İşletme maddesi yönetmelikleri

İşletme maddesi yönetmelikleri Tüm ticari MTU model serileri (1600, 1800 model serisi hariç), DDC S60 Marine ve iki zamanlı motorlar A001061/35T

Almanya'da basılmıştır. 2012 Telif Hakkı MTU Friedrichshafen GmbH Bu yayın ve ilgili tüm bölümleri telif hakkı ile korunmaktadır. Her türlü uygulama ve kullanım için MTU Friedrichshafen GmbH şirketinden önceden yazılı izin alınmalıdır. Bu izin özellikle kopyalama, dağıtım, üzerinde değişiklik yapma, çeviri, mikrofilme basım, veri tabanları ve online hizmetler de dahil olmak üzere elektronik sistemlerde kayıt veya düzenleme işlemleri için gereklidir. İşletim sırasında arızaların veya hasaların önlenmesi için kullanım kılavuzu dikkate alınmalıdır, bu nedenle ilgili dokuman işletme sorumlusu tarafından bakım ve uygulama personeline sunulmalıdır. Değişiklik hakkı saklıdır.

İçindekiler 1 Önsöz 1.1 Genel 5 2 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları 7 2.2 Gresler 15 3 Gaz motorları için yağlama maddeleri 3.1 Motor yağları 16 4 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 4.1 Motor yağları 18 5 Soğutma sıvıları 5.1 Genel 20 5.2 Temiz su standartları 21 5.3 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar 22 5.4 Korozyon koruyucu antifriz 24 5.5 Suda çözünen korozyon koruyucu maddeler 25 5.6 Çalışma denetimi 26 5.7 Soğutma sıvısı için sınır değerler 30 5.8 Soğutma sıvısı konsantrasyonlarının depolama mukavemeti 31 8 Onaylanan motor yağları ve gresler 8.1 Dört zamanlı motorlar için motor yağları 71 8.1.1 MTU yağ kategorisi 1 motor yağları için model serisine bağlı kullanılabilirlik 71 8.1.2 Tek amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori 1 72 8.1.3 Çok amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 10W-40 ve 15W-40 kategori 1 74 8.1.4 MTU yağ kategorisi 2 ve 2.1 motor yağları için model serisine bağlı kullanılabilirlik (Low Saps) 76 8.1.5 Tek amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori 2 78 8.1.6 Çok amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 10W-40, 15W-40 ve 20W-40 kategori 2 81 8.1.7 Çok amaçlı yağlar Kategori 2.1 (Low SAPS yağları) 87 8.1.8 MTU yağ kategorisi 3 ve 3.1 motor yağları için model serisine bağlı kullanılabilirlik (Low Saps) 88 8.1.9 Çok amaçlı yağlar Dize motorlar için SAE sınıfı 5W-30, 5W-40 ve 10W-40 kategori 3 89 8.1.10 Çok amaçlı yağlar Kategori 3.1 (Low SAPS yağları) 92 8.2 Gaz motorları için motor yağları 94 8.2.1 Tek amaçlı yağlar 4000 L61/L62 model serisi gaz motorları için SAE sınıfı 40 kategori 1 94 8.2.2 Tek amaçlı yağlar 4000 L62FB model serisi gaz motorları için SAE sınıfı 40 kategori 1 95 8.3 İki zamanlı motorlar için motor yağları 96 8.3.1 İki zamanlı motor yağları için model serisine bağlı kullanılabilirlik 96 8.3.2 İki zamanlı motorlar için motor yağları 97 8.4 Gresler 98 8.4.1 Genel uygulamalar için gresler 98 DCL-ID: 0000005353-001 6 Yakıtlar 6.1 Dizel yakıtlar 33 6.2 Fuel-oil EL 59 6.3 Yakıt katkı maddeleri / yakıttaki mikroorganizmalar 60 6.4 Gaz motorlar için yakıtlar 61 7 SCR emisyon kontrolü sistemleri için NOx indirgeyici madde AUS 32 7.1 Genel 69 9 Onaylanan soğutma sıvıları 9.1 Model serisine ve uygulamaya bağlı olarak soğutma sıvısı katkı maddelerinin kullanılabilirliği 99 9.2 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar 104 9.3 Hafif metal içeren soğutma sistemleri için suda çözünen korozyon koruyucu madde konsantreleri 105 A001061/35T 04/2012 İçindekiler 3

9.4 Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için suda çözünen korozyon koruyucu madde 106 9.4.1 Konsantreler 106 9.4.2 Hazır karışımlar 108 9.5 Hafif metal içeren soğutma sistemleri için korozyon koruyucu madde ve antifriz 109 9.5.1 Korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 109 9.5.2 Özel uygulamalar için korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 111 9.5.3 Hazır korozyon koruyucu antifriz karışımları 112 9.6 Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için korozyon koruyucu madde ve antifriz 114 9.6.1 Korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 114 9.6.2 Özel uygulamalar için korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 117 9.6.3 Hazır korozyon koruyucu antifriz karışımları 118 9.7 Seri 60 motorları için soğutma sıvısı katkı maddeleri 120 9.7.1 Seri 60 motorlar için korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 120 9.7.2 Seri 60 motorlar için hazır korozyon koruyucu antifriz karışımları 122 9.7.3 Seri 60 motorlar için suda çözünen korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 123 9.8 İki zamanlı motorlar için soğutma sıvısı katkı maddeleri 124 9.8.1 İki zamanlı motorlar için korozyon koruyucu antifriz konsantreleri 124 9.8.2 İki zamanlı motorlar için hazır korozyon koruyucu antifriz karışımları 126 9.8.3 İki zamanlı motorlar için suda çözünen korozyon koruyucu madde konsantreleri 127 10 Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi 10.1 Genel 128 10.2 Onaylanan deterjanlar 129 10.3 Motor soğutma sıvısı devrelerinin yıkanması 130 10.4 Motor soğutma sıvısı devrelerinin temizlenmesi 131 10.5 Yapı gruplarının temizlenmesi 132 10.6 Bakteri, küf ve mantarların ortaya çıktığı soğutma devresi 133 11 Değişikliklere genel bakış 11.1 A001061/34 ile A001061/35 versiyonu arasındaki değişikliklere genel bakış 134 12 Ek A 12.1 Dizin 136 DCL-ID: 0000005353-001 4 İçindekiler A001061/35T 04/2012

1 Önsöz 1.1 Genel Kullanılan semboller ve görüntüleme araçları Metinde ön plana çıkan aşağıdaki talimatlara dikkat edilmelidir: Not: Bu sembol; kişilerin tehlike altında kalmasını veya malzemelerin arızalanmasını önlemek için uyulması gereken talimatları, gerçekleştirilmesi gereken çalışmaları ve faaliyetleri gösterir. Bir çalışmanın gerçekleştirilmesi sırasında özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar not ile belirtilir. İşletme maddeleri Tahrik tesisatlarının kullanım ömrü, işletim güvenliği ve işlevi büyük ölçüde kullanılan işletme maddelerine bağlıdır. İşletme maddelerinin doğru seçimi ve bakımı bu nedenle çok önemlidir. Bunlar, işletme maddeleri talimatlarında belirlenmiştir. Kontrol standardı DIN EN ISO ASTM IP DVGW Tanım Deutsches Institut für Normung (Alman Standartlar Enstitüsü) Europäische Normung (Avrupa Standartları) Internationale Norm (Uluslararası Standartlar) American Society for Testing and Materials Institute of Petroleum Deutscher Verein des Gas- und Wasserfaches e.v. (Alman Gaz ve Su İşleri Birliği) Tablo 1: İşletme maddeleri için kontrol standartları Mevcut belgenin güncelliği İşletme maddeleri talimatları gerekirse değiştirilir veya tamamlanır. Kullanmadan önce, en güncel versiyona sahip olduğunuzdan emin olun. En güncel versiyon için: http://www.mtu-online.com/mtu/mtu-valuecare/mtu-valueservice-technische-dokumentation Sorularınız olması halinde MTU'daki muhatap kişiniz memnuniyetle size yardımcı olacaktır. Garanti TIM-ID: 0000018549-001 Onaylanan işletme maddelerinin ya adı belirtilerek ya da listelenen şartnameye göre kullanılması garanti şartlarının bir parçasıdır. İşletme maddeleri tedarikçisi, adı geçen ürünlerin dünya çapında aynı kalitede olmasından sorumludur. Tahrik tesisatları için kullanılan işletme maddeleri tehlikeli maddeler olabilir. Bu maddelerle çalışırken ve ayrıca bunları depolarken ve imha ederken belirli kurallar dikkate alınmalıdır. Bu kurallar üretici bilgilerinden, ilgili ülkede geçerli yasal yönergelerden ve teknik düzenlemelerden oluşmaktadır. Ülkeden ülkeye büyük farklar olabileceği için bu işletme maddeleri talimatları çerçevesinde dikkate alınacak kurallarla ilgili genel geçerli bir ifade mümkün değildir. A001061/35T 04/2012 Önsöz 5

