YAYLALAR KENTİ RİZE (I)

YAYLALAR KENTİ RİZE (I) Türkçe Birinci Baskı Eylül 2013 Bütün yayın hakları saklıdır. Rehberde yer alan yazılar ve görseller, telif sahibinin izni alınmadan kısmen veya tamamen basılamaz ve çoğaltılamaz. ISBN Numarası 978-605-149-491-3 1

Yayımlayan: Kaçkar Turizm Birliği Hazırlayan: Ersin DEMİREL www.ersindemirel.blogspot.com ersindemi@hotmail.com Fotoğraflar: Ersin DEMİREL Grafik Tasarım: Grafit Tanıtım ve Tasarım Ajansı gocmenali@gmail.com Katkıda Bulunanlar: İlyas KARAHASAN, Ozan YILDIRIM, Selçuk ASLAN Serdar GALİPOĞLU, Uğur BİRYOL Çayeli Bakır İşletmeleri A.Ş. Rehber kitapta geçen yürüyüş rotaları mutlaka bölgeyi bilen bir rehber veya alan kılavuzuyla birlikte gezilmelidir. Aksi takdirde oluşabilecek tüm sorumluluklar gezginin kendisine aittir. Yayımlanan GPS koordinatları sadece bilgilendirme amaçlıdır. Uydu sinyalleri ve/veya matbaa hataları sebebiyle oluşabilecek durumlardan yayımcı sorumlu tutulamaz. 2

İÇİNDEKİLER Önsöz Yaylalar : Bulutlarla Dans Eden Mekanlar Rize Yaylaları Fındıklı Ardeşen Çamlıhemşin Çayeli Güneysu Merkez İlçe İkizdere Yürüyüş ve Araç Rotaları İçin Önemli Uyarılar Rize Yaylaları Araç Rotaları Rize YaylalarıYürüyüş Rotaları Bilgi ve İletişim Yaylalar Listesi (Alfabetik) 5 8 14 20 24 30 66 74 78 80 104 106 132 140 141 3

Pokut Yaylası Çamlıhemşin

ÖNSÖZ Yüzyıllardır yaşayan bir gelenektir yaylacılık. Yazın sıcağından serinlere kaçmak, yemyeşil çayırlarda hayvanları otlatmak ve kışa saman depolamak için yılda birkaç aylığına da olsa yükseklere çıkar Anadolu insanı. Artık sonsuzluğun hakim olduğu bir ülkenin tek yöneticisidir onlar. Modern hayatın nimetlerinden uzak, doğanın koynunda bir başına ama alabildiğine özgür, alabildiğine mutlu... Türk insanı için yaylacılık, bütün güçlükleri aşmayı sağlayan direnci ve asla yitirilmeyen yaşama sevincini besleyen bir kaynaktır aslında. Yayla denilince akla ilk olarak Karadeniz, özellikle de Rize gelir. Doğu Karadeniz dağlarının eteklerine öbek öbek konumlanan iki yüzden fazla yayla ve mezrasıyla Rize doğal bir cennet gibidir. Geleneksel dokuyu yansıtan özgün evleri, oksijen kaynağı ormanları, kır çiçekleriyle kaplı alpin çayırlıkları, karlı dorukları, kuytuluklarda yer alan buzul gölleri ve Vartevor şenliklerindeki tulum sesleriyle Rize yaylaları, önemli bir turizm merkezidir aynı zamanda. Son yıllarda hızla artan Doğu Karadeniz yaylaları turlarında, destinasyonların neredeyse yarısından fazlasını Rize sınırlarındaki yaylalar oluşturuyor. Anzer, Avusör, Ayder, Didingola, Golezana, Hazindak, Kavron, Pokut, Tobamzga ve Verçenik gibi birçok örnek, Anadolu insanının asırlık yayla serüvenini tanıtıyor konuklarına. Elinizdeki rehber kitap bu konudaki bir boşluğu doldurarak ilimizde yer alan yaylaların envanterini çıkarırken, diğer yandan yaylaları bölgenin gelişen turizm alternatifi olarak vitrine taşımayı hedefliyor. Daha önce yayınladığımız Köprüler ve Şelaleler rehber kitaplarının yanı sıra Yaylalar kitabının, hazırlanmakta olan buzul gölleri, konaklar ve Macera Kenti Rize temalı diğer kitaplarla birlikte kentimizin tanıtımında etkin bir rol oynayacağına inancımız tamdır. Bu çalışmada emeği geçen herkese ve kitabın basımına destek olan Çayeli Bakır İşletmeleri ne teşekkür ederim. Nurullah ÇAKIR Rize Valisi

Ayder Yaylası, Çamlıhemşin

YAYLALAR : BULUTLARLA DANS EDEN MEKANLAR Anadolu yarımadasında sahillerdeki hemen her yerleşimin yükseklerde eş isimli bir yayla köyü ya da dağların koynuna gizlenmiş küçük yeşil alanlarda yaylaları bulunur. Bütün kış yayla yaşamının hayaliyle geçer. Ağaçların çiçeklere durduğu, arıların şarkı söylemeye başladığı ve ortalığın yeşile döndüğü günlerde bir hareketlilik başlar köy evlerinde. Denkler ve erzaklar hazırlanır. Kimi traktör veya kamyonla, kimiyse deve, katır ya da merkeplerle düşer yollara. Bazı yaylaların yolu yoktur, araç yolu bitip eski göç güzergahı başladığında, çoluk-çocuk, genç-ihtiyar patikaları adımlar sevinçle. Büyük sürüsü olanlar ise çobanlık yaparak birkaç günde varırlar onca yolu yürüyerek. Kovanlar da unutulmaz elbette, arılar daha iyi bal yapsın diye serin ve Geleneksel Yayla Evi Samistal Çamlıhemşin 8

bol çiçekli yamaçlara taşınır ahşap kutular. Kışın kar altında yalnızlıktan üşüyen yayla evleri şenlenir bir anda. Ortalık rengarenk bir bayram yerini andırır yaz sonuna dek. Yaz mevsimi bir başka geçer yaylalarda. Kış için otlar biçilir, sararan başaklar toplanır. Hayvanlar özgürce otlatılır türküler eşliğinde. Keçiler, koyunlar, inekler özenle sağılır, peynirler basılır bidonlara. Her yanı kuşatan kır çiçeklerinin kokusuyla çıldıran arılar çiçekten çiçeğe koşuşturur. Sahildekiler sıcakla boğuşurken, geceleri efil efil esen rüzgâr battaniyelere sarınacak kadar üşütür insanı. Gün ışırken yeni yeni tutuşmaya başlayan odunların çıtırtısında uyanılan, fırında pişen ekmekle taze sütün kokusunun iştah kabarttığı günler çabuk geçer. Kış erken iner yaylaya. Her yıl tekrarlanan döngü o yaz dönemi için sona erer. Önce kademe kademe alt mezralara inilir. Eylül ayı yaylaya veda vaktidir. Pencereler ve kapılar sıkı sıkı kapanır. Sahile doğru hüzünlü bir dönüş başlar. Yayla evleri, bir sonraki yazın habercisi ilk sıcaklara kadar derin bir sessizliğe gömülür. Doğanın sonsuz dinginliği kuşatır tüm yaylaları. 9 Palovit Yaylası, Çamlıhemşin

YAYLALAR : BULUTLARLA DANS EDEN MEKANLAR Hazindak Yaylası, Çamlıhemşin 10

Coğrafi anlamda bir yüzey şeklini ifade eden yayla (plato), yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış düz arazi şekli olarak tanımlanıyor. Ülkemizde yaylalar çoğunlukla yazın hayvan otlatmak için çıkılan dağlık ve ormanlık bölgelerdeki yüksek düzlüklerde konumlanıyor. Tarihsel olarak göçebe bir toplumdan gelen Türkler için yaylacılık, kültürel ve ekonomik bir olgu olduğu kadar geleneksel bir yaşam biçimidir aynı zamanda. Kışın genellikle boş kalan, ilkbaharla birlikte şenlenen ve yaz mevsimi boyunca kullanılan yaylalar, hayvancılıkla geçinen köylülerin yazlık mekanlarıdır. Özellikle Akdeniz, İç Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde yaşayan ve hayvancılıkla uğraşanlar hem hayvanlarını otlatmak hem de onların kışlık samanlarını tedarik etmek için yaylaya çıkarlar. Meraların sahile göre serin olması, yaz aylarında yaylaların tercih edilmesinin bir başka nedenidir. Her gün sabah ve akşam olmak üzere iki kez sağılan hayvanlardan elde edilen süt, yağ ve peynir gibi ürünler, doğal buzdolabı vazifesi gören yayla evlerinde saklanarak tüketileceği ya da satılacağı günü bekler. Gür otlar biçilerek balyalanır, kamyonlarla aşağıdaki mekanlara taşınır. Yaz mevsiminde mesken seçilen yaylaların en önemli özelliği bol su kaynaklarına ve ot anlamında verimli geniş çayırlıklara sahip olmasıdır. Genellikle yüksekliği 2000-3000 metre arasında değişen düzlüklere konumlanan yaylalar, dağların yamaçlarında veya 11

