Atık Koordinasyon Merkezi Şubat Bülteni Atık Koordinasyon Merkezi ( 0216 ) 414 38 15-20 (6 Hat) GİRİŞ İÇİNDEKİLER: Ambalaj Atıkları....2 Bitkisel Atık Yağlar..4 Atık Piller.5 Atık Koordinasyon Merkezi 6 Hammaddenin azalması, doğal kaynakların hızla tükenmesi, dünya nüfusunun artması ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle ekonomik problemler ortaya çıkacak olup, bu noktada geri dönüşümün uygulanması ekonomik bir zorunluluk haline gelecektir. Evsel atıklarımızla birlikte çöplere giden atık miktarlarında azalma sağlanarak, bu atıkların taşınması ve depolanması işlemleri için daha az miktarda alan ve daha az enerji kullanılacaktır. Biz Kadıköy Belediyesi olarak geri kazanılabilir atıkların değerlendirilmesi konusunda bilinçli adımlar atarak, 2000 yılından bu yana sürdürmekte olduğumuz Geri Dönüşüm Projemize hız kazandırıp, ilçe ölçeğinde çalışmalarımızı, olumlu ve örnek bir hizmet anlayışıyla yapmaktayız. Bu kapsamda her ay periyodik olarak hazırladığımız bülten ile vatandaşlarımızın atık çalışmalarıyla ilgili katkılarını, bilinçlendirme çalışmalarımızı ve istatistiki bilgileri, sizlere sunarak; sürdürülebilirlik kavramını yaşamımızın bir parçası haline getirmeyi hedeflemekteyiz. Yıl : 2009 Sayı: 3 Kuruluş: 2008 Atık Koordinasyon Merkezi Koordinatörü Perihan GİRAY
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 2/14 AMBALAJ ATIKLARI Kadıköy Belediyesi olarak İlçemizde 2000 yılından itibaren gerçekleştirmekte olduğumuz Ambalaj Atıklarının Geri Kazanımı başta pilot bölgeler olmak üzere tüm ilçe genelinde uygulanmakta olup, Ambalaj Atıkları Yönetim Planı doğrultusunda uygulama yaygınlaştırılmaktadır. 2008 yılında 8.904.310 kg ambalaj atığı toplanmış ve toplanan ambalajların 7.572.538 kg ı ekonomiye geri kazandırılmış, 2000 yılından beri yaklaşık; 24.000 ton kağıt, 1.800 ton plastik, 780 ton cam ve 650 ton metal atık, toplanarak geri dönüşümü sağlanmıştır. Yapılan çalışmaların tek amacı ekonomiye girdi sağlamak değil, sürdürülebilir çevre koşullarının yaratılmasına da katkıda bulunmaktır. 1 ton atık kağıdın geri kazanılması ile 20 ağacın kesilmesinin önüne geçildiği bilgisi dikkate alınacak olursa, 8 yılda yaklaşık olarak 480.000 ağacın kesilmesinin önlenmesi, sürdürülebilir çevre koşullarının yaratılmasında Belediyemizin katkısını gözler önüne sermektedir. Tüm bu çalışmaların yürütülmesi, kullanıldıktan sonra çöpe atılan geri kazanılabilir atıkların kaynağında ayrı biriktirilmesi, Belediyemiz görevlileri tarafından çöpten ayrı toplanması ve en sonunda karışık olarak toplanan bu atıkların bir ayrıştırma tesisinde cinslerine göre ayrılıp yeni ürünler elde etmek üzere ilgili sanayi kuruluşlarına sevk edilmesi şeklindedir. Bu uygulamanın ilk aşamasını oluşturan kaynağında ayrı toplama işlemi için iki yöntem uygulanmaktadır. Bunlar, hanelerde ayrı toplamanın gerçekleştirilmesi için poşetli toplama ve önceden belirlenmiş noktalara uygun özellikte kumbaralar yerleştirilerek geri kazanım noktaları oluşturulmasıdır. Poşetli toplama uygulaması için tek tek her konut sahibi belediye görevlileri tarafından bilgilendirilmektedir. Ayrıca özel olarak tasarlanan biriktirme poşetleri aynı görevliler tarafından tüm dairelere teslim edilmektedir. Kumbaralar ve konteynerlerin yerleştirilmesi ile geri kazanım noktaları oluşturma uygulaması ise sosyo ekonomik seviyenin yüksek ve siteler şeklinde planlı yerleşmenin yoğun olduğu bölgelerde gerçekleştirilmektedir.