GEBELİK ANNE SÜTÜ VE EMZİRME Bu kitapçık ANKARA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇOCUK, ERGEN, KADIN ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ tarafından hazırlanmıştır. ÇEKUS Şube Müd. Tel : 0 312 310 15 13 /1228 ANKARA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇOCUK, ERGEN, KADIN ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜNÜN GEBELERE VE ANNELERE ARMAĞANIDIR
GEBELİK ve SAĞLIK Bir canlıyı içinde büyütmek ve onu dünyaya getirmek büyük bir hayat deneyimi ve anlatılmaz yaşanır bir duygu durumudur. Gebelik; gebenin kendi sağlığı ve bebeğin sağlığı için yaşam tarzının, alışkanlıkların gözden geçirilmesi ve düzenlenmesinin gerektiği bir süreçtir.
LOHUSA BİLGİLERİ Doğumdan sonraki 6 hafta Lohusalık olarak adlandırılır. Bu dönemde gebeliğin kadında yarattığı fizyolojik ve psikolojik değişimler gebelik önceki haline döner. Gebelik süresince rahim yaklaşık 11 kat büyür, doğum sonrası süratle küçülmeye başlar. Rahmin küçülmesine ve doğum sonu kanamanın azalmasına emzirmenin katkısı büyüktür. Eski sağlığınıza ve gücünüze kavuşabilmeniz için lohusalık dönemini ciddiye almalısınız ve her fırsatta dinlenmelisiniz. Bu süreç tıpkı bir hastalığın nekahat dönemi gibidir. Doğum sonrasında rahimden gelen sıvı içeriği açısından enfeksiyona müsait olduğu için temizliğe dikkat edilmelidir. Gebelik döneminde olduğu gibi lohusalık döneminde de dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Lohusalık döneminde kanama,tansiyon,ateş,emzirme vb. kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Doğum Sonrasında Kontrollerinizi Yaptırmak Üzere; 2.-5. gün arasında 15.gün 6. Haftada Aile hekiminize başvurun. GEBELİK Gebelik Bir kadının hayatındaki benzeri olmayan bir güzelliğin, anne olmanın ilk adımıdır. Gebeliklerin %5-20 sinde anne ve/veya bebeğin sağlığını tehlikeye düşürecek problemler ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmalar; gebelik döneminden itibaren iyi doğum öncesi bakım programı uygulanan kadınlarda anne ve bebek ölümlerinin azaldığı ve gebelik sonuçlarının daha olumlu olduğunu göstermektedir. Tüm gebeler, gebelikleri süresince en az 4 kez doğum öncesi kontrole gitmelidir. Riskli gebeliklerde kontrol sayısı artırılmalıdır. SEVGİLİ ANNE ADAYI Kendinizin ve bebeğinizin sağlığı için hastane şartlarında doğum yapın. Kayıtlı olduğunuz aile sağlığı biriminde görev yapan doktor ve aile sağlığı elemanından yardım alın. Gebeliğiniz süresince kontrollerinizde sağlık personeli tarafından yapılan gebelik ve bebek bakımı vs. konularında verilen eğitimlere katılın. Tıbbi zorunluluk olmadıkça sezaryenla doğumu değil anne-bebek sağlığını koruyan normal doğumu tercih edin. Sezaryende anne ölüm hızı normal doğuma göre 6 kat, dünyaya gelen bebeklerin ölüm riski 3 kat daha fazladır. Hastane veya aile sağlığı merkezine gebelik kontrollerine gittiğinizde gebeliğinizin 30. haftasından itibaren aile planlaması, 32. haftasından itibaren anne sütü ve emzirme konusunda bilgi alın.