YAYLALAR : BULUTLARLA DANS EDEN MEKANLAR vadilerin yüksek tabanlarında yer alır. Yayla evleri basit ve coğrafi şartlara uygun yapılardır. Çoğunlukla birbirine yakın inşa edilen evler, hayvancılık ekonomisinin gereklerine göre biçimlenir. İki kat üzerine inşa edilen evlerin alt bölümleri genellikle ahır olarak kullanılır. Bu mimari tarz evlerin ısınmasını da kolaylaştırır. Tek katlı olan evler ise ahır ve yaşam alanı olarak iki bölümdür. Evlerin yapımında kullanılan malzemeler bölgenin coğrafi koşullarına göre farklılık gösterir. Akdeniz de taş, İç Anadolu da kerpiç veya ahşap-taş karışımı, Karadeniz de sadece ahşap veya ahşap-taş karışımı, Doğu Anadolu da ise taş yapılar göze çarpar. Ahşap kullanımının yaygın olduğu bölgeler orman sınırındaki yerleşimlerdir. Eskiden yayla evleri imece usulüyle yapılırdı. Ormanlık bölgelerde yaşayanlar, katkı sağlamak amacıyla yeni evin inşası sırasında bir ağaç getirirdi. Bölgesel farklılık binaların çatılarına da yansır. Doğu Anadolu bölgesinde yayla evlerinin damları çamur harcından yapılırken, Karadeniz de çatılarda ahşap, saç veya kiremit malzeme kullanılır. Çok kar düşen veya çığ tehlikesi bulunan kesim- 12

lerdeki evler ise alçak tavanlı olarak planlanır. Bazı yaylalarda yerleşimin orta noktasına cami inşa edilir. Genellikle akarsulara yakın olan yerleşimlerin su ihtiyacı, sokaklar boyunca akan kanallar yardımıyla sağlanır. Daracık sokaklara çamurdan korunmak için büyük taşlar döşenir. Ülkemizdeki son 30 yıldır yaşanan toplumsal değişim rüzgarı, günümüzde yaylaları en çok etkileyen faktörlerin başında geliyor. Büyük kentlere göç, köylerdeki nüfusun azalması ve giderek hayvancılığın yok olması, yaylaların giderek ıssızlaşmasına neden oluyor. Çoğunlukla yaşlı nüfus ve emekliler yazlık mekan olarak kullanıyor yaylaları. Eskiden katırla yük taşınan ve yürünerek varılan yaylalar, yeni yolların yapımıyla ulaşılması kolay alanlar haline geldi. Geleneksel yayla evlerinin yerini şimdilerde, kentlerde gördüğümüz mimari tarz almaya başladı. Modern hayatın sunduğu olanaklarla yaylalar giderek doğallıktan uzaklaşıp özgünlüğünü yitiriyor. Oysa ki; birer kültürel miras niteliği taşıyan bu alanların özgün mimari dokusunu bozmadan yaşam mekanı olarak kullanmaya özen göstermek gerekiyor. Sis Bulutu Didingola Yaylası nı Sararken, Çamlıhemşin 13

RİZE YAYLALARI

Sal Yaylası, Çamlıhemşin-Selçuk GÜNEY

RİZE YAYLALARI Rize nin karakteristik coğrafi özelliği dağlık ve dik yamaçlarla çevrili bir arazi yapısına sahip olmasıdır. Doğu Karadeniz Dağları doğu-batı doğrultusunda uzanarak, yerleşimi İç Anadolu platosundan ayırır. Rize yi güneyden kuşatan ve denize paralel uzanan bu dağlar, kentin bir bakıma Karadeniz le bütünleşmesini sağlamıştır. Derin vadiler, akarsu yatakları ve tarım alanlarının azlığı bölge ekonomisinin geçmiş yıllarda hayvancılığa yönelmesinin ana faktörleridir. Yöre insanı hem rutubetli sıcaktan korunmak, hem de hayvanlarını geniş çayırlıklarda otlatabilmek için baharla birlikte yaylalara çıkar. Hemen her zaman ıslak ve sisli, kimi zaman da olağanüstü berrak bir güneş ışığıyla aydınlanan bu coğrafyada yaylacılık, hayvancılığa bağlı olarak yaygınlaşan bir yaşam biçimidir. Doğu sınırında Fındıklı, batı sınırında ise İkizdere ilçesine uzanan 2000-3000 metrelik dağ silsilesi boyunca dizi dizi sıralanır Rize yaylaları. Yaklaşık 225 yayla ve mezranın yer aldığı bu coğrafya, dağların geniş düzlüklerine, vadi yataklarına veya vadileri birbirinden ayıran ince uzun sırtlara yayılır. Kalkandere dışında hemen her ilçenin yaylası bulunurken, Çamlıhemşin ve İkizdere ilçeleri sahip oldukları yayla sayısının fazlalığıyla dikkat çekerler. Çağlayan, Arılı, Tunca, Marselavat, Fırtına, Senoz, Salarha, Faso, Yediçukur, Cimil, Kabahor, Meles ve Anzer vadileri, birer kültürel miras sayılan Rize yaylalarına ev sahipliği yapan ana alanlardır. Hala, Çat, Palovit, Çaymakçur, Palakçur, Hacıvanak ve Tar Deresi gibi birkaç kola ayrılan Fırtına Vadisi, en çok yayla barındıran bölgelerden biridir. Rize yaylalarının tipik özelliği, sahip olduğu 16 Kaleköy (Hisarcık) Yaylası, Çamlıhemşin

coğrafi konum ve mikroklima nedeniyle gün içerisinde değişkenlik gösteren hava durumudur. Aynı günde dört mevsim yaşanabilir yaylalarda. Bir bakarsınız kavurucu sıcak basmış, bir bakarsınız kış ayları kadar soğuk olmuş ortalık. Güneş gülümseyen yüzünü göstermekte nazlanır, bulutlarla saklambaç oynamayı pek sever. Açık havalarda Karadeniz e kadar uzanan görüş mesafesi, sis bastığında birkaç metreye kadar düşer. Bazen günlerce kalkmayan sisten sıkılır, bazen de bulutların üstünde olmaktan derin bir haz alırsınız. Kimi zaman yoğun sis hayalet bir yağmura dönüşür, fark ettirmeden ıslatır etrafı. Rüzgar sizinle oyun oynar kimi zaman, ansızın bastırıp tüm vadiyi dumandan temizleyerek inanılmaz güzellikte bir manzara serer önünüze. Günümüzde Rize yaylalarının bir kısmı geleneksel yaşam tarzını sürdürürken, diğer kısmı da turizmle tanışmış durumdadır. Özellikle Ayder ve çevresindeki yaylalar, konaklama tesisleri ve alternatif turizm olanaklarıyla ülkemizin önemli turizm merkezlerinden biridir. Rize yaylalarının bir bölümü ise göçten dolayı terk edilmişliğin hüznünü yaşıyor. Bir zamanlar yaylacıların adımlarıyla şenlenen göç yolları, sessizliğin dilini konuşuyor artık. Elinizdeki rehber kitap Rize sınırlarında yer alan yaklaşık 225 yayla ve mezranın sadece 80 tanesine yer verebiliyor. Seçim yaparken görece daha büyük, ulaşımı kolay ve geleneksel yayla yaşamının devam ettiği yerleşimler dikkate alındı. Kitapta bu yaylalarla ilgili tanıtım bilgilerine ulaşabileceğiniz gibi, hemen yakınlarında yer alan diğer yayla ve mezra isimlerini de bulabileceksiniz. Yaylalar kitabının ikinci bölümü daha sonra yayımlanacaktır. 17

YAYLA ŞENLİKLERİ Doğu Karadeniz de yaz ve kış aylarında yapılan yayla şenlikleri, geçmişten günümüze halen sürmekte. Eskiden daha çok yayla göçünü ve yaylada yapılan işleri eğlenceli kılmak amacıyla yapılan şenlikler, son yıllarda bölgede gelişen turizme paralel olarak çeşitlilik göstermekte. Ayder Kardan Adam, Petran Lazboard, Anzer Balı, Ayder Kültür Sanat ve Doğa Festivali, Tozköy Likapa ve Vartevor Şenlikleri bunlardan sadece birkaçı. Yayla şenlikleri arasında tarihselliği ile Vartevor ön plana çıkıyor. Farsça, Oğuzca Kürtçe ve Ermenicede rastlanan bu sözcük, çeşitli kaynaklara göre Gül Bayramı anlamına geliyor. Rize de Vartevor Şenlikleri, ot biçme işleminin bitiminde ya da köydeki işlerin ardından yaylada toplanma vakti geldiğinde düzenlenen bir eğlence olarak anılıyor. Kökeni ya da kelime anlamı ne olursa olsun bu şenlikler, geçmişte olduğu gibi günümüzde de aynı heyecanla kutlanmaktadır. 15-25 Temmuz tarihleri arasında yapılan Vartevor Şenlikleri için en güzel elbiseler giyilerek hazırlanılır. Köyden gelecekler erkenden yola koyulur ve yayla girişinde tulum eşliğinde karşılanırlar. Genç kız ve delikanlılar karşılıklı mani atışırlar, sabaha kadar horon oynanır, tulumlar susmaz. Yaz boyunca evlerinden uzak, yaylada yoğun şekilde çalışan yöre halkı şenlik boyunca eğlenip yorgunluk atar. Hacıvanak Yaylası, Çamlıhemşin 18

