Türkiye de ve Dünyada Astım Epidemiyolojisi Doç. Dr. Bülent Karadağ Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hast. BD, İstanbul
Dünyada Astım 300 milyon hasta Gittikçe artıyor.
Dünyada Astım ISAAC Faz-1 56 ülke,155 merkez, 6-7 yş, 13-14 yş 721.601 çocuk Son 1 yıldaki astım semptomları prevalansı: %1.6-36.8 En yüksek: İngiltere, Avustralya, Uzakdoğu Hayat boyu astım tanısı prevalansı: %1 (Hindistan), %30.8 (Yeni Zelanda)
International Study of Asthma and Allergies in Children (ISAAC) Lancet 1998;351:1225
% 10.1 %2.5-5 arası %7.6-10 arası %0-2.5 arası % 5.1-7.5 arası Standart veri yok
Eder W et al. N Engl J Med 2006;355:2226-2235
Doğu ve Batı Almanya da astım, BHR, saman nezlesi ve atopi prevalansı 1989/92. % 40 35 30 25 20 15 10 5 0 East Germany West Germany Asthma ever Current asthma AHR Atopy Von Mutius et al, AJRCCM 1994
Genetik etki:
Çevresel etki: Çevresel etki: yeşil çizgi= maruziyet var; Kırmızı çizgi=maruziyet yok. Çevresel etki var, genotip etkisi yok..
Gen*çevre etkileşimi Çevresel maruziyet: Yeşil= var; Kırmızı=yok. Çevresel maruziyet sadece belli genotipteki olgularda bir etki gösteriyor.
Çiftlikte yaşam: Atopi ve Astımdan korunma - Avrupa da 15 çalışma (Fransa, İsviçre, Almanya, Avusturya, Hollanda, Danimarka, İsveç, Norveç, Finlandiya, İngiltere) - Ayrıca Kanada, Y. Zelanda, Avusturalya ve ABD de doğrulandı. - Erken erişkin yaşlara kadar uzayan etki Von Mutius E, Radon K. Immunology and Allergy Clinics of North America. 2008
Çiftlik yaşamı Düşük atopi, allerjik rinit ve astım sıklığı: Çiftlikte yaşayan çocuklar (>50-60 referans.) Antropozofik ailelerin çocukları (Alm et al., Lancet 1999) Açıklayıcı faktörler.. Çiftlik ortamı: yaşamın erken döneminde mikroplarla karşılaşma (Hayvanlar, ahırlardaki toz, çiğ süt? Riedler et al., Lancet 2001; Braun-Fahrlander et al., NEJM 2002) Antropozofik yaşam şekli: diyet, aşılar, antibiyotikler??
ALEX 2618 çocuk 3 ülke (Avusturya, Almanya, İsviçre) Çiftçiler ve kontrol, <1 yaş, Ahırda bulunma ve çiğ süt içenlerde % 1, içmeyenler % 11.
Genetik altyapı çiftlik etkisini etkiler mi? 1. Toll like Reseptör genleri TLR 1-9, CD14 2. Hücreiçi NOD reseptör genleri - NOD1, NOD2 Çiftlikte yaşayanlarla diğer çocuklar arasında allel dağılımı farkı YOK.
ALEX çalışmasındaki çiftçi çocuklarında TLR2/-16934 geni. T varsa %3, AA %13. Atopiden bağımsız. % 40 30 p=0.023 20 p=0.012 p=0.004 p=0.01 10 0 Astım tanısı Current astım semptomları Atopi Current Saman nezlesi semptomları Eder et al, JACI 2004 AA n=52 AT n=116 TT n=61
Eder et al, JACI 2004
Çiftçilerde gen çevre etkileşimi Maruziyet tipi Gen Sonuç Çiftlikte çocukluk TLR 2 Astım/atopi Endotoksin TLR4 Atopi Taze süt CD14 Astım/atopi Çiftlik hayvanları CD14 Atopi Endotoksin CD14 Atopi Çiftlik hayvanları NPSR1 Atopi Çiftlikte çocukluk NOD1 Atopi Eder et al, JACI 2004; Eder et al, JACI 2005; Bieli et al, JACI 2007; Bruce et al, J Med Gen 2008
Gen*çevre etkileşimi Çevresel maruziyet: Yeşil= var; Kırmızı=yok. Genotip ve çevresel maruziyetin etkileri var ve karşıt yönde etkileşim var.
Manchester de CD14/159 CT polimorfizmi ve atopi Simpson et al, AJRCCM 2006
CD14 genotipine göre endotoksin etkisinin değişkenliği Zambelli-Weiner et al, JACI 2005
Astımda gen*çevre etkileşimleri Astım kalıtsal özellikle beraber çevresel etkilerin rol oynadığı karmaşık bir hastalıktır. Birçok gen*çevre etkileşimi değişik astım fenotiplerinin ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Henüz genotipe göre önleme stratejisi için erken.
PARSIFAL çalışması - Kesitsel çalışma - >10,000 çocuk (CH, GE, AU, NL, SE); Çiftlikte yaşayan çocuklar (%25-35) Kırsal kesimde yaşayan kontrol grubu (%15-20) Steiner okuluna giden çocuklar (%30-40) Aynı ortamdan kontrol grubu çocuklar (%15-20) - ISAAC anket formları + ev özellikleri, yemek alışkanlığı, aşılama vb. soru formları. - IgE; BHR subgrupta - Ev tozu subgrupta.