GEBELİK TAKVİMİ GEBELİK HAFTASINA GÖRE BEBEĞİN DURUMU VE GEBE VÜCUDUNDA GÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLER 3 4. Hafta Gebeliği sürdürmek için gerekli değişiklikleri yapmak için östrojen ve progesteron hormonlarının düzeyi artar. Henüz bölünen hücrelerden ibarettir. 4 5. Hafta Adet kanaması gecikir. Gebelik testi (+) olur. Tüm vücut bölümlerini oluşturacak üç tabaka halindedir (embriyo). 5 6. Hafta Göğüslerde değişiklikler, bulantı, sık idrara gitme, karında şişlik hissi, hazımsızlık görülebilir. Kafa ve bacaklar oluşmaya başlar, kalp atımı başlamıştır. 6 8. Hafta Doğum öncesi kontroller için doktora gitmeye başlamanın tam zamanı. Tüm iç organları oluşmaya başlar, kalp atımı başlar. ELLE ANNE SÜTÜ NASIL SAĞILIR? Sağma işlemine geçmeden önce eller iyice yıkanır, Rahat bir yere oturduktan sonra parmak uçları ile meme ucu hafifçe parmaklar arasına alınarak yuvarlanır. Baş parmak kahve renkli kısmın üstünde, diğer parmak uçları işaret parmağının hizasında altta ya da yanlarda olacak şekilde tutulur. Baş ve işaret parmakları yavaşça içe göğüs duvarına doğru ve ardından birbirine doğru bastırılır; fazla bastırmamaya dikkat edilmelidir aksi takdirde süt kanalları tıkanabilir. Bastırma işlemi, el göğüs duvarından uzaklaştırılırken devam ettirilir. Bu şekilde süt meme başına doğru itilir. İşlem tekrarlandıkça süt akmaya başlar. Sağma hareketi ritmik bir şekilde tekrarlanmalıdır. Süt sağma işlemi sırasında acı hissedilmemelidir, acı oluyorsa uygulanan teknik hatalıdır.doğru tekniği öğrenmek için eğitimli sağlık personelinden yardım alınmalıdır. Sağılan Sütün Saklanması Sağılan süt, dondurulmadan buzdolabında 72 saat (3 gün) Dondurulan Süt; Tek kapaklı buzdolabında 2 hafta İki kapaklı buzdolabında 3 ay Derin dondurucu ( ev tipi) 6 ay Buzu çözüldükten sonra 24 saat içerisinde kullanılmalıdır. Sütler bir kullanımlık olarak süt saklama kaplarına konulmalıdır, tekrar tekrar dondurulup ısıtılmamalıdır. Sağılan Sütün Isıtılması Sağılan sütün konulduğu kap sıcak su dolu daha genişçe bir kap içerisine konularak ısıtılmalıdır.
ANNE SÜTÜNÜ SAĞMAK Emzirmenin sürdürülmesi bazen de başlatılması için süt sağmanın yararlı ve önemli olduğu bir çok durum vardır. Sütün Sağılması Şu Durumlarda Yararlıdır: Tıkanık(şiş) memeyi rahatlatmakta, Çökük bir meme başından memeyi emmeyi öğrenene kadar, Düşük doğum tartılı ve kuvvetli ememeyen bir bebeği beslemek için, Yeterli ememeyen hasta bir bebeği beslemekte, Anne işe gittiğinde bebeği beslemek için, Memeyi istemeyen bir bebeği emmekten hoşlanana kadar beslemekte, Bebeğin çok dolu bir memeyi almasını kolaylaştırmak için veya çökük meme ucu olan memeyi bebeğin daha iyi kavraması için, Bebeğin memeyi tamamen boşaltamaması durumunda süt kanallarının tıkanmaması için elle süt sağma sütün boşaltılmasında en iyi yoldur. Sütün elle sağılmasını tüm emziren annelerin bilmesi gerekir. Alet gerektirmez, anne her yerde, her zaman sağabilir. Sütün sağılacağı kabın geniş ağızlı ve temiz olması önemlidir. Süt Sağmadan önce; Bebek hakkında iyi duygu ve düşünceler içerisinde olmak Bebeğe ait bir eşya bulundurmak veya bebekle tensel temasta bulunmak Ilık duş alma Isıtılmış bir havluyu memelerin üzerine koymak Memelere masaj yapmak Sırta masaj yapmak Ilık bir şeyler içmek gibi, Sağma öncesi uygun olan uygulamaları yapmak süt verimi üzerine faydalı olmaktadır. 