalgazlı kazan ile 10 adet sensörle donatılacak buffer tank'ın "open buffer" prensibiyle kontrolu. Kazan - buffer tank ana üç yollu vanasının geri bildirim potansiyometresinin olması tercih nedenidir. Ona göre vana pozisyon alarmı dahil edilmiştir. 1, 2 bloklarının ısıtma gruplarının (sirkülasyon pompası ve üç yollu vanalarının) kazan dairesinde olacağı varsayılmıştır. 3, 4 blokların ısıtma grupları sera içinde düşünülmüştür. Bu bakımdan bir adet transport kontrolu ve iki adet manifold kontrolu dahil edilmiştir. Manifoldlardan birinin sera içinde olduğu varsayılmıştır. Transport hattı frekans kontrollu pompa ile yapılabileceği gibi üç yollu vana ile de olabilir. Bir adet CO2 manifold kontrolu mevcuttur. 4 adet CO2 vanasının olacaktır 109

Sistem Parçaları: 1. Ana Üniteler: Yüksek Basınç Pompaları - 150 Bar (İtalyani) 8 x 70lt/dk Elektrik motor i. 380V 50Hz Basınç ayar regülatörleri ve Baypas Manometre 0-160 Bar. Giriş Suyu Kontrol Valfi Düşük Basınç Uyarı Switch Pompa sıcaklık sensörü Giriş suyu kontrol manometresi 2. Su Filtre Üniteleri : Filtre 5 mikron. Filtre 20 mikron 70-100 BAR BASINÇLI SİSLEME 3. Tüm Üniteler İçin Elektrik Kontrol Panelleri CE standartlarındadır. Kaynaklı Nozül Taşıyıcı Gövdeler SS 303 Paslanmaz Sisleme Nozülleri-Pimli ve Damla Kesici Yaylar Tüm Sistem Plc ve İnverter Kontrollü olacaktır. Borular SS 304, Bağlantılar SS 316 Paslanmaz Çelikten oluşmaktadır. ~ 22x1,5mm Ana Hat / 12x1 mm Sisleme Hattı Borusu 110

ISITMA & KAZAN SİSTEMİ Co2 Dönüşüm Sistemi 3.000.000kcal/h Doğalgaz ve Motorin yakıtlı sıcak su kazanı ve kazan panosu. 8 Adet. Kazan Sistemi baca çıkışında Co2 Sensörleri bulunacak sistem sera içerisine baca çıkış fanları ve tesisat aracılığı ile sera içerisine Co2 gönderecektir. 111

ISITMA & KAZAN SİSTEMİ Co2 Dönüşüm Sistemi 112

ISITMA & KAZAN SİSTEMİ Co2 Dönüşüm Sistemi 113

ISITMA & KAZAN SİSTEMİ Co2 Dönüşüm Sistemi 114

ISITMA TESİSAT MALZEMELERİ Kullanılacak malzemeler; Ara hat borular; 51*2.25 MM TS EN 10217-1 siyah boru kullanılacaktır. Ana Hat boruları 60*2.5 MM SİYAH BORU Ana hat boruları 76*2.5 MM SİYAH BORU Ana hat boruları 89*2.5 MM SİYAH BORU Ana hat boruları 114*3 MM SİYAH BORU Ana hat boruları 139*3 MM SİYAH BORU Ana hat boruları 168*5 MM SİYAH BORU 51 Lİ PATENT DİRSEKN / 89 LU PATENT DİRSEK / 140 LI PATENT DİRSEK 140*89 KONSANTRİK REDİKSİYON 114*89 KONSANTRİK REDİKSİYON 89*76 KONSANTRİK REDİKSİYON 76*60 KONSANTRİK REDİKSİYON OTOMATİK HAVA ATICI 3/4 MANŞON STANDART POMPA 60 TON KELEBEK VANA 125 Lİ KELEBEK VANA 80 DÜZ FLANŞH 125 Lİ DÜZ FLANŞH 80 Lİ TERMOMETRE BAR SAATİ 1/2 KÜRESEL VANA 1/2 YİVLİ TÜLÜ HAVA TÜPÜ 1/2 NİPEL Ve yukarıdaki ürünlerin montajı için gerekli cıvata ve somunlar SENTETİK BOYA SENTETİK TİNER GALVANİZLİ SPOT AYAK 22 MM KAUÇUK HORTUM 20*30 HORTUM KELEPÇESİ GALVANİZLİ KONSOL GALVANİZLİ KONSOL KELEPÇESİ GALVANİZLİ ZİNCİR 22 MM TÜLÜ 114*3 HALKA 89*2 HALKA 51*4 HALKA RAY FRENİ MANUEL HAVA ATICI Serada kullanılacak borular EC boru 10255 ve 10217-1 TSE N belgeli olup garanti kapsamı içerisindedir. Sera sistemi ısıtma tesisatı Yer, Oluk Altı, Yan Duvar, Bitki ısıtma olarak yapılacak. 115

YER ÖTÜSÜ Yer örtü sistemi yerden çıkacak zararlı bitkilerin çıkmamasını sağlar sera içinde oluşacak hastalıkların ve zararlıların önüne geçer. 80 gr m2 ürün kullanılmaktadır. Renk seçeneği müşteri isteğine göre siyah ve beyaz olarak bulunmaktadır. 116

