Saygıdeğer Rahmetli Prof. Dr. Nejat Göyünç Hocamın Anısına PROF. DR. NEJAT GÖYÜNÇ ARMAĞANI 177 Yılmaz KOÇ SÜ Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü Rahmetli Prof. Dr. Nejat Göyünç Hocamla tanışmamız, aynı evde kaldığım kadim dostum Ali Galip Baltaoğlu aracılığı ile olmuştu. Araştırma görevliliği sınavını kazandıktan sonra kalacak yer bulabilmek için Tarih Bölümünden Ali Galip Baltaoğlu, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümünden Remzi Duran ve Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünden ben olmak üzere üçümüz İhsaniye Mahallesinde bir ev kiralamıştık. Remzi Duran arkadaşım İzmir e tayin olunca yerine Ramazan Çalık arkadaşımızı almıştık. Bu arada rahmetli Nejat Göyünç Hocamız gelmeden önce kendisi ile ilgili çeşitli olumlu olumsuz haberler geliyordu. Sürgün gelen bir hoca olduğu söyleniyordu. Akademik hayata adım attığım yıllarda akademik camiada insanların önyargılarla hareket ettiğini Nejat Bey örneğinde gördüm. Hoca yı tanıdıktan ve onunla yaklaşık altı ay aynı evde kaldığımda ve ileriki yıllarda yapmış olduğumuz ortak çalışmalarda söylentilerin asılsız olduğunu yaşayarak öğrendim. Kendisi ile ilgili söylentileri çıkaranların ya akademik kaygısı ya da mevki ve makam kaygısından çıkarıldığını şimdi rahatlıkla söyleyebilirim. Evde kaldığımız dönemde Hocam erken kalkıp kahvaltıyı hazırlayıp bizleri uyandırırdı. Ben bu durumdan çok mahcup olurdum. Fakat Nejat Hocam her hal ve hareketi ile bize örnek davranışlar ve hareketler kazandırmaya çalıştığını fark ettik. Sofrayı düzenlerken estetik olmasına dikkat ederdi. Zamanı verimli kullanma konusunda da Alman disiplinine sahipti. Ders zamanı ders, istirahat zamanı istirahat ve eğlenme zamanı eğlenmeyi teşvik ederdi. Akademik hayatta ve protokollerde nelerle karşılaşılabileceğini ve neler yapmamız gerektiği konusunda bildiği tecrübelerini aktarırdı. İdarecilerle ilişkilerde bir mesafe koymamızı, bunun uzun vadede iyi olabileceğini tavsiye etmiştir. Sağlık, fen ve sosyal bilimlerin her alanından arkadaşlarla görüşür, onların disiplinler arası çalışması için teşvik ederdi.
TARİHÇİLİĞE ADANMIŞ BİR ÖMÜR 178 Buna örnek olarak da Tarihi coğrafya ile ilgili proje çerçevesinde yapılan gezi ve incelemelerde disiplinler arası çalışmanın ne kadar önemli olduğunu yerinde (Karadağ da Binbir Kilisesi nde, Sille deki Aya Eleni Kilisesi nde ve Osmanlı nın Kuruluşunun 700. Yılı Uluslararası Sempozyumunda) örnekler vererek anlatırdı. Statü olarak da her kesimden insanlarla görüşürdü. İnsanları siyasi, dini yâda herhangi bir ekonomik grubu göre sınıflandırmaz ve onlarla ilişkilerini insani boyutta tutardı. Her siyasi, dinî ve ekonomik çevrelerle insanlara değer verir onları kazanmanın ve eğitmenin yoluna bakardı. Etrafına saygı ve hürmette kusur etmeyen Hocam, sabır ve saygı ile çok insanı eğitmiştir. Farklı mevki ve makamda ki insanlara eşit muamele ederdi. Ağustos 1985 te ben evlendikten sonra oturduğumuz evin bir kat üstündeki dairesini kiralamıştım. Nejat Hocam evlendikten sonra hayırlı olsuna gelen ilk hocalarımızdan biridir. Evlilikle ilgili vermiş olduğu nasihatler çok işime yaramıştır. Hatta bir defasında eşi Ayten Hanım la birlikte Konya ya geldiğinde bizleri ailece akşam yemeğine davet etmişti. Bu yemeğin hazırlanmasında ve ikram edilmesinde Hocam menüye kadar bütün detayları düşünerek bir hazırlık yapmıştı. Bize ve eşlerimize çok güzel mesajlar vermişti. Özellikle Ayten Hanım eşlerimize bir akademisyen eşi olmanın zorluklarını anlatmış ve eşlerimize bu