Burada adı geçen ürünlerin kullanıcısı, bu nedenle geçerli yönergeler hakkında kendisi bilgilenmekle yükümlüdür. MTU, kendisi tarafından onaylanan işletme maddelerinin usulüne uygun olmayan veya yasaya aykırı kullanımı durumunda herhangi bir sorumluluk üstlenmemektedir. Pas önleme astarlaması Sistemin korumaya alınmasına, ilave koruma yapılmasına ve korumanın çıkartılmasına ilişkin tüm bilgiler, izin verilen koruma maddeleri de dahil olmak üzere MTU koruma ve ilave koruma talimatlarında (yayım numarası A001070/...) yer alır. En güncel versiyon için: http://www.mtu-online.com/mtu/mtu-valuecare/mtu-valueservice-technische-dokumentation TIM-ID: 0000018549-001 6 Önsöz A001061/35T 04/2012

2 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları Kullanılan işletme maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ genel olarak yakıt deposu üzerinde imha edilmemelidir! MTU onayı için motor yağlarıyla ilgili şartlar Dizel motorlara ait motor yağlarının onaylanması için MTU şartları, ilk işletme ve korozyon koruyucu yağ için MTU standardı MTL 5044, MTL 5051'de ve gaz motorları için MTU standardı MTL 5074'te belirlenmiştir ve bu numaralarla temin edilebilir. Bir motor yağının onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Onaylanan motor yağları aşağıdaki MTU kalite gruplarına ayrılmaktadır Yağ kategorisi 1: normal kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2: yüksek kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Yağ kategorisi 3: en yüksek kalite seviyesi / çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 3.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Low Saps yağları, kükürt ve fosforu düşük oranlarda içeren ve kül yapan katkı maddelerini %1 oranında içeren yağlardır. Bunlara sadece yakıttaki kükürt oranı 500 mg/kg'yi aşmazsa izin verilmektedir. Dizel partikül filtrelerinin kullanılması durumunda filtrenin kül partikülleri tarafından çabuk tıkanmasını önlemek için bu yağların kullanılması mantıklıdır. Uygun bir motor yağının seçilmesi yakıt kalitesine, öngörülen yağ işletim süresine ve kullanım yerindeki iklim şartlarına bağlıdır. Henüz tüm bu kriterleri yerine getiren uluslararası bir sanayi standardı yoktur. MTU tarafından onaylanmayan motor yağlarının kullanılması durumunda yasal emisyon sınırlarına artık uyulmaması söz konusu olabilir. Bu durum cezai yükümlülük getirebilir. Motor yağlarının karıştırılmasına asla izin verilmez! Motor yağı değişimi çerçevesinde başka bir onaylı motor yağının kullanılması mümkündür. Motor devresinde kalan yağın bir sakıncası yoktur. TIM-ID: 0000018560-001 Özellikler Kategori 3 motor yağının dolaşması sırasında bu motor yağlarındaki temizlik etkisi daha yüksek olduğu için motordaki kirlenmeleri çözebileceği (örn. yağ kömürü tortuları) dikkate alınmalıdır. Bu nedenle gerekirse yağ değişim aralığı ve yağ filtresi ömrü kısaltılmalıdır (değişimde bir kez). MTU/MTU-DD motor yağları MTU/MTU-DD için aşağıdaki tek ve çok amaçlı yağlar temin edilebilir. A001061/35T 04/2012 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 7

Üretici Ürün adı SAE sınıfı Yağ kategorisi MTU/MTU-DD MTU-Asia Power Guard DEO SAE 40 Power Guard DEO SAE 15W-40 Fascination of Power Maxi Light 40 2 15W-40 2 40 1 Fascination of Power 40 2 Fascination of Power 15W-40 2 Fascination of Power Maxi Shield 15W-40 2 MTU-DD Australia MTU Premium 30, 40 30, 40 2 Tablo 2: BR 2000 PLD, 4000-01, 4000-02 için motor yağları MTU Premium 15W-40 15W-40 2 2000, 4000-01 ve 4000-02 model serisi motorlarda, onaylanan motor yağlarının ( Sayfa 7 yanı sıra, ( Tablo 3) ve ( Tablo 4) içinde belirtilen güç gereklilikleri ve özellikler yerine getirildiği sürece başka motor yağları da kullanılabilir. Performans şartları Yağ kategorisi Şartname Yağ kategorisi 1 Şartname min. API CG-4/CH-4 ve ACEA E2 96 Yağ kategorisi 2 Şartname ACEA E7 08 Yağ kategorisi 2.1 Şartname ACEA E9 veya API CJ4 Yağ kategorisi 3 Şartname ACEA E4 08 Yağ kategorisi 3.1 Şartname ACEA E6 08 Tablo 3: Kimyasal fiziksel özellikler Toplam baz sayısı Kesilme mukavemeti Test yöntemi ASTM D2896 ISO 3771 ASTM D3945 veya CEC-L-14 A-88 Sınır değeri > 8 mgkoh/g İlgili viskozite sınıfının sınır değerleri Çökelme testi 1) DIN 51535 maks. 120 mg Tablo 4: 1) Çok amaçlı yağlarda ve krank bloğu hava tahliyesinin kapalı olması durumunda. 2000 M84, 2000 M94, Cx6, Sx6 ve 4000 M73, M93L N43 ve N83 model serisi uygulamalarında sınırlamalar TIM-ID: 0000018560-001 Yağ kategorisi 1'e ait yağlar kullanılamaz! 8 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