BUFFER TANK BUFFER TANK İzoleli Sıcak Su Stok Tankı Tasarımı : Sıcak Su Stok Tankı sistemi aşağıdaki özelliklerde dizayn edilmiştir. Tank Tipi Balans + Depolama Sıcak Su Stoklama ( Kapasite ) 1.000 m3 Çalışma ΔT 50 C Enerji Stoklama ( Kapasite ) 50.000.000 K-Cal 117

İşletme Otomasyon Kontrollü Sıcak Su Stok Tankı Bölümleri; Kullanım Amacı : Birinci amaç; Sera da ısıtma esnasında oluşabilecek aksaklıklara karşı önlem almak, sıcak suyu yedeklemek. İkincil amaç; Sera da ısıtma talepleri bu tanktan karşılanır, dolayısı ile ani taleplere ani cevap alınması sağlanmış olunur. Kazanlar tank ın eksilenini tamamlar. Sera da ısıtma konforu artar. Üçüncü amaç; Sıvı veya gaz yakıtlı kazanların karbondioksit salınımına ihtiyaç olduğu fakat ısıtmaya ihtiyaç olmadığı dönemlerde enerjinin depolanması işlemini yapar. Tank Gövdesi : St 37 kalite saç malzemeden üretilen gövde 7 kademe kat tan oluşur. Her kademe 1,50 m dir. Her kademede kullanılan sac malzemenin kalınlığı farklıdır.12 mm. Ile 6 mm. Aralığında aşağıdan yukarıya doğru, kademeli kalınlık kullanılır. Toplamda 119 tabaka sac malzemeden oluşmaktadır. Çember Bağlama : Saç malzemelerin birleşime yakın yerlerinden kuşak şeklinde çember dolaşılmaktadır. Bu çember her kademede bulunur. Ayrıca izolasyon malzemeye yuva oluşmaktadır. İzolasyon : Sıcak su stok tankının tüm çevresi özel klipslerle perçinlenmiş şekilde 100 mm. Cam yünü ile izolasyon cidarı örülür. Dış Kaplama : Sıcak su stok tankının tüm çevresi 0,40 mm kalınlığında kendinden şekillenmiş epoksi boyalı galvanize trapez saç malzemeden komple kaplanmaktadır. Ayrıca tepe çevreye kuşak dönülmektedir. Giriş Çıkış Ağızlar : Tankın içinde yukarıdan sıcak çıkış ağzı flanş malzemesi ve alt kısımda soğuk giriş falanç malzemesi bulunmaktadır. Gösterge : Sıcak su stok tankının her 1m. Yüksekliğinde toplamda 10 adet sıcaklık ölçer prop bulunmaktadır. Tank panosundan tankın her kademesi izlenebilmektedir. 118

İşletme Otomasyon Kontrollü Kumanda Panosu : Tüm bu sistemi çalışır hale getiren pano sistemidir. Sıcaklık göstergeleri, pompalar kumanda eder. Standartlar : bahsi geçen Sıcak Su Stok Tankında kullanılan tüm malzemeler TSE normlarında olup, Sıcak Su Stok Tankı Stok sistemi: modern tarım uygulamalarına yanıt verebilecek şekilde dizayn edilmiştir. 119

OZMOZ SİSTEMİ TEKNİK ÖZELLİKLER; Besleme ve Üretim Suyu özellikleri Besleme TDS : 900 mg/lt RO Üretim TDS : 30 MG/LT. (MAX) Son Üretim Suyu (Paçal Sonrası) TDS : ( 30*12 )+ (900 * 4.7 ) /16,7 = 275 MG/LT. DİZAYN KRİTERLER; Sistem Efektif Üretim Debisi : 16,7 m3/saat Ön Arıtma Sistem Debisi : 21,8 m3/saat RO Üretim Debisi : 12 m2/saat RO Geri Kazanım Değeri : % 70 Ön Arıtma Sonrası Sisteme Beslenecek Hamsu Miktarı : 4,7m3/saat RO Beleme Basıncı : min 2 bar RO Membran Besleme Basıncı : 12 bar EKİPMANLAR 1- HAM SU DEPOSU KLORLAMA SİSTEMİ Adet : 1 set Marka : SEKO,Emec,AQUA Tip : Diyafram Pompa Pompa Kapasitesi :2 lt/hr-3 bar Kimyasal Tankı : 1 Adet - 100 lt kapasiteli 120

OZMOZ SİSTEMİ 2 TAM OTOMATİK KUM FİLTRESİ Adet : 1 set Marka : WA-TECH Kapasite :22 m3/hr Basınç : 2-6 bar Medya : Kum + Antrasit Medya Miktarı 1500 lt Tank Adedi : 1 Tank Ölçüleri : 48 * 72 Tank : FRP Otomasyon Valfi : SIATA V363 F-FE Kontrol : Mikroprosessor Kontrol Zaman Kontrollü Enstrüman : Manometreler (2) 3 TAM OTOMATİK AKTİF KARBON FİLTRESİ Adet : 1 set Marka : WA-TECH Kapasite :22 m3/hr Basınç : 2-6 bar Medya : Aktif Karbon - PICA 121

