Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 İmlant destekli overdenture ve klasik tam rotezlerin hasta memnuniyeti açısından karşılaştırılması Comarison of atients satisfaction with imlant-retained overdentures and conventional comlete dentures Ceyda Özçakır Tomruk, DDS, PhD, a Zeyne Özkurt, DDS, PhD, b Kemal Şençift, DDS, PhD, a Kazazoğlu, DDS, PhD b Ender a Yeditee Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye. b Yeditee Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye. Received: 27 February 2012 Acceted: 09 March 2012 ÖZET Amaç: Bu çalışmanın amacı, klasik tam rotez ve imlant destekli tam rotez kullanan hastaların memnuniyetlerini değerlendirmek ve demografik özelliklerin memnuniyet üzerine etkisini incelemekti. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya, 2011 yılında Yeditee Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde, alt-üst klasik tam rotez ve üst klasik-alt imlant destekli tam rotez uygulanan, 27 si kadın ve 15 i erkek, tolam 42 hasta dahil edildi. Hastalara, sosyodemografik özelliklerini (cinsiyet, yaş, ömedeni durum, öğrenim durumu, gelir düzeyi) içeren ve rotezlerinin memnuniyetini değerlendiren anket formları dağıtıldı. Cevaların, memnun değilim/memnunum/çok memnunum şeklinde verilmesi istendi. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Ki-Kare testi ve Fisher s Exact Ki-Kare testi kullanıldı. Anlamlılık <0,05 düzeyinde değerlendirildi. Bulgular: %64,3 ü kadın ve %35,7 si erkek olan tolam 42 hastanın yaş ortalaması 62,26 idi. İmlant destekli rotez kullanan lise ve üzeri eğitim düzeyindeki hastaların oranının, klasik tam rotezler kullananlardan anlamlı şekilde yüksek olduğu görüldü. Bu hastaların temizlenebilirlikten çok memnun olma düzeylerinin ise klasik tam rotez kullanan hastalardan yüksek olduğu belirlendi ( =0,039). İmlant destekli rotez kullanan hastalar ile klasik tam rotez kullanan hastaların estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk ve rahatlık memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı. Sonuç: Yaılan çalışmada, demografik faktörlerin her iki rotez tiinin memnuniyeti üzerine etkisi olmadığı, yalnızca klasik tam rotez hastalarının imlant destekli tam rotez hastalarına kıyasla, temizlenebilirlik açısından daha memnun olduğu belirlendi. ABSTRACT Objectives: The aims of this study were to evaluate satisfaction of atients used imlantretained overdentures and conventional comlete dentures, and to investigate the effect of sociodemograhic roerties on satisfaction. Materials and Methods: Forty two atients, 27 female and 15 male, used imlant-retained overdentures and conventional comlete dentures were included in this study, who attended to University of Yeditee, Faculty of Dentistry in 2011. A questionnaire was reared and distrubuted to evaluate the atient satisfaction levels about their dentures and sociodemograhic roerties such as age, gender, education, marital and income status. The answers were asked to give as not satisfied, satisfied, very satisfied. Chi-square test and Fisher s Exact Chi-square test were used to analyze the quantitative data. An alha level of 0.05 was used for all statistical analyses. Results: The mean age of the 42 atients (64.3% female, 35.7% male) was 62.26. It was observed that atients with higher educational level refered imlant-retained overdentures, comared to conventional comlete dentures. In the conventional comlete denture grou, higher numbers of atients were very satisfied with the cleanability comared to imlant-retained overdenture grou. ( =0.039). There was no statistically significant differences between imlant-retained overdentures and conventional comlete denture grous with regard to satisfaction level of esthetic, chewing, seech, retention and comfort. 8