2000 M72 model serisi uygulamalarında sınırlamalar Motor yağı Mobil Delvac 1630/1640 kullanılmamalıdır! 4000 T94, T94L, R64, R74, R84 model serisi uygulamalarında sınırlamalar 4000 T94,T94L model serisi motorlarında, yalnızca yağ kategorisi 3 veya 3.1 olan 5W-40 veya 10W-40 SAE sınıfındaki yağlar kullanılmalıdır! 4000 R64, R74 ve R84 model serisi motorlarında, yalnızca yağ kategorisi 3.1 olan 5W-40 veya 10W-40 SAE sınıfındaki yağlar kullanılmalıdır! Kullanılmış yağlar için analitik sınır değerlere uyulması durumunda maksimum yağ kullanım ömrü 1000 çalışma saatidir! 595 ve 1163 model serisi uygulamalarında sınırlamalar 595 ve 1163 model serisi motorlar ile hızlı ticari sürüşler için, genel olarak kategori 2 ve 3 yağları öngörülmektedir! 956 TB31/TB32/TB33 ve 1163 TB33 model serisi uygulamalarında sınırlamalar Sadece aşağıda belirtilen motor yağları kullanılabilir: Shell Sirius X SAE 30 Fascination of Power 15W-40 Diğer motor yağları talep üzerine Model serisi 8000 uygulamalarında sınırlamalar Sadece aşağıda belirtilen motor yağları kullanılabilir: Castrol HLX SAE 30 / SAE 40 Chevron Delo 400 SAE 30 / SAE 40 Exxon Mobil Delvac 1630 SAE 30 Exxon Mobil Delvac 1640 SAE 40 Shell Sirius X SAE 30 / SAE 40 SAE sınıfı 40 motor yağları yalnızca kızdırma ve ön yağlama (T Yağ >30 C ) ile bağlantılı olarak kullanılabilir! S60 model serisi uygulamalarında sınırlamalar Yalnızca İndeks işaretine sahip SAE sınıfı 15W-40 çok amaçlı yağlar kullanılabilir. Maksimum yağ ömrü 250 çalışma saati veya 1 yıldır. TIM-ID: 0000018560-001 Low Saps yağlarının kullanımında sınırlamalar Yakıttaki kükürt oranı 500 mg/kg'yi aşmıyorsa yağ kategorisi 2.1 ve 3.1 kullanılabilir! Emisyon kontrolü (AGN) olan motorlar için motor yağları Emisyon kontrollü motorlarda, işletme güvenliğini sağlamak ve egzoz sisteminin ve motorun dayanıklılığını korumak amacıyla, kullanılan yağlara ilişkin bazı özel gereklilikler söz konusudur. Emisyon kontrolü için kullanılan teknolojiye bağlı olarak aşağıdaki yağlar kullanılmalıdır. A001061/35T 04/2012 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 9

Egzoz teknolojisi Partikül filtresiz oksidasyonlu katalizatör Vanadyum katalizörlü SCR sistemi (partikül filtresiz) Zeolit katalizörlü SCR sistemi (partikül filtresiz) Yağ kategorisi için onay 1 2 2.1 3 3.1 hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet Kapalı partikül filtresi hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet SCR+ partikül filtresi kombinasyon sistemi Tablo 5: hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet 1) = Opsiyonel ve sonradan donanım eklenmiş AGN sistemleri için istisnai durum kontrolü yapılabilir AGN özellikli sistemlerde kategori 1, 2 ve 3 motor yağlarının (kül oranları >%1) kullanılması, AGN'nin ömrünü belirgin biçimde kısaltır ve partikül filtresinde çok yüksek karşı basınç oluşturur. EPA Tier 4i veya Tier 4 ve EU IIIb sertifikalı, emisyon kontrollü motorlar için yalnızca kül oranı düşük kategori 2.1 veya 3.1 motor yağlarına izin verilmiştir. Gerekirse, motor şartları nedeniyle mevcut sınırlamalar da ayrıca dikkate alınmalıdır. Viskozite sınıfı seçimi Viskozite sınıfı seçimi birincil olarak motorun çalıştırılıp işletildiği çevre sıcaklığına bağlıdır. Önemli performans kriterleri dikkate alındığında motorlar uygulamalara göre hem tek amaçlı hem de çok amaçlı yağlarla çalıştırılabilir. Münferit viskozite sınıflarının sıcaklık sınırlarıyla ilgili referans değerler ( Şekil 1) içinden alınmalıdır. Çok düşük sıcaklıklarda motor yağı önceden ısıtılmalıdır. TIM-ID: 0000018560-001 Şekil 1: Viskozite sınıfları grafiği 10 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

Dizel motorlar için yağ işletim süresi Yağ işletim süresi motor yağına, motor yağı bakımına ve ayrıca işletim koşullarına ve kullanılan yakıta bağlıdır. Deneyimler sonucunda belirlenen süreler referans değerlerdir ve standart yük profilli uygulamalar için geçerlidir. Yağ değişim aralıkları Yağ kategorisi yağ santrifüjü olmadan yağ santrifüjü veya tali akım yağ filtresi ile 1 250 çalışma saati 500 çalışma saati 2 500 çalışma saati 1000 çalışma saati 2.1 1) 500 çalışma saati 1000 çalışma saati 3 750 çalışma saati 1500 çalışma saati 3.1 1) 750 çalışma saati 1500 çalışma saati Tablo 6: 1) = Yalnızca kükürt oranı maks. 500 mg/kg olan yakıt ile bağlantı olarak kullanım TIM-ID: 0000018560-001 Tabloda yer alan yağ değişim aralıkları, kükürt oranları <%0,5 olan dizel yakıtlar kullanıldığında tavsiye edilen referans değerlerdir. Kullanılmış yağ için belirlenen sınır değerlerine ( Tablo 7) uyulmalıdır. Yağ işletim süreleri yağ analizleriyle teyit edilmelidir. Aşağıdaki bir veya birden fazla zorlu koşul mevcut ise, yağ işletim süreleri yağ analizleriyle belirlenmelidir: aşırı iklimsel kullanım şartları yüksek çalıştırma sıklığı motor çalışırken sık ve uzun süreli rölanti ve düşük yük oranları Yakıtta 0,5-1,5 ağırl.-% arasında yüksek kükürt oranı (bkz. Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı) Kullanımın az olduğu durumlarda motor yağları, kategori dikkate alınmadan, en geç 2 yıl sonra değiştirilmelidir. Daha yüksek korozyon koruyucu özellikleri olan motor yağları kullanıldığında ( Sayfa 7 değişim en geç 3 yıl sonra gerçekleşmelidir. İstisnai durumlarda motor yağının işletim süresi, düzenli laboratuar incelemeleri ve ilgili motor bulgularıyla, ilgili MTU servis yeriyle görüşerek optimize edilebilir: Yeni yağ doldurulup yakl. 1 saatlik çalışma süresinden sonra ilk yağ numunesi temel numune olarak motordan alınmalıdır. Diğer yağ numuneleri belirlenecek motor çalışma sürelerinden sonra incelenmelidir (laboratuar incelemeleri) Yağ incelemeleri başlamadan önce ve tamamlandıktan sonra ilgili motor teşhisleri koyulmalıdır. Tüm incelemeler tamamlandıktan sonra ilgili istisnai durum için bulgu sonucuna bağlı olarak özel anlaşmalar belirlenebilir. Yağ numuneleri daima aynı koşullar altında öngörülen yerden alınmalıdır (bkz. kullanma talimatı). Özel katkı maddeleri Kullanımı onaylanan motor yağları özel olarak dizel motorlar için geliştirilmiştir. Bunlar gerekli tüm özelliklere sahiptir. Başka katkı maddeleri gereksizdir, hatta bazı durumlarda zararlıdır. Laboratuar incelemeleri Genel Motor yağı incelemeleri için MTU görevlendirilebilir. A001061/35T 04/2012 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 11