ŞENLİK İLÇE TARİH Küçük Yayla Kültür Şenliği Ardeşen Ağustos ayının 3.haftası Kaçkar Altıparmak (Sırt ve Golezana) Yayla Şenlikleri Yeniyol (Oce) Kültür Şenliği Ayder Kültür Sanat ve Doğa Festivali Ayder Kardan Adam Şenliği Ayder Galer Düzü Kültür ve Sanat Şenliği Ovit Kar Şenlikleri Ovit Yayla Şenlikleri Çağırankaya Yayla Şenliği Tozköy Likapa Şenliği Demirkapı Yayla Şenliği Anzer Balı ve Yayla Şenlikleri Meşeköy (Petran) Lazboard Kar Şenliği Handüzü Yayla Şenlikleri Ardeşen Ardeşen Çamlıhemşin Çamlıhemşin Çamlıhemşin İkizdere İkizdere İkizdere İkizdere İkizdere İkizdere İkizdere Güneysu Ağustos ayının 2.haftası Ağustos ayının 1.haftası Haziran ayının 2. haftası Okul yarı yıl tatilinde 2 Haziran Nisan ayının 3. haftası Ağustos ayının 3. haftası Ağustos ayının 3. haftası Ağustos ayının 3. haftası Ağustos ayının 4. haftası Ağustos ayının ilk haftası Şubat ayının ilk haftası Ağustos ayının 4. haftası Kaynak : www.tanitma.gov.tr www.rizekultur.gov.tr Ayder de Kardan Adam Şenlikleri, Çamlıhemşin

FINDIKLI YAYLALARI

Çatak Yaylası, Fındıklı

FINDIKLI YAYLALARI Fındıklı ilçesindeki yaylalar Çağlayan ve Arılı vadilerinin iç kesimlerinde yer alır. 1. Gürcüdüzü Yaylası : (N41 10.274 - E41 19.898) Günümüzde bir mesire yeri olarak kullanılan Gürcüdüzü, Fındıklı ilçesine 22 kilometre uzaklıktadır. Yemyeşil orman dokusuyla kaplı Çağlayan Vadisi güzergahından ulaşılan yayla 910 metre yüksekliktedir. Daracık vadi yatağında tüm hızıyla akan Çağlayan Deresi eşliğindeki yolculuk Penaçor, Zazal, Fidanlık ve Davutoğlu mezralarına uğradıktan sonra Gürcüdüzü Yaylası na varır. Yayla tamamen orman örtüsüyle kaplı bir alandadır. 2. Çatak (Çağlayan) Yaylası : (N41 08.228 - E41 22.415) Fındıklı ilçesine 36 kilometre mesafedeki yayla Beydere köyü tarafından kullanılmaktadır. Çağlayan Vadisi ndeki yaylaya Gürcüdüzü üzerinden yeni yapılan yol vasıtasıyla ulaşılabilir. Arıcılıkla uğraşanların mekanı olan Çatak Yaylası na varmadan önce Paşalar ve Meşe mezralarını görebilirsiniz. Taşdere ve Abuvice derelerinin birleştiği noktadaki küçük bir düzlüğe konumlanan yayla 1506 metre yüksekliktedir. Hemen üzerinde Taşdibi ve Çor yaylaları yer alır. 3. Çamlık Yaylası : (N41 07.495 - E41 24.320) Yolu olmadığı için Artvin in Arhavi ilçesinden ulaşılan Çamlık Yaylası, Fındıklı ilçe merkezine 46 kilometre uzaklıktadır. 2100 metre yükseklikteki yayla Çağlayan Deresi nin kıyısındadır. Eski Türk inanışına göre kutsal bir dağ olan 3334 metrelik Çor Yaylası, Fındıklı 22

Marsis Dağı nın eteklerine kurulmuştur. Fındıklı-Gürcüdüzü-Çatak-Çamlık-Salikvan-Yusufeli eski göç yolu üzerinde bulunan yayla, önemli bir durak ve dinlenme mekanıymış bir zamanlar. Yeni yol yapımı nedeniyle eski göç yolunun bir kısmı tahrip olmuş olsa da, Çamlık-Çatak arasındaki 6 kilometrelik patika halen durmaktadır. 4. Sakura Yaylası : (N41 06.755 - E41 23.976) Fındıklı ilçe merkezine 38 kilometre uzaklıktaki Sakura Yaylası na araç yolu bulunmamaktadır. 2378 metre yükseklikteki yerleşime Çamlık Yaylası ndan yürünerek ulaşılabilir. Aslandere köyünün kullanım alanı olan yayla, dağcılar için önemli bir ikmal noktasıdır. Marsis Dağı nın zirvesine tırmanmak isteyenler, rota üzerindeki Sakura Yaylası ndan geçerler. Biraz ilerideki Horhat Yaylası ise, Fındıklı ile Artvin in Arhavi ilçesi arasında kullanım hakkından dolayı davalık olmuş bir yayladır. 5. Sultan (Zuğu) Yaylası : (N41 09.570 - E41 16.636) Fındıklı ilçesine yaklaşık 25 kilometre mesafedeki yayla denizden 2330 metre yüksekliğe konumlanır. Çevreye hakim bir tepede muhteşem bir manzaraya sahip olan yayla, Ihlamurlu köylüleri tarafından kullanılmaktadır. Yenişehitlik köyünden sonra yaklaşık 3 saatlik bir yürüyüşle ulaşılan yaylanın çevresinde, Arılı Vadisi nde yer alan köylerin kullandığı Çorak, Çatak (Yaylacılar), Dereyayla, Çabuklu ve Salma gibi yaylalar bulunur. Yolu olmayan bu yaylalar aşırı göçten nasibini alarak ıssızlaşmıştır. Eski patikalar kullanılarak Sultan Yaylası ndan Üçgöller ve Yukarı Balıklı Yaylası na yürünebilir. 23 Gürcüdüzü Yaylası, Fındıklı

ARDEŞEN YAYLALARI

Ardeşen yaylaları ağırlıklı olarak Tunca Vadisi nin iç kesimlerine ve bu vadinin her iki yakasındaki tepelere konumlanır. Vadinin doğu yakasındaki yaylalara Işıklı köyünden, batı yakasındakilere ise Yukarıdurak köyünden ulaşmak mümkündür. Tabiat alanı ilan edilen Tunca Vadisi ndeki yaylaları ziyaret etmek isteyenler Ardeşen-Tunca-Eskiarmutluk güzergahını takip etmelidir. Deremezra Yaylası, Ardeşen

ARDEŞEN YAYLALARI 6. Balıklı Yaylası : (N41 05.800 - E41 18.017) Ardeşen ilçe sınırları içerisinde bulunan yayla, Yeniyol (Oce) ve Yurtsever (Zenimos) köylerinin kullanımındadır. Hemen altındaki Aşağı Balıklı Yaylası ise Serindere köylülerinin mekânıdır. Ardeşen ilçesine 42 kilometre mesafedeki yaylaya ulaşım, Işıklı köyü yoluyla Siprona Yaylası üzerinden sağlanmaktadır. Hapiskan Tepesi nin yamacına kurulan yayla 2546 metre yükseklikte yer alır. Ovit ve Üçgöller gibi buzul göllerine ev sahipliği yapan yaylada yürüyüş ve kamp yapma olanağı vardır. 7. Siprona Yaylası : Balıklı Yaylası, Ardeşen (N41 07.929 - E41 13.171) Ardeşen ilçe merkezine 35 kilometre mesafede bulunan Siprona, sırtını yemyeşil dağlara yaslamış, karşısında uzanan uçsuz bucaksız maviliği seyre dalmış bir yayla. Tunca ve Arılı vadilerini gören manzaralı bir sırta konumlanan yayladan açık havalarda Karadeniz e kadar uzanan geniş bir panoramayı izleyebilirsiniz. Denizden 1880 metre yüksekte yer alan yaylaya ulaşım Ardeşen ilçesinin Işıklı köyünden sağlanıyor. 2204 metrelik Siprona Tepesi nin yamacına kurulan yayla, yeni inşa edilen evler yüzünden özgünlüğünü yitirmek üzere. Siprona Yaylası ndan Mağara, Küçük ve Büyük Yayla yerleşimlerine ulaşabilirsiniz. 8. Deremezra Yaylası : (N41 04.581 - E41 13.104) Ardeşen ilçe merkezine 39 kilometre uzaklıktaki Deremezra Yaylası, tabiat parkı ilan edilen Tunca Vadisi nin içerisinde yer alıyor. Aşağıdurak ve Yukarıdurak köylerinin kullandığı yaylaya ulaşım, Ardeşen-Tunca-Eskiarmutluk güzergahı üzerinden 26