zorlukları aşmak için maddi ve manevi destek olmalarını önermiştir. O dönemde bizler yüksek lisans ve bazı arkadaşlarımız doktora aşamasında idi. Ayten Hanım Yüksek lisansım bitsin derler, sonra doktora bitsin derler, sonra yabancı dili halledelim derler, Doçent olalım, Profesör olalım diyerek bir ömür gelir geçer. Bundan dolayı işlerinizi bunların akademik çalışmaları için erteleyip de hayatınızı boşuna harcamayın. Çevrenizdekilerle, çocuklarınızla ve akrabalarınızla da işlerinizi yolunda götürün, onlarla da ilgilenin. Bazı hususların daha sonra telafisi olmuyor demişti. Bu nasihatleri biz kulağımıza küpe etmiştik. Nejat Göyünç Hocam Almanya daki üniversitelerle ve öğretim üyeleri ile diyalog ve işbirliği içinde çalışmalar yapıyordu. Bu çerçeve de Almanya daki Erlangen Üniversitesinde Coğrafya kürsüsünde profesör olan ve o tarihlerde Dünya Coğrafya Birliği Başkanı sıfatıyla Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümüne Hocamız aracılığı ile gelen Wolf-Dieter Hütteroth la tanıştırmıştı. 16. Yüzyılda Osmanlı Defterleri üzerine bir araştırma projesi üzerinde çalışmalar yapıyorlardı. Bana da bu projede
tercüme ve tercümanlık işlerinde yardımcı olmamı istedi. Ben de seve seve kabul ettim. Bu proje sayesinde Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Tarih bölümü ilk defa bilgisayarla karşılaştı- tabii ki ben de. Bilgisayarın açılıp kapanmasından kullanımına kadar ve bilgisayarda hazırlanabilen Defter programının kullanışında çok büyük deneyimler kazandım. Almanya dan gelen ekip Tarih bölümündeki arkadaşlara her defasında ayrı ayrı anlattığı için bende bunu her birine ayrı ayrı çevirdiğim için programın kullanılmasına hakim insanlardan biri oldum ve o zaman bir karar verdim: Maddi imkânlarım elverdiğinde bilgisayar alacaktım. Birkaç yıl sonra da Almanya ya DAAD (Alman Akademik Mübadele Kurumu) bursiyeri olarak gidip döndükten sonra kendi bilgisayarımı alabildim. DAAD ye burs için müracaat ettiğimde iki tavsiye mektubu istemişlerdi. İkincisini Nejat Göyünç Hocam hemen yazmıştı ve çok ayrıntılı ve insanları cesaretlendirici, olumlu bir tavsiye mektubu yazmıştı. Hocamızı mahcup etmemek ve görevimizi en iyi şekilde yapmak için gayret ettim. Yüksek lisans çalışmamda tarih ve edebiyat üzerine çalıştığım dönemlerde Hocamın şahsi kütüphanesinden çok sayıda materyal temin etmekle destek oldu. Doktora çalışmamda ise din-edebiyat üzerine çalıştığımı söylediğimde Almanya daki Bamberg Üniversitesinde Türkoloji Profesörü olarak görev yapan Klaus Kreiser in bir proje çerçevesinde Konya ya geldiği bir dönemde tanıştırarak bu kişinin yapmış olduğu çalışmalardan ve Osmanlı Araştırmaları Dergisi nde bu konu ile ilgili çalışmaları getirdi. Fakat Hocamın bir de şartı vardı. Almanya da tarih-edebiyat-din ile ilgili çıkan tez ve kitapların, daha doğrusu Hocamın bana getirdiği kitapların okunup özetini çıkarmamı ve bunlardan birer kitap tanıtımı veya makale yazmamı istedi. Bu vesile ile beni yayın dünyasına hazırlayan ilk Hocam olmuştur. Dört makalem Osmanlı Araştırmaları Dergisi nde yayınlanmıştır. Bu konuda desteklerini ve baskılarını hiç üzerimizden eksik etmemiştir. Yayınları teşvik eder ve kendiside çıkan yayınlarımıza atıflar yaparak cesaretlendirerek azmimizi arttırırdı. Hatta bir defasında tanıtımını yapmam için getirmiş olduğu bir doktora tezinde geçen bir kitap hakkında Osmanlı arşivlerinde yer alan bir fermanın Osmanlı Türkçesinden yeni harflere aktarılmasını benden talep etti. Bana Alman Dili ve Edebiyatında Osmanlıca ne işime yarar diye belki düşünebilirsin, ancak görüyorsun ki bir PROF. DR. NEJAT GÖYÜNÇ ARMAĞANI 179