Yağ numunesi kullanma talimatına göre alınmalıdır. Belirtilmesi gerekenler: Yağ üreticisi Marka adı ve viskozite sınıfı İncelenecek olan kullanılmış yağın çalışma süresi Yağ numunesinin alındığı motorun seri numarası Teslim edilecekler (her yağ değişiminde): min. 0,25 litre kullanılmış yağ min. 0,25 litre temel numune (yakl. 1 saatlik çalışma süresinden sonra) min. 0,25 litre yeni yağ Spektrometrik yağ analizi Katkı maddesindeki metaller vasıtasıyla yağ markasını tanımlamak için MTU'da motor yağındaki metal oranı belirlenir. Metal oranları, motorun aşınma durumunu değerlendirmek için MTU tarafından genel olarak tespit edilmemektedir. Bu oranlar önemli ölçüde aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Motorun donanım durumu Örnek dağılımı Kullanım koşulları Sürüş profili İşletme maddeleri Montaj yardımcı maddeleri Önemli motor yapı parçalarının aşınma durumuyla ilgili belirleyici ifadeler bu nedenle mümkün değildir. Bu nedenle aşındırıcı metal oranları için sınır değerleri verilememektedir. Kullanılmış yağ analizi Kullanılmış yağ kontrolü için düzenli yağ analizlerinin gerçekleştirilmesi tavsiye edilir. Yağ numuneleri yılda en az bir kez veya her yağ değişiminde, motor kullanımına ve çalışma şartlarına bağlı olarak gerekirse daha sık alınmalı ve incelenmelidir. Belirtilen test yöntemlerinden ve sınır değerlerinden hareketle (kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri ( Tablo 7)) münferit bir yağ numunesi analizi sonucunun ne zaman anormal olarak görülmesi gerektiği anlaşılabilir. Anormal bir sonuç, tespit edilen düzensiz işletim durumunun hemen incelenmesini ve giderilmesini gerektirmektedir. Sınır değerler münferit yağ numunelerine dayanmaktadır. Bu sınır değerlere ulaşıldığında veya aşıldığında hemen yağ değişimi gerçekleşmelidir. Yağ analizi sonuçları, belirli yapı parçalarının aşınmasıyla ilgili kesin bir bilgi vermemektedir. Analitik sınır değerlerinin yanı sıra bir yağ değişimi için motorun durumu, işletim durumu ve olası arızalar önemlidir. Ayrıca yağ yorgunluğu ile ilgili belirtiler şu şekilde de olabilir: Özellikle son incelemeyle karşılaştırıldığında motorda ve filtre, santrifüj veya separatör gibi motor montaj parçalarında aşırı kalıntılar veya ayrılmalar. Yapı parçalarının sıra dışı renk değişimi. TIM-ID: 0000018560-001 12 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

Kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri 100 C'de viskozite maks. mm²/s Test yöntemi ASTM D445 DIN 51562 Sınır değerleri SAE 30 SAE 5W-30 SAE 10W-30 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. mm²/s SAE 30 Tutuşma noktası C (COC) Tutuşma noktası C (PM) ASTM D92 ISO 2592 ASTM D93 EN 22719 Kurum (ağırlık %) DIN 51452 Toplam baz sayısı (mg KOH/g) Su (% hacim) CEC-L-82 A-97 ASTM D2896 ISO 3771 ASTM D6304 EN 12937 ISO 6296 SAE 5W-30 SAE 10W-30 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. 190 min. 140 15.0 19.0 9.0 10.5 maks. 3,0 (yağ kategorisi 1) maks. 3,5 (yağ kategorisi 2, 2.1, 3 ve 3.1) yeni yağ değerinin min. %50'si maks. 0,2 Oksidasyon (A/cm) 1) DIN 51453 1) maks. 25 Etilen glikol (mg/kg) ASTM D2982 maks. 100 TIM-ID: 0000018560-001 Tablo 7: 1) = yalnızca ester bileşimi mevcut değilse mümkündür Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı Kükürt oranı % 0,5'in üzerinde olan dizel yakıtlarda aşağıdaki tedbirler alınmalıdır: Toplam baz sayısı (TBN) 8 mgkoh/g'nin üzerinde olan bir motor yağının kullanımı Yağ işletim süresinin kısaltılması (bkz. Yağ değişim aralıkları) ( Şekil toplam baz sayısı (dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı motor yağı) içinde; yeni ve kullanılmış yağlar için dizel yakıtın kükürt oranına bağlı olarak tavsiye edilen asgari toplam baz sayıları yer almaktadır. A001061/35T 04/2012 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 13

Onaylanan motor yağlarının toplam baz sayısı Onaylanan Motor Yağları bölümünde listelenmiştir ( Sayfa 7. Şekil 2: Dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı olarak motor yağı toplam baz sayısı A Toplam baz sayısı, mgkoh/g olarak, ISO 3771 B Yeni yağ için tavsiye edilen asgari toplam baz sayısı Düşük kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı C Kullanılmış yağ için asgari toplam baz sayısı D Yakıtın kükürt oranı, ağırl.-% Düşük kükürt oranına sahip (< % 0,5) dizel yakıtların kullanımı yağ işletim süresini etkilememektedir. Çalışma denetimiyle ilgili asgari şartlar Yağ incelemeleri MTU test çantasıyla gerçekleştirilebilir. Test çantası bunun için gerekli tüm cihazları ve bir kullanım kılavuzunu içermektedir. Aşağıda yer alan incelemeler gerçekleştirilebilir: Yağın dispersiyon tutumunu belirleme (noktalama testi) Yağdaki dizel yakıt oranını belirleme Yağdaki suyu belirleme TIM-ID: 0000018560-001 14 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

2.2 Gresler Şartlar Greslerin onaylanmasıyla ilgili MTU şartları MTU standardı MTL 5050'de belirlenmiştir ve bu numara ile temin edilebilir. Bir gresin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Genel uygulamalar için gresler Tüm yağlama yerleri için lityum sabun gresleri kullanılmalıdır, istisna: Egzoz turbo şarjı ve şarj havası radyatörü arasına takılı hızlı kapanan kapaklar (bkz. Özel uygulamalar için yağlama maddeleri) Kavramaların iç merkezlemeleri Yüksek sıcaklıklardaki uygulamalar için gresler Egzoz turbo şarjı ve şarj havası radyatörü arasına takılı acil stop hava klapeleri için yüksek sıcaklıklara dayanıklı gres (250 C'ye kadar) kullanılmalıdır: Aero Shell Grease 15 Optimol Inertox Medium Egzoz turbo şarjının önünde veya şarj havası radyatörünün arkasında yer alan acil stop hava klapeleri için genel uygulamalarda kullanılan gresler yeterlidir. Kavramaların iç merkezlemeleri için gresler İç merkezlemeler için gresler: Esso Unirex N3 (yakl. 160 C'ye kadar ısıya dayanıklı) Özel uygulamalar için yağlama maddeleri Egzoz turbo şarjı için yağlar Genel olarak motor yağlama devresinde entegre yağ beslemeli egzoz turbo şarjlar bağlıdır. Motor yağlama devresine bağlı olmayan ABB egzoz turbo şarjlar için ISO-VG 68 viskozite sınıfı madeni yağ temeline dayanan türbin yağları kullanılmalıdır. Eğik dişli kavramalar için yağlama maddeleri Kullanım durumuna göre, eğik dişli kavramalarda yağlama işlemi için aşağıdaki yağlama maddeleri onaylanmıştır: Firma Klüber: Structovis BHD MF (strüktür viskoz yağ) Firma Klüber: Klüberplex GE11 680 (şanzıman sıvı gres) İlgili yağlama maddesinin kullanımı ve çalışma süreleri ilgili kullanma talimatlarında ve bakım planlarında yer almaktadır. TIM-ID: 0000018561-001 A001061/35T 04/2012 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 15