Yastık, endotoksin 16,548 EU/g 10x10 6 Çiftlik, n=227 Ç-ko, n=59 Steiner, n=121 St-ko, n=64 1x10 6 100x10 3 EU/g 10x10 3 6,323 EU/g 1x10 3 100x10 0 farm
Wheeze, astım, atopi
Doz-yanıt eğrileri endotoksin: atopik wheeze 70 Prevalence of atopic wheeze (%) 60 50 40 30 20 10 Sweden Switzerland The Netherlands Germany Austria 0 1000 10000 100000 1000000 Mattress endotoxin level (EU/g)
Doz-yanıt eğrileri endotoksin: non-atopik wheeze 70 Prevalence of non-atopic wheeze (%) 60 50 40 30 20 10 Sweden Switzerland The Netherlands Germany Austria 0 1000 10000 100000 1000000 Mattress endotoxin level (EU/g)
ALEX Çalışması ile karşılaştırma ( Çiftlik) Endotoxin ve atopik wheeze ALEX: 0.66 (0.41-1.07) PARSIFAL: 0.53 (0.27-1.05) Endotoxin and non-atopik wheeze ALEX: OR 1.23 (0.73 2.06) PARSIFAL: OR 1.08 (0.49-2.38)
Çiftlik ortamı PARSIFAL Ege MJ, JACI 2007 Mart 8263 çocuk (5-13 yaş) Astım m tanısı: Domuz çiftliği i OR: 0.57 (0.38-0.86) 0.86) Taze süt s t içimi i imi OR:0.77 (0.60-0.99) 0.99) Harmana yardım m OR: 0.56 (0.38-0.81) 0.81) Sadece Almanyada tarım m yapılan çiftlik OR: 0.34 (0.22-0.53) 0.53) Koruyucu genlerin ekspresyonunu da arttırıyor Endotoksin koruyucu
205487 çocuk 6-7 yaş 31 ülke, 73 merkez 1. yaşta Parasetamol kullanımı Astım semptomu riski OR 1.46 (1.36-1.56) Sık kullanım ( en az ayda bir) OR 3.23 (2.91-3.60)
Türkiye de Astım Çocuklar %6.9-15.3 Ulusal Allerji ve Klinik İmmunoloji Derneği'nin anket yöntemi ile yaptığı çalışmalar Yaşam boyu astım prevalansı: Ege Bölgesi'nde en düşük, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri'nde ise daha yüksek
7-14 yaş 3154 çocuk Kümülatif wheeze % 14.4 Current wheeze % 4.7 Dr. Tanılı astım % 8.1 Ailede atopi (kümülatif wheeze OR=2.89 (2.32-3.60), current wheeze (OR=3.21, (2.21-4.67)
3 ilkokul 6-15 yaş 2276 çocuk Kümülatif wheezing %13.7, Current wheeze % 7.2 Dr. Tanılı astım % 4 Ailede atopi öyküsü fazla.
1108 çocuk İlkokul Astım prevalansı %1.9 Kırsal kesimde düşük. Ailede astım öyküsü olanlarda, Apartmanda oturanlarda, Evdeki oda sayısı fazla olanlarda daha yüksek.
İstanbul Önes U, Allergy 2006 Aralık 1995 ve 2004 te ISAAC 2216 ve 2387 çocuk (6-12 yaş) Yaşamboyu amboyu wheeze prevalansı % 15.1 iken % 25.3 Son 12 ay wheeze % 8.2 iken % 11.3 Astım m prevalansı % 9.8 iken % 17.8
25843 ilkokul öğrencisi 14 merkez %13.3 astım Ailede allerji öyküsü, atopi. Anne sütü Current astım OR 0.92 (0.86-0.99) Current wheeze OR 0.93 (0.87-0.99)
İnfeksiyon öyküsü OR 4.53 (4.08-5.02) Pasif sigara dumanı Astım OR 1.20 (1.08-1.33), Wheeze OR 1.21 (1.09-1.34) 1000 m. Altı, ortalama 1000 mb üzeri basınç
72 725 çocuk Toplum taraması >3 yaş Astım %14.7 Dr. Tanılı astım % 7.9
6-18 yaş astımlı hastalar, 618 çocuk, 12 merkez Yıllık maliyet 1597.4 USD Sık doktora gitme ihtiyacı, hastane yatışı.
1997-2004 Boğmaca geçirenlerde 1. çalışmada Astım %37.6, 2.de %26.2 Boğmaca geçirmeyenlerde 1. çalışmada astım %7.4, 2.de % 5.
6 18 yaş 12 merkez, 618 hasta % 85.6 Hafif astım Kontrolsüz Astım Risk faktörleri Hastalık derecesi, geçen sene hospitalizasyon, ICS alınmaması, kız.
14 merkez 25843 anket; ilkokul çocuklarının ebeveynleri Ailede atopi öyküsü Evde küf olması, sigara içilmesi, ahır bulunması
Teşekkür ederiz