OZMOZ SİSTEMİ Tank : Fiberglas sargılı Polietilen Tank Adedi : 1 Tank Ölçüleri : 48 x 72 FRP TANK Otomasyon Valfi : SIATA V363 F-FE Kontrol :XP veya STE Mikroprosessor Bağımsız Kontrollü Dijital Ekranlı Enstrüman : Manometreler (2) 4 KARTUŞ FİLTRE Adet : 1 set Marka: Wa-Tech Malzeme : 304 SS veya FRP Kapasite : 17 m3/saat Mikron mertebesi : 1-5 micron Enstrüman : Manometreler (2) 5 ANTISCALANT DOZLAMA POMPASI Adet : 1 set Marka : SEKO,Emec,AQUA Tip : Diyafram Pompa Pompa Kapasitesi :3 lt/hr Kimyasal Tankı : 1 Adet - 100 lt kapasiteli 6 - RO YÜKSEK BASINÇ POMPASI Adet : 1 Adet Marka:Grundfos veya muadili 122

OZMOZ SİSTEMİ Malzemesi :304SS Tip : Dikey Santrifuj Pompa Kapasitesi : 17 m3/hr Basınç :12 bar 7 - TERS OZMOZ UNITESI I. Ekipman Özellikleri Membran Markası : Filmtec (DOW)- 8 LE440i Membran Yüzey Alanı : 40 m2 (440 feet kare) Membran Kılıfı Sayısı: 2 Kılıfta Membran sayısı: : 5 /kılıf Kılıf Markası : ROPV veya muadili Toplam Membran Adedi: 10 II. Malzemeler Şase Malzemesi :SS304 Inlet shut-off valve : PVC Düşük Basınç Sensörü : SS Yüksek Basınç Pompası: SS 304 Pompa Ayar Vanası :SS 316 Girşi Vanası : PVC Elektrik Aktüatörlü Membran Kılıfları : Fiberglass III. Borulama Düşük basınç hatları : PVC PN16 123

OZMOZ SİSTEMİ Yüksek Basınç Hatları : SS304 IV. Enstrümanlar Rotametre : 2 - Üretim& Drenaj Hatlarında Mekanik Basınç Koruma : 1 - Besleme- Danfoss İletkenlik Ölçer : 1 Üretim Hattında Hanna veya muadili Manometreler : 6 - RO giriş -çıkış /Konsantre Hattı/Pass I /Pass II/Kartuş Giriş Çıkış Vanalar : FIP, FLUCON veya muadili VI. Otomasyon Adet : 1 SET Özellikleri : Tüm sistem tamamen otomatik olarak kontrol edilecek ve tüm oluşabilecek arızalar için ikazlar verecek şekilde dizayn edilecektir. PLC VE PANO MALZEMELERİ MARKASI : SIEMENS veya SCHNEIDER TELEMECHANIQUE PLC KONTROL 124

ELEKTRİK TESİSAT SERA İÇİ TALİ PRİZ HATLARI ve PANOLAR Sera içerisinde belirli noktalara tali priz panoları konularak işletme için gerekli elektrik gereksiniminin sağlanması, kültürel işlem arabaları ilaç makinaları gibi ekipmanların şarz edilmesi sağlanacaktır. Sera içi servis yolunun aydınlatılması florasan lambalar ile yapılacaktır. SERA TESİSAT KABLOLAMA SİSTEMİ Sera içerisinde çekilen kablo sistemleri bakır kablo ile tesisat çekilecek. Kullanılacak kablolar bakır ve Türk Standartlarına (TS) uygun olacaktır. Elektrik tesisatını galvanizli sistem delikli tava sistemi ile taşınacak. - Elektrik voltajı: 230/400 V - Elektrik Frekans: 50 Hz - Elektrik faz 3 125

ELEKTRİK TESİSAT JENERATÖR SİSTEMİ Sera sistemindeki enerji ihtiyacı için sisteme 1 adet 600 kw jeneratör ve enerji dengesini sağlama amaçlı 600 kw regilatör sistemi eklenecektir. Sistem tamamen elektrik akımına göre otomatik çalışır. Model Adı AD 600 Frekans (HZ) 50 Kullanılan Yakıt Tipi Diesel Motor Markası ve Modeli DOOSAN - P180LE Alternatör Markası ve Modeli Mecc Alte - ECO 40-1L/4 A Kontrol Paneli Modeli 7320 Kabin MS 80 126

İDARİ BİNA & PAKETLEME Sera sisteminde yetiştirilen ürünlerin paketleme işlerini kolaylaştıracak otomatik sistem paketleme ünitemiz otomatik bantlı sistem otomatik boş kasa taşıma sistemi mevcuttur. Yapılacak paketleme ünitesi 30 adet ürün yerleştirme personeli görev yapar. 127

İDARİ BİNA & PAKETLEME SOĞUK HAVA DEPO SİSTEMİ Yapılan üretimi depolama için 0 +5 derece sandviç panel kaplama oda yapılacaktır. Oda kapısı sürgülü sistem olacak. Elektronik kantar sistemi paketlemeden palet olarak çıkan ürünlerin tartım işlerini yapar. Sera sisteminde İdari Bina Bölümü (Ofisler, Yemekhane, Tohum Çimlenme ve Aşı, Sulama Kazan) odaları 1 Tünel alanda Yapılacaktır. Bu alan çatı kaplaması 8mm gri veya beyaz renk polikarbon örtü ile kaplanacak. Yanlar şeffaf polikarbon ile kaplanacak. 128