3 Gaz motorları için yağlama maddeleri 3.1 Motor yağları Kullanılan işletme maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Motor yağlarının karıştırılmasına asla izin verilmez! Motor yağı değişimi çerçevesinde başka bir onaylı motor yağının kullanılması mümkündür. Motor devresinde kalan yağın bir sakıncası yoktur. Gaz motorları için motor yağları şartları Gaz motorları için viskozite sınıfı SAE 40 öngörülmektedir! Çok amaçlı yağların kullanılmasına izin verilmez! Gaz motorları için bir motor yağı seçerken, motorun çalıştırıldığı gaz türü çok önemlidir. Önemli bir faktör de saflığı açısından gazın kalitesidir. Bu durum, işletici tarafından düzenli gaz kontrolleri gerektirmektedir. Kullanılacak gaz motoru yağları, mümkün olan en düşük kül oranı ile kendisini gösterir. Bu şekilde katalizatör gücünün azalmasına yol açabilecek yüksek kül birikintileri önlenir. BR 4000 L61/L62/L63/L62FB gaz motorları için yağ işletim süresi Yağ işletim süresi motor yağına, motor yağı bakımına ve ayrıca işletim koşullarına ve kullanılan yakıta bağlıdır. Farklılık gösteren gaz kaliteleri nedeniyle düzenli yağ analizleri gereklidir. BR 4000 L61/L62/L63 doğal gaz işletimi için gaz motorları: Her 500 çalışma saatinde bir yağ numuneleri alınmalı ve incelenmelidir. Yağ numuneleri daima aynı koşullar altında öngörülen yerden alınmalıdır. BR 4000 L62FB doğal gaz işletimi için gaz motorları: Her 250 çalışma saatinde bir yağ numuneleri alınmalı ve incelenmelidir. Yağ numuneleri daima aynı koşullar altında öngörülen yerden alınmalıdır. Bu sınır değerlere ulaşıldığında veya aşıldığında ( Tablo 8) uyarınca hemen yağ değişimi gerçekleşmelidir. Yağ analizlerinin sonuçları arşivlenmeli ve en son yağ numunesi gerekirse yeniden incelenmek üzere muhafaza edilmelidir. Kullanılmış gaz motoru yağları SAE 40 için analitik sınır değerleri Test yöntemi 100 C'deki viskozite (mm²/s) ASTM D445 Toplam baz sayısı TBN (mgkoh/ g) DIN 51562 ASTM D2896 ISO 3771 Sınır değerleri maks. 17,5 min. 11,5 min. 3 ve TBN > TAN Asit değeri, TAN (mgkoh/g) Asit değeri ASTM D664 Yeni yağ değeri + 2,5 iph değeri min. 4,5 TIM-ID: 0000034889-001 16 Gaz motorları için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

Test yöntemi Sınır değerleri Su (% hacim) ASTM D6304 maks. 0,2 EN 12937 ISO 6296 Glikol (mg/kg) ASTM D2982 maks. 100 Oksidasyon (A/cm) DIN 51453 maks. 20 Nitrasyon (A/cm) IR yöntemi maks. 20 Aşınma elemanları (mg/kg) Demir (Fe) Kurşun (Pb) Alüminyum (Al) Bakır (Cu) Kalay (Sn) Silisyum (Si) RFA, ICP maks. 30 maks. 20 maks.10 maks. 20 maks. 5 maks. 15 Tablo 8: TIM-ID: 0000034889-001 A001061/35T 04/2012 Gaz motorları için yağlama maddeleri 17

4 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 4.1 Motor yağları Kullanılan işletme maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ genel olarak yakıt deposu üzerinde imha edilmemelidir! Seri 53/71/92 ve 149 iki zamanlı motorları için motor yağları şartları SAE sınıfı 40 50 Şartname 100 C için viskozite (mm 2 /s) 40 C için viskozite (mm 2 /s) ASTM API CF-2 Test yöntemi Sınır değerleri Sınır değerleri ISO D445 EN 3104 12,5-16,3 16,3-21,9 D445 EN 3104 130-150 200-300 Akma noktası ( C) D97 3016 maks. -15 maks. -10 Tutuşma noktası ( C) Sülfat külü (Ağırlık %) Toplam baz sayısı (mgkoh/g) D92 2592 min. 225 min. 230 D874 DIN 51575 maks. 1,0 maks. 0,8 D2896 3771 7,0-10,00 min. 7,0 Kalsiyum (mg/kg) 14596 sınır değer yok maks. 500 Fosfor (mg/kg) DIN 51363-2/3 min. 700 maks. 100 Çinko (mg/kg) DIN 51391-3 min. 700 maks. 100 Tablo 9: Seri 53/71/92 uygulamalarında sınırlamalar Marine haricindeki tüm uygulamalar 0 C'nin altındaki ortam sıcaklıklarında SAE sınıfı 40 yağların kullanılması durumunda motor çalışmayabilir. Çalıştırma yardımı mevcut değilse kısa süreli olarak SAE sınıfı 30 yağlar da kullanılabilir. Düşük sıcaklıklarda (-18 ile -32 C arası) ek olarak SAE sınıfı 15W-40 yağlar da kullanılabilir. Yağlar API CF-2 şartnamesine uymalı ve 150 C'de en az 3,7 cp'lik yüksek sıcaklık viskozitesine sahip olmalıdır. Sıcaklıklar izin verirse tekrar SAE sınıf 40 yağlar kullanılmalıdır. Seri 53/71/92 Marine uygulamalarında sınırlamalar TIM-ID: 0000018567-001 SAE sınıfı 30 tek amaçlı yağlar ve çok amaçlı yağlar kullanılmamalıdır! 18 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/35T 04/2012

Seri 53/71/92 uygulamalarında sınırlamalar 94 C üzerindeki soğutma sıvısı çıkış sıcaklıklarındaki uygulamalarda SAE sınıfı 50 yağlar kullanılmalıdır! %0,5-1,0 arasındaki kükürt oranlarına sahip yakıtlar kullanıldığında yağın kullanım ömrü kısalır. Seri 149 uygulamalarında sınırlamalar 35 C üzerindeki ortam sıcaklıklarında SAE sınıfı 50 yağlar kullanılmalıdır! SAE sınıfı 50 yağlar 7 C altındaki ortam sıcaklıkları için tavsiye edilmez. SAE sınıfı 50 yağların kullanılması sırasında başlangıç devir sayısına artık ulaşılamıyorsa, SAE sınıfı 40 yağlar da kullanılabilir. SAE sınıfı 30 tek amaçlı yağlar veya çok amaçlı yağlar kullanılmamalıdır! Kükürt oranları % 0,5-1 arasında olan yakıtlar kullanıldığında, min. 10 mg/koh/g baz sayısına ve maks. 100 mg/kg çinko ve fosfor oranlarına sahip yağlar kullanılmalıdır! Kullanılmış iki zamanlı motor yağları için analitik sınır değerleri 100 C için viskozite (mm 2 /s) Kurum içeriği (Ağırlık %) ASTM ISO SAE 40 sınır değerleri D445 EN 3104 min. 12,5 maks. 16,3 SAE 50 sınır değerleri min. 16,0 maks. 22,0 DIN 51452 maks. 0,8 maks. 0,8 Su (% hacim) D1744 EN 12937 maks. 0,3 maks. 0,3 Etilen glikol D2982 DIN 51375 negatif negatif Demir (mg/kg) ASTM D5185 maks. 150 maks. 35 Alüminyum, silisyum, bakır (mg/kg) ASTM D5185 maks. 25 maks. 25 Kurşun (mg/kg) ASTM D5185 maks.10 maks.10 Kükürt oranı % 0,5 altında olan yakıtlar kullanıldığındaki yağ değişimi aralıkları Uygulama Model serisi Yağ değişim aralığı C&I, Marine S 53/71/92 S 149 150 saat veya 1 yıl 300 saat veya 1 yıl Jeneratör acil durum gücü S 53/71/92/149 150 saat veya 6 ay Jeneratör sürekli işletim S 53/71/92/149 150 saat veya 3 ay TIM-ID: 0000018567-001 A001061/35T 04/2012 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 19