sağlanıyor. 1100 metre yükseklikte ormanlarla çevrili bir ortamda yer alan yayla insanın ömrünü uzatan güzel bir tablo sunuyor. Güzergah boyunca göreceğiniz tarihi taş kemer köprüleri fotoğraflayabilirsiniz. 9. Dereyayla: (N41 01.957 - E41 17.396) Tunca Vadisi nin en sonunda yer alan Dereyayla, Ardeşen e 44 kilometre mesafede. Ulaşım için Deremezra Yaylası yla aynı güzergahı takip etmek gerekiyor. Nolaşkar mevkisinde sağdaki yola sapılarak yaylaya varılıyor. Altıparmak Dağları nın sivri doruklarıyla çevrili yayla geleneksel taş evleriyle dikkat çekiyor. Uzunoluk, Tosunbağı ve Baravanlı çaylarının birleşerek Tunca Deresi ni oluşturduğu bir mevkide yer alan yayla, Ağustos ayı sonunda boşalarak kış mevsiminin yalnızlığına bürünüyor. Tunca beldesi sakinlerinin kullandığı Dereyayla nın çevresindeki Göleteği, Ortasırtsol ve Ortasırtsağ buzul göllerine yürüyüşler yapabilirsiniz. Yayla denizden 1973 metre yükseklikte yer alıyor. Dereyayla, Ardeşen

ARDEŞEN YAYLALARI 10. İntor Yaylası : (N41 02.831 - E41 19.089) Eskarmutluk ve Tunca köylerinin yaylası olan İntor, Ardeşen e 45 kilometre uzaklıkta. Altıparmak Dağları nın dik kaya yamaçlarının gökyüzüne uzandığı bir noktada kurulan yaylanın manzarası, günün her saatinde muhteşem güzellikte. Yaylaya ulaşım için Ardeşen-Tunca-Eskiarmutluk-Nolaşkar güzergahını kullanıp, Nolaşkar mevkisinden sola dönmelisiniz. İntorlular önce Kayadibi Yaylası nda konaklayıp Temmuz başı gibi ana yaylaya çıkıyorlar. Yakınlardaki İntor ve Hevek göllerine yürüyüşler yapabilirsiniz. Eski yayla patikalarını kullanarak Şorak Yaylası na ya da İntor Yaylası, Ardeşen Artvin tarafındaki Sarıgöl ve Özgüven e ulaşmak mümkün. İntor Yaylası denizden 2294 metre yükseklikte yer alıyor. 11. Sırt Yaylası : (N41 02.889 - E41 13.516) Tunca ve Marselavat vadilerini birbirinden ayıran yüksek bir tepede yer alan Sırt Yaylası, Ardeşen yerleşimine 42 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Yeni yapılan evlerle eski görüntüsünden çok şey kaybeden yaylaya ulaşım Yukarıdurak köyü üzerinden sağlanıyor. Çaçahona, Zizeni ve Sarımangana yaylaları geçilerek varılan Sırt Yaylası 2373 metre yükseklikte. Özellikle gün batımında, manzara altın rengi bir ışıltıya boğulurken unutulmaz görüntüler oluşuyor. 28

12. Tobamzga Yaylası : (N41 02.077 - E41 15.548) Rize nin en güzel yaylalarından biri olan Tobamzga Yaylası, Ardeşen ilçe merkezine 46 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Sırt Yaylası nın hemen ardından varacağınız Tobamzga, önünde mavi mavi ışıldayan gölüyle yükseklerden Tunca Vadisi ni seyrediyor. Yukarıdurak, Yeniköy ve Önder köylerinin yaz aylarında kullandığı yayla 2640 metre yükseklikte bulunuyor. 13. Golezana Yaylası : (N41 00.509 - E41 15.371) Aşağıdurak, Manganez, Özgür ve Kirazlık köylerinin kullandığı Golezana, Rize nin özgün yaylalarından biri. Ardeşen ilçesine 50 kilometre uzaklıktaki yayla, geleneksel mimari tarzı yansıtan evleriyle dikkat çekiyor. Günümüzde eskiyen veya çeşitli nedenlerle Golezana Yaylası, Ardeşen yıkılan evlerin yerine sadece aynı mimari dokuda binaların yapımına izin veriliyor. Bu anlamda hala geleneksel görüntüsünü koruyan yayla, giderek bozulan ve yazlık tatil mekânına dönüşen yaylalara karşı iyi bir örnek oluşturuyor. Yamaçtaki düzlük anlamına gelen Golezana, doğa aktivitelerine uygun bir bölgede yer alıyor. 2273 metre yükseklikteki yayladan Dereyayla, Tobamzga ve Eğrisu yaylaları ile Alaca, Çiftegöl, Eğrisu ve Ambar göllerine günübirlik yürüyüşler yapmak mümkün. Ayrıca yüzyıllardır kullanılan Kaleboyun gediği aşılarak Karagöl üzerinden Barhal ve Yusufeli ne ulaşılabiliyor. Yaylacılar eskiden kıl çadır ördürmek ve alışveriş yapmak için bu güzergahı kullanıyorlarmış. Çaçahona Yaylası, Ardeşen 29

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI

Rize nin en çok yaylaya ev sahipliği yapan ilçesi unvanını taşıyan Çamlıhemşin, adeta bir yaylalar cenneti. Özellikle Fırtına Vadisi ve onun kollarına konumlanan yaylalar, son yıllarda artan bir turizm potansiyeli oluşturuyor. Yaylalardan ülkemizin en yüksek dördüncü dağı olan Kaçkar Dağı na (3937 m) tırmanmak veya üç bin metrelerdeki aşıtları kullanarak Artvin ve Erzurum tarafına yürüyüşler yapmak mümkün. Pokut Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 14. Komati Yaylası : (N41 01.863 - E41 12.892) Çamlıhemşin ilçe merkezine 34 kilometre uzaklıktaki yayla, Topluca köylüleri tarafından kullanılıyor. Hala bakirliğini yitirmemiş özel bölgelerden biri olan Marselavat Vadisi ndeki Komati Yaylası 1468 metre yükseklikte yer alıyor. Yaylaya ulaşım Çamlıhemşin-Topluca-İsina Boğazı-Marselavat yolu üzerinden sağlanıyor. Altıparmak Dağları ndan kopup gelen Durak Deresi nin kıyısına kurulan Komati Yaylası nda bir de pansiyon bulunuyor. Yaylayı ziyaret edenler Zisto kemer köprüsü ile Çarkıruba ve Çetekalevi şelalelerini görme şansına sahipler. Ayrıca eski bir patikadan Didingola Yaylası na yürünebiliyor. Komati Yaylası, Çamlıhemşin 32

15. Eğrisu Yaylası : (N41 00.098 - E41 15.178) Komati nin bir üst yaylası olan Eğrisu, Çamlıhemşin e 40 kilometre uzaklıkta kurulmuş. Topluca köyünün kullanımındaki yaylaya, Temmuz-Ağustos aylarında çıkılıp tekrar Komati ye iniliyor. 2074 metre yüksekliğe konumlanan yerleşim Altıparmak Dağları nı seyreden bir panoramaya sahip. Sadece alçak tavanlı taş evlerin bulunduğu yayladan eski patikaları izleyerek Komati ve Golezana yaylalarına yürümek mümkün. Eğrisu çevresinde Alaca, Çiftegöl, Eğrisu ve Ambar gibi birçok buzul gölü bulunuyor. Açık havada göllere günübirlik yürüyüş aktiviteleri düzenleyebilirsiniz. 16. Koçdüzü (Guant) Yaylası : (N41 00.115 - E41 11.608) Çamlıhemşin e 31 kilometre mesafedeki yayla 2392 metre yükseklikte bulunuyor. Çamlıhemşin ilçesinin Dikkaya ve Çayırdüzü köyleri ile Ardeşen ilçesinin Armağan köyü sakinleri tarafından kullanılan yayla, Büyük Göl ün varlığından dolayı farklı bir görüntü sergiliyor. Yaylaya ulaşmak için Topluca köyü çıkışındaki toprak yol kullanılarak önce İsina Boğazı na geliniyor. Ardından Limposina ve Pimpilona mezraları geçilerek yaylaya erişiliyor. Marselavat ve Yukarı Şimşirli vadilerinin manzarası eşliğinde uzanan yol boyunca çok güzel fotoğraf kareleri yakalayabilirsiniz. Meço, Daslavi ve Samayile tepelerinin çevrelediği geniş bir düzlüğe kurulan yayla, ne yazık ki günümüzde büyük bir yapılaşma içerisinde. Koçdüzü nün hemen üstünde yer alan Neknar Gölü ne 3-4 saatlik bir yürüyüş yapabilirsiniz. Koçdüzü Yaylası, Çamlıhemşin-Ozan YILDIRIM 33