İDARİ BİNA & PAKETLEME Ofis Sistemi ve Yemekhane Sistemi: Çelik profiller ile iskeleti oluşturulacak üzeri Boardex sistemi ile kaplanacak yapıda iki cephede cam kaplama yapılacak. Ofis: Yemekhane Mutfak: Sulama Gübreleme Odası ve Su tankları: Kazan Dairesi : Paketleme Tesisi : 129

KAPI SİSTEMİ Kapılar en uygun koşulları elde etmek için ön duvarlara monte edilecektir. Raylı kapılar galvaniz profillerden üretilirler. Ölçüleri 3,00 mt x 3,00 mt dir. 130

Kepenk sistemi: Sera sisteminde üretilen sebzelerin nakliye vasıtalarına yüklenmesi için otomatik kepenk sistemi yapılacaktır. Ölçüler : Yükseklik 5mt / En : 3mt Sistemde tır yükleme noktasına yükleme rampası yapılacaktır. 131

SU TANKI 228m3 lük mebran kaplama su tankı kullanılacaktır. Ana tanktan otomasyon odası arasında kangal boru veya PVC boru ile bağlantı sağlanacaktır. Tank sistemi tamamen modüler galvanizli sistem cıvata montajlı istenildiği taktirde taşınması kolay bir sistemde imal edilmektedir. 132

AKSESUARLAR Domates Kancası =(18cm li Kanca ve 14m li ip sarılmış halde) Domates Klipsi=(23mm Çapında beyaz renkli) Salkım Tutucu: =Domates yetiştirmede ucuz iş gücü ve meyvelerin zayii olmasını engeller. *Otomatik Hasat-Kültürel İşlem Aracı= Otomatik, bataryası ve şarj aleti dahil. Hidrolik kaldırma sistemli Kültürel işlem arabası.(genişlik 550mm / Yükseklik 3 000mm) Manuel Kültür işlem arabası 133

AKSESUARLAR Manüel Hasat Arabası İlaçlama Arabası İp Sarma Makinesi 134

135 MAY S ERA Modern Sera Sistemleri www.maycelik.net / www.maysera.com

136 MAYÇELİK 2004 yılından itibaren çelik konstrüksiyon montajı & sera imalatı sektöründe günümüzde de hizmetlerine devam etmektedir.2015 yılından itibaren ise MAYSERA şirketini de bünyesine katarak büyümeye devam etmektedir. MAYÇELİK; örtü altı üretim yapan çiftçimizin her zaman teknoloji ile birlikte büyümesini sağlamayı kendine hedef edinmiştir. Misyonumuz: Sera alanındaki tüm teknolojik gelişmeleri sürekli izleyerek; çiftçimize rekabet avantajı kazandıracak yeni nesil çözümler üretmek. Hedeflerimiz: Ekonomik kalıcı çözümler üretme konusundaki liderliğimizi sürdürmek. Ürün ve hizmet kalitemizi sürekli geliştirmek. Vizyonumuz: Modern ve teknolojik üretimlerimiz, uzmanlaşmış kadromuzla, güçlü bilgi ve desteğimizle oluşturacağımız sinerjiyle; ülkemizde ve çevre ülkelerde sera imalatı ve kurulumu alanında ilk akla gelen, «bir numaralı çözümleri üreten, sistem sunan» firma olmak. Amaçlarımız: Teknik, yenilikçi, süratli çalışan ve ekonomik çözümler üreten imajımızı sürdürmek ve pekiştirmek. İnsan kalitesinin öndegeldiği; kaliteli ürün, kaliteli hizmet anlayışımızı her zaman devam ettirmek. REFERANSLARIMIZ DA KULLANDIĞIMIZ MODERN SERA SİSTEMLERİ; Topraklı ve topraksız ekim alternatifleri ve tüm özellikleri ile otomasyon kontrollü anahtar teslim projelerimiz sizleri beklemektedir. Yapmış olduğumuz projelerde işinde uzman yüksek kalitede üretim sağlayan üretim danışmanlarımız ve ziraat mühendisleri ve uzman bitki bakım personelleri ile istenen kalitede üretim sağlanmaktadır. www.mayceliknet / www.maysera.com

ATÖLYE ÇALIŞMALARI 137 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA UYGULAMALARI 138 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA KURULUM AŞAMALARI 139 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA KURULUM AŞAMALARI 140 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA KURULUM AŞAMALARI 141 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA ÖRNEKLERİ 142 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ TİPİ CAM SERA ÖRNEKLERİ Hobi Serası 1 143 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA ÖRNEKLERİ Hobi Serası 2 144 www.maycelik.net / www.maysera.com

VENLO TİPİ CAM SERA ÖRNEKLERİ Hobi Serası 3 145 www.maycelik.net / www.maysera.com