Özkurt ve ark. Conclusions: It can be concluded that sociodemograhic factors did not affect the satisfaction of different denture tyes. The atients with conventional comlete dentures were more satisfied with the cleanability, comared to imlantretained overdentures. 9 Anahtar Kelimeler: Klasik tam rotez, imlant destekli overdenture, memnuniyet. Keywords: Conventional comlete dentures, imlant-retained overdentures, satisfaction. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Zeyne ÖZKURT Yeditee Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi AD İstanbul, Türkiye. Tel: 02163636044-6412 Fax: 02163636211 E-mail: zeyneozkurt@hotmail.com --------------------------------------------------------------------- GİRİŞ Tam rotezler tüm dentisyonu ve ilişkide olduğu maksillar ya da mandibular yaıları yerine koyan hareketli rotezler olarak tanımlanmaktadır. 1 Dişsiz kretlerden elde edilen tutuculuk ve destek esas alınarak yaılan klasik tam rotezler, uzun yıllar tam dişsiz hastalarda uygulanan tek tedavi yöntemiydi. 2,3 Ancak yetersiz tutuculuk ve stabilizasyonun olduğu durumlarda hastalar, beslenme ve konuşmada zorluk çekmektedir. 4 Ayrıca alveolar kemik kaybının devamı, tutuculuk ve stabilite kaybını arttırmaktadır. Tüm bu olumsuzluklar, hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. 5 arttırmakta ve dolayısıyla beslenme ve yaşam kalitesini yükseltmektedir. 5,7 İmlantların varlığının, kemik rezorbsiyonunu azalttığı belirtilmiştir. 5 Klinik araştırmalarda, alt çeneye yerleştirilen imlantların başarısının %95 ten fazla olduğu ve bu nedenle imlant destekli tam rotezlerin dişsiz hastalarda bir tedavi seçeneği olarak düşünülmesi gerektiği bildirilmiştir. 5 Hasta memnuniyeti ise, rotezlerin başarısını etkileyen önemli bir faktördür. Yaılan klinik araştırmalar, alt çene imlant destekli ve üst çene klasik tam rotezlerin, alt-üst klasik tam rotezlere kıyasla daha memnun edici olduğunu ve yaşam kalitesini arttırdığını göstermiştir. 8,14 Bu çalışmanın amacı, alt-üst klasik tam rotez ve üst klasik-alt imlant destekli tam rotez kullanan hastaların memnuniyetlerini karşılaştırmak ve demografik özelliklerin memnuniyet üzerine etkisini incelemekti. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışma, 2011 yılında Yeditee Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ne tedavi nedeniyle başvuran ve rotetik tedavileri yaılan tam dişsiz hastalar üzerinde gerçekleştirildi. Alt-üst klasik tam rotez ve üst klasik-alt imlant destekli tam rotez uygulanan ve rotezlerini en az 6 ay kullanan hastalar rastgele olarak seçildi. Çalışmaya, yaşları 42 ile 84 arasında değişen 27 si kadın ve 15 i erkek olmak üzere tolam 42 hasta dahil edildi. Hastalar kullandıkları rotez tilerine göre 2 gruta değerlendirildi. Hasta memnuniyeti ile ilgili sorular içeren anket formları oluşturuldu ve bu formlar hastalara dağıtıldı (Resim 1). Resim 1. Hastalara dağıtılan anket formu
Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 Hastalar formları gönüllü olarak kendileri doldurdu. Formlarda, hastalara sosyodemografik özelliklerini (cinsiyet, yaş, medeni durum, öğrenim durumu, gelir düzeyi) ve mevcut rotezlere ait memnuniyet durumlarını (estetik, çiğneme, konuşma, tutuculrahatlık ve temizlenebilirlik) değerlendiren sorular soruldu. Cevaların, memnun değilim/memnunum/çok memnunum şeklinde verilmesi istendi. Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için SPSS rogramı (Statistical Package for Social Sciences 15.0) kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Ki-kare testi ve Fisher s Exact Ki-kare testleri kullanıldı. Anlamlılık <0,05 düzeyinde değerlendirildi. BULGULAR a. Demografik bilgilerin dağılımı Hastalara ilişkin demografik bilgilerin dağılımı Tablo 1 de gösterilmektedir. 