5 Soğutma sıvıları 5.1 Genel Soğutma sıvısı tanımı Soğutma sıvıları = Soğutma sıvısı katkı maddesi (konsantre) + belirtilen karışım oranında taze su motordaki uygulama için kullanıma hazır. Sadece soğutma devresi tam olarak dolu olduğunda soğutma sıvısı korozyona karşı koruma etkisi sağlar. Oil 9156 bir istisnadır, yağ tabakası oluşumu sayesinde boş durumdayken de korozyona karşı koruma sağlar. Ayrıca soğutma devresinin iç koruması için onaylanan korozyon koruyucu madde de devre boş durumdayken korozyona karşı yeterli korumayı sağlar. Yani; soğutma sıvısı boşaltıldıktan sonra, soğutma sıvısı tekrar doldurulmayacaksa soğutma devresine bir koruyucu muhafaza yapılmalıdır. Prosedür MTU koruma yönetmeliği A001070/.. içinde açıklanmıştır. Soğutma sistemi çinko içermemelidir. Depolama kabı ile soğutma sıvısı giriş ve çıkış hatları da buna dahildir. Soğutma sıvısı dolumu uygun temiz su ve MTU tarafından onaylanan bir soğutma sıvısı katkı maddesi ile hazırlanmalıdır. Soğutma sıvısı motorun dışında hazırlanmalıdır! Farklı soğutma sıvısı katkı maddelerinin karışımlarına ve ayrıca ilave katkı maddelerine izin verilmemektedir! Soğutma sıvısı katkı maddeleri için onay koşulları aşağıdaki MTU teslimat standartlarında (MTL) belirlenmiştir: MTL 5047 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağ MTL 5048 Korozyon koruyucu antifriz MTL 5049 Suda çözünen korozyon koruyucu madde Bir soğutma sıvısı katkı maddesinin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Soğutma sisteminde hasarları önlemek için: İlave etme durumunda (soğutma sıvısı kaybından sonra) sadece su değil soğutma sıvısı konsantresinin de ilave edilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir. Donmaya ve korozyona karşı öngörülen koruma sağlanmalıdır. % 55 hacim (maks. donmaya karşı koruma) üzerinde korozyon koruyucu madde kullanılmamalıdır. Aksi takdirde donmaya karşı koruma özelliği azalır ve ısı alış verişi kötüleşir. Tek istisna: BASF G206 (özel uygulama) Soğutma sıvısında yağ kalıntısı olmamalıdır. Soğutma devresinin iç koruması için şu anda onaylı olan korozyon koruyucu maddelerin tümü su bazlıdır ve donmaya karşı koruma sağlamaz. Devrenin boşaltılmasından sonra motorda bir miktar daha kaldığı için muhafaza edilen motorların donmaya karşı emniyetli bir şekilde depolanmasına dikkat edilmelidir. Bu işletme maddeleri talimatında onaylanan tüm soğutma sıvıları, genel olarak yalnızca MTU motorlarının soğutma sıvısı devreleri için geçerlidir. Komple tahrik tesisatlarında ek olarak bileşen üreticisinin işletme maddesi oranı da dikkate alınmalıdır! TIM-ID: 0000018568-001 20 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

5.2 Temiz su standartları Soğutma sıvısını hazırlamak için sadece aşağıda tabloda yer alan değerlere sahip temiz ve berrak su kullanılmalıdır. Suyun sınır değerleri aşılırsa, tuzu giderilmiş su ilave edilerek sertlik ve tuz oranı düşürülebilir. Öğe Minimum Maksimum Toprak alkali toplamı *) (su sertliği) 0 mmol/l 0 d 20 C'de ph değeri 6,5 8,0 Klorid iyonlar Sülfat iyonu Anyon toplamı Bakteriler, mantarlar, küfler uygun değil! Tablo 10: Soğutma sıvısı hazırlığı için taze su şartları 1) Farklı ülkelerde su sertliği için kullanılan tanımlar: 1mmol/l = 5,6 d = 100 mg/kg CaCO ³ 1 d = 17,9 mg/kg CaCO ³, USA sertliği 1 d = 1,79 Fransız sertliği 1 d = 1,25 İngiliz sertliği 2,7 mmol/l 15 d 100 mg/l 100 mg/l 200 mg/l TIM-ID: 0000018571-001 A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 21

5.3 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar % 1,0-2,0 hacimli, onaylanmış emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar ve temiz su içeren emülsiyonlar kapsamlı ve iyi bir korozyon koruması sağlamaktadır. Yeni dolumlar için başlangıç konsantrasyonu % 2 hacimdir. Bazı korozyon koruyucu yağlar, tamamen tuzu giderilmiş suda köpürme eğilimi göstermektedir. Köpük oluşumu, biraz daha sert su eklenerek önlenebilir. Gerekli korozyon koruyucu yağ miktarı ön çözelti olarak 4-5 kat temiz su miktarı ile bir kapta karıştırılmalı ve soğutma suyuna çalışma sıcaklığında çalışan motora ilave edilmelidir. Bakım istasyonlarında veya birden fazla motor çalıştırıldığında, tüm soğutma sıvısı miktarının motorun dışındaki bir sistemde hazırlanması tavsiye edilir. Buradan hem yeni dolum hem de ilave dolum ihtiyacı karşılanabilir. Not: İstisnai durumlarda uygun olmayan koşullarda emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlarda bakteri oluşumu meydana gelebilir. Bu durumda soğutma sıvısı emülsiyonu biyositle işleme tabi tutulmalıdır! bkz. "Motor soğutma devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi" bölümü ( Sayfa 128). Soğutma sıvısı emülsiyonlarının kullanılması durumunda işletim sırasında hafif emülsiyon çıkışı olabilir. Bu esnada dengeleme kabında soğutma sıvısı üzerinde bir tabaka oluşur. Emülsiyon konsantrasyonu öngörülen sınır değerleri dahilinde kaldığı sürece bu önemsizdir. Ani konsantrasyon düşüşünde veya soğutma sıvısı katkı maddesi artık kabul edilmediğinde, soğutma sıvısı da değiştirilmelidir. Gerekirse motorun soğutma suyu depoları temizlenmelidir, bkz. "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi" bölümü ( Sayfa 128). Aşağıda belirtilen model serilerinde sadece emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar kullanılmalıdır: Model serisi 538 Model serisi 595 Model serisi 956 TB33 model yılı 2008 sonuna kadar (tip plakasına göre) Model serisi 1163-03 Aşağıda belirtilen model serilerinde emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar kullanılmamalıdır: Model serisi 099 Model serisi 183 Model serisi 2000 Model serisi 396 TE ve SE (karışım devresi) Model serisi 396 TB (plakalı ısı değiştiricisine sahip harici şarj havası radyatörü) Model serisi 4000 Model serisi S60 İki zamanlı motorlar Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağın, prensip olarak 90 C üzerindeki soğutma sıvısı sıcaklıklarında kullanılmasına izin verilmemektedir! TIM-ID: 0000018572-001 Her bir model serisi için onaylanan soğutma sıvısı katkı maddeleri "Onaylanan soğutma sıvıları" ( Sayfa 99) bölümünden alınmalıdır. Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. 22 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde yıkama işlemi yapılmalıdır. Bu durum, emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu maddeler ile muhafazaya alınmış yeni motorlar için de geçerlidir. Gerekli çalışmalar "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi" ( Sayfa 128) bölümünde açıklanmıştır. TIM-ID: 0000018572-001 A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 23

