Türkiye 10. Enerji Kongresi, 27-30 Kasım 2006, İstanbul Su Enerjisi Yatırımlarında Küresel Eğilimler ve Ulusal Hedefler Prof. Dr. Doğan ALTINBiLEK Uluslararası Su Enerjisi Birliği (IHA) Başkanı Su Enerjisi Birliği (TÜRSEB) Başkanı Devlet Su İşleri Eski Genel Müdürü
Dünya Liderlerine Göre En Önemli Konular Su Yenilenebilir Enerji Yoksulluk Kamu sağlığı Biyolojik çeşitlilik Gıda güvenliği Kişisel tüketim 2004 Kentsel altyapı The white space in this chart represents DK/NA. Dünya Bankası, 2004
Elektriği Olmayan Nüfus (milyon kişi) 47 706 45 577 223 Dünya da 1.6 Milyar İnsan Elektriksiz
Elektrik Talebi
Dünya Nüfus Artışı Dünya Nüfusu 2000 yılında 6 milyarı aştı. 2030 da 8.1 milyara ulaşması bekleniyor.
The importance of hydropower for development was made clear by several developing country energy Renewables ministers in 2004 Bonn in Outcome June 2004. The Bonn Declaration reaffirms that hydropower is one of the renewable technologies that can significantly contribute to sustainable development, to providing access to energy, especially the poor, to mitigating greenhouse gas emissions and reducing harmful air pollutants, thereby creating new economic opportunities and enhancing energy security through cooperation and collaboration. signed by 154 countries Kalkınma Hakkı
Sürdürülebilirlik Gereksinimi Ekonomi Çevre Sürdürülebilirlik Toplum
Ham Petrol Fiyatları (2006 ABD Doları)
Temiz Enerji Gereksinimi Karbondioksit Gazı Emisyonu Tahminleri
Teknolojik Gelişmeler
Dünya Birincil Enerji Talebi 1980 2004 2010 2015 2030 2004-2030* Kömür 1785 2773 3354 3666 4441 1,8 Petrol 3107 3940 4366 4750 5575 1,3 Gaz 1237 2302 2686 3017 3869 2,0 Nükleer 186 714 775 810 861 0,7 Hidro 148 242 280 317 408 2,0 Biyokitle ve Atık 765 1176 1283 1375 1645 1,3 Diğer Yenilenebilirler 33 57 99 136 296 6,6 Toplam 7261 11204 12843 14071 17095 1,6 *Yıllık Ortalama Büyüme Yüzdesi IEA-WEO 2006
2005-2030 Enerji Altyapısı Toplam Yatırım İhtiyacı 20.2 Trilyon ABD $ Sektörlere Göre (Trilyon ABD Doları) Kömür 0,6 Gaz 3,9 Petrol 4,3 Elektrik 11,30 Elektrik Sektörü 54% 46% IEA-WEO 2006
Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi (17,530 GWh in 2005) (Tripled since 1970 OECD Growth = <3% - Non-OECD Growth = ~5%) 0.18 Solar 1.76 Wind 65.1 0.28 16.48 15.1 1.1 Values are percentages. Sources: IHA/IEA,2006/REN21,2006
Dünya Elektrik Üretimi 2002 ve 2030 Source: iae-weo 2004
Yenilenebilir Güç Üretimi Kapasitesi (2005 te Dünya Üretiminin % 20 si) Rüzgar 0% Jeotermal 1% Biokitle 1% Güneş 5% Okyanus 6% Kücük Hidro 7% Hidro = 87% Büyük Hidro 80% Kurulu Güce Göre
Su Enerjisi Potansiyeli ve Gerçekleşen Üretim 4000 3500 Potansiyel (TWh/y) Üretim (TWh/y) 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Afrika Asya Avustralya Avrupa K.ve O. Amerika G. Amerika Source: IHA, based on European model
Su Enerjisinin Gelişim im 2004-2025 2025 Mevcut Katkı, 2004 2809TWh/y Gelecekteki Katkı (Ortalama Yıllık Artış %2) 2030 4749 TWh/y Asia Australasia Europe Africa South America North America Asia Australasia Europe North America Africa South America
BARAJLARIMIZ 2005
Kaynak: DSİ, 2006
Türkiye de Hidroelektrik Kapasite ve Enerji Üretimi (2005) Toplam Kurulu Güç (MW) 20847 12746 3104 Ortalama Enerji Üretimi (GWh/yıl) 73972 44035 10192 İşletmede İnşaat Halinde Yapılacaklar
Özel Sektörce Gerçekleştirilecek HES Projeleri (Eylül 2006) Lisans Verilen Projeler : 93 Adet 1941 MW Kalan Projeler : 823 Adet 13262 MW Özel Sektörün Geliştirdiği: 563 Adet 3842 MW DSİ ve EIE Projeleri: 260 Adet 9420 MW Yatırım İhtiyacı 15,2 Milyar Dolar
Sorunlar Finansal engeller Politik zorluklar Enerji sektöründeki değişik seçenekleri değerlendirecek adil bir mekanizma ihtiyacı
Gelişmedeki Zorluklar SOCIAL FINANCIAL AND TECHNICAL ENVIRONMENTAL 1960 1970 1980 1990 2000 2010
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 160.0 140.0 120.0 100.0 80.0 60.0 40.0 20.0 0.0 Yatırım Açığı : 1990-2020 - Toplam 2,300 Milyar $ Yüksek Talep Seneryosu (%3) Kapanması gereken açık: Kamu, hibe veya kısıntı Alçak Talep Senaryosu (%2) 1,900 Milyar $ Enerji Sektöründe Özel Finansman Geçmiş Gelecek Source: : World Bank, IEA, Deloitte Touche Tohmatsu Emerging Markets Group Toplam Enerji Yatırımı (Milyar $)
Öneriler (Küresel) Su ve Enerji gelişmesinin birlikte değerlendirilmesi Etkilenenler arasında çok yönlü iletişim Başarı öykülerini paylaşma Sürdürülebilirlik ilkelerine uyum
Öneriler (Ulusal) Su Sektöründe yeniden yapılanması Yetersiz kamu yatırımlarının artırılması Özel sektöre yatırım atmosferi yaratılması Yenilenebilir enerjinin daha kapsamlı desteklenmesi
Hidroelektrik: İki temel insan ihtiyacının kesişim noktası Enerji Hidro elektrik Su İyi planlama ve işletmeyle hidroelektrik insan yaşamının sürdürülebilir iyileştirilmesinde katalizör olabilir
IHA Central Office Sutton, UK iha@hydropower.org www.hydropower.org Su Enerjisi Birliği (TURSEB) Hülya Sok. No: 37 06700 GOP, Ankara Tel: 312 4450464 hda@metu.edu.tr