27 si (%64.3) kadın ve 15 i (%35.7) erkek olmak üzere tolam 42 hastadan oluşan araştırma grubunun yaş ortalamasının 62.26 olduğu belirlendi. İmlant destekli veya klasik tam rotez kullanımı ile yaş, cinsiyet, gelir düzeyi ve medeni durum arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadı (>0,05). İmlant destekli veya klasik tam rotez kullanımı ile eğitim düzeyi arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulundu ( <0,05). İmlant uygulamasını tercih eden lise ve üzeri eğitim düzeyindeki hastaların oranının, klasik tam rotezleri tercih edenlerden anlamlı şekilde yüksek olduğu görüldü. Tablo 1. Demografik bilgilere ilişkin değerlendirmeler. İmlant Destekli Protez (n=20) Klasik Tam Protez (n=22) n (%) n (%) Yaş 40-54 4 (%20,0) 5 (%22,7) 0,671 55-64 9 (%45,0) 7 (%31,8) 65 ve üzeri 7 (%35,0) 10 (%45,5) Cinsiyet Kadın 14 (%70,0) 13 (%59,1) 0,461 Gelir Düzeyi Medeni Durum Öğrenim Durumu Ki-kare test kullanıldı Erkek 6 (%30,0) 9 (%40,9) Düşük 5 (%25,0) 11 (%50,0) 0,220 Orta 11 (%55,0) 9 (%40,9) Yüksek 4 (%20,0) 2 (%9,1) Evli 16 (%80,0) 15 (%68,2) 0,384 Bekar 4 (%20,0) 7 (%31,8) İlköğretim 11 (%55,0) 19 (%86,4) 0,025* Lise ve üzeri 9 (%45,0) 3 (%13,6) * <0,05. 10
Özkurt ve ark. b. Memnuniyet düzeylerinin dağılımı İmlant destekli rotez kullanan hastalar ile klasik tam rotez kullanan hastaların estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk ve rahatlık memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı ( >0,05). İmlant destekli rotez kullanan hastalar ile klasik tam rotez kullanan hastaların rotezlerin temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulundu (=0,039). İmlant destekli rotez kullanan hastaların temizlenebilirlikten memnun olma düzeylerinin yüksek; klasik tam rotez kullanan hastaların ise çok memnun olma oranlarının yüksek olduğu belirlendi (Tablo 2). c. Yaşa göre memnuniyet düzeylerinin dağılımı İmlant destekli ve klasik tam rotez kullanan hastalarda; yaşa göre estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı (>0.05)(Tablo 3 ve 4). Tablo 2. İmlant destekli rotez ve total rotez hastalarında memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi. İmlant Destekli Protez (n=20) Klasik Tam Protez (n=22) n (%) n (%) Estetik Memnunum 8 (%40,0) 7 (%31,8) 0,580 Çok memnunum 12 (%60,0) 15 (%68,2) Çiğneme Memnun değilim 2 (%10,0) 0 (%0,0) 0,302 Memnunum 9 (%45,0) 12 (%54,5) Çok memnunum 9 (%45,0) 10 (%45,5) Konuşma Memnunum 7 (%35,0) 10 (%45,5) 0,491 Çok memnunum 13 (%65,0) 12 (%54,5) Tutuculuk Memnun değilim 1 (%5,0) 0 (%0,0) 0,568 Memnunum 8 (%40,0) 9 (%40,9) Çok memnunum 11 (%55,0) 13 (%59,1) Rahatlık Memnun değilim 2 (%10,0) 0 (%0,0) 0,312 Memnunum 7 (%35,0) 9 (%40,9) Çok memnunum 11 (%55,0) 13 (%59,1) Temizlenebilirlik Memnun değilim 1 (%5,0) 0 (%0,0) 0,039* Ki-kare test kullanıldı Memnunum 10 (%50,0) 4 (%18,2) Çok memnunum 9 (%45,0) 18 (%81,8) * <0,05 11
Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 Tablo 3. İmlant destekli rotez hastalarında yaşa göre memnuniyet değerlendirilmesi. Yaş İmlant Destekli Protez (n=20) 40-54 (n=4) 55-64 (n=9) 65 ve üzeri (n=7) n (%) n (%) n (%) Estetik Memnunum 0 (%0,0) 4 (%44,4) 4 (%57,1) 0,165 Çok memnunum 4 (%100,0) 5 (%55,6) 3 (%42,9) Çiğneme Memnun değilim 1 (%25,0) 0 (%0,0) 1 (%14,3) 0,194 Memnunum 1 (%25,0) 3 (%33,3) 5 (%71,4) Çok memnunum 2 (%50,0) 6 (%66,7) 1 (%14,3) Konuşma Memnunum 1 (%25,0) 4 (%44,4) 2 (%28,6) 0,720 Çok memnunum 3 (%75,0) 5 (%55,6) 5 (%71,4) Tutuculuk Memnun değilim 0 (%0,0) 0 (%0,0) 1 (%14,3) 0,645 Memnunum 2 (%50,0) 3 (%33,3) 3 (%42,9) Çok memnunum 2 (%50,0) 6 (%66,7) 3 (%42,9) Rahatlık Memnun değilim 1 (%25,0) 0 (%0,0) 1 (%14,3) 0,666 Memnunum 1 (%25,0) 4 (%44,4) 2 (%28,6) Çok memnunum 2 (%50,0) 5 (%55,6) 4 (%57,1) Temizlenebilirlik Memnun değilim 0 (%0,0) 0 (%0,0) 1 (%14,3) 0,733 Memnunum 2 (%50,0) 5 (%55,6) 3 (%42,9) Çok memnunum 2 (%50,0) 4 (%44,4) 3 (%42,9) Ki-kare test kullanıldı * <0,05 Tablo 4. Total rotez hastalarında yaşa göre memnuniyet değerlendirilmesi. Yaş Klasik Tam Protez (n=22) 40-54 (n=5) 55-64 (n=7) 65 ve üzeri (n=10) n (%) n (%) n (%) Estetik Memnunum 1 (%20,0) 2 (%28,6) 4 (%40,0) 0,717 Çok memnunum 4 (%80,0) 5 (%71,4) 6 (%60,0) Çiğneme Memnunum 3 (%60,0) 3 (%42,9) 6 (%60,0) 0,754 Çok memnunum 2 (%40,0) 4 (%57,1) 4 (%40,0) Konuşma Memnunum 1 (%20,0) 4 (%57,1) 5 (%50,0) 0,412 Çok memnunum 4 (%80,0) 3 (%42,9) 5 (%50,0) Tutuculuk Memnunum 0 (%0,0) 4 (%57,1) 5 (%50,0) 0,102 Çok memnunum 5 (%100,0) 3 (%42,9) 5 (%50,0) Rahatlık Memnunum 2 (%40,0) 2 (%28,6) 5 (%50,0) 0,676 Çok memnunum 3 (%60,0) 5 (%71,4) 5 (%50,0) Temizlenebilirlik Memnunum 0 (%0,0) 1 (%14,3) 3 (%30,0) 0,346 Ki-kare test kullanıldı Çok memnunum 5 (%100,0) 6 (%85,7) 7 (%70,0) * <0,05 12
Özkurt ve ark. d. Cinsiyetlere göre memnuniyet düzeylerinin dağılımı İmlant destekli ve klasik tam rotez kullanan hastalarda; cinsiyetlere göre estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı ( >0,05) (Tablo 5 ve 6). Tablo 5. İmlant destekli rotez hastalarında cinsiyetlere göre memnuniyet değerlendirilmesi. Cinsiyet İmlant Destekli Protez (n=20) Kadın (n=14) Erkek (n=6) n (%) n (%) Estetik Memnunum 5 (%35,7) 3 (%50,0) 0,642 Çok memnunum 9 (%64,3) 3 (%50,0) Çiğneme Memnun değilim 1 (%7,1) 1 (%16,7) 0,709 Memnunum 6 (%42,9) 3 (%50,0) Çok memnunum 7 (%50,0) 2 (%33,3) Konuşma Memnunum 4 (%28,6) 3 (%50,0) 0,613 Çok memnunum 10 (%71,4) 3 (%50,0) Tutuculuk Memnun değilim 1 (%7,1) 0 (%0,0) 0,711 Memnunum 5 (%35,7) 3 (%50,0) Çok memnunum 8 (%57,1) 3 (%50,0) Rahatlık Memnun değilim 1 (%7,1) 1 (%16,7) 0,808 Memnunum 5 (%35,7) 2 (%33,3) Çok memnunum 8 (%57,1) 3 (%50,0) Temizlenebilirlik Memnun değilim 1 (%7,1) 0 (%0,0) 0,407 Memnunum 8 (%57,1) 2 (%33,3) Çok memnunum 5 (%35,7) 4 (%66,7) Ki-kare test ve Fisher s exact test kullanıldı * <0,05 Tablo 6. Total rotez hastalarında cinsiyetlere göre memnuniyet değerlendirilmesi. Cinsiyet Klasik Tam Protez (n=22) Kadın (n=13) Erkek (n=9) n (%) n (%) Estetik Memnunum 4 (%30,8) 3 (%33,3) 1,000 Çok memnunum 9 (%69,2) 6 (%66,7) Çiğneme Memnunum 8 (%61,5) 4 (%44,4) 0,666 Çok memnunum 5 (%38,5) 5 (%55,6) Konuşma Memnunum 6 (%46,2) 4 (%44,4) 1,000 Çok memnunum 7 (%53,8) 5 (%55,6) Tutuculuk Memnunum 5 (%38,5) 4 (%44,4) 0,779 Çok memnunum 8 (%61,5) 5 (%55,6) Rahatlık Memnunum 4 (%30,8) 5 (%55,6) 0,245 Çok memnunum 9 (%69,2) 4 (%44,4) Temizlenebilirlik Memnunum 2 (%15,4) 2 (%22,2) 0,683 Çok memnunum 11 (%84,6) 7 (%77,8) Ki-kare test ve Fisher s exact test kullanıldı * <0,05 13
Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 e. Gelir düzeylerine göre memnuniyet düzeylerinin dağılımı İmlant destekli ve klasik tam rotez kullanan hastalarda; gelir düzeyine göre estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı ( >0,05) (Tablo 7 ve 8). f. Eğitim düzeyine göre memnuniyet düzeylerinin dağılımı İmlant destekli ve klasik tam rotez kullanan hastalarda; eğitim düzeyine göre estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı (>0, 05) (Tablo 9 ve 10). Tablo 7. İmlant destekli rotez hastalarında gelir düzeyine göre memnuniyet değerlendirilmesi. Gelir Düzeyi İmlant Destekli Protez (n=20) Düşük (n=5) Orta (n=11) Yüksek (n=4) n (%) n (%) n (%) Estetik Memnunum 2 (%40,0) 5 (%45,5) 1 (%25,0) 0,774 Çok memnunum 3 (%60,0) 6 (%54,5) 3 (%75,0) Çiğneme Memnun değilim 1 (%20,0) 1 (%9,1) 0 (%0,0) 0,061 Memnunum 4 (%80,0) 5 (%45,5) 0 (%0,0) Çok memnunum 0 (%0,0) 5 (%45,5) 4 (%100,0) Konuşma Memnunum 2 (%40,0) 4 (%36,4) 1 (%25,0) 0,887 Çok memnunum 3 (%60,0) 7 (%63,6) 3 (%75,0) Tutuculuk Memnun değilim 1 (%20,0) 0 (%0,0) 0 (%0,0) 0,256 Memnunum 3 (%60,0) 4 (%36,4) 1 (%25,0) Çok memnunum 1 (%20,0) 7 (%63,6) 3 (%75,0) Rahatlık Memnun değilim 1 (%20,0) 1 (%9,1) 0 (%0,0) 0,816 Memnunum 2 (%40,0) 4 (%36,4) 1 (%25,0) Çok memnunum 2 (%40,0) 6 (%54,5) 3 (%75,0) Temizlenebilirlik Memnun değilim 0 (%0,0) 1 (%9,1) 0 (%0,0) 0,547 Ki-kare test kullanıldı Memnunum 4 (%80,0) 4 (%36,4) 2 (%50,0) Çok memnunum 1 (%20,0) 6 (%54,5) 2 (%50,0) * <0,05 TARTIŞMA 65 yaş üstü bireylerin sayısı son yıllarda artış göstermektedir. Her ne kadar dişsizlik durumunun azaldığı belirlense de, yaşlı birey sayısı artmakta olduğu için tam rotez kullanımı sabit kalmakta ya da artmaktadır. 15 Literatürde estetik, 14 konuşma, stabilite, rahatlık ve çiğneme kolaylığı açısından rotez memnuniyeti değerlendirilmiştir. 16,17 Pera ve ark. 12, rotez memnuniyet derecesinin yalnızca çiğneme fonksiyonuna bağlı olmadığını bildirmişlerdir. Boretti ve ark., 18 tam
Özkurt ve ark. Tablo 8. Total rotez hastalarında gelir düzeyine göre memnuniyet değerlendirilmesi. Gelir Düzeyi Klasik Tam Protez (n=22) Düşük (n=11) Orta (n=9) Yüksek (n=2) n (%) n (%) n (%) Estetik Memnunum 3 (%27,3) 3 (%33,3) 1 (%50,0) 0,811 Çok memnunum 8 (%72,7) 6 (%66,7) 1 (%50,0) Çiğneme Memnunum 6 (%54,5) 5 (%55,6) 1 (%50,0) 0,990 Çok memnunum 5 (%45,5) 4 (%44,4) 1 (%50,0) Konuşma Memnunum 3 (%27,3) 6 (%66,7) 1 (%50,0) 0,210 Çok memnunum 8 (%72,7) 3 (%33,3) 1 (%50,0) Tutuculuk Memnunum 3 (%27,3) 5 (%55,6) 1 (%50,0) 0,425 Çok memnunum 8 (%72,7) 4 (%44,4) 1 (%50,0) Rahatlık Memnunum 3 (%27,3) 5 (%55,6) 1 (%50,0) 0,425 Çok memnunum 8 (%72,7) 4 (%44,4) 1 (%50,0) Temizlenebilirlik Memnunum 1 (%9,1) 2 (%22,2) 1 (%50,0) 0,355 Ki-kare test kullanıldı * <0,05 Çok memnunum 10 (%90,9) 7 (%77,8) 1 (%50,0) Tablo 9. İmlant destekli rotez hastalarında öğrenim durumuna göre memnuniyet değerlendirilmesi. Öğrenim Durumu İmlant Destekli Protez (n=20) İlköğretim (n=11) Lise ve üzeri (n=9) n (%) n (%) Estetik Memnunum 2 (%18,2) 6 (%66,7) 0,065 Çok memnunum 9 (%81,8) 3 (%33,3) Çiğneme Memnun değilm 2 (%18,2) 0 (%0,0) 0,360 Memnunum 5 (%45,5) 4 (%44,4) Çok memnunum 4 (%36,4) 5 (%55,6) Konuşma Memnunum 4 (%36,4) 3 (%33,3) 1,000 Çok memnunum 7 (%63,6) 6 (%66,7) Tutuculuk Memnundeğilim 1 (%9,1) 0 (%0,0) 0,343 Memnunum 3 (%27,3) 5 (%55,6) Çok memnunum 7 (%63,6) 4 (%44,4) Rahatlık Memnun değilim 2 (%18,2) 0 (%0,0) 0,358 Memnunum 4 (%36,4) 3 (%33,3) Çok memnunum 5 (%45,5) 6 (%66,7) Temizlenebilirlik Memnun değilim 0 (%0,0) 1 (%11,1) 0,065 Memnunum 8 (%72,7) 2 (%22,2) Çok memnunum 3 (%27,3) 6 (%66,7) Ki-kare test ve Fisher s exact test kullanıldı * <0,05 15
Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 Tablo 10. Total rotez hastalarında öğrenim durumuna göre memnuniyet değerlendirilmesi. Öğrenim Durumu Klasik Tam Protez (n=22) İlköğretim (n=19) Lise ve üzeri (n=3) n (%) n (%) Estetik Memnunum 6 (%31,6) 1 (%33,3) 1,000 Çok memnunum 13 (%68,4) 2 (%66,7) Çiğneme Memnunum 10 (%52,6) 2 (%66,7) 1,000 Çok memnunum 9 (%47,4) 1 (%33,3) Konuşma Memnunum 7 (%36,8) 3 (%100,0) 0,078 Çok memnunum 12 (%63,2) 0 (%0,0) Tutuculuk Memnunum 7 (%36,8) 2 (%66,7) 0,544 Çok memnunum 12 (%63,2) 1 (%33,3) Rahatlık Memnunum 7 (%36,8) 2 (%66,7) 0,544 Çok memnunum 12 (%63,2) 1 (%33,3) Temizlenebilirlik Memnunum 3 (%15,8) 1 (%33,3) 0,470 Çok memnunum 16 (%84,2) 2 (%66,7) Ki-kare test ve Fisher s exact test kullanıldı * <0,05 rotez hastalarının memnuniyetlerinin esas olarak sosyosikolojik geçmişlerine bağlı olduğunu belirtmişlerdir. Bergman ve Carlsson 19, hastaların sikolojik durumunun roteze adatasyon sürecini ve memnuniyeti etkilediğinden, duygusal roblemlerin rotez kabulünü zorlaştırdığından ve hatta rotezin reddedilmesinden sorumlu olduğundan söz etmişlerdir. Torres ve ark. 20 ise, roteze bağlı yaşam kalitesinin tamamen kişilik özelliklerine bağlı olmasa da bu özelliklerin tedavi sonucunu belirleyen bir işaret olabileceğini belirtmişlerdir. Yaılan çalışmalarda dişsiz hastaların büyük çoğunluğunun kullandıkları klasik tam rotezlerden memnun oldukları bildirilmiştir. 