GOTİK MODEL MODER PLASTİK SERA 146 www.maycelik.net / www.maysera.com

MODER PLASTİK SERA KURULUM AŞAMALARI 147 www.maycelik.net / www.maysera.com

MODER PLASTİK SERA KURULUM AŞAMALARI 148 www.maycelik.net / www.maysera.com

MODER PLASTİK SERA KURULUM AŞAMALARI 149

MODER PLASTİK SERA KURULUM AŞAMALARI 150 www.maycelik.net / www.maysera.com

MODER PLASTİK SERA KURULUM AŞAMALARI 151 www.maycelik.net / www.maysera.com

MODER POLİKARBON SERA KURULUMU 152 www.maycelik.net / www.maysera.com

153

FAN PED SİSTEMİ 154 Fan-Ped sistemi, seralarda yaygın olarak kullanılan doğrudan nemlendirmeli serinletme sistemidir. Fan-Ped sistemi başlıca aşağıdaki elemanlardan oluşur. - Sera içerisine hava emilmesinde kullanılan fanlar - Seraya giren havanın nemlendirilmesi için kullanılan ped. - Ped içerisinde su dolaşımı için kullanılan pompa - Su deposu ve dağıtma boruları Fan-Ped sistemlerinde, seranın bir kenarına emici tip fanlar ve karşı kenarına da ped yerleştirilir. Ped, fanların karşısındaki uzun veya kısa-yan kenar boyunca kesintisiz bir şekilde yerleştirilir. Uzunluğu fazla olan seralarda, fanlar seranın ortasına ve ped seranın her iki kenarına yerleştirilebilir. www.maycelik.net / www.maysera.com

SİRKÜLASYON FAN SİSTEMİ 155 Seralarda gerekli iklimlendirmenin sağlanabilmesi için en önemli hususlardan birisi de içerideki havanın sirküle edilebilmesidir. Seralarınıza takılan fanlarla bitki için gerekli havanın daha homojen dağılması sağlanır. Sera için özel olarak üretilmiş sirkülasyon fanları statik ve dengeli olarak dizayn edilmiştir. Fanlar güçlü çift kaplamalı galvanizli çelik sacdan imal edilmişlerdir. Bütün motorlar %100 kalite kontrolünden geçirilmiştir. Kolay asılmaları için dizayn edilmiş kendilerine has kancaları vardır. Düzenli bir hava akımı elde edilir ve sıvılaşma kesinlikle önlenebilir. Fanlar bitkisel hastalıkları önler ve bitki gelişimini hızlandırır. Bütün fanlar kalite kontrolüne tabi tutulur. Bütün fanlar çelik çerçevelidir. www.maycelik.net / www.maysera.com

SİNEK TÜLÜ KORUMA SİSTEMİ 156 UV'ye karşı sürekli koruma sağlayan birinci sınıf hammadde den üretilmiştir. Trips, tuta absoluta ve diğer zararlı böcekler, sinekler ve kurtlara karşı koruma sağlar, zirai ilaç kullanımını azaltarak biyolojik mücadelede maliyetlerin düşmesini sağlar. Beyaz sinek veya tütün biti ya da güve gibi bazı parazitlerin, farklı türlerdeki süs bitkilerinin yanı sıra salatalık, domates, patlıcan gibi bahçe ürünlerine musallat olması sık yaşanan bir durumdur. Bu tip bir musibet 25 kadar farklı türde virüsü bitkilere bulaştırmasını engellemektedir. www.maycelik.net / www.maysera.com

TERMAL PERDE SİSTEMİ 157 Termal perdelerin yardımı ile seralarda yüksek ısı izolasyonu ve enerji tasarrufu sağlanır. Sistem redüktör, motor, kramiyer şaft ve iletim profilleri ile otomatik olarak açılıp kapanmaktadır. Perde Sistemi Perde kurulum genel özellikleri: Bu tip kurulumlar, onların, tüm yürüme hattı boyunca mesafeyi kesin olarak koruması gereken, yüksek miktarda hareketli parçalarından oluşmasından dolayı, montajında doğrululuk ile karakterize edilir. İç termik perdenin kurulumu, kurulum desteği, transmisyon ekipmanı, perde ve sabitleme elemanlarından oluşmaktadır. Gölgeleme sistemi:makastan makasa push-pull perde sistemi olacaktır. Sistem her bölüm için ayrı ayrı çalışacaktır. Her bölüm için 1 motor kullanılacaktır. Alınlardaki bağlantı elemanları: Alın kolonlarıyla aynı genişlikte galvaniz profil misina bağlantıları için alınlara monte edilecektir. Bu profiller en az 50 x50 x1,5 olacaktır. Misina bağlanacak profilin alın kolonlarıyla aynı genişlikte seçilmesi alınlarda perde ile kolonlar arasında enerji kaybına yol açacak boşluğun oluşmasını engellemek içindir. www.maycelik.net / www.maysera.com

TERMAL PERDE SİSTEMİ 158 Perde Kumaşı Ve Sabitleme Elemanları Kumaş perdesi, 58% gölge ve 55% enerji koruma özelliklerine sahiptir.direk arası 5 m olacak ve 10 12 cm'lik fazlalık tam kapanmasını sağlamak için yan perdenin üstüne geçecek şekilde olacak. Perde uçlarında ek olarak 1 m asılı kalmalıdır, yani yanlara etek bırakılmalıdır, böylece perde %2 azalmaya eğilimlidir.perde sabitleyici ve klips ile galvanizli tele (sabit kısım) ve çekme profiline (hareketli kısım) monte edilecektir. Sabitleyiciler klips gibi elemanlara her türlü hava şartlarına dayanıklı olmalıdır. Plâstik klipsler UV katkılıdır. Transmisyon borusu-kremayer bağlantı parçaları :Alüminyumdan üretilmiş olup, bir ucu kramiyer ile bağlantısı, diğer ucu ise transmisyon borusuna girilecek şekilde yapılmıştır. Kremiyere iki aylan cıvata ile ve transmisyon borusuna ise bağlantı vidaları ile bağlanır. Alüminyum iletici aparatı Transmisyon borusundan çekme profillere hareketi iletmek için amaçlanmıştır. Bu alüminyum parçalar, itme çekme borularını 19mm perde borusuna bağlantıyı sağlar bu sayede itme-çekme boruları ile bağlantı sağlanmış ve olur ve perde hareket eder. www.maycelik.net / www.maysera.com