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 3/14 Bu uygulama için özel olarak tasarlanmış kumbara ve konteynerler kullanılmaktadır. Resmi ve özel kurum ve kuruluşlara geri kazanılabilir atıkların düzenli bir şekilde biriktirilmesi için iç mekan kutuları dağıtılmıştır. Ayrıştırma ve Transfer İstasyonuna boşaltılmaktadır. İstasyonda ayrıştırılan ambalaj atıkları geri kazanım tesislerine gönderilerek, ekonomiye geri kazandırılmaktadır. Geri Dönüşüm çalışmalarında 6.278 binanın atıkları toplanmaktadır. Bu binalarda 40.330 adedi mesken ve 9.388 adedi işyeri olmak üzere toplam 49.718 tane hane bulunmaktadır. İlçe geneline, geri kazanım noktaları oluşturmak amacıyla 286 kumbara yerleştirilmiştir. Ambalaj atıklarının eğitim kurumlarında ayrı toplanması amacıyla okullara iç mekan kutuları dağıtılmış ve atık kumbaraları konulmuştur. İlçemizde bulunan okulların 83 ünde ambalaj atıkları dağıtılan 592 kutu ve yerleştirilen 41 konteyner ile kaynağında ayrı toplanmaktadır. İlçemizde toplanan tüm ambalaj atıkları, Göztepe de bulunan Ambalaj Atıkları 2005 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından lisans verilmiş bir firma ile anlaşmaya varılması bir önceki yıl toplanan atık miktarlarının neredeyse iki kat artmasını sağlamış, tüm bunlara ek olarak 2008 yılına kadar belirlenen pilot bölgelerde (Koşuyolu Mahallesi ve Bağdat Caddesi) gönüllü personellerce uygulanan halkı bilinçlendirme çalışmaları, atık toplama verimliliğini 2005 yılından itibaren yaklaşık %300 arttırmıştır. Toplanan malzeme miktarının artması ile ayrıştırılan malzeme miktarı da artış göstermiştir. 2000 yılından günümüze kadar olan süreçteki ayrıştırılan malzeme miktarı gelişimi aşağıda sunulan grafikte açıkça görülmektedir. 2000-2008 Yılları Arası Ayrıştırılan Ambalaj Atık Miktarları
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 4/14 BİTKİSEL ATIK YAĞLAR Sahip olduğu yüksek kirlilik potansiyeli nedeniyle bitkisel atık yağlar devletlerin çevre politikalarında acil önlemlerin alınmasını zorunlu kıldıran ayrıca geri dönüşümü mümkün olan bir atık türüdür. Bu konu hakkında ülkemizde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2005 yılında Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi ile bu atıkların üretiminden, kullanıldıklarından sonra bertarafına kadar çevreye zarar verebilecek şekilde alıcı ortama verilmesini önlemek üzere bir adım atılmıştır. Mevzuatımıza göre toplanan atık yağların tek geri kazanım yöntemi bu atıkların çeşitli prosesler (işlemler) sonucu dönüştürülerek biyodizel elde etmektir. Biyodizel, enerji konusunda ülkemizdeki dışa bağımlılık sorununun hafifletilmesine yardımcı olabilecek ve yaygın olarak kullanılan yakıtlardan çok daha az kirliliğe neden olan organik ve çevre dostu bir yakıt türüdür. Belediyemiz 29 Temmuz 2008 tarihinde ilçe genelindeki lokantalar, sanayi mutfakları, oteller, yemekhaneler ve hazır yemek üretimi yapan firmalardan kaynaklanabilecek bitkisel atık yağların vahşice çevreye atılmasının önüne geçebilmek için Çevre ve Orman Bakanlığı ndan atık yağların toplanması ile ilgili bir yetki devri talebinde bulunmuştur. Bu talep olumlu karşılanmıştır ve çalışmalara derhal başlanmıştır. Bu kapsamda ilçedeki okullarda, kültür merkezlerinde ve gönüllü evlerinde, bitkisel atık yağın ne olduğu, nasıl bertaraf edilmesi gerektiği, çevreye zararlarının nasıl gerçekleştiği ve ayrı toplanmasının ne gibi avantajları olduğu konularını içeren toplantılar düzenlenmiştir. Şubat ayı içerisinde Kadıköy Halk Eğitim Merkezinde seminer verilerek, toplamda 300 öğrenci Bitkisel Atık Yağ Konusunda bilgilendirilmiştir. Ayrıca, 2008 yılında 315 adet işletmenin Bitkisel Atık Yağ toplama konusunda yetki sahibi bir firma ile sözleşme imzalaması sağlanmıştır. Bu işletmelerin tümünden yağ yaklaşık olarak 41 ton atık yağ toplanmıştır.