5.4 Korozyon koruyucu antifriz Korozyon koruyucu antifriz, donma noktası altındaki sıcaklıkların ortaya çıkabileceği alanlarda kullanılan ve sıcak tutma tertibatı olmayan motorlarda gereklidir. MTU tarafından onaylanan korozyon koruyucu antifrizler, onaylanan konsantrasyonda kullanılmaları koşuluyla korozyona karşı iyi bir koruyucu özelliğe sahip olurlar, bkz. Çalışma denetimi ( Sayfa 26). Korozyon koruyucu antifrizin konsantrasyonu sadece beklenen asgari sıcaklığa göre ölçülmemeli, korozyon koruma gerekliliklerine uygun olmalıdır. Her bir model serisi için onaylanan soğutma sıvısı katkı maddeleri Onaylanan soğutma sıvıları" ( Sayfa 104) bölümünden alınmalıdır. Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. Gemi motorlarında korozyon koruyucu antifriz kullanımı için aşağıdaki sınırlamalar geçerlidir: Model serisi 956-01, 956-02, 1163-02, 1163-03: Bu motorlar bir sıcak tutma tertibatıyla donatılmıştır. Radyatör kapasitesi nedeniyle korozyon koruyucu antifriz kullanılmamalıdır. Model serisi 099, 183, 396: Bu motorlarda korozyon koruyucu antifriz kullanımına sadece maks. 20 C'ye kadar olan deniz sıcaklıklarında izin verilmektedir. Model serisi 2000 ve 4000: Bu motorlarda korozyon koruyucu antifriz kullanımına maks. 25 C'ye kadar olan deniz suyu sıcaklıklarında izin verilmektedir. Model serisi 538, 595 ve 8000: Bu motorlarda korozyon koruyucu antifriz kullanımına izin verilmemektedir. Diğer uygulamalarda (örn. Genset, Rail), belirtilen model serileri için korozyon koruyucu antifrizlerin kullanım olanağına ilişkin bilgiler ( Sayfa 99) bölümündeki genel bakıştan alınabilir. Not: Bazı uygulama bölgelerinde propilen glikol bazlı korozyon koruyucu antifrizlerin kullanımı öngörülmektedir. Bu ürünler yaygın kullanılan etilen glikol ürünlerine göre daha düşük bir ısı iletkenliğine sahiptir. Bu şekilde motorda yüksek bir sıcaklık seviyesi meydana gelmektedir. Çok düşük sıcaklıklarda (< -40 C) kullanım için BASF G206 ürünü mevcuttur. Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde suyla yıkama işlemi yapılmalıdır. Bu durum, emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu maddeler ile muhafazaya alınmış yeni motorlar için de geçerlidir. Gerekli çalışmalar "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi" ( Sayfa 128) bölümünde açıklanmıştır. TIM-ID: 0000018573-001 24 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

5.5 Suda çözünen korozyon koruyucu maddeler Suda çözünen korozyon koruyucu maddeler, yüksek soğutma suyu sıcaklıklarında veya ısı değiştiricilerdeki büyük sıcaklık düşüşlerinde, örn. 099, 183, 2000, 396 ve 4000 model serisi motorların TB (plakalı ısı değiştiricili) ve TE devrelerinde gereklidir. MTU tarafından onaylanan suda çözünen korozyon koruyucu maddeler, yeterli konsantrasyonda kullanılmaları koşuluyla iyi bir korozyon koruyucu etkiye sahiptir. İlgili uygulama konsantrasyonu aralığı, çalışma denetimi bölümünde belirtilmiştir. Her bir model serisi için onaylanan soğutma sıvısı katkı maddeleri "Onaylanan soğutma sıvıları" ( Sayfa 99)bölümünden alınmalıdır. Mevcut özel anlaşmalar geçerliliğini korumaktadır. Soğutma sıvısının başka bir ürünle her değiştirilmesinde suyla yıkama işlemi yapılmalıdır. Bu durum, emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu maddeler ile muhafazaya alınmış yeni motorlar için de geçerlidir. Gerekli çalışmalar "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi" ( Sayfa 128) bölümünde açıklanmıştır. TIM-ID: 0000018574-001 A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 25

5.6 Çalışma denetimi Temiz su kontrolü ve soğutma sıvısının sürekli denetimi sorunsuz bir motor çalışması için çok önemlidir. Temiz su ve soğutma sıvısı kontrolü yılda en az bir kez veya her dolumda gerçekleşmelidir ve MTU test çantası yardımıyla gerçekleştirilebilir. Test çantası bunun için gerekli tüm cihazları, kimyasalları ve bir kullanım kılavuzunu içermektedir. Aşağıda yer alan incelemeler MTU test çantasıyla gerçekleştirilebilir: Toplam sertliğin belirlenmesi ( d) ph değerinin belirlenmesi Temiz suda klorür oranının belirlenmesi Korozyon koruyucu yağ konsantrasyonunun belirlenmesi Korozyon koruyucu madde/antifriz konsantrasyonunun belirlenmesi Suda çözünen korozyon koruyucu madde konsantrasyonun belirlenmesi Temiz suyun ve soğutma sıvısının incelenmesi için MTU görevlendirilebilir. En az 0,25l gönderilmelidir. 4000-04 model serisinde bir egzoz ısı eşanjörü monte edildiği ve soğutma sistemi daha hassas tepki verdiği için motorun arızasız çalıştırılmasında soğutma sisteminin düzenli kontrol edilmesi çok önemlidir. Bu kontrol yıllık olarak veya 3000 çalışma saatinden sonra ve her soğutma sıvısı dolumunda gerçekleştirilmelidir. Konsantrasyon, ph değeri ve silisyum oranı (yalnızca Si içeren soğutma sıvılarında), MTU işletme maddeleri talimatında belirtilen değerler içinde olmalıdır. Uygun konsantrasyonlar Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar Etilen glikol korozyon koruyucu antifriz Propilen glikol korozyon koruyucu antifriz min. hacim % maks. hacim % 1,0 2,0 35 Yakl. -25 C'ye kadar donmaya karşı koruma Power Cool Plus Marine (30/70) hazır karışımı, özel bir onaya sahiptir ve antifriz özelliği daha düşüktür 35 BASF G206 35 Yakl. -18 C'ye kadar donmaya karşı koruma Yakl. -18 C'ye kadar donmaya karşı koruma 50 Yakl. -40 C'ye kadar donmaya karşı koruma 50 Yakl. -32 C'ye kadar donmaya karşı koruma 65 Yakl. -65 C'ye kadar donmaya karşı koruma Tablo 11: TIM-ID: 0000018575-001 26 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

TIM-ID: 0000018575-001 Suda çözünen korozyon koruyucu maddeler: Arteco Freecor NBI BASF Glysacorr G93 94 BP Castrol Extended Life Corrosion Inhibitor CCI Corporation A216 CCI Manufacturing IL Corp. A216 Chevron Texcool A-200 Detroit Diesel Corp. Power Cool Plus 6000 Drew Marine Drewgard XTA ExxonMobil Mobil Delvac Extended Life Corrosion Inhibitor Ginouves York 719 MTU Coolant CS100 Tognum America Inc. Power Cool Plus 6000 Old World Industries A216 Valvoline ZEREX G-93 Detroit Diesel Corp. Power Cool 2000 Nalco Alfloc 2000 Nalco Nalco 2000 Nalco Nalcool 2000 Penray Pencool 2000 Arteco Havoline Extended Life Corrosion Inhibitor XLI [EU 032765] Chevron Texaco Extended Life Corrosion Inhibitor Nitrite Free [US 236514] Nalco Alfloc (Maxitreat)3477 Total WT Supra Fleetguard DCA-4L Detroit Diesel Corp. Power Cool 3000 Penray Pencool 3000 Tablo 12: min. hacim % maks. hacim % 9 11 3 4 7 11 5 6 El refraktometresi ile konsantrasyonun belirlenmesi El refraktometresi temiz suyla soğutma sıvısı sıcaklığında kalibre edilmelidir. Soğutma sıvısı sıcaklığı 20-30 C olmalıdır. A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 27