21-23 Carlsson ve ark. 24, klasik tam rotez kullanan hastaların %10-18 inin rotezlerinden memnun olmadıklarını belirtmişlerdir. Tam rotezlerin memnuniyetinde sadece dental ve rotetik faktörler değil, hasta-hekim arası ilişki gibi sikolojik ve kültürel faktörler de etkili olabilmektedir. 25 16 İmlantın rutin bir tedavi şekli olmasıyla birlikte, klasik tam rotezlere bağlı birçok roblem ortadan kalkmıştır. 26 Hasta memnuniyetinin değerlendirilmesi tedavinin başarısını sergilemektedir. 27,28 İmlant tedavisinde gerekli olan cerrahi işlemler, kontrol altında olmayan diabet gibi sistemik roblemleri olan dişsiz hastalarda kontraendike olabilir. 29 Ayrıca bazı hastalar, imlant cerrahisinden korku duydukları için de bu tedaviyi istemeyebilir. İmlant tedavisinde süreç daha uzundur. Osseointegrasyonun bekleme süresi vakaya göre 2-4 ay arası değişmektedir. Hasta bu süreci herhangi bir rotez kullanmadan geçirmek durumunda kalabilir. Bu da, özellikle beslenmenin önemli olduğu yaşlı hastalarda beslenmeyi olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun dışında kemik miktarının yetersiz olması ve maliyetin yüksek olması da imlant tedavisinin uygulanmasına imkan vermeyebilir. 30 Torres ve ark., 20 alt çeneye uygulanan klasik ve imlant üstü tam rotezleri hasta
Özkurt ve ark. memnuniyeti açısından değerlendirdikleri çalışmalarında, imlant üstü tam rotez kullanan hastaların yaşam kalitesinin daha az etkilendiğini bulmuşlardır. Bununla birlikte, klasik tam rotez kullanan hastalarda kadınların daha az memnuniyet gösterdikleri belirlenmiştir. İmlant üstü tam rotez memnuniyetinde ise cinsiyet farkı gözlenmemiştir. 8 yıldan fazla eğitim görenlerin memnuniyeti ise klasik (%22) ve imlant üstü (%46) tam rotezlerde farklılık göstermektedir. Bizim çalışmamızda, imlant destekli ve klasik tam rotez kullanan hastalarda; eğitim düzeyine göre estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı. Assunção ve ark., 4 yatıkları literatür derlemesinde, imlant üstü tam rotez kullanan hastalarda, klasik tam rotezlere kıyasla hasta memnuniyetinin ve yaşam kalitesinin daha fazla olduğu sonucuna varmışlardır. Doundoulakis ve ark. 5 nın derlemesinde de yine imlant üstü tam rotez kullanan hastaların daha memnun olduklarını bildirdiği belirtilmiştir. Allen ve ark. 31 yatıkları araştırmada, imlant üstü tam rotez kullanan hastaların klasik tam rotezlere kıyasla memnuniyet derecelerinde ve yaşam kalitelerinde anlamlı bir artış olduğunu tesit etmişlerdir. Bu çalışmada, imlant destekli veya klasik tam rotez kullanımı ile yaş, cinsiyet, gelir düzeyi ve medeni durum arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. İmlant veya tam rotez kullanımı ile eğitim düzeyi arasında ise anlamlı bir ilişki görülmüştür. İmlantı tercih eden lise ve üzeri eğitim düzeyindeki hastaların oranının, klasik total rotez tercih eden hastalardan yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç, eğitimli hastaların rotezlerinden daha yüksek bir beklenti içinde oldukları ve bu nedenle imlant yatırmış olabilecekleri şeklinde yorumlanabilir. Yatığımız çalışmada, imlant destekli tam rotez kullanan hastalar ile klasik total rotez kullanan hastaların rotezlerin temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. İmlant destekli tam rotez kullanan