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 5/14 ATIK PİLLER Kullanım ömrünü tamamlamış ya da kullanılamayacak hale gelmiş piller; evsel ve organik atıklardan ayrı olarak toplanmadığı takdirde ve/veya gelişigüzel çevreye bertaraf edildiğinde içerdiği toksik ağır metaller, birtakım reaksiyonlar sonucu suyu, toprağı ve havayı kirletmektedir. İlçemizde 618 noktaya yerleştirilen atık pil toplama kutusunda biriktirilen piller içeriğindeki geri kazanılabilir tüm metaller ayrıştırıldıktan sonra TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçılardı Derneği) tarafından mevzuatımıza uygun olarak bertaraf edilmektedir. 2007 yılında 5.850 kg, 2008 yılında ise 7.175 kg atık pil toplanarak TAP a teslim edilmiştir. Ayrıca 2008 yılında gerçekleştirilen iki eğitimle 700 öğrenciye atık pillerin toplanması ve geri kazanılması konularında eğitim verilmiştir. İlçe dahilindeki okullar arasında en çok pil toplayan okulun TAP tarafından ödüllendirilmesine karar verilmiştir. Bu çalışmaların yürütülmesi için TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri Derneği) ile daha önce yapılan ve 2006-2008 yılları arasını kapsayan eski protokol Şubat ayı içerisinde tekrar revize edilecektir.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 6/14 ÇEVRE BİLİNCİNİ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI Ambalaj Atıkları, Bitkisel Atık Yağlar, Elektrikli Elektronik Ekipman Atıkları (AEEE) ve Atık Pillerin kaynağında ayrı toplama çalışmalarını ilçemiz genelinde yaygınlaştırmak, vatandaşlarımızı toplama sistemine dahil etmek amacıyla, 70 kişiden oluşan gönüllü grubunun destek ve katılımları ile 25.02.2009 tarihinde Belediyemiz Başkanlık Brifing Salonunda eğitim semineri gerçekleştirilmiştir. İlçemizde Ambalaj Atıkları ile ilgili yapılan ve planlanan eğitim-bilgilendirme çalışmaları hakkında genel bilgi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğümüz tarafından gönüllülerimize aktarılmıştır. Ambalaj Atıkları hakkında yasal prosedür ve teknik bilgilendirme ÇEVKO kuruluşu tarafından yapılmıştır. Ambalaj Atıklarının; toplama, taşıma, ayrıştırma ve geri kazanım çalışma esasları ve yönetimi hakkında genel bilgi yüklenici firma ALTAŞ tarafından gönüllü gruplarımıza aktarılmıştır.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 7/14 Bitkisel Atık Yağların; toplama-depolamageri kazanım çalışma esasları ve yönetimi konusundaki teknik bilgilendirme ALBİYOBİR firması tarafından yapılmıştır. Elektrikli Elektronik Ekipman Atıkları (AEEE) Yönetim Projesi / toplamaayrıştırma çalışmaları hakkında genel bilgilendirme Strateji Müdürlüğü tarafından yapılmıştır. Atık Pillerin toplanması-depolanması-geri kazanımı, çalışma esasları ve yönetimi ile ilgili bilgilendirme TAP aracılığı ile gönüllülere aktarılmıştır. Eğitim semineri sonucunda; tüm atıkların kaynağında toplanmasına ve ayrıştırılmasına yönelik çalışmalarımızın, gönüllülerimiz işbirliği ve desteğiyle, semtlerin yapısına uygun atık toplama yönteminin belirlenmesi ve ilçe çoğunluğunda parsel tipi atık toplama konteynerlarının, zaman ve miktar açısından daha ekonomik olması nedeniyle kullanımının bir gereksinim olduğu sonucuna varılmıştır.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 8/14 Bitkisel Atık Yağların kaynağında ayrıştırılması ve toplanması bilinci oluşturmaya yönelik 27.02.2009 tarihinde, Kadıköy Halk Eğitim Merkezinde 54 ilköğretim okulundan yaklaşık 300 öğrencinin izleyici olarak katıldığı, eğitim semineri gerçekleştirilmiştir.