ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ : Dönem VI : 2 ay : Cebeci Hastanesi : Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Kliniği, Polikliniği, Dershaneleri ve Laboratuvarları Prof. Dr. L. Gülsan YAVUZ Prof. Dr. L. Zümrüt UYSAL Prof. Dr. Emine Z. SUSKAN Prof. Dr. Emel ÜNAL Prof. Dr. Semra ATALAY Prof. Dr. Mesiha EKİM Prof. Dr. Sevgi BAŞKAN Prof. Dr. F. Fatoş YALÇINKAYA Prof. Dr. Gülhis DEDA Prof. Dr. Saadet ARSAN Prof. Dr. Ahmet Derya AYSEV Prof. Dr. Merih BERBEROĞLU Prof. Dr. Aydan İKİNCİOĞULLARI Prof. Dr. H. Ercan TUTAR EĞİTİCİLER Prof. Dr. Erdal İNCE Prof. Dr. Betül ULUKOL Prof. Dr. Nurdan TAÇYILDIZ Prof. Dr. Aydan KANSU Prof. Dr. İlgi ERTEM Prof. Dr. Mehmet ERTEM Prof. Dr. Pelin BİLİR Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Prof. Dr. F. Begüm ATASAY Prof. Dr. E. Figen DOĞU Prof. Dr. Zeynep ŞIKLAR Prof. Dr. Z. Birsin ÖZÇAKAR Prof. Dr. Tanıl KENDİRLİ Prof. Dr. Zarife KULOĞLU Prof. Dr. Tayfun UÇAR Prof. Dr. Ömer ERDEVE Prof. Dr. F. Nazan ÇOBANOĞLU Prof. Dr. Filiz ŞİMŞEK ORHON Prof. Dr. D. Talia İLERİ Prof. Dr. Elif İNCE Doç. Dr. Deniz TEKİN Doç. Dr. Handan DİNÇASLAN Prof. Dr. Serap TIRAŞ TEBER Doç. Dr. F. Tuba EMİNOĞLU Doç. Dr. Nilgün ÇAKAR Yrd. Doç. Dr. Bahar BİNGÖLER PEKCİCİ EĞİTİM SORUMLULARI: Prof. Dr. Semra ATALAY, Prof. Dr. Begüm ATASAY, Prof. Dr. Z. Birsin ÖZÇAKAR ADRES İLETİŞİM : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Cebeci Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı TELEFON : 0312 595 63 86 E-POSTA SEKRETER : cocukhas@medicine.ankara.edu.tr : Cengiz SARIKAYA
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJININ AMACI Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları alanı ile ilgili sık görülen hastalıkları/sorunları, klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda birinci basamak düzeyinde yönetebilme (ön tanı/tanı koymak, tedavi etmek/ilk müdahaleyi k, uygun şekilde sevk etmek, izlemek, koruyucu önlemleri uygulamak) yetkinliğini kazandırmaktır. ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI 1. Sağlıklı çocuğun büyüme ve gelişimini değerlendirir. 2. Etkili iletişim becerilerini kullanarak çocuktan ve ailesinden genel ve soruna yönelik anamnez alır. 3. Çocuk hastada sistemik fizik muayene yapar ve vital bulguları değerlendirir. 4. Çocuk hastada anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar. 5. Tanıyı kesinleştirmek için uygun tanı yöntemlerini uygun sırada seçer. 6. Çocuklarda sık yapılan temel laboratuvar (biyokimyasal ölçümler, hematolojik testler, EKG, periferik yayma vb) ve radyolojik inceleme sonuçlarını yorumlar. 7. Çocukluk çağında sık görülen hastalıkların birinci basamak düzeyinde tedavi ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, tedavi ve izlem planı hakkında aileyi bilgilendirir ve eğitim verir ve gerektiğinde uygun koşullarda sevk eder. 8. Anne sütü ile beslenme ve çocukluk çağı beslenmesini yönetir. 9. Çocukluk çağı bağışıklamasını planlar ve yönetir. 10. Çocuk hastada yaşamı tehdit eden hastalıkları/durumları tanır, birinci basamak düzeyinde gerekli temel girişimleri yapar ve bir üst basamak sağlık kurumuna sevk eder. 11. Çocukta temel girişimsel işlemleri (enjeksiyon, topuk kanı alma vb.). 12. Toplumda sık görülen çocukluk çağı hastalıklarının sıklığının azaltılmasına yönelik önlemleri uygular. 13. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar, epikriz düzenler, gerekli raporlama ve bildirimleri yapar. 14. Çocuk ve ailesi ile etkili iletişim kurar ve temel konularda danışmanlık verir. 15. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar ve ekip çalışması yapar. 16. Çocukluk çağı hastalıklarının tanı ve tedavisinde kanıta dayalı bilimsel yaklaşımları benimser. 17. Çocuk sağlığı ve hastalıkları ile ilgili literatürü okur, eleştirel değerlendirir ve sunar. 18. Mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. 19. Mesleğini etik kuralları ve geçerli mevzuatı gözeterek uygular.