hastaların temizlenebilirlikten çok memnun olma oranları %45 iken; klasik tam rotez kullanan hastaların çok memnun olma oranlarının %81 olduğu görülmüştür. İmlant destekli tam rotezlerde hem rotezin iç yüzeyinde hem de ağız içinde imlanta ait komonentler olduğundan, lak ve gıda retansiyonuna eğilimin daha fazla olması ve temizlenebilirlik açısından hastalara zorluk çıkarması bu sonuca neden olmuş olabilir. Cinsiyetin memnuniyet üzerine etkisi araştırıldığında, estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik memnuniyet düzeyleri arasında, her iki ti rotez kullananlarda da anlamlı bir farklılık görülmemektedir. Literatürde cinsiyet ve memnuniyet arasında fikir birliğine rastlanmamıştır. Yaılan bir çalışmada, benzer şekilde cinsiyet ile hareketli rotezlerin estetik, çiğneme ve konuşma memnuniyetleri arasında anlamlı ilişki gözlenmemiştir. 32 Gelir ve eğitim düzeyinin rotez memnuniyeti üzerine etkisi incelendiğinde, iki farklı tam rotez tii arasında çiğneme, konuşma, tutuculuk, rahatlık ve temizlenebilirlik açısından farklılığa rastlanmamıştır. Her ne kadar eğitim düzeyi yüksek hastaların imlantı tercih ettiği belirlense de, bu faktör memnuniyet derecesini etkilememiştir. Bu çalışmada, imlant destekli tam rotez kullanan hastalar ile klasik tam rotez kullanan hastaların estetik, çiğneme, konuşma, tutuculuk ve rahatlık memnuniyet düzeylerinin benzer olduğu görülmüştür. Değerlendirilen hastalar fakültemizin uzman kliniğinde tedavi görmüş olduğundan, klasik tam rotez yaımında bütün temel kuralların uygulandığını ve başarılı rotezler yaıldığını düşündürmektedir. Aynı 17
Cumhuriyet Dent J 2013;16(1):8-19 doi:10.7126/cdj.2012.1405 laboratuarda üretilen ve aynı malzemelerin kullanıldığı rotezlerin estetik açıdan benzer memnuniyet oluşturması da şaşırtıcı değildir. SONUÇ Retrograd dolgu uygulamasını kolaylaştırdığını düşündüğümüz zirkonyum inlerin farklı materyaller ile birlikte kullanımı ile ortaya çıkabilecek sonuçları değerlendiren çalışmaların yaılması gerekmektedir. KAYNAKLAR 1. The glossary of rosthodontics, 8 th ed. J Prosthet Dent 2005;94(1):68. 2. Thomason JM, Lund JP, Chehade A, et al. Patient satisfaction with mandibular imlant overdentures and conventional dentures 6 months after delivery. Int J Prosthodont 2003;16:467-473. 3. Awad MA, Lund JP, Dufresne E, et al. Comaring the efficacy of mandibular imlant-retained overdentures and conventional dentures among middle-aged edentulous atients: satisfaction and functional assessment. Int J Prosthodont 2003;16:117-122. 4. Assunção WG, Barão VA, Delben JA, Gomes EA, Tabata LF. A comarison of atient satisfaction between treatment with conventional comlete dentures and overdentures in the elderly: a literature review. Gerodontology 2010;27:154-162. 5. Doundoulakis JH, Eckert SE, Lindquist CC, Jeffcoat MK. The imlant-suorted overdenture as an alternative to the comlete mandibular denture. J Am Dent Assoc 2003;134:1455-1458. 6. Boerrigter EM, Stegenga B, Raghoebar GM, et al. Patient satisfaction and chewing ability with imlant retained mandibular overdentures: a comarison with new comlete dentures with or without rerosthetic surgery. J Oral Maxillofac Surg 1995;53:1167-1173. 7. Awad MA, Locker D, Korner- Bitensky N, et al. Measuring the effect of intra-oral imlant rehabilitation on health-related quality of life in a randomized controlled clinical trial. J Dent Res 2000;79:1659-1663. 8. Cibirka RM, Razzoog M, Lang BR. Critical evaluation of atient resonses to dental imlant theray. J Prosthet Dent 1997;78:574-581. 9. Clancy JMS, Buchs AU, Ardjmand H. A retrosective analysis of one imlant system in an oral surgery ractice. Phase I: atient satisfaction. J Prosthet Dent 1991;65:265-271. 