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 17. Didingola (Topluca) Yaylası : (N40 59.408 - E41 13.289) Koçdüzü Yaylası ndan yeni açılan yolla ulaşılan Didingola, Çamlıhemşin e 35 kilometre uzaklıkta yer alıyor. 2398 metre yükseklikteki yaylayı Topluca köyü sakinleri kullanıyor. Geleneksel mimari dokunun henüz bozulmadığı Didingola, dar ve derin bir vadi çanağına konumlanıyor. Hemen üstündeki Kaçkar (Balıklı) Gölü nden çıkan Sana Deresi nin her iki yakasına kurulan yayla son yıllarda turizmle tanışmış durumda. Komati Yaylası, Kaçkar Gölü, Ergisu (Lelvan) Gölü ve Neknar Gölü gibi yürüyüş rotalarının bulunduğu yaylada bir de pansiyon var. 18. Kaçkar (Ombole) Yaylası : (N40 59.227 - E41 10.133) Çamlıhemşin ilçesine 20 kilometre uzaklıktaki yayla, Tar Deresi Vadisi nde. Huser üzerinden ulaşılan yaylanın yolu oldukça bozuktur. Pazar ilçesine bağlı Uğrak (Çingit), Akbucak (Mermanat) ve Bucak (Açaba) köylerinin kullanımındaki yayla Aşağı ve Yukarı olarak iki bölümdür. Altıparmak Dağları nın eteklerinden doğan Kaçkar Deresi nin kıyısındaki Kaçkar Yaylası özgünlüğünü kaybetmemiş ender yaylalardan biridir. Aşağı Yayla 2050 metre, Yukarı Yayla ise 2375 metre yükseklikte yer alır. Aşağı inildikçe Kaçkar Deresi önce Tolikçot, daha sonra da Tar Deresi adını alarak Çamlıhemşin-Ayder yolunda Hala Deresi ne karışır. Eskiden yaylaya çıkmak için kullanılan göç yolu dere kıyısından ilerlerdi. Günümüzde sık bitki örtüsü nedeniyle bu yolun belirli bölümleri kapanmış durumdadır. Yayla yolunda ayrıca Lodiçur mezrası görülebilir. Yukarı Kaçkar Yaylası nın üzerindeki düzlük a- landa yürüyüşçülere hizmet veren bir pansiyon 34 Didingola Yaylası, Çamlıhemşin Kaçkar Yaylası, Çamlıhemşin

bulunur. Doğal bir ortamda Altıparmak Dağları manzarasını seyreden pansiyonu merkez alarak Avusör, Didingola ve Huser yaylaları ile Kaçkar ve Ambar göllerine yürüyüşler yapmak mümkündür. Kaçkar Dağları nın en büyük iki gölünden biri olan Ambar Gölü derinliği ve lacivert rengiyle konuklarını büyüler. Ayrıca Hızarkapı gediği kullanılarak Yusufeli tarafındaki Pişenkaya Yaylası na geçilebilir. 35

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI Ayder Yaylası, Çamlıhemşin Ayder Yaylası, Çamlıhemşin 36

Ayder Yaylası, Çamlıhemşin 19. Ayder Yaylası : (N40 57.196 - E41 05.951) Ülkemizde yayla denilince ilk akla gelen, Karadeniz bölgesinin en gözde mekanı olan Ayder Yaylası dır kuşkusuz. Kaplıcası ve eşsiz doğal güzellikleriyle son yıllarda en çok turist çeken beldelerimizden biri olan Ayder, Çamlıhemşin ilçe merkezine 19 kilometre uzaklıktadır. Yol boyunca Bulut, Gürgendibi ve Aşıklar şelaleleri size eşlik edecektir. Hep yeşil kalan ladin ve çam ağaçlarının, sarıdan kırmızıya dönüşen gürgen, kestane, kayın ve köknar ormanlarının sınırında olan bir vadiye konumlanan yayla, her mevsim farklı bir güzelliğe bürünür. Her bütçeye hitap eden konaklama tesislerinin bulunduğu yerleşim 1220 metre yüksekliğe kurulmuştur. Oksijen deposu bu küçük ve şirin yaylanın içinden Kavron Deresi akar. Ayder in hemen dışında tüm ihtişamıyla Gelin Tülü Şelalesi süzülür. Ayder Yaylası hem diğer yaylalara hem de Kaçkar Dağları na gezi yapmak isteyenler için bir kapı vazifesi görür. Kışın ayrı bir güzelliğe bürünen ve konaklama tesisleriyle dört mevsim hizmet veren yaylada bir de kaplıca bulunur. 37

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 20. Kavron Yaylası : (N40 52.990 - E41 07.840) Çam ve ladin ağaçlarının sarmaladığı dağlarla çevrili bir vadiye bakan Kavron Yaylası, Çamlıhemşin ilçe merkezine 31 kilometre uzaklıkta yer alır. Kaçkar Dağları nın en yüksek zirvesinin gölgesinde kurulan yayla Aşağı ve Yukarı olarak iki bölümden meydana gelir. 2267 metre yükseklikteki yaylayı Çamlıhemşin in Kavak, Yukarıçamlıca ve Aşağıçamlıca mahalleleri ile Güroluk köyü kullanmaktadır. Aşağı Kavron Yaylası, Çamlıhemşin Kavron, günümüzde özellikle Kaçkar Dağları na trekking ve dağ tırmanışı için gelen yerli-yabancı gezginlerin uğrak mekanıdır. Trans Kaçkar turu yapan dağcıların geçiş güzergahındaki yaylada pansiyonlar bulunmaktadır. Kavron Yaylası ndan Derebaşı, Adsız, Büyükdeniz ve Öküzyatağı göllerine günübirlik yürüyüşler yapabilirsiniz. Yukarı Kavron Yaylası, Çamlıhemşin 38

Çaymakçur Yaylası, Çamlıhemşin 21. Çaymakçur Yaylası : (N40 53.763 - E41 10.544) Özellikle yürüyüşseverlerin rağbet ettiği yaylalardan biri olan Çaymakçur, Çamlıhemşin ilçesine 30 kilometre, Ayder Yaylası na ise 11 kilometre uzaklıktadır. Çamlıhemşin in Aşağı Şimşirli, Sırt ve Güroluk köylerinin çeşitli mahallelerinin kullandığı yayla 2275 metre yükseklikte yer alıyor. Aşağı ve Yukarı Çaymakçur olarak iki bölümden oluşan yerleşim, Kaçkar sıradağlarının bir üyesi olan Bulut Dağları nın eteklerinde yer alıyor. Karadeniz, Hoç, Masuk ve Cennovit göllerinden beslenen aynı isimli derenin kıyısına konumlanan yayla, geniş bir vadinin içinde. Yaylayı ziyaret edenler Karadeniz Gölü ne kısa bir yürüyüş yapabilirler. Kendilerine güvenenler ise Karadeniz ve Adsız göller üzerinden Yukarı Kavron Yaylası na yürüyebilir. Yayla üzerinde bulunan Körahmet, Hevek ve Çaymakçur (Naletleme) gediklerinden Artvin in Yusufeli ilçesine geçilebilir. 39 Çaymakçur Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 22. Palakçur Yaylası : (N40 55.775 - E41 10.552) İlçe merkezine 29 kilometre uzaklıkta yer alan Palakçur Yaylası, denizden yaklaşık 2120 metre irtifaya konumlanır. Anadolu insanının asırlık geleneği olan yaylacılık serüvenine tanıklık edeceğiniz Palakçur, derin bir vadi yatağına kurulmuştur. Yaylayı Çamlıhemşin ilçesinin Güroluk ile Ardeşen ilçesinin Beyazkaya köyleri kullanmaktadır. Orman dokusuyla alpin çayırlıkların sınırında yer alan yaylanın içinden aynı isimli dere geçmektedir. Eskiden Palakçur Yaylası ndan başlayıp Kaçkar Dağları üzerindeki Babür aşıtı geçilerek Artvin in Yusufeli ilçesine bağlı köy ve yaylalara ulaşılırdı. Palakçur Yaylası, Çamlıhemşin 23. Avusör Yaylası : (N40 57.195 - E41 11.441) Rize nin ünlü yaylalarından biri olan Avusör, Çamlıhemşin e 31, Ayder Yaylası na ise 12 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Kındevul Tepe nin (Kemerli Kaçkar) yamaçlarına kurulan yerleşimi, Çamlıhemşin in Dikkaya ve Köprübaşı (Abiçho) köyleri kullanıyor. Yaylanın etrafında Hacızeni, Taşlık, Dobape, Peryatak ve Çamyatak gibi mezralar bulunuyor. Doğa turları yapan seyahat acentelerinin uğrak noktası olan yaylada pansiyon ve bakkal var. Hemen yukarıda yer alan buzul gölü Büyükgöl, yaylaya bir saatlik yürüyüş mesafesinde. Ayrıca Dobape-Peryatak-Huser-Ayder ve Dadala Pansiyon-Kaçkar Gölü-Didingola güzergahlarını yürüyebilirsiniz. 40 Avusör Yaylası Yakınlarında Koçkabanı Şelalesi, Çamlıhemşin