12. Hafta Bulantı ve sık idrara gitme azalır ve kaybolur. Kabızlık olabilir. Yaklaşık 7,5 cm olmuştur. Cinsiyet organları şekillenmiştir. Kasları gelişmeye başlar. 10. Hafta Kilo artışı gözlenir. Bazen de bu dönemde kilo kaybedilir. Gözler, el ve ayak parmakları oluşur. 14. Hafta Kendini daha iyi ve enerjik hissetme dönemidir. Göğüs uçları ve çevresi koyulaşır. Tüm iç ve dış organlar tamamen oluşmuştur. Bundan sonra; gelişme değil, büyüme ön plandadır. Hastalıklar, ilaçlar gibi etkenlerden etkilenme daha az olur. 16. Hafta Gebelik gözle görülür hale gelmiştir. Rahat giysiler giyilmelidir. İştah artar; dikkat edilmezse hızla kilo alınabilir. Çok hızlı büyümeye başlamıştır. Tüm vücut ince kıllarla kaplanır. Boy: 15 cm dir.
18. Hafta Bebeğin hareketleri hissedilmeye başlanır. Kese içinde serbestçe dönmeye başlar. 20. Hafta Bazı bölgelerde renk artışı olabilir. Yüzde gebelik maskesi oluşmuşsa güneşten korunmak gereklidir. Damaklar içinde dişler oluşmaya ve saçlar çıkmaya başlar. Yaklaşık ağırlığı: 300 gr dır. 24. Hafta En hızlı kilo alma dönemi. Ayaklar şişmeye başlar. Terleme artar. Başparmağını emer. Boy: 30 cm. Yaklaşık Ağırlık: 600 650 gr dır. 28. Hafta Karın derisi gerilir ve çatlaklar oluşur. Sindirim sorunları başlayabilir. (Mide ağrısı, hazımsızlık) Vücudunda yağ depolamaya başlar, derisi yağlı bir madde ile kaplanır. Yaklaşık Boy: 35 cm. Ağırlık 1000 gr dır. BEBEĞİN YETERLİ SÜT ALAMAMASININ NEDENLERİ NELERDİR? Sık Görülen Nedenler: Doğum sonrası emzirmeye geç başlamak (ilk yarım-bir saatten sonra başlamak) Sık emzirmemek (en az 10-12 kez) Gece emzirmekten kaçınmak Kısa süre emzirmek Memeye yanlış yerleşme Biberon ve emzik kullanmak Bebeğe ek besinler vermek Annenin kendine güvenmemesi Annenin kaygı, endişe ve stresi Emzirmeden hoşlanmama Bebeği kabullenmeme Yorgunluk Nadir Görülen Nedenler: Emzirirken östrojen içeren doğum kontrol hapları kullanmak Alkol sigara, fazla kafein, ilaç, sedasyon yapan ilaç kullanımı Bebeğin ağır hastalık ya da sakatlığı Unutmayın; Ne kadar sık emzirirseniz o kadar süt üretilir. SAĞLIKLI HER ANNE BEBEĞİ İÇİN YETERLİ SÜT ÜRETEBİLİR