10. Grogone A, Lancaster D, Finger I. Dental imlants: a survey of atients attitudes. J Prosthet Dent 1989;62:573-576. 11. Harle TJ, Anderson JD. Patient satisfaction with imlant-suorted rostheses. Int J Prosthodont 1993;6:153-162. 12. Pera P, Bassi F, Schierano G, et al. Imlant anchored comlete mandibular denture: evaluation of masticatory efficiency, oral function and degree of satisfaction. J Oral Rehabil 1998;25:462-467. 13. Kent G, Johns R. A controlled longitudinal study on the sychological effects of osseointegrated dental imlants. Int J Oral Maxillofac Imlants 1991;6:470-474. 14. Kiyak A, Beach B, Worthington P, et al. The sychological imact of osseointegrated dental imlants. Int J Oral Maxillofac Imlants 1990;5:61-69. 15. Douglas CW. Prosthodontics. Clinical ractice delivery of services. Review of the literatures. J Prosthet Dent 1990;64:275-283. 18
Özkurt ve ark. 16. Hamlet S, Stone M, Mc Carty T. Conditioning rostheses viewed from the standoint of seech adatation. J Prosthet Dent 1978;40:60-66. 17. Müller F, Hasse-Sander I. Exerimental studies of adatation to comlete dentures related to ageing. Gerodontology 1993;10:23-27. 18. Boretti G, Bickel M, Geering AH. A review of masticatory ability and efficiency. J Prosthet Dent 1995; 74:400-403. 19. Bergman B, Carlsson GE. Review of 54 comlete denture wearers. Patients oinions 1 year after treatment. Acta Odontol Scand 1972;30:399-414. 20. Torres BL, Costa FO, Modena CM, Cota LO, Côrtes MI, Seraidarian PI. Association between ersonality traits and quality of life in atients treated with conventional mandibular dentures or imlant-suorted overdentures. J Oral Rehabil 2011;38:454-461. 21. Berg E. Accetance of full dentures. Review. Int Dent J 1993;43(Sul 1):299-306. 22. Johansson A, Unell L, Johansson A- K, Carlsson GE. A 10-year longitudinal study of self assessed chewing ability and dental status in 50-year-old subjects. Int J Prosthodont 2007;20:643-645. 23. Bellini D, Dos Santos MB, De Paula Prisco Da Cunha V, Marchini L. Patients exectations and satisfaction of comlete denture theray and correlation with locus of control. J Oral Rehabil 2009;36:682-686. 24. Carlsson GE, Otterland A, Wennstrom A. Patient factors in areciation of comlete denture. J Prosthet Dent 1967; 17:322-328. 25. Carlsson GE, Omar R. The future of comlete dentures in oral rehabilitation. A critical review. J Oral Rehabil 2010;37:143-156. 26. Narhi TO,Hevinga M,Voorsmit RA,KalkW. Maxillary overdentures retained by slinted and unslinted imlants: a retrosective study. Int J Oral Maxillofac Imlants 2001;16:259-266. 27. Geertman ME, Boerrigter EM, Van Waas MA, Van Oort RP. Clinical asects of a multi-center clinical trial of imlant retained mandibular overdentures in atients with severely resorbed mandibles. J Prosthet Dent 1996;75:194-204. 28. Meijer HJ, Raghoebar GM, Hof VMA. Comarison of imlantretained mandibular overdentures and conventional comlete dentures: a 10-year rosective study of clinical asects and atient satisfaction. Int J OralMaxillofac Imlants 2003;18:879-885. 29. Sclar AG. Strategies for management of single-tooth extraction sites in aesthetic imlant theray. J Oral Maxillofac Surg 2004;62:90-105. 30. Özkurt Z, Kazazoğlu E. Treatment modalities of single-tooth missing in a Turkish suboulation: Imlant, fixed artial denture or no restoration. J Dent Sci. 2010;5:183-188. 31. Allen PF, McMillan AS. A longitudinal study of quality of life outcomes in older adults requesting imlant rostheses and comlete removable dentures. Clin Oral Imlants Res. 2003;14:173-179. 32. Ozdemir AK, Turgut M, Polat T. Demografik faktörlerin hareketli rotez memnuniyetine etkisi. Cumhuriyet Üni Diş Hek Fak Derg 2002;6:115-119. 19