HAVALANDIRMA SİSTEMİ 159 Serada yetiştirilen bitkilerin gelişimini hızlandırmak için sera içi sıcaklığın yeterli olmadığı kış dönemlerinde seranın ısıtılması, sıcaklığın yüksek olduğu yaz dönemlerinde ise havalandırma ve soğutma yapılması gerekir. Isı ve nemin sera içerisinde düzensiz dağılması veya yayılması havalandırma ile dengelenebilir. Kışın dış sıcaklık serada bitki gelişimi için gerekli olan iç sıcaklık değerinden düşük olduğundan, ortaya çıkan bu sıcaklık farkından dolayı ısı enerjisi örtü malzemesi aracılığı ile sürekli olarak dış ortama geçmektedir. Bunun için de serada ısıtma yapmak gerekir. www.maycelik.net / www.maysera.com

HAVALANDIRMA SİSTEMİ Sera Havalandırmasının Nedenleri: Oksijen ve karbondioksit dengelemesi Sera içi sıcaklığının dengelenmesi Güneşlenmeyle ortaya çıkan yüksek ısının sera dışına atılması, Nemin dengelenmesi, 160 Havalandırma sisteminin özellikleri; Havalandırma sistemi bitkiler üzerine bir hava hareketi oluşturabilmeli ve bu hareket bitki üstü boşlukta olmalı, Seraya giren taze hava doğrudan bitkileri çarpmamalı, Havalandırma elemanı sağlam olmalı ve iyice kapanabilmeli, (böylece hava değişimi ile ısı kaybı az olur.) Havalandırma sistemi dış etkilerle açılıp kapanmamalı, Havalandırma açıklıkları yeterince büyükolmalı, Havalandırma düzeni işletmede teknik sorunlar yaratmayacak az bir kuvvetle açılıp kapanabilecek durumda olmalıdır. www.maycelik.net / www.maysera.com

ISITMA KAZAN SİSTEMİ 161 Seraların örtü malzemesi olan cam ve plastiğin ısı geçirme özelliğinin yüksek olması nedeniyle seralar çabuk ısınır ve çabuk soğurlar, Serada bitkinin iyi bir şekilde gelişebilmesi için seranın sıcaklığı düştüğü zaman sera içine ısı verilmesi gerekmektedir. Seraya verilecek ısının miktarı; Sera dışındaki hava sıcaklığına, Sera içinde istenilen sıcaklık derecesine, Seranın dış yüzeylerinin toplam alanına, Sera örtü malzemesinin tipine ve kat sayısına, Seranın yapı kalitesine bağlı olarak değişir. Seraların bulunduğu yerde çevre sıcaklığının en düşük olduğu zamanlarda, sera içinin istenilen sıcaklık derecesinde (15-20C) tutulabilmesi için seranın ısıtılması gerekir. Bu şekilde ısıtma fazla pahalı olacağından sera içi sıcaklığı bir süre 7-10C de tutulabilir. www.maycelik.net / www.maysera.com

ISITMA KAZAN SİSTEMİ 162 Bir sera ısıtma sisteminde ısı tüketiminin en alt düzeye indirilebilmesi aşağıdaki koşullara bağlıdır. 1. Seraya tekdüze dağılmış ısı girişi bitkilerin altından yapılan ısıtma ile olur. Bu nedenle ısıtma sisteminin elden geldiğince sera tabanına yakın olması gerekir. 2. Sera çatısından ısı taşınmasını azaltmalı ve ısı akımı bitkilere doğru olmalıdır. 3. Seranın cam örtü kısımlarını, çatı ve yan duvar, kapatarak bitkilere soğuk hava gelişini engellemelidir. www.maycelik.net / www.maysera.com

SULAMA OTOMASYON SİSTEMİ 163 Modern sera kontrol sistemleri dış etkilere cevap olarak sadece kısa dönem eylemlerini komuta etmez; aynı zamanda yetiştirici tarafından tarif edilen uzun dönem stratejisinin kurulmasında da katkıda bulunur. Günümüz bilgisayarlı sera kontrol sistemleri, analog kontrol birimlerinin sayısallaştırılmış versiyonlarıdır. Anlık, günlük, aylık klimatolojik ve üretim bilgilerinin sürekli kaydedilebilmesi ve bunları üreticinin kullanımına sunabilmesi üstün taraflarıdır. www.maycelik.net / www.maysera.com