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 9/14 ATIK KOORDİNASYON MERKEZİ 27 Kasım 2008 tarihi itibari ile hizmete giren Atık Koordinasyon Merkezi, geri dönüştürülebilir atıklarla ilgili vatandaştan gelen talep ve şikayetlerin düzgün bir şekilde kaydedilmesini ve bunların ilgili birimlerle koordinasyonunu sağlayarak, sorunların daha hızlı çözülmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Kuruluşundan beri geçen kısa süreye rağmen merkeze gelen çok sayıda talep ve şikayete cevap vermekte herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır. Atık Koordinasyon Merkezine 2009 yılı Şubat ayı içerisinde gelen tüm Atık, Talep ve Şikayetlerinin (Meskenlerden, Kurumlar ve Ticari Kuruluşlardan) toplam sayısı 431 olup, bunlar haftanın belirli günlerinde, belediyemizin kendileriyle protokol imzaladığı Lisans sahibi toplayıcı firmalar; TAP, ALBİYOBİR, EZİCİ BİYODİZEL ve ALTAŞ tarafından kaynağında ayrıştırılmak üzere toplanmaktadır. 2009 yılı ŞUBAT ayında Merkeze Gelen Telefon Şikayetleri (her türlü talep), Atık türüne göre yüzdesel rakamlarla hazırlanarak, aşağıdaki tablo ve şekilde sunulmuştur : Tüm Atıklara Yönelik İstatistiki (Toplanma ve Atık Malzeme İsteği) Bilgileri Ambalaj Atıkları Hakkında Gelen Talepler % Gelen Telefon %57 246 Bitkisel Atık Yağ Talepleri %28 121 Diğer (tıbbi atık, öneri vb.) %8 35 Ayrıştırma ve Toplama Sistemine dahil edilerek haftanın belirlenmiş günlerinde toplanıyor Atık Yağ Üreticileriyle Sözleşme yapıldı + Toplama gerçekleştirildi Vatandaşlarımıza atıkları konusunda ayrıntılı bilgi verilmiş olup, önerileri dikkate alınarak, istekleri yerine getirilmiştir. E-Atık (Bilgisayar Ekipmanları) %4 17 Kayıt Altına alınarak E-atık Atölyesine yönlendirildi Atık Pil / Akü %2 8 Malzeme ve toplama talepleri karşılandı Evsel Elektronik Atık %1 4 Ev ve işyerlerinden gelen bildirimlerden %50 si, küçük taşınabilir elektrikli aletler olduğu için neticelendirildi. Diğerlerinin büyük çapta elektronik aletler olması ve ağır işgücü gerektirmesinden dolayı firma tarafından programa alındı. Genel Toplam: 431
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 10/14 Atık Koordinasyon Merkezi ne (AKM) gelen taleplerin 246 sı vatandaşların ambalaj atıklarını, kaynağında ayrı toplamalarına yönelik, malzeme ve ekipman talepleri olup, bu talepler Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kuruluş ÇEVKO tarafından temin edilmektedir. ÇEVKO tarafından temin edilen malzeme ve ekipmanların, ALTAŞ firması elemanlarınca ilgili yerlere dağıtılmakta, dağıtılan malzemelerin kullanımı konusunda ilgilisine bilgi verilmekte ve haftanın belirli günlerinde biriktirilen ambalaj atıklarının toplanması sağlanmaktadır. Atık Koordinasyon Merkezine gelen telefonların çoğunluğunu Ambalaj Atıklarının toplanmasını isteyen vatandaşlar oluşturmaktadır. Gelen 165 talebin 152 si karşılanmış olup, geri kalan 13 talep ise bölge programlarına alınarak ALTAŞ firması tarafından sistem içinde çözümlenecektir. 14 kişinin talep ettiği ambalaj atıkları iç mekan kutularının 1 adeti karşılanmış olup, 13 ü programa alınmıştır. Bölgelerine konulması istenen 11 kumbara + konteyner talebinin uygun yer tespitinin yapılması konusunda firma haberdar edilmiştir. Şubat ayında merkeze gelen 7 adet poşet talebinde 5 kişiye ulaşılmış olup, diğer 2 kişinin taleplerinin karşılanmasının bölge toplama gününde gerçekleştirileceği hususunda ilgilisine tarafımızca bilgisi verilmiştir. Atık Toplama sistemine katılmak için başvuruda bulunan 49 kişiden 42 sinin talepleri gerçekleştirilmiş, sisteme dahil edilerek atıkları toplanmaya başlamıştır.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 11/14 Ambalajın ( Cam, Plastik, Metal, Kağıt, Kompozit) Kaynağında Toplanması, Bunlara Yönelik Malzeme ve Ekipman Talepleri: İşyeri ve Binaların (mesken) Ambalaj Atıklarına ait Tüm Talepler % Gelen Telefon Atıklarının Toplanması % 67 165 Ayrıştırma ve Toplama Sistemine Dahil Olmak İsteyenler % 20 49 Kutu Talebi % 6 14 152 adresten toplama yapılmış / 13 adres toplanmak üzere programa alınmıştır. 