SÜTÜNÜZÜN YETERLİ OLDUĞUNU NASIL ANLARSINIZ? Her anne, sütünün bebeği için yeterli olduğundan emin olmak ister. Bebeği çok ağlıyorsa, az uyuyorsa, huzursuzsa, anne sütünün yeterli olmadığını düşünür ve kaygılanır. Oysa bu belirtiler başka nedenlerden de kaynaklanabilir. Böyle durumlarda anneler çoğu kez bu konuda bilgili bir kişiye danışmadan ek mamalar vermeye başlarlar, böylece anne sütü ile beslenmeden uzaklaşılır. Sağlıklı her anne, doğru bir şekilde emziriyorsa, ilk haftalarda sık ve geceleri de emziriyorsa, yeterli sıvı alıyorsa (her emzirme sonrası bir bardak), bebeği için yeterli süt üretebilir. Yenidoğan bebek ilk hafta kilo kaybeder. 7-10 günlük olduğunda doğum kilosuna ulaşması beklenir. Bebek günde 6-8 kez idrar yapıyorsa, ilk 6 ay boyunca ağırlığı ayda en az 500 gr ya da haftada 125 gr alıyorsa, annenin sütü yetiyordur. Bebeğinizin yeterli kilo almadığını düşünüyorsanız öncelikle bir sağlık ocağı veya ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezine başvurun. 32. Hafta Hareketle nefes darlığı ve büyüyen rahmin yukarıya baskı yapması sonucu göğüs ağrısı olabilir. Tam olarak oluşmuştur; kafası aşağıya dönebilir. Boy: 40 cm. Ağırlık 1750 gr dır. 36. Hafta Bundan sonra doktor kontrolleri haftada bir yapılmalıdır. Aktiviteyi biraz kısmak, çok ayakta durmamak gerekir. Bebeğin kafası çıkıma yerleşir. Boy: 45 cm. Ağırlık 2.750 gr dır. 40. Hafta Beklenen doğum tarihi yaklaşmıştır. Boy: 50cm. Ağırlık 3.250 gr dır. Not: Boy ve ağırlık ölçüleri yaklaşık değer olarak verilmiştir. Her bebeğe göre değişir.
GEBELİKTE BESLENME BEBEĞİMİZİ HANGİ SIKLIKTA EMZİRELİM? Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Bebek ağzını açarak, aranarak, sonunda da ağlayarak açlığını belli eder. İlk aylarda bebek uyandığında genellikle açtır ve emzirilmek ister. Bu dönemdeki beslenme şekli hem annenin hem de doğacak olan bebeğin sağlığını büyük ölçüde etkiler. Bu nedenle gebe kadının, yeterli ve dengeli beslenmesi çok önemlidir. Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişimi doğum öncesi dönemde annenin iyi beslenmesi ile başlar. Bebeğin tek besin kaynağı vardır. O da ANNE dir. Annenin sağlığı ve beslenme durumu, sadece annenin değil doğuracağı bebeğin de sağlığı, büyümesi ve bedensel, zihinsel gelişmesi yönünden önem taşımaktadır. Bunun için aşağıdaki önerilere dikkat edin. *Gebelik süresince kazanılan ağırlık 7 kg.dan az, 14 kg.dan fazla olmamalıdır. *Günde iki kibrit kutusu kadar peynir, en az 2 su bardağı süt (pastörize ve uzun ömürlü olanlar tercih edilmelidir) veya yoğurt veya aynı miktardaki yoğurdu ayran yaparak tüketin. *Her gün en az 1 adet yumurta, 1 porsiyon etli sebze veya kuru baklagil (kuru fasulye, nohut, mercimek vs.) yemeğe özen gösterin. *Vitaminlerin zengin kaynağı olan taze sebze ve meyveleri her öğünde düzenli olarak tüketin. Her emzirme sonrası memede yapılan süt miktarı biraz daha artacağından, zamanla beslenme aralıkları uzayacaktır. Bebek ilk aylarda en az günde 10-12 kez emzirilmelidir. Bir emzirmede bir meme tamamen boşalana kadar emzirilmelidir. Bebek ikinci memeyi de emmek isterse o meme de verilebilir. Fakat bir sonraki emzirmede yarım kalan meme verilerek tamamen boşalması sağlanmalıdır. DAHA ÇOK EMZİRME = DAHA ÇOK SÜT