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI Sağlıklı çocuğun büyüme ve gelişimini değerlendirir. Etkili iletişim becerilerini kullanarak çocuktan ve ailesinden genel ve soruna yönelik anamnez alır. Çocuk hastada sistemik fizik muayene yapar ve vital bulguları değerlendirir. Çocuk hastada anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar. Tanıyı kesinleştirmek için uygun tanı yöntemlerini uygun sırada seçer. Çocuklarda sık yapılan temel laboratuvar (biyokimyasal ölçümler, hematolojik testler, EKG, periferik yayma vb) ve radyolojik inceleme sonuçlarını yorumlar. Çocukluk çağında sık görülen hastalıkların birinci basamak düzeyinde tedavi ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, tedavi ve izlem planı hakkında aileyi bilgilendirir ve eğitim verir ve gerektiğinde uygun koşullarda sevk eder. Anne sütü ile beslenme ve çocukluk çağı beslenmesini yönetir. Çocukluk çağı bağışıklamasını planlar ve yönetir. Çocuk hastada yaşamı tehdit eden hastalıkları/durumları tanır, birinci basamak düzeyinde gerekli temel girişimleri yapar ve bir üst basamak sağlık kurumuna sevk eder. Çocukta temel girişimsel işlemleri (enjeksiyon, topuk kanı alma vb.). Toplumda sık görülen çocukluk çağı hastalıklarının sıklığının azaltılmasına yönelik önlemleri uygular. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar, epikriz düzenler, gerekli raporlama ve bildirimleri yapar. Çocuk ve ailesi ile etkili iletişim kurar ve temel konularda danışmanlık verir. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar ve ekip çalışması yapar. Çocukluk çağı hastalıklarının tanı ve tedavisinde kanıta dayalı bilimsel yaklaşımları benimser. Çocuk sağlığı ve hastalıkları ile ilgili literatürü okur, eleştirel değerlendirir ve sunar. Mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. Mesleğini etik kuralları ve geçerli mevzuatı gözeterek uygular. KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ Hekim-2 Hekim-2, İletişimci-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2, Hekim-4 İletişimci-3, İletişimci-4 Ekip üyesi-3 Sağlık savunucusu-1 Hekim-2, Sağlık savunucusu-1 Hekim-1, Hekim-2 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Hekim-3 Sağlık savunucusu-2 İletişimci-5 İletişimci-1, İletişimci-4 İletişimci-6 Ekip üyesi-1, Ekip üyesi-2 Bilimsel-3 Bilimsel-4 Lider-4, Bilimsel-1 Profesyonel-1, Profesyonel-3
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI ÇALIŞMA İLKE, KOŞUL VE KURALLARI İLK GÜN İntörn doktorların sabah saat 08:30 da Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD dershanesinde hazır bulunmaları gerekmektedir. İntörnlerin ilgili bilim dallarına dağılımları yapılır ve belirlenen saatte eğitim programından sorumlu öğretim üyesi tarafından stajın amaçları, öğrenme kazanımları, programı, çalışma koşulları ve kuralları açıklanıp, intörnlük dönemine ilişkin soruları yanıtlanır. ÇALIŞMA KOŞULLARI İntörn doktorlar, dönem VI sorumlusu öğretim üyesi tarafından belirlenen en az 3-4 farklı bilim dalında çalışırlar. İntörn doktorun çalışacağı bilim dalları, Bahtiyar Demirağ Amfisi yanındaki öğrenci işleri sekreterliği panosunda ilan edilir. Aşağıda belirtilen çalışma kuralları anabilim dalının tüm birimlerinde ve bilim dallarında geçerlidir. Bunun yanında her bilim dalındaki çalışma ve hasta koşulları göz önüne alınarak hazırlanmış olan çalışma programlarına tüm intörnler uymakla yükümlüdürler. İntörn doktorların anabilim dalında kaldıkları sürede en az 15 gün poliklinikte çalışmaları gereklidir. KLİNİK VE POLİKLİNİK ÇALIŞMA KURALLARI En geç saat 08:30 da çalışılan klinik ya da poliklinikte hazır bulunulmalıdır. İntörn doktorlar, yataklı servislerde yatan hastaları sırayla alır, anamnez ve fizik muayeneleri araştırma görevlisinin denetiminde yapar ve yattığı süre içinde bu hastadan sorumlu olurlar. İntörnler; araştırma görevlisi, uzman doktor ve öğretim üyeleri tarafından yapılan vizitlerin tamamına katılmak zorundadırlar. Araştırma görevlisi ve uzman doktor ile birlikte hastaların laboratuvar incelemelerini planlar ve yaparlar. Hastalarının klinik içi ve dışı konsültasyonlarına aktif olarak katılırlar. Kliniklerde araştırma görevlisi ve uzman doktor denetiminde hasta çıkış özetini hazırlarlar. Poliklinikte hastaları araştırma görevlisi ile birlikte değerlendirir ve tüm işlemlerde araştırma görevlisine yardım ederler. Klinik veya poliklinikte hasta bilgilerinin bilgi işlem sistemine girilmesi, tetkiklerinin istenmesi, izleminin ve epikrizinin düzenlenmesinde araştırma görevlisi ile birlikte görev alırlar. Karşılaşılan sorunlar öncelikle bilim dalı sorumluları ve daha sonraki aşamada anabilim dalı intörn sorumlusuna iletilerek çözümlenir.