42 adres Ayrıştırma ve Toplama sistemine entegre edilmiştir. 1 talep karşılanmış / 13 talep programa alınmıştır. Konteyner-Kumbara Talebi % 4 11 Uygunluk bekleniyor. Poşet Talebi % 3 7 Genel Toplam: 246 5 adet karşılanmış / 2 adet sisteme kayıt edilmiştir.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 12/14 Atık yağ konulu bildirimler; Sözleşmesi olmayan işletmelerin, yetkilendirilmiş kuruluşlarla sözleşme yapmak istemeleri ve Bitkisel Atık yağlarını biriktiren işyeri ve meskenlerin atık yağlarının alımı, sözleşme yapılmak ve Ulusal Atık Taşıma Formu doldurmak kaydıyla sağlanmıştır. Toplama Bidonu bırakılmıştır. Sitelerden bağımsız olarak Kadıköy ün muhtelif adreslerinde yer alan meskenlerden gelen talep ve bildirimler üzerine kendilerine 1 adet Bitkisel Atık Yağ Bidonu bırakılarak toplamda 11 lt. Bitkisel Atık Yağ toplanmıştır. 2009 yılı Şubat Ayında; 73 adet işletmenin tarafımızca takibi yapılarak, Bitkisel Atık Yağ Sözleşmesi yapmaları sağlanmıştır. Bölgemizde yer alan sitelerde; Işık Sitesi Baytur Konutları Bitkisel Atık Yağ Toplama ve Ayrıştırma sistemi oluşturulmuş olup, 4 adet Bitkisel Atık Yağ İlçe sınırları içerisinde bulunan Halil Türkan İlköğretim Okulu (1 adet) ve geçtiğimiz ay eğitim çalışması yapılan Fenerbahçe Lisesi ne (1adet) Atık Yağ Toplama Bidonu bırakılarak, atık yağların kaynağında ayrı olarak biriktirilmesi sağlanmıştır. Bitkisel Atık Yağların kaynağında ayrı biriktirilmesine yönelik, işyerleri (40 adet), meskenlere (5 adet) ve okullara (2 adet) şubat ayında toplam 47 adet Atık Yağ Toplama Bidonu dağıtılmıştır. E-atık (bilgisayar ekipmanları) ile ilgili gelen tüm bildirimler alınarak Ataşehir de bulunan E-atık Atölyesine yönlendirilmiş olup, diğer evsel elektronik atıkların (TV ve benzeri elektrikli ev aletleri gibi) toplanması hakkında gelen 4 talebin 2 adeti kişilerin vermiş oldukları adreslerinden alınarak, neticelendirilmiştir. Şubat Ayında Evlerden Atık Koordinasyon Merkezine Gelen Talep / Bildirimler Şubat Oran % Gelen Telefon Atıkların Toplanması % 61 52 Konteyner Talebi % 13 11 Sisteme Dahil Olmak İsteyen % 12 10 Bitkisel Atık Yağ Konulu Talepler % 6 5 Evsel Elektronik Atık (TV, müzik seti vb.) % 5 4 Poşet Talebi % 3 3 Toplam 85
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 13/14 Atık piller hakkında gelen tüm bildirimler, atık pil kutusu talepleri ve dolmuş olan pil kutularının boşaltılmasıyla ilgili olup, Pil kutularının boşaltımının yapılması için Temizlik İşleri Müdürlüğüne bilgi verilerek, istenen yeni pil kutusu talepleri ise tarafımızca karşılanmıştır. 2009 yılı Şubat Ayında; İlçemizde yer alan otellere,okullara, Atık Pillerin geri dönüşümünü sağlamak adına, toplam 18 adet Atık Pil Geri Dönüşüm Kutusu bırakılmıştır.
Atık Koordinasyon Merkezi- Şubat Bülteni Sayfa 14/14 Şubat Ayında İşyerlerinden Atık Koordinasyon Merkezine Gelen Talep / Bildirimler Şubat Oran % Gelen Telefon Ambalaj Atığı Toplanması % 40 113 İşyerlerinin Bitkisel Atık Yağla ilgili Talepleri (Toplanma-Malzeme) % 40 Sisteme Dahil Olmak İsteyenler % 14 39 Kutu Talebi % 5 14 Poşet Talebi % 1 4 Toplam 286 116 Bunun yanı sıra gene Atık Koordinasyon Merkezine gelen İnşaat ve Tadilat (hafriyat, moloz) ile Tıbbi Atıkların toplanmasına yönelik tüm bildirimler ve İlçemizde yer alan hastane, klinik v.b. sağlık kurumlarının yönetmeliğe uygun olarak yaptıkları Tıbbi Atık sözleşmelerine yönelik tüm bildirimler Temizlik İşleri Müdürlüğüne yönlendirilmektedir.