Emerken şapırtı sesi duyulması ya da yanakların içeri çekilmesi genellikle bebeğin yalnızca meme ucunu emdiğini ve ağzıyla yeterince meme dokusunu kavramamış olduğunu gösterir. İyi yerleştirme meme başında oluşabilecek çatlak, yara, meme tıkanıklığı vb. problemleri önler. MEME UCUNU EMMEKLE BEBEK BESLENEMEZ Bebeğinizin iyi emmediğinden kaygılanıyorsanız bu konuda yakınınızda bulunan bir aile sağlığı merkezi ya da ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezine başvurun, anne sütü ve emzirme konusunda eğitimli bir sağlık görevlisinden danışmanlık alın ve size yakın anne destek grubunu öğrenin diğer emziren annelerle bir araya gelip birbirinize destek verin. *Memeleri her emzirmeden önce temizlemeye gerek yoktur. *Memeler asla sabunla ya da başka bir temizleyici ile yıkanmamalı mümkün olduğunca duş alınmalıdır. *Anne sütü bebeği hastalıklardan koruyucu o kadar madde içerir ki bu yolla mikrop bulaşmasından korkulmaz. *Bebeğe mikrop ellerden bulaşır. *Eller vücutta, evde, hastanede veya çevrede bulunan her türlü mikrobu taşır. *Anneler ve bebeğe bakan kişiler bunu hiç unutmamalı, ellerini sık sık yıkamalıdır. *Meme ucunun bakımı için özel olarak kremlerin kullanılmasına gerek yoktur. Her emzirme sonrasında memeden gelen son süt meme ucuna sürülmeli ve kurutulduktan sonra kapatılmalıdır. * Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanın. İyotlu tuzu, koyu renkli cam kavanozda saklayın. Tuzu ışıktan güneşten ve nemli ortamdan koruyun. Böylelikle iyodun kayba uğramasını engellemiş olursunuz. İyotlu tuzu, yemek pişmeye yakın ekleyin. *Öğünlerinizi atlamayın. Azar azar, sık aralıklarla beslenin. Yemekler, genellikle 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün şeklinde yenilmelidir. Ara öğünlerde meyve, sandviç gibi hafif yiyecekler tercih edilmelidir. *Kemik sağlığınız için güneş ışığından uygun saatlerde ve düzenli olarak yararlanmaya özen gösterin. *İçeriği bilinmeyen ve fazla miktarda katkı maddesi içeren besinleri gebeliğiniz süresince tüketmeyin. *Gebelikte artan sıvı gereksinimini karşılamak için sıvı tüketiminizi arttırın. Her gün en az 10 bardak su için. Süt, ayran, taze sıkılmış meyve suları içerek sıvı alımınızı artırabilirsiniz. *Kabızlığı önlemek için sıvı tüketimi yanında posa içeren besinler de tüketin ( taze sebze- meyve, kuru meyve, kuru baklagil vb gibi). *Gebelikte anemi (kansızlık) daha sık görülür. Anemiden korunmak için yumurta, kırmızı et, pekmez, kuru baklagil gibi yiyeceklerin yanında taze sebze, meyve ya da taze sıkılmış meyve suyu tüketin. Yemekten bir saat önce ve sonrasına kadar çay ya da kahve içmeyin. * Besinleri hazırlamadan önce ellerinizi iyice yıkayın. *Tarım ürünlerine böcek öldürücü ilaçlar katıldığından, sebze ve meyveleri kullanmadan önce çok iyi yıkayın. *Alkol ve sigara bebekte büyüme ve gelişme geriliğine, düşük doğum ağırlıklı bebeklere, erken doğumlara neden olabilmektedir. Sigara içen gebelerin bebeklerine daha az oksijen ulaşmaktadır. Bu bebekler üst solunum yolu enfeksiyonu, soğuk algınlığı, kulak enfeksiyonları ve alerji için daha yüksek risk taşırlar.