Onaylı olan ama tabloda belirtilmeyen diğer suda çözünen korozyon koruyucu maddelerin belirlenmesi için üreticiden test kitleri temin edilebilir. Suda çözünen korozyon koruyucu madde için kalibrasyon tablosu Ürün Ürün Ürün Ürün BASF Glysacorr G93 94 Drew Marine Drewgard XTA Ginouves York 719 MTU Coolant CS 100 Tognum America Inc. Power Cool Plus 6000 Valvoline ZEREX G-93 Arteco Havoline Extended Life Corrosion Inhibitor XLI Chevron Texaco Extended Life Corrosion Inhibitor Nitrite Free Caltex XL Corrosion Inhibitor Concentrate Total WT Supra BP Castrol Extended Life Corrosion Inhibitor CCI Manufacturing IL Corp. A216 CCI Corporation A216 Detroit Diesel Corp. Power Cool Plus 6000 ExxonMobil Mobil Delvac Extended Life Corrosion Inhibitor Old World Industries A216 El refraktometresindeki okuma değeri, 20 C'de (=briks) Tablo 13: Nalco Alfloc (Maxitreat) 3477 Konsantrasyon 3.5 2.6 4,9 1,75 % 7 hacim 4,0 3,0 5,6 2,0 % 8 hacim 4,5 3,4 6,3, 2,25 % 9 hacim 5,0 3,7 7,0 2,5 % 10 hacim 5,5 4,1 7,7 2,75 % 11 hacim 6,0 4,4 8,4 3,0 % 12 hacim Özel uygulamalar için korozyon koruyucu antifriz kalibrasyon tablosu Ürün Propilen glikol korozyon koruyucu antifriz BASF G206 El refraktometresindeki okuma değeri, 20 C'de (=briks) Konsantrasyon 26,3 24,8 % 35 hacim 26,9 25,5 % 36 hacim 27,5 26,1 % 37 hacim 28,2 26,7 % 38 hacim 28,8 27,4 % 39 hacim 29,5 28,0 % 40 hacim 30,1 28,6 % 41 hacim 30,8 29,2 % 42 hacim 31,3 29,8 % 43 hacim TIM-ID: 0000018575-001 28 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

Ürün Propilen glikol korozyon koruyucu antifriz BASF G206 El refraktometresindeki okuma değeri, 20 C'de (=briks) Konsantrasyon 31,9 30,4 % 44 hacim 32,5 30,9 % 45 hacim 33,1 31,5 % 46 hacim 33,7 32,1 % 47 hacim 34,2 32,6 % 48 hacim 34,8 33,2 % 49 hacim 35,3 33,8 % 50 hacim 34,4 % 51 hacim 34,9 % 52 hacim 35,5 % 53 hacim 36,1 % 54 hacim 36,7 % 55 hacim 37,2 % 56 hacim 37,8 % 57 hacim 38,3 % 58 hacim 38,9 % 59 hacim 39,4 % 60 hacim 39,9 % 61 hacim 40,5 % 62 hacim 41,0 % 63 hacim 41,5 % 64 hacim 42,0 % 65 hacim Tablo 14: TIM-ID: 0000018575-001 A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 29

5.7 Soğutma sıvısı için sınır değerler ph değeri, kullanılan Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağ min. 7,5 maks. 9,5 Korozyon koruyucu / antifriz min. 7,0 maks. 9,0 Hafif metal içeren motorlar için suda çözünen korozyon koruyucu maddeler Hafif metal içermeyen motorlar için suda çözünen korozyon koruyucu maddeler Silisyum (Si içeren soğutma sıvıları için geçerli) Tablo 15: Uyulmaması durumunda soğutma sıvısı değiştirilmelidir. min. 7,0 maks. 9,0 min. 7,0 maks. 11,0 min. 25 mg/l TIM-ID: 0000018576-001 30 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

5.8 Soğutma sıvısı konsantrasyonlarının depolama mukavemeti Depolama mukavemeti bilgileri, kapalı ve yalıtımlı orijinal variller için maks. 30 C depolama sıcaklığını temel alır. TIM-ID: 0000018577-001 Soğutma sıvısı konsantrasyonu Emülsyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağ Sınır değeri 6 ay Marka adı / açıklamalar Korozyon koruyucu antifriz yakl. 3 yıl Üretici bilgileri dikkate alınmalıdır Propilen glikol içeren ürünler 3 yıl BASF G206 Suda çözünen korozyon koruyucu maddeler 1 yıl Detroit Diesel Corp. Power Cool 3000 Penray Pencool 3000 2 yıl Arteco Freecor NBI Chevron Texcool A-200 Nalco Alfloc 2000 Nalco Nalcool 2000 Nalco Nalco 2000 Detroit Diesel Corp. Power Cool 2000 Penray Pencool 2000 3 yıl BASF Glysacorr G93 94 Drew Marine Drewgard XTA Ginouves York 719 Tognum America Inc. Power Cool Plus 6000 Nalco Alfloc (Maxitreat) 3477 Valvoline ZEREX G-93 5 yıl Arteco Havoline Extended Life Corrosion Inhibitor XLI [EU 032765] BP Castrol Extended Life Corrosion Inhibitor CCI Corporation A216 CCI Manufacturing IL A216 Chevron Texaco Extended Life Corrosion Inhibitor Nitrite Free [US 236514] Detroit Diesel Corp. Power Cool Plus 6000 ExxonMobol Mobil Delvac Extended Life Corrosion Inhibitor Fleetguard DCA-4L Old World Industries A216 Total WT Supra Tablo 16: Not: Korozyondan koruma nedenleri dolayısıyla çinko içeren kaplarda depolama yapılmamalıdır. Aktarmanın gerekli olması durumunda buna dikkat edilmelidir. A001061/35T 04/2012 Soğutma sıvıları 31

Kaplar, sızdırmayacak şekilde kapatılmış olarak serin ve kuru bir yerde muhafaza edilmelidir. Kış aylarında antifriz kullanmaya dikkat edilmelidir. Ayrıntılı bilgileri her bir soğutma sıvısına ait ürün ve güvenlik veri sayfalarından edinebilirsiniz. TIM-ID: 0000018577-001 32 Soğutma sıvıları A001061/35T 04/2012

6 Yakıtlar 6.1 Dizel yakıtlar Uygun bir dizel yakıtın seçilmesi Yakıt kalitesi, tatmin edici motor gücü, uzun bir motor kullanım ömrü ve ayrıca kabul edilebilir egzoz gazı değerlerine uyulması için çok önemlidir. Motorlar, dünya çapında satılan dizel yakıtların çoğuyla çalıştırılabilir. Belirtilen özellikler ve sınır değerler ( Tablo 17) optimal bir motor gücü sağlamaktadır. Optimal bir makine gücü ve tüm yakıt ve enjeksiyon sistemi için yeterli kullanım ömrü elde etmek için, onaylanan tüm yakıt kalitelerinde su, toplam kirlenme ve partikül dağılımı ilişkili sınır değerlere motor yakıt deposunda uyulması gerekir. Ayrıca yakıt sistemine ilave bir filtre entegre etmek mantıklıdır. Emisyon sertifikası Yasal emisyon sınır değerlerine uyulduğunu kanıtlamak için yapılan sertifika ölçümleri, öngörülen ilgili sertifika yakıtlarıyla gerçekleştirilir. Kullanılan işletme maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ genel olarak yakıt deposu üzerinde imha edilmemelidir! Aşağıdaki devre dışı kalma verilerine sahip benzer kalitedeki yakıtların onayı: TIM-ID: 0000018622-001 ASTM Test yöntemleri Sınır değerleri Bileşimi Dizel yakıt, anorganik asit, görülebilir su, katı yabancı madde ve klorlu bağlantılar içermemelidir Toplam kirlenme (= yakıt içinde çözünmeyen bileşenler) 15 C'de yoğunluk min. D1298 maks. D6217 EN 12662 24 mg/kg maks. D4052 EN ISO 3675 EN ISO 12185 60 F'de API derecesi min. D287 41 maks. 33 0,820 g/ml 0,860 g/ml 40 C'de viskozite min. D445 EN ISO 3104 1,5 mm²/s maks. 4,5 mm²/s Tutuşma noktası (kapalı kap) min. D93 EN ISO 2719 55 C (SOLAS için 60 C) 1) Kaynama seyri: D86 EN ISO 3405 Kaynama başlangıcı 160-220 C 250 C'de hacim oranı maks. % 65 hacim 350 C'de hacim oranı min. % 85 hacim Kalan ve kayıp maks. % 3 hacim Yağ asiti metil esteri oranı (FA ME) maks. EN 14078 dahili MTU yöntemi % 7,0 hacim A001061/35T 04/2012 Yakıtlar 33