TARİHÇİLİĞE ADANMIŞ BİR ÖMÜR 180 makale veya kitabın için Osmanlı belgelerine ulaşman gerekebilir. Şu anda olduğu gibi dedi. Böylece bana Osmanlıca öğrenmemin gerekliliğini ve zorunluluğunu gösterdi ve belgeyi çözmemi istedi. Altı hafta uğraştıktan sonra belgeyi kaba hatlarıyla okuyabilecek duruma geldim ve takıldığım hususlarda Tarih bölümündeki arkadaşlardan yardım istedim. Bizlerin çözemediği birkaç noktada da Nejat Hocam yardım etti. 1995 yılında itibaren bana YADAM da idarecilik görevi verildi. Ben de YADAM ın kurumsallaşması için çok fazla gayret gösterdim. Saygıdeğer müdürüm Prof. Dr. Saim Karakaplan la birlikte hafta içi ve hafta sonu hep idari görevlerde bulunuyoruz. Aile hayatımızdan ve akademik hayatımızdan hep taviz veriyoruz. Nejat Göyünç Hocamla her karşılaştığımızda Ne yapıyorsun? diye sorduğunda ben hep YADAM da neler yaptığımızı anlatıyordum. Hocam kibar bir şekilde idarecilik deneyimlerinden bahsederdi, idareciliğin geçici olduğunu oysa akademik çalışmaların daha önemli olduğunu söylüyordu. Zaman geçtikçe benim YADAM ı çok fazla ciddiye aldığımı anlayınca şu uyarıda bulundu: Sevgili Yılmazcığım, gün gelir senin yaptıklarını YADAM da birileri beğenmez ve hepsini değiştirir ve senin emeklerin boşuna gider. Bundan dolayı akademik çalışmalarını ihmal etme!. Ben verilen mesajları yeterince almamış olmalıyım ki 1999 yılının haziran ayında YADAM ın sınavları münasebeti ile Eğitim Fakültesinde Nejat Hocamla tesadüfen karşılaştığımızda Hocamın elini öpmek istedim, elini vermedi, Sen hâlâ YADAM ın peşinde koşturuyorsun. Seninle Doçent olmadan bir daha görüşmeyeceğim dedi. Ben neye uğradığımı şaşırmıştım. Bu söz benim hayatımda bir dönüm noktası oldu. YADAM daki idarecik görevimden ayrılmak istediğimi amirlerime ilettim. Onlar da Haftanın 2-3 günü YADAM a gel, diğer günler seni idare edelim dediler ve ben bu moralle yayın faaliyetlerini arttırdım. 2000 yılında Doçentlik sınavlarını müracaat ettim. 21 Kasım 2000 tarihinde doçent oldum ve 24 Kasım 2000 de yani doçent olduktan üç gün sonra Nejat Hocamı arayarak öğretmenler gününü kutladım ve öğretmenler gününün hediyesi olarak doçent olduğumu söyledim. Hocam çok mutlu olduğunu ve tebrik ettiğini söyledi. Ben de Hocamın gönlünü aldığım için rahatladım. Akademik hayatta fitne, fesat, haset ve kıskançlıklardan dolayı birçok şeyi yaşamıştı. Bunları biz genç ve saf akademisyenlere anlatmak, tehlikelere karşı uyarmak istemişti ve geleceğe da
hazırlamak istemişti. Yrd. Doç. olduğum yıllarda bana Bundan sonra jürilerde görev alacaksın, jüri raporlarının nasıl yazılacağını öğrenmelisin demişti. Bana fotokopi yapmak üzere bir olumlu ve bir de olumsuz jüri raporu vermişti. Raporları incelediğimde Nejat Hoca nın dosyadaki bütün yayınları tek tek değerlendirdiğini ve olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koyduğu gördüm ve buna göre ben de raporlarımı bu titizlikle hazırlıyordum. Daha sonraki yıllarda maalesef yaşayarak gördüm ki jüri üyeleri dosyadaki yayınları ya da tez jürilerinde tezleri okumadan rapor yazabilmekteler. Ülkemizde bilimin edebiyatını yapanın çok ancak uygulamasını yapanın az olduğunu yaşayarak gördüm. Keşke Nejat Göyünç Hocam sağ iken etrafında fırıl fırıl dönen akademisyenlerin onun bilimsel etiğinden nasiplerini almış olsalardı, şimdi çok daha iyi olurdu. Ruhun şad, mekânın cennet olsun Nejat Göyünç Hocam... PROF. DR. NEJAT GÖYÜNÇ ARMAĞANI 181
TARİHÇİLİĞE ADANMIŞ BİR ÖMÜR 182