Hacızeni Yaylası, Çamlıhemşin 2333 metre yüksekliğindeki Avusör Yaylası ndan Rize nin en yüksek zirvelerinden biri olan Kındevul Tepe ye (3562 m) tırmanış yapılabiliyor. Ayrıca Kırmızı Gedik ve Lazgediği üzerinden Artvin in Yusufeli ilçesine geçmek mümkün. Eskiden yaylacıların alışverişe gitmek için geçtikleri bu güzergah dağcılar tarafından hala kullanılmaktadır. 41 Avusör Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI

Huser Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 24. Huser Yaylası : (N40 58.423 - E41 07.086) Denizden 2328 metre yüksekte bulunan Huser Yaylası bulutların üzerinde yalnız ve mağrur bir ülke gibi karşılıyor konuklarını. Rize ilinin en güzel yayla manzaralarından birine sahip olan Huser, Çamlıhemşin ilçe merkezine 12 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Pazar ilçesi Bucak (Açaba) ve Uğrak (Çingit) köylerinin kullanımındaki yayladan neredeyse tüm Kaçkar Dağları ile sahil kesimini fotoğraflamak mümkündür. Yayla yakınındaki 2712 metrelik Karadağ zirvesi, konuklarını adeta dünyaya tepeden bakan büyüleyici bir manzarayla karşı karşıya bırakır. Aşağıda Ayder Yaylası, uzaklarda Karadeniz ve karşıda göğe uzanan sivri doruklarıyla Kaçkarlar dan Altıparmak Dağları na kadar üç bin metrenin üzerindeki bütün zirveler... Huser Yaylası ndan Ayder, Avusör ve Kaçkar yaylalarına keyifli yürüyüşler yapabilirsiniz. Özellikle Ayder rotası, ağaçların diplerinde boy gösteren mantar çeşitliliğiyle farklı bir güzergahtır. 25. Sal Yaylası : (N40 57.778 - E41 00.576) Fırtına Vadisi ne hakim bir sırtta yer alan Sal Yaylası, Çamlıhemşin ilçe merkezine 17 kilometre mesafededir. Çamlıhemşin in Konaklar (Makrevis) mahallesi ile Ortanköy (Goboş) ve Boğaziçi (Pogina) köylerinin kullandığı yayla 2002 metre yükseklikte yer alıyor. Yaylaya Çamlıhemşin-Zilkale yolunda Şenyuva köyünden sola kıvrılan oldukça bozuk bir toprak yol kullanılarak çıkılıyor. İlin su açısından en fakir yaylalarından biri olan Sal Yaylası ndan, özellikle açık havalarda müthiş manzaralar yakalayabilirsiniz. Sal Yaylası, Çamlıhemşin

26. Pokut Yaylası : (N40 57.792 - E41 01.308) Rize nin en önemli yaylalarından biri olan Pokut, Çamlıhemşin ilçe merkezine 18 kilometre mesafede yer alıyor. Komşusu Sal Yaylası gibi bir sırta konumlanan yaylayı Çamlıhemşin in Konaklar (Makrevis) mahallesi ile Ortanköy ve Boğaziçi (Pogina) köyleri kullanıyor. Kentin turizm tanıtım broşürlerine poz veren yaylada 4 pansiyon bulunuyor. 2032 metre yükseklikteki Pokut dinginlik arayanların sığındığı özel bir mekan. Yörenin özgün mimarisinden örnekler sunan yayladan açık havalarda Karadeniz i ve Kaçkarlar ı seyretmek mümkün. Fotoğraf tutkunlarına özellikle sabah gün doğumu manzarasını kaçırmamalarını öneririz. Pokut tan başlayıp Maçkun Boğazı, Yedikardeşler, Tahtalar sırtı ve Tanovit çayırı üzerinden iki saatlik bir yürüyüş güzergahıyla Hazindak Yaylası na ulaşabilirsiniz. Birkaç yıl öncesine kadar patika olan güzergah şimdi toprak yol. Pokut Yaylası, Çamlıhemşin Sisler Altında Pokut Yaylası Çamlıhemşin 45

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 27. Hazindak Yaylası : (N40 56.074 - E41 04.118) Çamlıhemşin sınırlarında olmasına karşın Hemşin ilçesinin köyleri tarafından kullanılan yayla, Çamlıhemşin ilçe merkezine 26 kilometre uzaklıktadır. Hemşin ilçesi Mutlu Mahallesi (Podol) ve Akyamaç (Tecina) köylerinin çıktığı Hazindak 1967 metre yükseklikte yer alır. Bir tarafı Hala diğer tarafı Çat Vadisi ne bakan yayla evleri bir sırtta dizi dizi sıralanmıştır. Yaylaya ulaşım Çamlıhemşin-Şenyuva-Sal-Pokut güzergahı takip edilerek sağlanır. Tamamen ahşap evleriyle dikkat çeken Hazindak ta bir pansiyon da var. Bölgede yapılması düşünülen kayak tesisi nedeniyle, yakın bir gelecekte Hazindak-Ayder arasına bir teleferik hattı projesi hayata geçirilecek. Yayladan yer yer taş döşeli bir patikayı izleyerek Samistal e, toprak yol üzerinden Pokut a veya orman içi bir göç yolundan Ayder Yaylası na yürüyüşler yapmak mümkündür. Hazindak Yaylası 46

28. Elevit (Yaylaköy) Yaylası : (N40 51.329 - E41 00.679) Orman sınırının bittiği bir noktada kurulan Elevit Yaylası, üzerinde rakım bin sekiz yüz, nüfus belirsiz yazan tabelasıyla, Karadeniz insanının nüktedan kişiliğini sergileyerek karşılar konuklarını. Çamlıhemşin ilçesine 36 kilometre uzaklıktaki yayla iki vadinin birleştiği bir çatak mevkide yer alır. Kırmızıçağıl ve Kızıltepe eteklerindeki yerleşim, üç bakkalı ve pansiyonuyla diğer yaylalara geçiş yapacaklar için son alışveriş merkezidir aynı zamanda. Çamlıhemşin ve Çayeli ilçelerinin ortak kullanımındaki yaylaya Yolkıyı (Küşüve), Ülküköy (Mollaveyis), Şenköy (Amukta) ve Zilkale (Koluna) köyleri çıkar. Elevit e ulaşım Çamlıhemşin-Zilkale-Çat yolu takip edilip, Çat ayrımında sola dönülerek sağlanır. Çevresinde Lakubar, Çilinç ve Karunç yaylaları yer alır. 47 Elevit Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI Hacıvanak Yaylası, Çamlıhemşin 29. Hacıvanak Yaylası : (N40 48.462 - E41 02.256) Çamlıhemşin ilçesine 39 kilometre mesafedeki Hacıvanak Yaylası 2587 metre yükseklikte kurulmuştur. Yaylaya ulaşım Çamlıhemşin-Zilkale-Çat-Elevit güzergahı üzerinden, Elevit çıkışında sağdaki yol takip edilerek sağlanır. Yakın bir zamana kadar ancak yürünerek ulaşılan yayla doğallığını günümüze kadar korumuştur. Hacıvanak, Kaçkar dağ silsilesinin bir elemanı olan Dilek Dağları nın kuytuluklarındaki buzul göllerinden beslenen aynı isimli derenin kıyısında yer alır. Yayladan başlayan çok sayıda günübirlik yürüyüş rotası vardır. Kale geçidi kullanılarak Çiçekli ye, Hodaçur geçidi kullanılarak Davalı ya (Yusufeli) veya Pornak Tepesi aşılarak Karmik Yaylası na yürümek mümkündür. Ancak üç bin metrelere tırmandığı için son iki rotanın oldukça zor olduğunu belirtelim. Ayrıca yayladan Micovit, Kardovit ve Çiçekli göllerine yürüyüşler yapabilirsiniz. 48