SOĞUK HAVA DEPOSU 164 www.maycelik.net / www.maysera.com

PAKETLEME SİSTEMİ 165 Paketleme ve seçme bandı özellikle seradan direk ürünlerin kalite ve ebatlarına göre ayrılıp paketlendiği büyük işletmelerde yardımcı makina olarak kullanılmaktadır. Ürünlerin seçme bandında personel sayısına göre istenilen hızda hareket etmesi sağlanarak paketlenmesi gerçekleştirilir. Paketlenen ürünler sevk için hazır hale gelir ve bu bölümden direk araçlara yüklenebilir. www.maycelik.net / www.maysera.com

FİDE ÜRETİM SERASI SİSTEM KURULUMU 166

FİDE ÜRETİM SERASI SİSTEM KURULUMU 167 www.maycelik.net / www.maysera.com

FİDE ÜRETİM SERASI SİSTEM KURULUMU 168 Dikim öncesi sera ve açık arazi toprağımızı olabilecek hastalık ve saralılara karşı gerekli uygulamalarla fide dikiminden önce temizlemeliyiz. Dikim öncesi seralarımızın demir aksamı ve sera örtüsünün toprakla birleştiği noktalarda zararlıların barınabileceği alanlar uygun mücadele yöntemleriyle gerekli uygulamaları yapmalıyız. Dikim öncesi sera içi ve sera toprağının nemi optimum seviyede olmalıdır. Fidemizin toprağa dikimi esnasında fide torf yüzeyinin toprak yüzeyi ile aynı yüzeyde olmasına dikkat etmeli, fidemizin kök boğazı toprak altında kaldığı takdirde kök boğazı hastalıkları ile karşı karşıya kalabilir. Fide torf yüzeyinin yukarıda olması durumunda ise torfun yeterli nemini koruyamayacağı için köklerin kuruması gibi sorunlarla karşı karşıya kalabiliriz. Dikim sonrasında ise toprak kaynaklı olabilecek kök hastalıklarına karşı gerekli uygulamaların kısa süre sonra uygulanması gereklidir. Sıcak dönemlerde yapılan fide dikimlerinde sera içi ve toprak neminin yeterli ölçülerde olması sağlanmalı, bu dönemlerde sıkça karşılaşılan kök yanmalarının önüne geçilmeye çalışılmalıdır. Önemli sorunlardan olan virüs (pürüz), bu probleme karşıda bu etmeni fidelerimize bulaştıran Beyaz sinek, Yeşil Sinek, Yaprak biti, Trips ve diğer böceklere karşı gerekli uygulamaların titiz bir şekilde sürdürülmesi, seralarımızda rüzgarın hakim olduğu kısımlara rüzgarı önleyecek tedbirlerin alınması gereklidir. Dikimden sonra yetişmekte olan fidelerimizi sık sık kontrol ederek gördüğümüz her türlü problemi zaman geçirmeden ziraat mühendisi arkadaşlarımızla irtibata geçerek çözmeye çalışmalıyız. Bölgemizde hakim olan hastalıklara karşı koruyucu önlem ve ilaçlamalarımızı belirli aralıklarla uygulamalıyız. www.maycelik.net / www.maysera.com

FİDE ÜRETİM SERASI AŞI ODASI 169 Aşılı ve aşısız fide tesislerinin yoğun bakım odalarında ışıklandırması oldukça önemlidir. Yoğun nem ve kritik sıcaklık şartlarında çalışmak üzere dizayn edilmiş florasan ve led aydınlatma çözümlerimiz ile hizmetinizdeyiz. Fidecilerin yoğun bakım oda ve araba aydınlatması Aşılı fidelerde hızlı aşı tutumu Kaliteli ve kuvvetli bitki elde edilmesini sağlar. www.maycelik.net / www.maysera.com

ÇİLEK SERASI SİSTEM KURULUMU VE ÜRETİMİ 170 www.maycelik.net / www.maysera.com

ÇİLEK SERASI SİSTEM KURULUMU VE ÜRETİMİ 171 www.maycelik.net / www.maysera.com

ÇİLEK SERASI SİSTEM KURULUMU VE ÜRETİMİ 172 www.maycelik.net / www.maysera.com

SERALARDA ÖRTÜALTI DOMATES YETİŞTİRME DEVRELERİ 173 TEK MAHSUL YETİŞTİRİCİLİĞİ ÇİFT MAHSUL YETİŞTİRİCİLİĞİ - SONBAHAR YETİŞTİRİCİLİĞİ - İLKBAHAR YETİŞTİRİCİLİĞİ TEK MAHSUL YETİŞTİRİCİLİĞİ Bir takvim yılında aynı serada bir mahsulün alınmasıdır. Tek mahsul yetiştiriciliği, ısıyı daha iyi absorbe etmesi ve daha sıcak olmalarından dolayı genellikle cam seralarda ve mikroklima olan alanlarda, plastik seralarda yapılmaktadır. Tek ekimde en uygun fide dikim tarihi Kasım ayının başı ile ortasıdır. --Sonbahar Yetiştiriciliği: ÇİFT MAHSUL YETİŞTİRİCİLİĞİ Bir takvim yılında aynı serada iki farklı veya aynı ürünün üst üste iki defa alınmasıdır. Çift mahsul yetiştiriciliğinin ilk devresine sonbahar yetiştiriciliği veya birinci mahsul yetiştiriciliği, ikinci mahsul devresi için ilkbahar yetiştiriciliği veya ikinci mahsul yetiştiriciliği denilmektedir. Sonbahar için en uygun tohum ekim tarihi temmuz ayının son haftası ile ağustos ayının ilk haftasıdır. Fidelerin dikimi ağustos ayının sonu veya eylül ayının ilk haftasıdır. --İlkbahar Yetiştiriciliği: İlkbahar için en uygun tohum ekim tarihi kasım ayının 2-3. haftasıdır. İlkbahar için ekilen tohumlardan elde edilen fideler sonbahar yetiştiriciliğinin sona ermesine kadar dikime gelir. Sonbaharda yetiştirilen bitkilerin sökülüp seranın temizlenmesinden sonra dikim yapılır. Şubat ayında yapılan dikim genellikle şubat ayı başlarında meydana gelen donlardan sonra yapılmalıdır. www.maycelik.net / www.maysera.com