NÖBET KURALLARI Nöbetler stajın başında sorumlu öğretim üyesi tarafından belirlenir. İntörn doktorlar, klinik ve acil poliklinikte olmak üzere dönüşümlü olarak nöbet tutarlar ve nöbet sırasında, nöbetçi doktora sorumlu olurlar. EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER İntörn doktorlar, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı nın intörn derslerine ve çalıştıkları bilim dallarındaki eğitim ve öğretim etkinliklerine katılmakla yükümlüdürler. Ayrıca, Pazartesi ve Cuma günleri saat 13:00 de yapılan anabilim dalı seminer ve olgu sunumlarına, varsa klinik konferans saatlerine katılırlar.
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Büyümenin değerlendirilmesi ve büyüme geriliğine yaklaşım Kritik hastaya yaklaşım Solunum sıkıntısı olan çocuğa yaklaşım Yenidoğan acilleri Ateş ve tedavisi Üst solunum yolu enfeksiyonlarına yaklaşım Alt solunum yolu enfeksiyonlarına yaklaşım Gastroenteritler Dehidratasyon Konvülsiyon Endokrin aciller Akut karın ağrısı Senkop ve göğüs ağrısına yaklaşım Astım ve allerjik tedavi Anemiye yaklaşım İdrar yolu enfeksiyonları Kabızlık
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Genel ve soruna yönelik öykü alabilme 10 Antropometrik ölçümler 10 Çocuk hastada fizik muayene 10 Epikriz hazırlayabilme 1 Hasta dosyası hazırlayabilme 2 Reçete düzenleyebilme 5 EKG çekebilme ve değerlendirebilme 2 Hematolojik parametreleri çocukta yaşa göre değerlendirebilme 5 Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve laboratuvara ulaştırabilme 3 Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme 2 Transkütan bilirübin ölçme ve değerlendirebilme 2 APGAR skorlaması yapabilme ve değerlendirebilme 3 Çocuklarda büyüme ve gelişmeyi izleyebilme (persentil eğrileri, Tanner derecelendirmesi) 5 Doğum sonrası bebek bakımı yapabilme 1 Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme (yenidoğan) 1 IM enjeksiyon yapabilme 1 Kan basıncı ölçümü yapabilme 5 Topuk kanı alabilme 1 Doğru emzirme yöntemlerini öğretebilme 5
PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ İLETİŞİMCİ Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler Hasta bakımı ile ilgili hedefleri ve planları, hasta ve hasta yakınları ile paylaşır Sağlık bakım planlarının geliştirilmesi sürecine hasta ve hasta yakınlarının katılımını teşvik eder Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır Meslektaşları ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar EKİP ÜYESİ Sağlık bakımı sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır Ekip içinde yanlış anlamaları önlemek, farklılıkları yönetmek ve çatışmaları gidermek için meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile birlikte çalışır Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder LİDER Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve geliştirir Bağımsız öğrenme
SAĞLIK SAVUNUCUSU Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler Tüm sağlık bakım süreçlerinde sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi yaklaşımına öncelik verir ve aktif rol üstlenir BİLİMSEL Sürekli öğrenme yoluyla mesleki performansını geliştirir Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir PROFESYONEL Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir Kritik durum tartışması Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Kritik durum tartışması Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK KARAR VERMEYE YÖNELİK STAJ BAŞARI NOTU Mini klinik sınav Olguya dayalı tartışma Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi Profesyonellik mini değerlendirme sınavı Staj sonu genel değerlendirme YETERLİ veya YETERSİZ
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. Nelson Textbook of Pediatrics. Robert M. Kliegman, Bonita F. Stanton, Joseph W. St. Geme, Nina F. Schor (Editors); Elsevier Saunders. 2. Pediyatri. Olcay Neyzi, Türkan Ertuğrul (Editörler); Nobel Tıp Kitabevi. 3. The Harriet Lane Handbook. Branden Engorn, Jamie Flerlage; Elsevier Saunders. 4. Pocket Pediatrics: The Massachusetts General Hospital for Children Handbook of Pediatrics. Paritosh Prasad (Editor); Lippincott Williams & Wilkins. 5. UpToDate (http://www.uptodate.com). 6. Öğretim Üyelerinin Ders Notları. Ankara Üniversitesi Moodle Sistemi.