30. Tirovit Yaylası : (N40 51.624 - E41 03.723) Elevit ten devam eden yol döne kıvrıla yükselerek Tirovit Yaylası na çıkar. Geçmiş yıllarda çığ altında kalan iki yüz yıllık yayla, Çamlıhemşin ilçesine 43 kilometre uzaklıktadır. Hemşin ilçesine bağlı Bilenköy (Tepan) köyünün kullanımındaki yayla 2465 metre yüksekliktedir. Yaylaya ulaşım Çamlıhemşin-Zilkale-Çat-Elevit güzergahı üzerinden sağlanır. Çat tan sonrasının toprak yol olduğunu, Elevit çıkışından sonra ise oldukça bozuk bir güzergahta ilerleyeceğinizi hatırlatalım. 49 Tirovit Yaylası, Çamlıhemşin

31. Karmik Yaylası : (N40 50.060 - E41 04.615) Karmik Yaylası na kuzeyinde yer alan Tirovit Yaylası ndan yürünerek ulaşılıyor. Çamlıhemşin ilçe merkezine 46 kilometre uzaklıktaki yaylanın hemen üzerinde kristal berraklığındaki Cofk (Yıldızlı) ve Zincirli gölleri bulunuyor. 2675 metre yükseklikte kurulan yayladan Hacıvanak veya Apivanak yaylalarına uzanan yürüyüş patikaları var. 32. Palovit Yaylası : (N40 52.290 - E41 05.192) Tirovit Yaylası nın doğu tarafında yer alan tepelere tırmanan dolambaçlı yol, Horon Boğazı nı aşıp Palovit Vadisi ne iner. Çamlıhemşin ilçe merkezine 50 kilometre mesafedeki Palovit Yaylası 2338 metrelik bir yüksekliğe kurulmuştur. Pazar ilçesinin Ortayol (Meleskur), Çayeli ilçesinin Aşıklar (Arsivos) ve Sefalı, Hemşin ilçesinin Ortaköy Mahallesi ve Nurluca (Çaneva) köyü tarafından kullanılmaktadır. İkisi Hemşin biri Laz olan üç mahallesiyle yörenin en büyük yaylalarından biridir. Palovit Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI Apivanak Yaylası, Çamlıhemşin Yüzyıllardır ardını sisli yalçın dağlara yaslayan Palovit bir kavşak noktasıdır aynı zamanda. Güneyinde Apivanak, kuzeyinde Amlakit, doğusunda ise Samistal Yaylası yer alır. 33. Apivanak Yaylası : (N40 50.457 - E41 05.886) Çamlıhemşin ilçe merkezine 53 kilometre mesafedeki yaylaya ulaşım Palovit Yaylası yla aynı rotadan sağlanıyor. Palovit Yaylası na girmeden sağa dönen toprak yolu izlemek durumundasınız. Hemşin in Akyamaç (Tecina), Pazar ın Başköy ve Çamlıhemşin in Şenyuva köyleri tarafından kullanılan yayla 2523 metre yüksekliktedir. Palovit Vadisi nin en sonunda yer alan yayladan Derebaşı, Kıblekaya ve Anadağ gibi buzul göllerine kısa yürüyüşler yapılabilir. Ayrıca Apivanak geçidi kullanılarak Artvin in Yusufeli ilçesine bağlı Soğanlı Yaylası na ulaşmak ya da Soğanlı-Adsız Göl-Deniz Gölü güzergahı üzerinden Kaçkar zirvesine tırmanış yapmak mümkündür. 51

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 34. Samistal Yaylası : (N40 54.755 - E41 05.994) En güzel yayla sıfatını fazlasıyla hak eden Samistal, eski taş evleriyle antik bir kent görünümünde. Duvarları usta ellerden çıkma düzgün taşlardan, taşıyıcıları ahşaptan yapılan bağdadi tarzı bu asırlık evlerin yaklaşık yüz kadarı günümüze kalmış durumda. 2555 metre ile yörenin en yüksek yaylalarından biri olan Samistal adeta bulutlarla dans eder. Samistal Yaylası, Çamlıhemşin Çamlıhemşin ilçe merkezine 53 kilometre mesafedeki yaylaya ulaşım Palovit Yaylası ile aynı güzergah üzerinden sağlanıyor. Son bölümde Palovit içerisinden geçen toprak yol izlenerek 3066 metrelik Memiş Efendi Samistal Yaylası, Çamlıhemşin 52

Dağı nın eteklerindeki yaylaya varılıyor. Samistal; Çamlıhemşin ilçesinin Konaklar mahallesi (Makrevis), Ortanköy ve Boğaziçi (Pogina) köyleri ile Hemşin ilçesinin Mutlu Mahallesi (Bodollu) ve Akyamaç (Tecina) köyünün ortak yaylasıdır. Halaçur Deresi kıyısındaki yayladan tarihi patikaları kullanarak Aşağı Kavron, Yukarı Kavron, Amlakit ve Hazindak yaylalarına keyifli yürüyüşler yapabilirsiniz. 35. Amlakit Yaylası : (N40 54.067 - E41 04.300) Çamlıhemşin ilçe merkezine 54 kilometre uzaklıktaki yayla 1993 metre yüksekliktedir. Orman sınırında kurulan yaylayı Çamlıhemşin ilçesinin Aşağı Çamlıca ve Konaklar (Habak) mahalleleri ile Aşağışimşirli, Güroluk ve Boğaziçi köyleri kullanır. Daralan Palovit Vadisi nin sonuna konumlanan Amlakit Yaylası na ulaşım için iki farklı seçenek var; ilki Çamlıhemşin-Zilkale-Çat-Elevit-Palovit, diğeri ise Çamlıhemşin-Zilkale-Palovit Şelalesi güzergahlarıdır. Daha kısa olan ikinci seçeneğin epey zorlu olduğunu, kimi zaman yağışlı havalarda geçit vermediğini belirtelim. Yola koyulmadan önce yetkililerden mutlaka bilgi almalısınız. Amlakit in sırtını yasladığı Tatar Dağı, Kotençur Yaylası ve saklı göllerin mekanıdır aynı zamanda. Amlakit ten Kotençur, Samistal ve Hazindak yaylalarına yürüyüş parkurları bulunmaktadır. 53

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 36. Kaleköy (Hisarcık) Yaylası : (N40 48.769 - E40 56.613) Çamlıhemşin ilçe merkezine 42 kilometre uzaklıktaki yayla aslında köy statüsündedir. Kışın tenhalaşan yerleşimi Pazar ilçesi kullanıyor çoğunlukla. 1990 metre yükseklikteki yaylanın asıl özelliği Kale-i Bala Kalesi ne ev sahipliği yapması. Fırtına Vadisi nden gelen tarihi yol üzerindeki kale, iki vadinin ayrım noktasındaki stratejik bir alana konumlanıyor. Yaylaya ulaşım için Çamlıhemşin-Zilkale-Çat yolunu takip edip, Çat mevkisindeki kavşaktan sağa dönmek gerekiyor. Vadi tabanındaki toprak yol yeni bir kavşak noktasına geldiğinizde bu kez sola yönelecek ve Kaleköy yerleşimine ulaşacaksınız. 37. Çiçekli Yayla : (N40 47.769 - E40 57.156) Çamlıhemşin ilçe merkezine 43 kilometre uzaklıktaki yayla 2200 metre yüksekliğe konumlanıyor. Komşusu Kaleköy üzerinden ulaşılabilen yaylayı Pazar ilçesi kullanıyor. Etrafını Dilek ve Tatos dağlarının kuşattığı yayladan Purnak ve Çiçekli dereleri geçiyor. Çiçekli Yayla dan Tatos Sulak Gölleri ne veya Sa- Kale-i Bala, Çamlıhemşin Çiçekli Yayla, Çamlıhemşin 54