SEVGİLİ ANNE ADAYI Gebeliğiniz boyunca en az 4 kere doğum öncesi bakım almak üzere size en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz. İlk 14 haftalık gebe iken birinci izlem, 18-24 haftalık gebe iken ikinci izlem, 30-32 haftalık gebe iken üçüncü izlem, 36-38 haftalık gebe iken dördüncü izleminizi yaptırmak üzere doktorunuza başvurunuz. Gebeliğinizin 4. ayından itibaren mutlaka bebeğiniz ve sizde oluşabilecek anemiyi (kansızlık) önlemek için doktorunuzun tavsiye ettiği demir ilacını almaya başlayınız. Demir ilacını doğumdan sonra da 3 ay kullanmaya devam ediniz. BEBEK MEMEYE DOĞRU YERLEŞTİĞİNDE; Bebeğin ağzı kocaman açık olmalı, Bebeğin çenesi memeye dayanmalı, Alt dudağı dışa doğru kıvrılmış olmalı, Dil önde memeyi sarmalıyor olmalı, Meme olabildiğince ağzı doldurmuş olmalı, bebek sadece memenin ucunu değil, meme ucunun etrafındaki kahverengi bölgenin çoğunu da ağzına almış olmalıdır (Şekil 1). Bebeğin süt ile dolu kanallara ulaşabilmesi için ağzını iyice açması gerekir. Doğru Yerleştirme Yanlış Yerleştirme GEBELİKTE TEHLİKE İŞARETLERİ AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER VARSA HEMEN SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUN. Vajinal Kanama Sara Nöbeti gibi Kasılmalar Ateş ve Ciddi Güçsüzlük Ciddi Karın Ağrısı Suların Gelmesi Solunum Güçlüğü ve Sık Solunum Baş Ağrısıyla Beraber Görmede Bozulma Yüz, Parmaklar ve Bacaklarda Şişme Çocuk Hareketlerinin Hissedilmemesi Şekil 1 Şekil 2 Yanlış yerleşme (şekil 2); bebek memeden uzakta, ağzı küçük açık, kahverengi kısmın büyük kısmı dışarıdan görülüyor dili geride emiyor. Emzirme süresi boyunca meme ucunun devamlı acıması bebeğin memeyi yanlış kavradığını gösterir. Meme ucunda acı duyulmasının nedeni, bebeğin dilini meme yerine meme ucuna karşı hareket ettirmesidir. Ağız yeterince açılmamışsa, dil meme ucuna sürtünerek zedelenmesine yol açacaktır. Bebek dili ve damağı arasına meme ucunu alarak baskı yapmaktadır. Meme ucunun olmaması, ucunun içe çökük olması ya da ucunun büyük olması emzirme için problem değildir. Bebek zaten memenin sadece ucunu değil ucun etrafındaki kahve renkli bölgenin büyük bir bölümünü de alarak sütü emer.