SERALARDA ÖRTÜALTI DOMATES YETİŞTİRME EVRELERİ 174 Domates derin, geçirgen, su tutma özelliği iyi, humus ve besin maddelerince zengin tınlı toprakları sever.t oprakta fazla su zararlı olduğundan drenaja önem verilmelidir. Toprak ph sı 5,5-7,0 arasında olan topraklarda iyi yetişir. Tuzluluk yönünden domates tuza orta derecede hassastır. DİKİM Kuzey-güney yönünde yapılmalıdır. Seralarda çift sıra dikim sistemine göre yapılmalıdır. Dikim akşam üzerleri, serin saatlerde yapılmalıdır. Dikim sıklığı çeşit habitüsüne ve yetişme mevsimine göre değişir. Dikimde toprak tavlı olmalıdır. İPE ALMA Bitkileri tutabilmek için, Bitkiler arasındaki hava hareketi kolaylaştırmak için, Bitkilerde ışık gören yüzeyi arttırmak için, Erkencilik, Verim ve kaliteyi yükseltmek için, serada bitkiler askıya alınır. www.maycelik.net / www.maysera.com

SERALARDA ÖRTÜALTI DOMATES YETİŞTİRME EVRELERİ 175 KOLTUK ALMA Yaprak sapı ile ana gövde arasındaki sürgünlerin alınmasıdır. Sürgünler 2-4 cm olunca körpe halinde iken koparılır. Koltuk alma sabah erken saatlerde yapılmalıdır. Koltuk almada geç kalınmamalıdır. YAPRAK ALMA Meyveleri besleyen organlar yapraklardır. Yapraklar gelişi güzel koparılmamalıdır. Aksi taktirde meyvelerin küçük kalmasına neden olur. Meyveler normal iriliğini kazanmadan yaprak seyreltmesi yapmak hatalıdır. Bitkinin alt kısımlarındaki, sararmış, hastalıklı, yaşlı fizyolojik olarak işlevini kaybetmiş yaprakların alınmasıdır. TEPE ALMA Bitkilerde büyümeyi durdurmak. Meyvenin daha iri ve çabuk olgunlaşmasını sağlamak. 6-8 salkımdan sonra 2 yaprak bırakılarak tepe sürgününün kırılması veya kesilmesidir. Alt kökleri zayıf, alt dölleri kuvvetli olan çeşitlerde, üst döllerdeki meyvelerin de irileşmesini sağlamak için 5-7 salkımlardan sonra 2 yaprak bırakılarak tepe alınır. MEYVE SEYRELTME VE SALKIM UCU ALMA İlk salkımdan itibaren, üste doğru salkımlardaki 5-6 meyveden sonra uçları alınır. Meyve seyreltme, daha sonraki salkımların düzenli olarak gelişmesini sağlar. Salkım domates tipindeki çeşitlerde, salkımlardaki meyvelerin tamamının aynı irilik ve renkte olması için 5. veya 6. meyveden sonra salkım uçları alınmalıdır. www.maycelik.net / www.maysera.com

SERALARDA ÖRTÜALTI DOMATES YETİŞTİRME EVRELERİ 176 Hasat Zamanı Domates yetiştiriciliğinde hasat; Yetiştirme amacına, Pazarın uzak ve yakınlığına, Çeşidin meyve özelliklerine göre beyaz olum döneminden başlayarak kırmızı olum devresine kadar olan herhangi bir devrede yapılabilir.

SERALARDA BOMBUS ARISI KULLANIMI 177 Bombus arıları ekonomik olarak bal yapmayan, vücudunda sarı halkalar bulunan, iri ve tüylü ya-bani bir arı çeşididir. 5 C den düşük sıcaklıklarda dahi çalışabilir. Vücutları iri, güçlü ve tüylüdür. Yağmurlu bulutlu havalarda dahi çalışırlar. En uygun ortam koşulu 13-28 C sıcaklık ve % 55-80 hava oransal nemidir. Kovanların ömrü 6-8 haftadır. Kovanlar sera içerisine çiçeklenme başlangıcında konulur. Doğrudan güneş ışığından korunacak şekilde kovanların üst kısmına gölgeleme yapılır. www.maycelik.net / www.maysera.com

TOPRAKSIZ TARIM DOMATES ÜRETİMİ 178

179 AVRUPA KUZEY AMERİKA ASYA KUZEY AMERİKA AFRİKA GÜNEY AMERİKA AVUSTRALYA MAY S ERA Modern Sera Sistemleri www.maysera.net www.maysera.ru