rinçof Gölü ne yürüyüşler yapmak mümkün. 38. Başyayla : (N40 47.962 - E40 58.515) Çamlıhemşin ilçe merkezine 45 kilometre uzaklıktaki yayla 2445 metre yükseklikte bulunuyor. Çiçekli Yayla ya 2 kilometre mesafedeki Başyayla, Pazar ilçesinin kullanımında. Yaylanın hemen üzerinde Çiçekli Gölü yer alıyor. Başyayla dan Çiçekli aşıtını kullanarak Hacıvanak Yaylası na geçilebiliyor. 39. Orta Yayla (Ortaköy) : (N40 47.988 - E40 54.393) Çamlıhemşin ilçe merkezine 41 kilometre uzaklıktaki yaylaya ulaşım, Çamlıhemşin-Zilkale-Çat-Sebekdüzü güzergahı üzerinden sağlanıyor. Çat ayrımından sağa yönelip Hemşin (Büyükdere) Vadisi ne girildiğinde, manzaralı toprak bir yol konuklarını yaylaya götürüyor. Pazar ilçesinin Hamidiye ve Ortayol köyleri ile Hemşin ilçesinin kullandığı yayla 2100 metre rakıma kurulmuş. 55 Çiçekli Yayla, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI Orta Yayla (Ortaköy), Çamlıhemşin 40. Başköy (Ortaklar) Yaylası : (N40 47.800 - E40 53.673) Çamlıhemşin ilçesine 42 kilometre mesafede yer alan yayla, Orta Yayla nın biraz ilerisine konumlanıyor. 2130 metre yükseklikteki yayla Pazar ilçesinin Kesikköprü ve Tektaş (Bogina) köyleri ile Rize merkez ilçenin kullanım alanıdır. Başköy den devam eden yolu takip edenler, Baltaş geçidini aşarak Çayeli Senoz Vadisi veya Eğnaçor Yaylası üzerinden Çağırankaya Yaylası na geçebilirler. Başköy yakınlarındaki Çermeşk Yaylası ndan yaklaşık 5 kilometre mesafedeki Çermeşk göllerine keyifli bir yürüyüş yapabilirsiniz. 41. Verçenik Yaylası : (N40 44.495 - E40 54.996) Çamlıhemşin ilçe merkezine 48 kilometre uzaklıktaki yayla 2618 metre yükseklikte. Yaylaya ulaşım için Orta Yayla dan sonra sola dönülerek Büyükyayla Deresi nin oluşturduğu vadiye giriliyor. Pazar ve Hemşin ilçelerinin ortak kullanım alanı olan yayla, sarp dağlar arasındaki vadinin tabanına konumlanıyor. Kapılı, At ve Kumlu göllerinden gelen sularla beslenen Büyükyayla Deresi nin kıyısına kurulan Verçenik, bölgede yapılan outdoor aktivitelerinin de başlangıç noktası. Tarihi Çamlıhemşin-İspir yolu üzerindeki yayla eskiden beri önemli bir geçiş noktasıydı. Kapılı Göller-İspir Kapısı-Salaçur Vadisi üzerinden İspir e ulaşım için kullanılan bu yol, 56

Rize ile Erzurum köyleri arasındaki ticari ilişkinin temel taşlarından biriydi. Kaçkar Dağları nın en yüksek ikinci noktası olan 3709 metrelik Verçenik (Varşanba) Dağı na tırmanış aktivitesi çoğunlukla bu yayladan başlıyor. Verçenik in doğusunda yer alan Mocar Gölü üzerinden Çiçekli Yayla ya yürünebiliyor. Ayılıbayır ile Kalkanlı tepeleri arasındaki gedik aşılarak Çirmaniman Yaylası üzerinden İkizdere ilçesine bağlı Cimil Yaylası na ulaşmak mümkün. Yaylada kamp kurarak Kapılı, Kumlu, At, Buzlu Göller, Mocar veya Tatos Sulak Gölleri ne günübirlik yürüyüşler yapılabilir. 42. Tahpur Yaylası : (N40 48.490 - E40 52.204) Büyükdere (Hemşin) Vadisi nde yer alan Orta Yayla ve Başköy yaylalarını geçtikten sonra, yol keskin virajlarla tırmanarak Baltaş geçidine çıkıyor. Tahpur Yaylası işte tam bu noktada, Çamlıhemşin ilçesine 61, Çayeli ilçesine ise 53 kilometre mesafede bulunuyor. Çayeli Senoz Vadisi sakinlerinin kullandığı yaylaya ulaşım iki farklı rotadan sağlanıyor. İlki Çamlıhemşin-Zilkale-Çat-Ortaklar, ikincisi ise Çayeli-Kaptanpaşa-Çataldere-İncesu-Baltaş güzergahı. 2995 metrelik yayladan seyredeceğiniz Verçenik ve Kaçkarlar manzarası belleğinizde unutulmayacak izler bırakacak. Tahpur dan eski patikaları kullanarak sıkı bir yürüyüşle Balıklı Gölü üzerinden Ambarlı Yaylası na ulaşabilirsiniz. 57 Başköy (Ortaklar) Yaylası

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI

Tahpur Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 43. Ambarlı Yaylası : (N40 50.840 - E40 52.967) Çamlıhemşin Meydanköy, Hemşin Çamlıtepe (Zuğa) ve Çayeli Kaptanpaşa köyü sakinlerinin ortak kullanımındaki bu yayla, Çamlıhemşin sınırları içerisinde yer alıyor. Kito (Gito) Yaylası nın bir üst yaylası olarak yaz döneminin ortasında kullanılıyor daha çok. Çamlıhemşin e 46, Hemşin e 42 ve Çayeli ne 57 kilometre mesafedeki yaylaya üç ayrı güzergahtan ulaşabilirsiniz. Bu rotaları Çamlıhemşin-Zilkale-Meydanköy, Hemşin-Kantarlı ve Çayeli-Kaptanpaşa-Uzundere-Zargistal Yaylası olarak sıralayabiliriz. 2453 metre yüksekliğindeki Ambarlı Yaylası ndan Balıklı Gölü ne ve yakınındaki küçük göllere yürüyüşler yapabilirsiniz. 44. Cocoğ Yaylası : (N40 51.748 - E40 53.431) Çayeli ilçesi Senoz Vadisi sakinlerinin kullanmasına karşın yayla Çamlıhemşin sınırları içerisinde yer alıyor. Çamlıhemşin e 42, Hemşin e 38, Çayeli ne ise 54 kilometre uzaklıktaki yaylaya, Ambarlı bölümünde açıkladığımız üç ayrı güzergahtan ulaşabilirsiniz. Yayla, 2470 metre yükseklikten Fırtına Vadisi ni seyreden bir tepeye konumlanıyor. Cocoğ Yaylası, Ambarlı Yaylası ndan yaklaşık 3 kilometre geride bulunuyor. 60

45. Karap Yaylası : (N40 51.673 - E40 54.339) Ambarlı yolundaki bir diğer yayla olan Karap, Cocoğ Yaylası nın 3 kilometre ilerisinde. Çamlıhemşin Meydanköy ile Çayeli ilçelerine bağlı köylerin ortak kullandığı yayla 2180 metrelik bir rakımda kurulmuş. Karap Yaylası Çamlıhemşin e 45, Hemşin e 41, Çayeli ne ise 57 kilometre mesafede yer alıyor. 46. Gündihan Yaylası : (N40 52.701 - E40 52.619) Yerel deyimle artık kullanılmadığı için şenliksiz bir yayla Gündihan. Geçmiş günlerini özlemle yad eden yayla evleri, 2449 metrelik bir yükseklikten Fırtına Vadisi ni seyrediyor. Çamlıhemşin e 37, Çayeli ilçe merkezine 50 kilometre mesafedeki yayla, Zargistal in bir üst yaylasıydı bir zamanlar. Çayeli ilçesi Karaağaç köylülerinin kullanımındaki yaylaya ulaşım, Çayeli-Kaptanpaşa-Uzundere-Zargistal veya Çamlıhemşin-Zilkale-Meydanköy-Kito güzergahları üzerinden sağlanıyor. 61 Ambarlı Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 47. Kito (Gito) Yaylası : (N40 54.273 - E40 54.930) Rize nin bir diğer ünlü yaylası olan Kito, Hemşin ve Çayeli ilçelerine bağlı köyler tarafından kullanılıyor. Subaşı (Haçapit), Erenler (Venekdere), Çamlıtepe (Zuğa), Kantarlı, Yavuzlar (Neyçor), Kaçkar, Kestanelik ve Hilal gibi köylerden kalabalık bir topluluk çıkıyor yaylaya. Orman dokusunun bittiği Fırtına Vadisi ne hakim bir tepeye konumlanan Kito 1998 metre yükseklikte bulunuyor. Çamlıhemşin ilçesine 32, Hemşin ilçesine 28 ve Çayeli ilçesine 55 kilometre mesafedeki yaylada bir de pansiyon hizmet veriyor. Defne Yaprağıyla Pişirilen Mısır Ekmeği 62

63 Kito Yaylası, Çamlıhemşin

ÇAMLIHEMŞİN YAYLALARI 48. Badara Yaylası : (N40 55.861 - E40 55.090) Hemşin ilçesi Bahar mahallesi sakinlerinin kullanımındaki Badara, Çamlıhemşin ilçe merkezi sınırlarında kalıyor. Hemşin ilçesine 25, Çamlıhemşin ilçe merkezine ise 32 kilometre mesafedeki yayla, insanın ömrüne ömür katan bir manzaraya sahip. Açık havalarda Kaçkarlar dan Altıparmak Dağları na kadar uzanan tarifsiz güzellikte bir panoramayı seyredebileceğiniz yaylanın arkasındaki küçük tepeden ise Pazar ilçesi ve Karadeniz i izleme şansını yakalayabilirsiniz. Yaylaya ulaşım Hemşin-Kantarlı-Kito ve Çamlıhemşin-Meydanköy-Kito rotalarından sağlanıyor. Kito Yaylası na 3 kilometre kala gelinen beş yol kavşağında, kuzeye giden toprak yolu tercih ederek yaylaya varabilirsiniz. 1850 metre yüksekliğindeki Badara dan, Hemşin e inen 14 kilometrelik eski yayla yolunu takip ederek orman içi bir yürüyüş yapmak mümkün. Badara Yaylası, Çamlıhemşin 64