EMZİRMEYE NASIL BAŞLAYALIM? Başarılı Emzirme, annenin bebeğini emzirmeyi istemesi, emzirmeyi başaracağını düşünmesi, sütünün yeteceğine inanması ile olur. Annenin yeterli süt oluşturabilmesi için yeterli sıklıkta ve doğru şekilde emzirmesi gerekmektedir. Anne sütü ile beslenmede annenin bilmesi gereken en önemli nokta, bebeğini memeye nasıl yerleştireceğidir. Bebek memeye iyi yerleşmiş ise, anne ve bebek emzirmeyi öğrenirken meme uçları zedelenmez. Bebek ağzını kocaman açarak ve dilini önden memeyi sarmalayarak emer. Bebeğinizi yavaşça memeye yaklaştırın, meme başınızı ağzına dokundurun. Bekleyin! Bebek ağzını kocaman açsın sonra bebeği çabuk ve yumuşak bir şekilde memeye yerleştirin. GEBE TETANOZ AŞI TAKVİMİ KORUMA SÜRESİ UYGULAMA ZAMANI Yok Gebeliğin 4. ayı 1-3 yıl TT-1 den enaz 4 hafta sonra 5 yıl TT-2 den en az 6 ay sonra 10 yıl TT-3 den en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelikte Doğurganlık çağı boyunca TT-4 den en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelikte DOZ SAYISI TT1 TT2 TT3 TT4 TT5
ANNEYE ÖĞÜTLER Hamilelik ve doğumdan sonra sizin için yeni bir hayat başlıyor. EMZİRME POZİSYONLARI 1.KLASİK EMZİRME POSİZYONU Anne rahat pozisyonda oturmalı *Doğumdan hemen sonra, bebeğinizi ilk yarım-bir saat içerisinde emzirin. *Bebeğinizden Fenilketonüri, Hipotiroidi ve Biyotidinaz Eksikliği taraması için topuk kanı aldırın. *Bebeğinize ilk 6 Ay Sadece Anne Sütü verin. 6. aydan itibaren tamamlayıcı besinlerle birlikte 2 yaşına kadar emzirmeye devam edin. *Sizin ve bebeğinizin sağlığı için doğumların arasının en az 2 yıl olmasına dikkat edin. Bebeği kendine yaklaştırmalı Bebek anneye paralel olmalı Bebeğin burnu, meme başının hizasında olmalı Bebeğin başı annenin dirseğine yerleşmeli Anne eli ile bebeğin tüm vücudunu kavramalıdır. 2.KOLTUKALTI POZİSYONU Bebek annenin koltuk altına yerleştirilir Anne eli ile bebeğin başını ve vücudunu kavrar. *Hemen yeni bir bebek düşünmüyorsanız, etkili bir korunma yöntemi seçin, emzirmek sizi tekrar gebe kalmaktan korumaz. *Bebeğinizin aşılarını aşı takvimine uygun olarak yaptırın. *Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak dağıtılan D vitamini (doğumundan 15 gün sonra) ve Demir Damlasından (4. aydan itibaren) bebeğinizi faydalandırın. İkizlerde, hemen doğum sonrasında kullanılabilir 3. TERS KUCAK POZİSYONU Emzirdiği memesinin tarafındaki eliyle bebek kavranır. Küçük bebeklerde ve bebeğin memeye zor yerleştirildiği durumlarda kullanılabilir.
BEBEĞE EMZİK VE BİBERON VERİLMEMELİDİR. Sağlıklı doğan bebekler emme refleksiyle doğar ve anne memesini ağzını kocaman açarak emer. Bu doğal durum bebeğin anne memesine doğru yerleşmesini sağlar. Bebeğe biberon veya emzik verilmesi bebeğin doğuştan getirdiği bu yeteneğinin kaybolmasına neden olur. Ağzını kocaman açmayı unutur. Anne memesine yaklaştırıldığında ağzını küçük açtığı için anne memesine iyi yerleşemez. Biberon ve emzik alan bebeklerde meme başı şaşkınlığı denilen bir durum oluşmakta ve bebekler anne memesini emmeyi bırakmaktadır. Bebek anne memesinin sadece ucunu emer. Biberonla beslenme emzirme kadar emme gerektirmediğinden bebek anne memesi yerine biberonu tercih edebilir. Biberonlar uzun süre ortalıkta dolaştırıldıkları ve kapakları her zaman kapalı olmadığı için, kolayca mikrop üremesi gerçekleşmekte ve bebeğin hastalanmasına neden olmaktadır. Biberon kullanımı tamamlayıcı besinlere geçerken bebeğin kaşıktan besin almasını zorlaştırır. Bebek her besini biberondan alınacak kıvamda ister ve çiğneme becerisi gelişmez. Bebeğinizi mutlaka doğumundan 6 yaşına kadar en az 17 kez bir sağlık kuruluşuna (aile sağlığı merkezi-hastane vs.) kontrole götürün. İlk bir yaşına kadar; 1. Kontrol: Doğumda 2. Kontrol: İlk 48 saat içinde 3. Kontrol: 15. günde 4. Kontrol: 41. günde 5. Kontrol: 2. Ayda 6. Kontrol: 3. Ayda 7. Kontrol: 4. Ayda 8. Kontrol: 6. Ayda 9. Kontrol: 9. Ayda Bir Yaş -6 Yaş arası 10. Kontrol: 12. Ayda 11. Kontrol: 18. Ayda 12. Kontrol: 24. Ayda 13. Kontrol: 30. Ayda 14. Kontrol: 36. Ayda 15. Kontrol: 4 Yaşında 16. Kontrol: 5 Yaşında 17. Kontrol: 6 yaşında
SEVGİLİ ANNELER; BEBEĞİNİZİ İLK 6 AY SADECE EMZİRİN Sağlıklı bebekler emme refleksi ile doğar, vücudunuz ona gereken en ideal besini vermek için gebelik boyunca hazırlanmıştır. Bebeğin vücut ve ruh sağlığı için en uygun besin, annenin kendi sütüdür. Her annenin sütü kendi bebeğine özgü salgılandığı için bebeğin sindirim sistemine uygundur. Bebeğin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için en uygun besindir. Doğumdan sonra ilk birkaç saat içerisinde gelen sarı renkli ağız sütünü (kolostrum) mutlaka bebeğinize verin. Ağız sütü çok besleyicidir ve yoğun olarak bağışıklık maddeleri içerdiği için bebeğiniz için ilk aşı gibi olacaktır. Kolostrum (ağız sütü) miktarı az olmasına karşın, ilk günlerde bebeğin beslenmesi ve bağırsaklarının iyi çalışması için yeterlidir. Önemli olan annenin doğumdan sonra en kısa zamanda hemen emzirmeye başlamasıdır. Anne sütü ilk 6 ay bebeğinizin tüm besin ihtiyacını karşılayacak özelliktedir. Hiçbir besin veya içeceğe (su, çay, meyve suyu, hazır mama veya inek sütü vs) ihtiyacı yoktur. Anne sütünde bebeğin ihtiyacı olan su yeterince vardır, bebeğinizi sık sık emzirmek koşuluyla (en az 10-12 kez) su vermenize gerek yoktur. Anne sütünün içerisinde bulunan bağışıklık maddeleri bebeğin hastalıklardan korunmasını sağlar ve bağışıklık sisteminin oluşmasını destekler. Anne sütü her zaman hazır, doğal, temizdir. Anne sütünün içerdiği maddeler bebeği rahatlatır, gevşetir, ağrıyı azaltır, daha çabuk uykuya dalmasını sağlar. Anne sütü alan bebekler diğer besinlerle beslenen bebeklerden daha zeki olurlar. Anne sütü tamamıyla ve kolaylıkla sindirilir. Anne sütü alan bebeklerde ishal karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür. Anne sütü içerisinde bulunan yağ asitleri içeriği bebeğin beyin ve sinir sistemi için ideal miktarda ve orandadır. Büyüme faktörü içerdiği için bebekler daha iyi büyür. Emzirme annelerin meme kanseri, rahim kanseri, anemi, osteoporoz gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır. Emziren anneler eski kilolarına daha çabuk döner. Emzirme hormonları, anneyi gevşetir daha çabuk uykuya dalmasını sağlar, anneyi dinlendirir Emzirme bebek veya anne hasta iken de sürdürülmelidir Anne sütü ile beslenen bebeklerde; konuşma problemi, şeker hastalığı, lenf kanseri ve diş çürükleri daha az görülür. Her Bebek İçin En İyi Besin Kendi Annesinin Sütüdür.